Vijfde Autovak
Af valeila nd in zee zou
economisch haalbaar zijn
autobiografie
/snp
VAK,
Ook de Keukenhof
luidt de lente in
Onderdelenmagazijn voor Leonard Lang NV
In drie jaar tijd te bouwen voor 160 miljoen gulden
B en w van Utrecht willen
scholieren geen stem geven
Stakers sneden
zichzelf
in de vingers
Tweetakts van Trabant en
Wartburg verdwijnen
TROUW/KWARTET VRIJDAG 31 MAART 1972
BIWEXLWD 11
door Sicco de Jong
Auto-onderdelen naast moderne garage-uitrusting
De branchebeurs Autovak, die van 4 tot en met 11 april a.s. voor de
vijfde maal wordt gehouden, groeit elke twee jaar verder uit. In
1964 begon de RAI er zeer voorzichtig mee: de expositie was een
'experiment'. Nu is er naast de moderne garage-apparatuur ook een
uitgebreide sortering auto-onderdelen te zien en neemt de tentoon
stelling behalve de Europa- en Zuidhal van het Amsterdamse RAI-
gebouw ook al een stukje van de Westhal in beslag.
Autovak is meegegroeid met het auto
bezit. Het aantal auto- en garagebe
drijven neemt immers lang zo snel
niet toe als het aantal auto's en de
bedrijven moeten dus moderniseren.
Tijdbesparende apparatuur is voor
elk garagebedrijf onmisbaar. Hoe gro
ter het bedrijf, hoe moderner de uit
rusting moet zijn. Fabrikanten en
importeurs van deze uitrusting perfec
tioneren hun machines steeds meer
en brengen ook steeds meer automa
tische apparaten uit.
De voorzitter van Autovaks tentoon
stellingscomité, de heer O. W. C.
Dorsman, heeft meegedeeld dat in
twee jaar tijd het aantal garages met 4
pet toenam en het aantal auto's met
25 pet. Het aantal per garage te
onderhouden auto's steeg van 390 in
april 1970 tot 465 thans. Daarbij
wordt de mechanisering ook nog in
j de hand gewerkt door de stijging van
de arbeidskosten, aldus de heer Dors
man.
Wanneer dinsdag 4 april de beurs
geopend wordt zullen er tal van was
machines en complete 'wasstraten' te
zien zijn, voor de carrosseriebehande
ling verder uitdeukapparatuur en
spuit- en droogcabines, remmen- en
i vermogenstestbanken die worden
er eveneens gedemonstreerd na-
tuurlijk hefbruggen, wielbalanceerap-
paraten en tal van verfijnde elektroni
sche meetinstrumenten.
Internationaal
Het internationaal karakter van Auto
vak krijgt dit jaar nog een extra
accent, doordat het aandeel van de
buitenlandse fabrikanten er vergele
ken met 1970 verdubbeld is. De 165
exposanten zijn afkomstig uit 19 lan
den: tot Australië en Zuid-Korea toe.
Doordat de onderdelen er bijgekomen
zijn biedt Autovak een indrukwek
kend overzicht van de bedrijfstakken
achter de auto-industrie.
De autofabrikanten kopen doorgaans
de helft van de waarde van de wa
gens, die zij bouwen, bij andere be
drijven. De RAI heeft een aantal
Duitse cijfers bekendgemaakt, waaruit
blijkt dat in de bondsrepubliek de
onderdelenindustrie per jaar een om
zet van ruim 10 miljard gulden heeft
en een export van ruim 2>/j miljard.
In deze Duitse bedrijfstak werken
177.000 personeelsleden, de helft van
de personeelsbezetting in de auto-in
dustrie. De Duitse auto-industrie
kocht in 1970 voor anderhalf miljard
gulden aan elektronische onderdelen.
De jaaromzet van de 'Nederlandse on
derdelen-industrie bedraagt ongeveer
een half miljard gulden, afgezien van
de bandenfabrieken, die goed zijn
voor 130 miljoen gulden omzet. Een
deel hiervan wordt geëxporteerd. De
grootste onderneming in de Neder
landse onderdelen-industrie is Koni te
Oud-Beijerland, een bedrijf dat vooral
naam geniet op het gebied van schok-
brekers. Koni heeft ook fabrieken in
Duitsland en Frankrijk.
