'Gehandicapten
hebben recht op
seksueel leven'
uit de weekbladen
eoeo
"j
Ulster
Rotterdamse kerkeraad
contra gerei. synode
Profiteer
vooral met
Pasen van uw
kaart
Schrijvers van 'Wij zijn niet van steen':
Wel eens afstand
doen van recht
op nageslacht'
gun uzelf óók een goede
nachtrust:
ié
neem 'n PULLMAN W1
W etenschappelij ke
spelling in België
'onaanvaardbaar'
Ware rel om 'robotziekenhuis'
onderweg
TROUW/KWARTET DONDERDAG 30 MAART 1972 ItlWIiM.AMt 7
uu»
Commentaar
Door zich welbewust aan te sluiten bij
de Noordierse 'loyalisten'-leider Willi
am Craig heeft Brian Faulkner, de
door Londen onttroonde premier van
Ulster, zich wel in bijzonder gevaarlijk
vaarwater begeven.
Nog tot vorige week was Craig, als
mobilisator van de Ulster Vanguards,
één van de krachtigste bestrijders van
Faulkner. Craig heeft diverse malen
openlijk verklaard dat hij desnoods een
volledig onafhankelijke staat Ulster
wenst. Zijn pleidooi werd tijdens de
protestantse manifestaties van deze
week krachtig onderstreept door het
uitbundig zwaaien met de witte vlag
met het rode kruis van Ulster, die de
Britse Union Jack volledig verdrongen
heeft.
Een van de motieven van Faulkner om
Craig de vriendschapshand te reiken is
wellicht het streven van deze pragmati
sche en ambitieuze politicus zijn ver
flauwende greep op de protestantse
achterban te behouden. Naast Craig
zou Faulkner immers kunnen voorko
men dat de militante ex-minister tot
het uiterste gaat, waardoor de Noord
ieren in een volledige sociale en econo
mische chaos worden gesleept.
Maar als dit de beweegreden van
Faulkner zou zijn loopt hij daarmee
tevens het grote risisco een proces op
gang te zetten, dat spoedig een eigen
leven gaat leiden en niet meer te
stuiten zal zijn. Het verzet van de
protestanten wordt nu gedekt en geleid
door twee gezaghebbende politieke lei
ders wier argumenten de basis kunnen
worden voor individuele acties die
door deze politici niet zijn voorzien
noch beoogd. De huidige schijneenheid
van het 'loyalisme' verlokt de extremis
tische randgroepen van de protestanten
tot individuele geweldacties, die de
totale burgeroorlog maar al te spoedig
tot een rampzalige werkelijkheid kun
nen maken.
De man in Ulster, die dit thans het
meest helder inziet is merkwaardig
genoeg de anti-roomse predikant Ian
Paisley. In de afgelopen dagen heeft
Paisley, die een groot aandeel heeft
gehad in het ontstaan van de huidige
crisis, zich vierkant tegen de actie van
Craig c.s. gekeerd. Paisley vreest dat
de campagne van burgerlijke ongehoor
zaamheid tegen rechtstreeks bestuur de
gevreesde aansluiting van Ulster bij de
Ierse Republiek zal verhaasten en
daardoor de protestanten zelf zal tref
fen.
De Noordierse protestanten hebben het
geduld van de Britse regeringen lange
tijd zwaar op de proef gesteld. Recht
streeks bestuur was het gevolg van de
hardnekkigheid van Belfast. De Noord
ierse 'loyalisten' behoeven niet meer te
rekenen op enige steun van het zo lang
door hen aanbeden Engeland als een
felle burgerstrijd, met veel Britse mili
tairen als slachtoffer, het resultaat zal
zijn van protestantse provocaties.
ROTTERDAM De kerkeraad van
wijkgemeente II der gereformeerde
kerk te Rotterdam-IJsselmonde heeft
een brief gestuurd naar de gerefor
meerde synode inzake het synodaal
besluit aangaande het anti-racisme-
fonds van de wereldraad van kerken.
De kerkeraad is van mening dat de
synode heeft geweigerd (en nu cite
ren we de brief letterlijk): 'De zijde
te kiezen van de verdrukten, de mis-
deelden. de gediscrimineerden, hen in
de kou laat staan en daarmee weigert
de consequenties te trekken uit de
boodschap van verlossing, bevrijding
en verzoening die de kerk preekt. Zij
(bedoeld is: hij, nl. de kerkeraad,
red.) betreurt deze weigering en
spreekt de hoop uit dat de synode op
haar besluit zal terug komen op de
eerstvolgende zitting, om daarmee als
nog de kant te kiezen van hen die
onder liggen, de machtelozen'.
