Oosteuropese verwijten
na rede pater Rood
Christenen in DDR over abortus
Nieuw 'Liedboek
voor de Kerken'
kan nog dit
jaar verschijnen
Trouw
Kwartet
Bijbels land
op Floriade
Geref. vrouwen
steunen Amnesty
vandaag
Beroepings-
werk
Bisschoppen Zwartkruis
en Simonis naar Lourdes
Boekenctalage
TROUW KWARTET DONDERDAG 30 MAART 1972
KERK/BIMESLAX» 2
Overeenstemming met BUMA
O
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De laatste belemmering voor de verschijning van
het nieuwe 'Liedboek voor de Kerken' is weggevallen. De interker
kelijke stichting voor het kerklied en het bureau voor muziek-
auleursrechten (BUMA) zijn tot overeenstemming gekomen aan
gaande de uitvoeringsrechten. Te verwachten is nu, dat het liedboek,
bevattende 150 psalmen en 491 gezangen, aan het eind van dit jaar
zal verschijnén.
BUMA heeft zijn claim ten aanzien
van de gemeentezang laten vallen.
Wel wil BUMA, dat de kerken beta
len, wanneer zij buiten de samenzang
gebruik maken van het geestelijk ei
gendom van moderne tekstdichters of
componisten. De interkerkelijke stich
ting voor het kerklied en de kerken,
die in de stichting samenwerken, zijn
akkoord gegaan met het voorstel van
BUMA. dat gemeenten die dit wen
sen, hiervoor 25 gulden per jaar beta
len.
Gelijk bekend stelde BUMA zich aan
vankelijk op het standpunt, dat ge
meentezang tijdens de godsdienstoefe
ningen beschouwd diende te worden
als openbare uitvoering en derhalve
onder de bescherming van het au
teursrecht zou vallen. Dat zou beteke
nen, dat de kerken elke keer, dat er
een vers uit het nieuwe Liedboek zou
worden gezongen (voorzover het werk
van hedendaagse dichters en compo
nisten zou betreffen) aan BUMA een
bepaald bedrag aan uitvoeringsrechten
zouden moeten betalen.
Omdat dit in de praktijk een ondoen
lijke administratie zou worden, vroeg
BUMA in plaats daarvan aan de ker
ken een bedrag van 60.000 gulden per
jaar, later teruggebracht tot 35.000
gulden.
Dit was voor de kerken onaanvaard
baar. Zij waren het met BUMA gaar
ne eens, dat de auteursrechten van de
kunstenaar ook in de kerk erkend en
gehonoreerd moeten worden. Maar zij
hadden fundamenteel bezwaar tegen
de gelijkstelling van de gemeentezang
met uitvoeringen, zoals bedoeld door
de auteurswet. De geloofsovertuiging
en het rechtsbewustzijn verzetten zich
daartegen. De beleving van de ge
meentezang in het kader van de ere
dienst staat dat niet toe. Velen van de
betrokken dichters en componisten
stelden zich trouwens op hetzelfde
standpunt.
Niet zoekend naar het juridisch ge
lijk, maar naar de ethisch en moreel
wederzijds meest bevredigende oplos
sing heeft BUMA zich bereid ver
klaard, de opvattingen van de kerken
te respecteren en te honoreren. Daar
om heeft BUMA besloten, zich ervan
te onthouden, zijn juridische aanspra
ken te laten gelden ter zake van de
gemeentelijke samenzang met betrek
king tot de gemeenten, die deel uit
maken van de in de stichting partici
perende kerken.
De voorzitter van de stichting voor
het kerklied, die het Liedboek uit
geeft, dr. P. G. Kunst, zei ons, zeer
erkentelijk te zijn voor dit gebaar, van
BUMA. Hierdoor is het tevens moge
lijk geworden, de vraag naar de posi
tie van de voor de kerk werkende
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Dagelijks bestuur: B. Bol, Den
Hoog; dr. E. Bleumink, Poters-
wolde; mr. G. C. von Dom,
Nootdorp; W. A. Fibbe, Rotter
dam; J. Lonser, Utrecht; drs. J.
W. de Poui, Den Haag; J. Smol-
lenbroelc. Wassenaar.
Overige leden van het algemeen
bestuur: K. Abmo, Amsierdom;
H. A. de Boer, tJmuiden; Th.
Brouwer, Assen; mr. dr. J. Don-
ner. Den Hoog; J. van Eibergen,
Schaarsbergen; mr. K. von
Houten, Wogeningen; ds. O. T.
Hylkema, Bilthoven; Joc. Huijsen,
Delft; mevrouw M. C. E. Kloosler-
mon-Forigens, Voorschoten; me
vrouw J. G. Krooyeveld-Woulers,
Heerhugowoard; prof. dr. G. N.
lammens. Noorden; ds. F. H.
Londsmon, Den Hoog; H. de
Mooij, Rijnsburg; prof. dr. G. C.
van Niftrik, Amsterdam; H. Otle-
vanger, Buitenpost; mr. dr. J.
Ozingo, lunteren; dr. A. Veerman,
Riiswijk |Z-H); H. H. Wemmers,
Den Haag; drs. R. Zijlstro, Ooster-
tond (Zld).