Branchegenoten
Autovak is geen RAI-tentoonstelling
als de andere,maar een vakbeurs, wel
ke geheel gericht is op branchegeno
ten en voor hen dan ook gratis toe
gankelijk is. Maar wel zijn er vele
nieuwtjes te zien, die de efficiency in
het garagebedrijf verhogen en die dus
mede van belang zijn voor de automo-
A tm 11 APRIL 197e
RAI AMSTERDAM
bilist. Hiertoe behoren een luisterin
stallatie met microfoons om oorzaken
van rammels in auto's op te sporen,
een zeer snel werkende wieluitlijn-
rollenbank, een lekdetector voor het
opsporen van lekkages in carrosserie
en leidingen, een verfmengmachine
voor hen mengen van niet minder dan
31 kleuren, een kantelbrug als tegen
hanger van de hefbrug en diverse CQ-
tcsters.
Een belangrijk voordeel van de was
machines is dat deze met borstels
werken en dat borstels beter zijn voor
de lak. Autolak heeft bij een spons-
wassing drie maal zoveel te lijden,
aldus een onderzoek, verricht aan de
Technische Hogeschool te Münohen.
In het algemeen acht de BOVAG
ondanks een vaag vermoeden, dat de
bezetting van de garages door de hoge
fiscale lasten teruggelopen is op
voering van de arbeidsproduktiviteit
in het garagebedrijf nodig. Ter gele
genheid van Autovak organiseert de
BOVAG voorlichtingsbijeenkomsten in
de Glazen Zaal van de RAI: over
elektronisch motoren en ontsteking
testen over motorenrevisie dan wel
vernieuwing en over auto-onderhoud
in verband met luchtverontreiniging
en geluidshinder.
Autovak is van dinsdag tot en met
vrijdag en maandag 10 april geopend
van 's morgens 10 uur tot 's avonds 10
uur en tot 5 uur 's avonds op zaterdag
8, zondag 9 en dinsdag 11 april.
Uitlaatgastesters
op Autovak '72
Sinds het koolmonoxide (CO)-
gehalte in uitlaatgassen van nieu
we auto's wettelijk door EEG-
maatregelen wordt gelimiteerd,
hebben steeds meer fabrikanten
hiervoor testapparaten in pro-
duktie genomen. Op Autovak 72
is daarvan een ruime sortering
te zien.
Al jaren is de mogelijkheid be
kend om op de uitlaatgastester
een CO-schaal aan te brengen,
maar dat geeft geen nauwkeuri
ge meting. Een ander apparaat
kost ruim 1000 gulden en werkt
naar het principe van kataliti-
sche naverbranding. Verder zijn
er nog een tester met infrarode
stralen en een met ultra-violet,
die ook koolwaterstoffen (CH)
meet. Uit Japan is een gecombi
neerde CO-CH-meter en een af
zonderlijke CH-meter afkomstig.
Volgens de RAI is de keuze nog
wel moeilijk, omdat de meetme
thoden nog niet wettelijk zijn
vastgesteld: hierin bestaan in
ternationaal grote verschillen.
Een Autovak-nieuwtje: de schrob-auto van de stofzuigerfabriek Bap*
tista uit Arnhem. Deze uitzonderlijke elektroinobiel reinigt in één
uur 5000 m2 vloer en schrobt dan nog tweemaal ook.
''iat-importeur Leonard Lang N.V. te
Vmsterdam, welk bedrijf deze maand
10 jaar bestaat, heeft in zijn vestiging
an het industrieterrein Over-Amstel
len geheel nieuw, modern onderde-
enmagazijn in gebruik genomen.
)ankzij indeling, computer-admini-
tratie en speciale Italiaanse trans-
wrtbanen met liften is hier een
odanige efficiency bereikt, dat de
oonkosten, gerekend naar de omzet,
n 10 jaar tijd slechts 6 pet gestegen
ijn, de computerkosten meegerekend,
let belangrijkste pluspunt van het
lieuwe magazijn acht de heer J. L.