(ADVERTENTIE)
't Scheelt weer aardig"
als u met. de paasdagen
naar uw familie of
vrienden kunt voor de
halve pi-'.-v.-.n
een enkele rcs.
En stoks weer t dr^sn
gratiw reizen in mei
Jaarkaart 65+ f50.-,
voor een echtpaar f75.-;
driemaands kaart f 20.-,
voor een echtpaar f 30.-.
voordelig uit met NS
->TS Sjfi
Van een onzer verslaggeefsters
AMSTERDAM 'Vanwege de discretie schrijf ik deze brief onder
een pseudoniem. Als je invalide wordt, kun je seksualiteit wel af
schrijven. Bij ons in de klieniek werd een patiënt gesnapt, die met
een verpleegster vrijde. De patiënt werd onmiddellijk door de ge
neesheer-directeur persoonlijk ontslagen. Daar ging hij: zonder be
nen en zonder revalidatie'.
Een jonge moeder schrijft, dat zij enige jaren geleden een rugoperatie
heeft ondergaan en daardoor invalide is geworden. 'Na mijn operatie
hebben wij geen gemeenschap meer met elkaar gehad. Ik voel mij
erg alleen nu dat is weggevallen. De dokter weet mij niet te advi
seren. Ons huwelijk moet binnenkort stuklopen'.
'Naar aanleiding van uw radio-uitzending durf ik u deze brief te
schrijven. Ik ben een levenslustige vrouw van 27 jaar, vier maal aan
beide heupen geopereerd, loop moeizaam met twee krukken. Met
grote schroom vertel ik u, dat ik behoefte heb aan contact met een
man. Maar niemand staat erbij stil, dat gehandicapten dezelfde ver
langens hebben als niet-gehandicapte mensen'.
Dit zijn een paar citaten uit brieven
van lichamelijk gehandicapte mensen,
die zijn opgenomen in het boek 'Wij
zijn niet van steen' (uitg. Stafleu,
Leiden), geschreven door de orthope
dagoog dr. K. Heslinga. met medewer
king van de revalidatie-arts A. Ver-
kuyl en de gynaecoloog-androloog dr.
A. M. C. M. Schellen. De schrijvers,
allen intensief betrokken bij de zorg
voor lichamelijk-gehandicapte mensen,
hebben dit boek samengesteld omdat
zij menen, dat de seksuele nood bij
de lichamelijk-gehandicapte medemens
in veel gevallen zo hoog is, dat het
niet verantwoord is langer te zwijgen.
Hoe groot de weerstand van het pu
bliek is tegen het idee, dat ook licha
melijk-gehandicapte mensen bezig zijn
met seksuele vraagstukken en voor
zover dat in hun vermogen ligthet
recht opeisen op een seksuele relatie,
blijkt niet alleen uit het feit, dat men
over deze zaken niets wil horen, maar
ook uit het feit, dat de schrijvers
tijdens hun werk gestuit zijn op veel
verzet. Dokter A. Verkuyl, tevens
voorzitter van de commissie seksuali
teit gehandicapten van de Nederland
se Vereniging voor Revalidatie, zegt
hierover: 'Verdachtmakingen bleven
ons bij 't schrijven van dit boek niet
gespaard, doch deze waren zeer onver
diend. De schrijvers van dit boek
gaan wegen die ook internationaal
gezien weinig bekend, laat staat
bewandeld zijn. Dat komt niet omdat
de schrijvers zulke wonderlijke gezel
len zijn, maar omdat zij met de
hulp van velen een pad moesten
hakken in een nog vrijwel ongekende
wildernis'.
Het boek is bestemd voor artsen,
medische specialisten, verplegend, ver
zorgend en opvoedkundig personeel in
scholen en centra voor gehandicapten,
maatschappelijke werkers, wijkver
pleegsters, fysiotherapeuten, pedago
gen en psychologen. Ook ouders van
gehandicapten en gehandicapten zelf
kunnen het boek lezen, hoewel het,
door de vele technische beschouwin
gen. niet direkt een - gemakkelijk
leesbaar werk is.