Directie:
Ing. O. Postma, F. Diemer
Hoofdredactie:
J.de Berg (waarnemend)
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Amsterdam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69.73.60.768). Gem.giro
X 500.
kunstenaar en zijn beloning zuiverder
te stellen.
Het stichtingsbestuur acht het name
lijk meer dan billijk, dat, wanneer de
kerken naast de samenzang gebruik
maken van het werk van de scheppers
van moderne kerkmuziek, deze hier
voor gehonoreerd dienen te worden.
Dat gebeurt nu meestal niet. Hierbij
wordt gedacht aan uitvoeringen van
motetten, cantates en dergelijke, maar
ook aan organisten, die gebruik ma
ken van bestaande voor- en naspelen
of vierstemmige zettingen.
Bijdrage
Om dit in eenvoudige en goede banen
te leiden, heeft BUMA zich bereid
verklaard tegen een vrijwillige bijdra
ge van in principe 25 gulden per jaar
aan een kerkelijke gemeente toe te
staan, al het werk van de bij hem
aangesloten kunstenaars te gebruiken.
De stichting heeft toegezegd, de ver
schillende kerkelijke gemeenten hier
over aan te schrijven.
Dr. Kunst hoopt, dat ook die kerkelij
ke gemeenten, die niet (veel) gebruik
maken van werk, waarop auteursrecht
rust, deze vrijwillige bijdrage aan BU
MA zullen betalen. Daarmee onder
strepen zij dan het belang van de
kerkelijke kunst in het geheel van
het kerkelijk leven.
Wel wijst hij erop, dat het hierbij
alleen gaat om de uitvoering. Het
drukken en verspreiden van teksten
en muziek valt hier helemaal buiten.
Het komt steeds meer voor, dat kerke
raden voor gemeentegebruik gestencil
de bloemlezingen uit de bestaande
bundels maken. Dat is in strijd met
de auteurswet.
Al met al meent dr. Kunst van een
bijzonder praktische oplossing te mo
gen spreken. 'Ik geloof, dat we als
kerken een werkbasis gevonden heb
ben, waardoor we verder kunnen.'
De hervormde kerk telt 1436 plaatse
lijke gemeenten en de gereformeerde
kerken 814. De andere kerken, die in
de stichting participeren, komen sa
men tot een kleine 300 gemeenten.
Ergernis
Getuigenis
Dr. P. G. Kunst aan zijn antiek secretaire-orgel.
AMSTERDAM Ee" van de meest
originele attracties van de Floriade
gfif wordt de presentatie van Israël. Voor
ongeveer een miljoen gulden heeft de
ambassade een project opgezet dat
Flcriade-gangers er een levendige in
druk geeft van hoe tweeduizend jaar
terug in Israël geleefd en gewerkt
werd: met een stuk woestijn met
lemen hutten en bedouïnententen.
met in klederdrachten-van-toen gesto
ken poppen, met kamelen, ezels en
schapen als levende have, met een
maquette van een tempelcomplex en,
uiteraard, met de flora van het bij
bels land. Een spectaculair visite
kaartje, waarmee Israël hoge ogen zal
gooien op dit bloemenfestijn, dat
r.aar verwacht zes miljoen bezoe
kers zal gaan trekken. Alleen: wie het
al direct wil gaan bekijken zal nog
zo'n twee weken moeten wachten,
want klaar is het nog niet. Aan de
aanleg van de woestijn en de bouw
van hutten wordt nog druk gewerkt
en ook het paviljoen is nog niet
gereed. In dit laatste gedeelte vindt
men behalve de maquette van het
tempelcomplex, ook een aantal oude
opgegraven potten, landbouwwerktui
gen die destijds werden gebruikt, een
overicht van wat op het land werd
verbouwd, bloemen en planten die al
sedert vijfduizend jaar in de Negev-
woestijn groeien en een aantrekkelij
ke collectie foto's.
Aan het Liedboek is ruim twintig
jaar gewerkt. In 1951 stelde de her
vormde kerk een commissie in, om
aan een nieuwe gezangenbundel te
werken. Geleidelijk werden andere
kerken in deze arbeid betrokken. De
gereformeerde kerken werden in 1967
toegelaten. Dat was in het stadium,
dat er eigenlijk alleen nog maar liede
ren geschrapt moesten worden, omdat
de hervormde synode de bundel ;n
eerste instantie te omvangrijk had
gevonden.
Toch is op verzoek van de gerefor
meerde deputaten nog een tiental lie
deren opgenomen uit hun bundel van
de 119 gezangen (ruim 90 daarvan
stonden al in het Liedboek). Ook
brachten de lutheranen nog 25 liede
ren in.
Het Liedboek zal 1120 pagina's tellen.
De prijs is vastgesteld op 14,75 (bij
aantallen reductie), terwijl een iets
groter exemplaar, geschikt voor kan-
selgebruik en voor slechtzienden,
17,50 gaat kosten.