-ang sr. de hoge servicegraad: er kan
4nel aan de vraag naar onderdelen
vorden voldaan. De omzetsnelheid is
lovendien zeer groot, waardoor een
esparing op de voorraad van enige
ïiljoenen guldens wordt verkregen,
lagelijks wordt gemiddeld 10 ton on-
erdelen uit dit magazijn aan de dea-
ers geleverd.
Inderdelen, aldus de heer Lang, zijn
lak goedkoper dan de reparatie van
o'n onderdeel. Zo zijn de gemiddelde
ndcrdclenprijzen van de Fiat 600, die
en jaar geleden ook al bestond, met
lechts 6 pet 7 pet gestegen sinds
962. De motor is zelfs goedkoper
eworden. Door de hoge loonkosten
de garagebedrijven wordt de repa-
atie echter in steeds sneller tempo
uurder.
n 1962 was de onderdelenvoorziening
og geheel handwerk. Maar deze
'ordt ook samen met de Fiat-fabriek
erder gemechaniseerd: via teleproces-
ing met Turijn. Het aantal onderde
en bij Leonard Lang N.V. is zeer
root ruim 60.000 omdat Fiat in
80 jaar, waarin Lang het merk
iporteert, een steeds uitgebreider
lodellenprogramma heeft uitge
dacht. Op dit moment varieert dit
in de kleine Fiat 500 E van 18 DIN-
tot de Fiat 130 Coupé van de 165
►IN-pk en de 180 DIN-pk Dino.
fiat was in januari het bestverkochte
perk in Nederland en stond in febru-
i op de tweede plaats.
Door een reorganisatie in de Oosteu-
ropese auto-industrie zullen de twee-
takt-modellen van Trabant cn Wart-
burg opnieuw van de Nederlandse
markt verdwijnen, maar ditmaal voor
goed. De Tsjechische fabriek Skoda zal
in sterke mate gaan deelnemen in de
Saksische autoproduktie. Met name de
motoren voor auto's van de DDR
zullen voortaan van Skoda uit Praag
komen.
De Saksische autofabrieken zijn er
niet in geslaagd een viertakt motor te
bouwen, wat met oog op de luchtver
vuiling thans een vereiste is. De twee-
takt motoren hebben een zeer onvolle
dige verbranding. Om deze reden heb
ben de Trabant- en Wartburg-fabrie-
ken zich tot Skoda gewend.
Daar komt echter bij, dat de Oostduit-
se auto-industrie te klein is gebleken
en weinig nieuws heeft kunnen voort
brengen. terwijl in Rusland en Polen
Fiat-modellen worden gebouwd. De
Russische en Poolse industrie groeien
snel, wat ook geldt voor de auto
industrie in de Balkan-landen. In Roe
menië worden Renaults gemaakt.
De Oostduitse autofabrieken hebben
tot vorig jaar enkele jaren achtereen
hun export beperkt omdat zij met
hun produktie de binnenlandse vraag
naar auto's in de DDR niet aankun
nen, Sinds vorig jaar wordt de Tra
bant- en Wartburg-serie weer in Ne
derland verkocht, maar met veel min
der succes dan in het verleden. Ook
dit is mede te wijten aan het feit, dat
de tweetakt-motor voor auto's zowel
uit oogpunt van geluidshinder als van
schone uitlaatgassen achterhaald is.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Het vrijwel uit
zichtloze probleem van de ver
werking van industriële en huis
houdelijke afvalprodukten kan
binnen vijf jaar worden opgelost.
Het afval van zowel Nederland,
als Engeland, Frankrijk, België,
Noorwegen en Denemarken zal
dan volgens een gesloten systeem
(een minimum aan milieubelas
ting) verwerkt kunnen worden
op een eilandje in de Noordzee,
even ten zuiden van de Doggers-
bank.
Deze optimistische visie wordt ver
tolkt in een gisteren verschenen rap
port van de internationale aanne
mingsmaatschappij van bagger- cn ci
vieltechnische projecten de Bos Kalis
Westminster Dregging Group N.V.