Recht
Bij al deze onderwerpen staat de
mening van de schrijvers voorop dat
gehandicapten recht hebben op seksu
aliteit, recht op voorlichting over dit
ondenverp, recht op een huwelijk en
recht op eventuele kinderen, voorzo
ver dit genetisch aanvaardbaar is. En
alleen al op dit punt komen zij in
botsing met zeer velen, die te maken
hebben met lichamelijk-gehandicapte
mensen, zowel met ouders van invali
de kinderen, als met verpleegsters en
andere verzorgsters in inrichtingen en
ziekenhuizen en artsen, het grote pu
bliek nog buiten beschouwing gelaten.
'Zodra iemand lichamelijk gehandi
capt is, maakt de buitenwereld hem
tot een seksloos wezen', aldus de
schrijvers. Zelf zeggen de gehandicap
ten hierover 'Als je invalide wordt,
kun je de seksualiteit wel afschrij
ven', of 'Niemand heeft met mij (een
jonge, ontwikkelde man, red.) ooit
over seksuele zaken gesproken. Alles
wat ik erover weet, weet ik uit boe
ken', of 'Mijn huisarts praat gewoon
over mijn seksuele problemen heen.
als ik hem die voorleg' of 'Niemand
denkt eraan, dat ook een meisje in
een rolstoel naar liefde verlangt'
Afkeer en afweer
Hoe komt het dat de buitenwereld zo
negatief reageert op de seksualiteit
van de gehandicapte mens? 'In ons
allen leeft een primitieve afkeer en
afweer van een geschonden, een on-af,
een verminkt lichaam. Dat speelt ze
ker éett rol bij het afwerende gedrag,
dat de meeste mensen vertonen ten
opzichte van de seksualiteit van de
gehandicapte mens. Verder komt daar
nog bij, dat vooral tegenwoordig, een
nauwe relatie bestaat tussen jong en
mooi enerzijds en seksualiteit ander
zijds. Bij liefde en seksualiteit" wordt
veel te eenzijdig gedacht aan mooie
jonge mensen, net alsof die alleen
maar mogen genieten van de seksuali
teit. In veel gevallen lijkt het alsof de
ouders de seksualiteit van hun gehan
dicapte kind verdringen, ontkennen
en loochenen. Misschien speelt hier
ook hun angst voor de teleurstellin
gen mee, die hun kind op dit gebied
Dr. K. Heslinga
vrijwel zeker zal moeten doormaken'.
De schrijvers van het boek zijn sterke
voorstanders van het geven van seksu
ele voorlichting aan gehandicapte kin
deren. 'Niet zelden stelt men ons op
dit punt de vraag: maken wij de
gehandicapte niet onrustig door het
spreken over seksualiteit? Wekken
wij hierdoor geen verwachtingen,
waaraan niet voldaan kan worden?
Dit probleem vertoont, volgens ons
enige overeenkomst, met dat van de
Papoea's en andere natuurvolken, van
wie sommigen zeggen: laat hen toch
met rust, dan zijn zij gelukkig. Deze
reacties komen gedeeltelijk voort uit
de houding van het grote publiek dat
het erg moeilijk schijnt te vinden de
seksualiteit van ernstig-gehandicapten
te aanvaarden. Gesteld moet echter
worden dat door niet voor te lichten
het probleem geenszins wordt opge
lost, maar slechts uit de weg gegaan.
Vroeg of laat krijgt de gehandicapte
er toch mee te maken.
De buitenwereld maakt zoveel in hem
los, dat hij hiertegen gewapend moet
zijn. Daar de seksualiteit nu eenmaal
een grote rol speelt, in de samenle
ving, treedt zij ook het leven van de
gehandicapte binnen. Het zonder
voorlichting in contact komen met
een onbekend verschijnsel, geeft veel
angsten en onzekerheden. Het is
struisvogel-politiek de gehandicapte
jeugd niet voor te lichten, omdat dit
alleen maar op teleurstelling zou uit
lopen'.
A, Verkuyl
Een heel aparte groep echtparen zijn
die, bestaande uit een verzorgster en
een voormalig patiënt. 'De indruk
bestaat dat verzorgsters nogal eens te
lichtvaardig met een zwaar gehandi
capte trouwen. Zij beseffen onvol
doende wat voor leven hun te wach
ten staat: nooit eindigende zorgen, de
moeilijke combinatie van prozaïsche
verzorgster en minnares, kinderloos
heid en een vaak impotente partner.