Het rapport, dat vooral is bedoeld als
discussiestuk over deze problematiek,
is aaneboden aan prins Claus. Exem
plaren ervan zijn ook verstrekt aan
het parlement, het bedrijfsleven en de
politieke partijen. Het zal vooral van
de reacties van de regering en het
bedrijfsleven afhangen of het project
zal worden uitgevoerd. Tot nu toe
zijn de reacties positief.
Met de samenstelling van dit rapport
heeft de B os-Kal isgroep twee jaar ge
leden de handschoen opgenomen van-
de oud-minister van verkeer en water
staat, drs. J. A. Bakker, die een
afvaleiland op de Noordzee wel als
ideaal beschouwde, maar het uit een
financieel-economisch oogpunt voor
onmogelijk hield. Gisteren constateer
de ing. J. Kraaijeveld van Hemert,
voorzitter van de raad van bestuur
van de Bos en Kalis-groep, dat een
dergelijk project economisch wel haal
baar is. De hele onderneming zal naar
schatting met een jaarlijks verlies
moeten werken van 18 miljoen gul
den, een bedrag wat dan gedekt moet
woixlen door de vervuiler en dat zal
dien weinig meer zijn dan wat de
Nederlandse bevolking en de indus
trie thans moeten betalen voor het
ophalen en verwerken van het afval,
aldus ing. Van Hemert.
Het plan voor het afvaleiland wordt
gedragen door de filosofie dat de
bedrijven en de gemeentelijke vuilnis
diensten afzonderlijk niet in staat zul
len zijn om de groeiende stroom af
valprodukten ieder voor zich te ver
werken. Per jaar wordt nu al onge
veer viermiljoen ton huishoudelijk af
val geproduceerd. De industrie voegt
daar jaarlijks een miljoen ton grof
afval aan toe en produceeert eenzelfde
hoeveelheid chemisch afval, dat voor
het grootste gedeelte in de Noordzee
wordt gedumpt. Een centrale aanpak
van de verwerking is daarom drin
gend gewenst.
Zo stelt de Bos- en Kalisgroep zich het eiland voor.
vanaf centrale punten aan de kust
gemiddeld 30 gulden per ton kosten.
Het transport naar deze centrale pun
ten brengt natuu lijk ook kosten mee,
maar duidelijk is in ieder geval wel
dat vernietiging op het eiland niet
veel duurder zal zijn dan de verbran
dingsinstallaties op het land, waar
voor de kosten op veertig gulden per
ton worden geraamd.
De vernietiging op het eiland zal
zoveel mogelijk volgens een gesloten
systeem geschieden. Dit betekent al
leen dat de minst-schadelijke stoffen
in zee zullen worden geloosd. Overi
gens zullen deze lozingen moeten vol
doen aan stringente eisen met betrek
king tot lucht- en waterverontreini
ging. Het grote voordeel van het ei
land is dat het gehele proces gemakke
lijk kan worden overzien.
Alle afval
Enthousiast
De bekende oceanOgraaf Jacques
Cousteau, tevens voorzitter van de
Europese Oceanische Associatie, be
toonde zich gisteren enthousiast over
het project. Hij noemde het een be
langrijke vooruitgang in vergelijking
met de huidige situatie, waarbij onge
controleerd via dumpen, maar ook via
de rivieren afvalstoffen in zee terecht
komen. Hier geschiedt de lozing op
een punt, en kan het gehele proces
worden beheerst, meende hij.
Bos Kalis, die uiteraard een direct
commercieel belang heeft bij een
eventuele realisering van dit project,
meent overigens met haar rapport een
samenbundeling van voor een belang
rijk deel reeds bekende gedachten te
hebben nagestreefd. De heer Kraaije-
veld van Hemert: 'Het is duidelijk
dat over een aantal jaren een oplos
sing als deze noodzakelijk is, omdat
we nu eenmaal vast willen houden
aan het principe van de economische
groei. Met ons rapport hebben we
willen bereiken dat zo'n eiland dan
sneller kan worden aangelegd door
reeds nu de discussie erover op gang
te brengen.'