Een dergelijk huwelijk leidt vaak tot
dramatische moeilijkheden voor beide
partners, indien vooraf niet duidelijk
is, waarom zij dit huwelijk willen
aangaan en wat de mogelijke conse
quenties zijn'.
Nageslacht
Huwelijk
Over huwelijk en gezinsvorming van
gehandicapten zegt het boek: 'Het
recht om te trouwen wordt meer en
meer geaccepteerd, maar de gehandi
capte moet zich wel realiseren, dat de
keuze erg beperkt kan zijn en de
problemen groot, in sommige gevallen
zelfs onoverkomelijk. Een toenemend
aantal zwaar-gehandicapten trouwt
met elkaar (Het Dorp in Arnhem telt
408 bewoners: 237 vrouwen en 171
mannen. Er zijn 40 echtparen,
waarvan 24 getrouwd in Het Dorp.
Het aantal trouwlustigen neemt gesta
dig toe. 14 echtparen hebben een
valide partner. Tot nu toe zijn drie
bewoners met een verzorgster ge
trouwd en er werd één baby geboren
uit een huwelijk waarvan de man
gehandicapt en de vrouw valide is).
'Sommige gehandlfcapté vrouwen zien
het als discriminatie en egoïsme, wan
neer gehandicapte mannen te kennen
geven, wat nogal eens gebeurt, alleen
een huwelijk met een gezonde partner
te willen. Men wijst erop dat de
gezonde partner in zo'n geval nooit
gelukkig kan worden, dat twee gehan
dicapten elkadr veel meer te bieden
hebben en elkaar beter begrijpen.
Overigens zal bij elk huwelijk, of dat
nu gesloten wordt tussen een gehandi
capte en een gezonde partner, of tus
sen twee gehandicapten veel
weerstand moeten worden overwon
nen, vooral van ouders en schoonou
ders'.
(ADVERTENTIE)
de betere matras
Het weer
Tenslotte nog lets over de vraag 'Is
nageslacht wenselijk'. Hierover zegt
het boek: 'Als beide ouders zwaar
gehandicapt zijn, zullen ze meestal in
een gemeenschap van invaliden wo
nen, wat de opvoeding nog extra
moeilijk maakt. Wij hebben enige
ervaringen met blinden, die voor hun
huwelijk de wenselijkheid van kinde
ren bespraken. Bijna algemeen kwa
men ze tot de conclusie, dat in hun
geval, zelfs wanneer zij niet bang
hoefden te zijn voor erfelijke bezwa
ren, het niet verantwoord was kinde
ren te krijgen. Ondanks het gemis
aan kinderen, zien we dat deze huwe
lijken doorgaans gelukkig zijn. Bij
het beoordelen van deze vraag moet
altijd het lot van het kind voorop
dienen te staan en niet ondergeschikt
gemaakt worden aan de begrijpelij
ke wensen van de ouders'.
'Een kind van twee zwaar-gehandicap-
te ouders zal het risico lopen te zwaar
belast te worden, zij verkeren in een
wereld van voortdurende zorg. Een
verdere belemmering van de persoon
lijkheidsontwikkeling van het kind is
de verminderde mogelijkheid van
identificatie. Men identificeert zich
niet met de eigen invalide ouders'.
'Wij willen stellen dat het tot de
fundamentele rechten behoort, ook
van gehandicapte echtparen kinderen
te verwekken. Moreel is het echter zo,
dat men wel eens afstand moet doen
van dit recht', aldus het boek.
BRUSSEL (ANP) De Belgische
minister voor Nederlandse cultuur,
Van Mechelen, is van mening dat de
zogenaamde wetenschappelijke spel
ling van het Nederlands onaanvaard
baar is. Hij heeft dat meegedeeld in
een vraaggesprek met enkele Vlaamse
kranten. 'Die spelling gaat niet. dan
lees ik nog liever een middelneder-
landse tekst. Die staat dichter bij ons
dan hetgeen deze dames en heren
(voorstanders van de wetenschappe
lijke spelling )ons willen voorschrij
ven'.
'Ik geloof', aldus minister Van
Mechelen, 'dat de Nederlandse be
windslieden zich daarvan bewust zijn
en dat zij die al te dwaze voorstellen
willen afremmen. Ik heb de indruk
dat ze eerder gewonnen zijn voor een
lichte spellingwijziging in de zin van
de voorstellen van de commissie Pée-
Wesselings'.