De Bos Kalis-groep h?eft in haar
Hiertoe heeft Bos en Kalis het eiland
je ontworpen. Ongeveer 50 hectare
groot zal het kunnen .voorzien in een
verbrandingsbedrijf voor het huisvuil
en het grof industrieel afval, een
speciale verbrandingsinstallatie voor
de chemische afvalverwerking en een
schrootverwerkend bedrijf, dat vooral
voor de opruiming van autowrakken
van betekenis zal zijn. Deze activitei
ten kunnen ondersteund worden door
een luchtscheidingsfabriek en een
elektriciteitscentrale. In principe zal
alle afval op het eilandje venverkt
moeten kunnen worden.
Het eilandje kan binnen drie jaar tijd
voor ongeveer 160 miljoen gulden
worden aangelegd. De jaarlijkse kapi
taals- en onderhoudskosten zijn ge
raamd op zestien miljoen gulden. De
installaties op het eilandje zullen een
investering vergen van naar schatting
180 miljoen gulden. Met deze investe
ringen zullen de jaarlijkse kosten cir
ca 80 miljoen gulden bedragen. Naar
schatting zullen hiertegenover inkom
sten staan van 62 miljoen gulden,
zodat het jaarlijks tekort wordt ge
schat op 18 miljoen gulden.
30 gulden per ton
Bij deze berekening is men ervan
uitgegaan dat de vernietiging, inclu
sief het transport naar het eiland
Van een onzer versalggevers
UTRECHT Burgemeester en wethouders van Utrecht willen scho
lieren geen stem geven bij de benoeming van leraren. Dit blijkt uit
de nieuwe verordening over schoolparlementen die zij bij de ge
meenteraad hebben ingediend.
In een vorig ontwerp van de vroegere
wethouder van onderwijs Van der
Vlist zouden de scholieren wel bij de
benoeming van hun docenten betrok
ken worden. Na scherpe kritiek, voor
al vanuit de lerarenorganisaties, is dit
ontwerp in augustus 1970 op het nip
pertje ingetrokken.
De nieuwe ontwerp-verordening voor
het openbare voortgezet onderwijs
schrijft het sc-hoolparlement niet lan
ger dwingend voor. Op verzoek van
directie, leraren, leerlingen of ouders
kan het gemeentebestuur ontheffing
verlenen van deze verplichting.
Wel moet iedere school een leerlin-
genraad hebben. Deze raad kan zich
tot de directeur wenden over iedere
zaak die de school en de leerlingen
aangaat. In geval van meningsverschil
met de directie kan de leerlingenraad
zich tot het gemeentebestuur wenden.
Het schoolparlement (dat dus breder
is dan de leerlingenraad) zal bestaan
uit: de directeur, vijf leraren, drie
ouders en een vertegenwoordiger van
het niet-onderwijzend personeel.
De directeur krijgt in de verordening
de bevoegdheid om verspreiding van
de schoolkrant te verbieden indien er
artikelen instaan die de orde op
school zouden kunnen verstoren. De
leerlingen krijgen over het algemeen
minder bevoegdheden dan in het vori
ge ontwerp. Zo verliezen zij ook het
recht op inspraak bij de vaststelling
van het leerplan.
rapport ook een studie opgenomen
voor grotere eilanden, waarmee ruim
te gecreëerd zal kunnen worden voor
industrieën, die op het vaste land
minder gewenst zijn. De kosten per
vierkante meter zullen grotere eilan
den aanzielijk geringer zijn, name
lijk 75 tot 3 x 200 gulden per meter
Zo'n eiland kan ook van belang zijn
als vluchthaven voor in moeilijkheden
geraakte tanke s,
Bos-Kalis hoopt dat de overheid de
exploitatie van het afvaleiland voor
haar rekening zal nemen, omdat daar
mee het toezicht en de exploitatie in
een hand zal zijn. Het is echter ook
mogelijk het bedrijfsleven gezamen
lijk het Initiatief neemt tot oprichting
van het eiland.