JEUGDTOERISME
Samkalden ziet liever Floriade dan
het Vondelpark, schrijft Jac. Vroemen
op de voorpagina van De Nieuwe
Linie naar aanleiding van de te late
nota jeugdtoerisme. De Lastige Am
sterdammer heeft het woord 'poen-
groen' al uitgevonden en dat woord
lijkt me op de Floriade alleszins toe
pasbaar. Een investering van zo'n 15
miljoen wordt er geschreven. Daar
zijn de kosten voor het Vondelpark
toch niks bij? Natuurlijk, het econo
mische profijtelijke gaat voor. Dat is
keiharde business. De Nederlandse
tuinbouw verwacht er miljoenenor
ders van. Om perkeerplaatsen voor de
Floriade aan te leggen moesten nota
bene bestaande struiken worden plat
gewalst. Geef mij dan maar liever een
park in de stad.
De bezetting hier aan de universiteit
vond ik volstrekt verwerpelijk, aldus
prof. mr.- W. F. de Gaay Fortman in
een vraaggesprek. Een bezetting lijkt
me alleen gerechtvaardigd, als hij ge
richt is tegen grof onrecht. Ik vind
revolutie alleen aanvaardbaar, als het
onrecht, dat je met die revolutie
veroorzaakt in het niet valt bij het
onrecht, dat je ermee wilt wegnemen.
DNL heeft verder deze week een
dikke boekenbijlage met veel inter
views.
MYSTIEK
Het omslagverhaal van Elsevlers Ma
gazine is gewijd aan mystiek anno
1972: Wachten op een wonder. De
mystiek is 'in'. Prof. dr. Otger Steg-
gink uit Nijmegen: toen ik een paar
jaar geleden lezingen hield over
mystiek, bestond mijn gehoor uitslui
tend uit religieuzen. Nu kom ik van
alles tegen, huismoeders zowel als
hippies. En prof. dr. G. Quispel uit
Utrecht: de jeugd zoekt het tegen
woordig bij de Jesus-movement. het
Zen-Boeddhisme en nog nooit in de
wereldgeschiedenis heeft ze zo over
Jezus Christus gezongen als thans.
Veel mensen vinden dat niet prettig,
maar hun vaders zongen waarschijn
lijk het Horst Wessellied of de Inter
nationale. Ik wil daarmee niet zeggen,
dat de jeugd zo verschrikkelijk reli
gieus is, maar ik zie deze verschijnse
len als strootjes in de wind. Ze dui
den aan, hoe de wind waait.
PAASHAAS
De Groene heeft deze week op de
voorpagina een schitterende prent van
Barend Biesheuvel als Paashaas, gete
kend door Opland. Voor de kinderen
om in te kleuren. Daarnaast een stuk
van Arnout Weeda over de huurhar-
monisatie. Udink probeert een slim
spel te spelen, al zal hij, ook dat
ontkennen. Na de huuronrust haar
toppunt bereikt, bagataliseert hij de
huurprijsstijgingen, maar verhoogt
wel het maximum van de aanvullende
huursubsidie van 900 tot 1200 gulden.
Op die manier hoopt hij de huuroppo-
silie te breken en de rust te herstel
len.
Ziekte is eigenlijk het enige legale
middel om uit het systeem te vallen,
aldus dr. Meijering, inspecteur geeste
lijke volksgezondheid. Iedereen, die
niet werkt, staat op straat behalve als
je niet werkt, omdat je ziek bent. Ik
weet daar ook niet meteen alternatie
ven voor. maar wie 'zieke' zegt, zegt
in deze maatschappij 'dokter' en dan
zit je meteen weer in de hele medi
sche geschiedenis.
SITUATIES
Vrij Nederland heeft de hand weten
te leggen op een vertrouwelijk docu
ment van Philips, waarin een gedrags
lijn wordt gegeven tijdens bijzondere
situaties. Bij Philips blijkt dit syno
niem te zijn met stakingen. Belang
rijkste richtlijn (in totaal 37) van
dit door de afdeling Sociale Zaken
van het bedrijf uitgegeven document:
de staking ernstig te nemen (onder
schat de ernst van de motieven van
de stakers niet).