DEN HAAG Simpele bereke
ningen tonen aan, dat de financi
ële gevolgen van de staking in de
metaalindustrie de inzet ervan
verre hebben overtroffen. Uit
gaande van 20.000 stakers kan
het produktieverlies worden be
cijferd op dertig miljoen gulden.
Aldus meldt 'Metalectro Visie' het
(werkgevers)orgaan van de Federatie
metaal- en electrotechnische industrie,
FME. Het blad voegt aan deze bereke
ning toe dat de inhoud van de sta
kingskassen der vakverenigingen met
2.8 miljoen gulden is verminderd. Elf
dagen staking betekent een loonder
ving per werknemer van ongeveer
zevenhonderd gulden, waarvan de
bond ongeveer de helft betaalt als
stakingsuitkering, zodat circa 350 gul
den loonderving overblijft. Daar
staan, aldus FME, een stakingsresul
taat van ongeveer negentig gulden
per jaar tegenover: de zes-tiende pro
cent in de vakantietoeslag en de ver
hoging van de vloer daarvan. Dit
betekent dat de georganiseerde werk
nemer als gevolg van de staking een
nadeel heeft ondergaan van 250 tot
350. Het nadeel van de niet-georga-
niseerde is omstreeks 600.
Technische vooruitgang bij Fiat, het merk van de 80-jarige impor
teursonderneming Leonard Lang N.V.: de 16 pk-Fiat 501 Torpedo
rechts is van een halve eeuw terug en reeds een top van 70 km. per
uur; de Fiat Coupé 3200 links komt aan de 195 km. per uur.
Van een onzer verslaggevers
LISSE De '23ste Keukenhof is open, het 25ste Bloemencorso
is vastgesteld op 22 april en de bollenstreek is haar show van
kleur en fleur schuchter begonnen.
De krokussen zijn nu uitgebloeid,
maar waren voorboden. De tulipa's
zijn ontwaakt en bij gunstig voor
jaarsweer zullen de late narcissen
en tulipa's tot ongeveer 20 april
bloeien; dan volgen de hyacinten cn
vroege tulpen in de tweede helft
van april, gevolgd door de late tul
pen, die tot medio mei zullen pron
ken.
Gisteren heeft staatssecretaris drs.
J. M. Oostenbrink de Keukenhof
met een lange toespraak geopend,
waarbij hij de lof van natuurpar
ken bezong en hoopt, dat er in ons
land nog eens een blijvende exposi
tie 'Nederland-waterkundig' tot
stand zal komen.
FLORIADE: CONCURRENT
Het bestuur van de Floriade was op
de Keukenhof. De leiders van de
tuin in Jacoba's voormalige hof zijn
blij met een Floriade in de tien
jaar: concurrentiebeding. Overigens
is er waar mogelijk een hartelijke
samenwerking. Ditmaal twee magne
ten voor het internationale en nati
onale toerisme. De Keukenhof neemt
niet aan. dat ze dit jaar kan mikken
op 100.000 bezoekers in 7 weken.
Vorig jaar waren er ruim 800.000.
De hof is verfraaid, nieuwe kassen
en een modern help-u-zelf restau
rant. want op drukke dagen valt er
niet te serveren.
Keukenhof is dagelijks te bezichti
gen vanaf 8 uur tot zonsondergang.
Open tot medio mei. Er is een
opmerkelijke beeldenexpositie.
CORSO
In verband met. de Floriade gaan
tien praalwagens na afloop van het
corso naar Amsterdan, waar ze op
het Flor iadeter rein worden tentoon
gesteld. Ter plaatse krijgen de wa
gens een gloednieuwe bloemenversie-
In dc Keukenhof, die gisteren geopend werd, werden de Haarlemse bloemen
meisjes, die er zo te ^ien best mogen zijn, voorgesteld.
ring. De corsostoet vertrekt uit
Haarlem (1 uur), gaat dan naar
Heemstede en vervolgens via Benve-
broek en Lisse naar Sassenheim. Er
rijden 25 wagens. De opbouw is
weer in hallen van de Bloembollen-
veiling in Lisse, bezichtiging op 21
april.
Ter traditie getrouw zijn er weer
tal van evenementen in de Bollen
streek, waarin ook de badplaatsen
delen.