Joop van Tijn had een interview met
Richard Cossman, die ontslagen is bij
The New Statesman (Alle journalis
ten zijn van nature ontevreden) en
Dick van de Pol woonde een reünie
van het korps van de groene baretten
bij. Liepen er in het begin van de
middag al enkelen wat wankel, aan
het eind begon de dronkenschap mas
sale vormen aan te nemen. Herhaalde
lijk werden er blusapparaten leegge-
spoten, zodat hele groepen ineens
drijfnat of spierwit waren. Maar goed,
dat de Rus ons land afgelopen week
end met rust liet.
OPBLAZEN
Een Haagse Post zonder Sicco is geen
Haagse Post meer, zo lijkt het wel de
laatste weken, want ook in dit num
mer komt Euroeraat Mansholt weer
uitvoerig aan bod. Hij vertelt met
Biesheuvel over confessionele partij
vorming te hebben gesproken. Ik heb
gezegd. Barend, je moet de confessio
nele partijen opblazen. Dan lachen we
samen. Daar hebben we nu nog ver
schil van mening over, maar Biesheu
vel zal zeker aanvoelen, dat het op
een bepaald moment gebeurt, Dat is
ook niet tegen te houden.
Daan Dijksman bericht over de rap
porten van Van Rijckevorsel, de
meest lekkende commissie aller tij
den. 'Hoe groter het gat van Nelissen,
hoe tammer de Russische beer'.
Cherp' Duyns mocht voor HP naar
Spanje om aan de weet te komen, hoe
het met Rinus Michels van Barcelona
gaat. Ik kom moeilijk in contact met
mensen om gewoon over Jantje, Piet
je of Klaassie te praten. Mijn dialoog
blijft beperkt tot het nut, dat in
directe relatie staat tot het voetbal
len, bekent hij.
BLOEMETJES
Accent zette de bloemetjes buiten en
bezocht twee kleurige tentoonstellin
gen: de Keukenhof in Lisse en de
Floriade in Amsterdam. De motivatie
van dit blad: Nederland mag dan
internationaal naam hebben, als het
om bloemen en planten gaat, de ge
middelde landgenoot weet maar wei
nig van deze voor onze economie zo
belangrijke bedrijfstak.
Prof. dr. A. Heertje laat zijn licht
schijnen over lonen en prijzen. Ik
geloof, dat als de regering niet in
grijpt, we moeten vrezen, dat de
werkloosheid een permanent pro
bleem blijft. In de sector van de
overheid zal het daarbij steeds moei
lijker worden om een progressief be
leid te volgen. Een somber beeld dus.
Nieuive storing
De buien hebben het gisteren opgege
ven. Hier en daar viel nog wel een
flink exemplaar ifiet hagel, maar in de
loop van de middag veroverde de zon
meer en meer zendtijd, geruggesteund
door een constant stijgende barometer.
Beter weer dus en voor het gevoel min
der koud doordat de wind er niet meer
zo hard aan trok.
De invloed van de koude depressie bo
ven Zweden nam sterk af. Toch zijn wij
nog niet uit alle zorgen. Een nieuive
depressie ten zuiden van IJsland diep
te gisteravond steeds verder uit en ver
plaatste haar hoofdkwartier in zuidoos
telijke richting Dit systeem is zo on
vriendelijk een front met bewolking cn
regen over de Britse eilanden naar het
oosten te dirigeren. Naar het zich laai
aanzien zou het vandaag ook in onze
omgeving bewolkt weer zijn met een
vergrote regenkans, in de eerste plaats
in het westen en noorden. Later komt
er hier en daar nog een bui. Vervol
gens breekt zaterdug in West-Europa
de lucht en zullen de middagtempera-
turen zich in de lage landen op een
ongeveer normaal niveau voor de tijd
van het jaar bewegen tussen 10 en 13
graden Celsius.
Het is nog te vroeg om een karakteris
tiek van het te verwachten paasweer
te geven zonder in gokken te verval
len. Wellicht zien wij het morgen wat
duidelijker. Om u toch een beetje voor
pret te geven f m isplaatst of niet mis
plaatst, dat zal *ijdens Pasen blijken
dan nu nog even over naar Zuid-Euro
pa. Daar heerst deze week rrij warm
voorjaarsweer met plaatselijk zonne
schijn en temperaturen van 20 graden
of hoger We vermoeden zo dat veel
ondernemers in de horeea-sectur. en
zij niet alleen, er heel wat voor over
zouden hebben dit weertype zondag en
maandag hier ie importeren. Maar
voorwaarde hiertoe is uiteraard dat het
regime van westelijke winden vervan
gen wordt door een van zuidelijke met
als stabiele ruggesteun een hogedruk-
gebied boven het continent. En dat
zien wij zo direct nog niet zitten.
Weersgesteldheid van gisteravond 7 uur,
maximumtemperaturen van gisteren en neer
slag 719 uur: Amsterdam zwaar bew S, 0:
De Bilt half bew 10, 0; Declen zwaar bew
9. 0; Eelde onbew S. 2; Eindhoven half bew
9. 0; Den Helder half bew 8. 0.2: Luchth.
R'dam zwaar bew 9. 0 Twente half bew
9. 0.1: Vlissingen zwaar bew 7. 0: Zuid Lim
burg geheel bew 9, 0.1
Aberdeen half bew 9. 0.1; Athene onbewolkt
20. 0; Barcelona zwaar.bew 15. 0: Berlijn
licht bew 8. 3: Bordeaux licht bew 16. 0:
Brussel half bew 11. 0.6: Frankfort zwaar
bew 10. 1: Genève zwaar bew 14. 0; Helsinki
sneeuw 1, 2; Innsbruck geheel bew 14, 0;
Kopenhagen half bew 7. 2: Lissabon half bew
18, 0; Locarno onbewol'.a 18. 0; Londen zwaar
bew 12. 0; Luxemburg zwaar bew 8. 1;
Madrid half bew 21. 0; Malaga zwaar bew
18. 2; Majorca zwaar bew 19, 0; Miinchen
half bew 10, 0 3: Nice zwaar bew 17. 0; Oslo
onbew 4. 0: Parijs zwaa- bew 12. 0: Rome
licht bew 17. 0; Split onbew 19. 0: Stockholm
zwaar bew 3. 1: Wenen geheel btw 13 0:
Zflrich zwaar bew 10. 0 1
Casablanca half bew 18. 0. Las Palmas licht
bew 21. 0 Tel Avlv half bew 19 i Turin
ticht bew 24. 0
Hoog water. 31 maart: Vlissingen ie getij
2 46. 2e getij 15.03. Haringvliet aan de zee
zijde 4 34—16.48; Rotterdam 5.25—18.01;
Scheveningen 4.0716.20: IJmuiden 4.40
16.53; Den Helder 8.4471.55; Harlingen
11.07—23.07; Delfzijl 0.40—ló 07.
KRUISWOORDPUZZEL
Horizontaal: 1. lading, 4. schrobnet, 7.
makker, 8. schaapkameel, 9. bijb. fi
guur, 11. waterkering, 12. lyrisch ge
dicht. 14. meisjesnaam. 15. tijdreke
ning, 16. lidwoord, 17. glijvoertuig,
19. vis, 21. devies, 23. bijb. figuur, 24.
meisjesnaam. 25. stuk stof. 26. Noorse
goden.
Verticaal: 1. jong schaap, 2. rivier in
Zwitserland. 3. tas, 4. aanlegplaats. 5
familielid, 6. knolgewas, 7. krijgshaf
tig, ld. soort kers, 13. zuidvruchten,
17. niet gespannen, 18. struisvogel, 20.
meisjesnaam, 22. onbep. voornaamw:
Een 'medische drukknopfabriek'
wordt het nieuwe computerziekenhuis
ten zuiden van Stockholm genoemd.
Veel technische snufjes, maar hel wel
zijn van de patiënten is in deze 'lopen
de bandfabriek' wat vergeten. De kri
tiek is dan ook niet mals. Om dal leed
te verzachten is er voor vijf miljoen
aan kunstwerken over de 3.500 ka
mers verdeeld In de marmeren hal,
ter grootte van een voetbalveld, hangt
een groot kleurig relief met de woor
den 'Ha, die patiënt!'
Wat velen nog het meest ontstelt zijn
de 400 robotkarretjes, die zich op
rails door het ziekenhuis voortbewe
gen en door computerimpulsen ivor-
den uitgestuurd voor boodschappen
zoals het afleveren van eten, het
wegrijden van bedden en het verwij
deren van vuil beddegoed. De karre
tjes kunnen zonder menselijke hulp
gebruik maken van de lift om zich
tussen de acht verdiepingen te
verplaatsen.
Het ziekenhuis, waarin plaats is voor
1.400 patiënten, wordt bestuurd door
150 elektronische opslagbreinen, die
verbonden zijn met de databank van
een ander Stockholms ziekenhuis. Ie
dereen in het gebied is er gere
gistreerd met vermelding van bijzon
derheden zoals bloedgroep en medi
sche geschiedenis.
Over de bouipkosten van het compu
terziekenhuis is een ware rel
ontstaan. Toen vijf jaar geleden de
bouw begon werden de kosten op 475
miljoen gulden geraamd Nu verwacht
Kruiswoord-puzzel
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
1. soes. 2 cent, 3. haas, 4. oele, 6
orde. 6. riet, 7. stam. 8. teen, 9 Eden,
10. Elis, II. naar, 12. vaal, 13. edel,
14. gaar. 15. ever, 16. roes.
schoorsteenveger.
Van eerste paasdag af kan het weer:
's zondags er op uit en toch naar de
kerk. Om tien en elf uur beginnen
dan weer t^e uurdiensten 'voor men
sen onderweg' in het kerkje Blauwka
pel aan de weg tussen Utrecht en
Hilversum. Elke zondag worden die
twee ochtenddiensten gehouden, tot
aan de eerste zondag in november. In
de vakantiemaanden juni en juli is er
zelfs om negèn uur al een extra
samenkomst voor mensen die héél
vroeg op pad gaan.
De Blauwkapel-diensten, destijds als
een behoedzaam experiment begon
nen, zijn uitgegroeid tot diensten
voor iedereen, met voorgangers van
verschillende geloofsgemeenschappen
en oecumenische groepjes vrij-illi
gers, die assisteren bij de diensten en
voor de liturgieën en een kopje koftic
toe zorgen.
Wie er nog meer over wil weten,
moet 03438-3204 draaien.
men dat het miljard gepasseerd zal
worden.
Het ziekenhuis is bedoeld als 'totaal
opleidingscentrum' voor duizend stu
denten. Het Zweedse blad 'Expressen'
schreef 'Het is een schandaal dat de
omvang van het ziekenhuis meer is
bepaald door opleidingsoverwegingen
dan door eisen die het welzijn van de
patiënt betreffen. Niemand heeft zich
afgevraagd of het niet humaner zou
zijn de studenten te vrespreiden over
kleinere ziekenhuizen in plaats van
duizenden zieken als levend lesmate
riaal opeen te pakken'.
Geweldloos Dom Helder Camara,
aartsbisschop van Recife in Brazilië, is
van 4 tot 8 april in Driebergen (Kerk
en Wereld) op de conferentie over
geweldloosheid, waarvan hijzelf de ini
tiatiefnemer is. Over hetzelfde onder
werp spreekt hij dinsdag in de
Utrechtse Buurkerk en woensdag
avond in de Technische Hogeschool in
Eindhoven Slalom De sportvere
nigingen van de gemeentepolitiekorp
sen van Smallingerland en Oosterland
hebben grootse landelijke wedstrijden
voor al hun collega's bij marechaus
see, rijks- en gemeentepolitie op touw
gezet. En zo zal volgende week donder
dag dan in Drachten voor het eerst
vertoond worden, wat deze geünifor
meerde lieden presteren als het om
een Nederlands kampioenschap motor
en auto-slalom en misschien wel sla-
om gaat Sexbommcn In Duits
land heeft een 38-jarige vrijgezel vijf
jaar gevangenisstraf gekregen, omdat
hij 'uit protest tegen de golf van
pornografie' geen sexwinkel kon
zien zonder er een bomaanslag op te
plegen. Met al zijn sexbommen heeft
hij voor zeker honderdduizend gulden
schade aangericht Verantwoordelijk
heid Wetenschap en politieke ver
antwoordelijkheid is het onderwerp
van een congres, dat het verbond van
wetenschappelijke onderzoekers 14 en
15 april in het hoofdgebouw van de
Vrije Universiteit Amsterdam houdt
v Concentratie In het in Amstel
veen gelegen studentencentrum Uilen
stede wordt op 27 april onder voorzit
terschap van dr. E. Diemer een
symposium gehouden over persconcen
tratie. waar de hoogleraren Van Popta
en Boukema inleidingen houden en
prof. Goudzwaard 's middags de forum
discussie leidt.