AMSTERDAM De gereformeerde
vrouwenbond heeft besloten steun te
gaan verlenen aan Amnesty Internati
onal en aan ds. F. L. Schalkwijk, die
werd uitgezonden naar Cascavel-Brazi-
lië. De predikant wil daar graag ver
waarloosde kinderen opvangen en on
derbrengen in christelijke gezinnen.
De vrouwenbond wil twee kinderen
adopteren, wat neerkomt op 1800 gul
den per jaar. Amnesty International
helpt strikt onpartijdig slachtoffers
vgn politieke onverdraagzaamheid, re
ligieus fanatisme, rassendiscriminatie
en machtsmisbruik.
HELSINKI Scherpe kritiek van deelnemers uit oosteuropese lan
den kreeg de Nederlandse pater dr. W. M. J. Rood, adjunct-secre
taris van de Nederlandse bisschoppen, na zijn rede in Helsinki,
waarin hij het huidige communisme èn het christendom van vandaag
op de korrel nam. Pater Rood, die sprak op de eerste congresdag
van de oecumenische werkgemeenschap voor informatie in Europa
(een vereniging van journalisten op kerkelijk gebied in West- en
Oost-Europa) werd verweten dat hij het tijdperk van de koude oor
log deed herleven.
Het driedaagse congres hield zich be
zig met spanningen in Europa tussen
Oost en West, waarbij een belangrijke
vraag is hoe christenen aan beter
onderling begrip tussen de westerse
en de communistische landen zullen
werken.
Pater Rood. warm voorstander van
meer begrip en samenwerking, zag
grote moeilijkheden om die te berei
ken. 'Want zowel Moskou als Rome
geven vertekende beelden van wat
Marx en Engels met het communisme
en Christus met het evangelie hebben
bedoeld', zo stelde hij. Moskou en
Rome zijn z.i. symbolen geworden van
machten, die elkaar moeten bestrij
den, zolang zij blijven wat zij gewor
den zijn.
Drie mannen: ,-éhroestsjow, Kennedy
en Joannes XXIII, brachten ontspan
ning in de wereld en in het kerkelijk
leven, maar zij zijn na hun dood
afgelost door Breznjew, het duo John
son- Nixon en Paulus VI, die de
orthodoxe, traditionele lijn weef wil
len doorvoeren. De geest van het
tweede Vaticaans concilie gaat verlo
ren. evenals de beweging voor vrij
heid en humanisering in de commu
nistische landèn.
Beide kanten geven vertekende beel
den over elkaar, die niet de volle
waarheid inhouden, maar slechts een
deel daarvan. Pater Rood bepleitte
grotere vrijheid van denken, van in
formatie en handelen. Hij haalde het
recente appèl van de veertig rooms-
katholieke theologen aan, die vijf
punten noemen om de verstarring in
de rooms-katholieke kerk te doorbre
ken. Hij gaf dit als voorbeeld om aan
te tonen dat aan de basis van kerk en
De redacUe behoudt zich het recht voor om
ter opname In deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer tc geven. BIJ
publikatle wordt met de naam van de
Inzender ondertekend. Brieven kunnen wor
den gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
secretaris van de hoofdredactie van Trouw-
Kwartet, Postbus R59. Amsterdam.
Russische kerk (2)
De waarheid beleefde een van haar
ogenblikken toen u schreef 24
maart) dat onze bijval aan de kritiek
van Solzsjenitsin op de kerk in Rus
land lijkt op een applaus aan de
roepende in de woestijn vanuit een
veilige oase. Met dit commentaar zal
menig lezer instemmen. TeVens een
aanleiding om ons te bezinnen op de
vraag hoeveel onze gerede instemming
met bisschoppen, predikanten, schrij
vers en stakers, die protesteren tegen
de systemen in hun land, deze moedi
ge mensen waard is. Kan de redactie
de lezer hier enige voorlichting ge
ven, zo van tijd tot tijd: hoe ver reikt
uw en ons bezwaar tegen goedkope
bijval op gedurfde kritiek?
Doorn H. Bade
De heer P. B. Huizer uit Vlaardingen
heeft zich opgewonden over een tv-
programma van de Vara. Vreemd is,
dat wie een programma zo vuil en
zedeloos vindt het wel van a tot z zit
uit to kijken. Ik zou de heer Huizer
op het volgende willen wijzen: 1. er
zit nog een ander net op zijn tv; 2. er
zit een knop aan, waarmee je je
toestel kunt afzetten; 3. er is ook nog
radio: 4. je kunt een goed bock lezen;
5. maak 's avonds als er niets tc kijken
of te horen valt een fijne wandeling,
dat is veel gzonder dan willens en
wetens naar een programma te blijven
kijken waar je jc dood aan ergert.
Amsterdam E. de Jong
Het artikel van A. J. Klei (25 maart)
is m.i. de beste beschouwing over 't
Getuigenis en de polarisatie. Laten we
't Getuigenis zo laten, geen synodale
rapporten hierover meer trachten sa
men te stellen, maar inderdaad als
gemeenteleden (predikanten en kerke-
raad incluis) er mee bezig zijn, en
proberen onze houding en opvatting
nog eens te bezien in het licht van
wat de andere kant erin heeft bekriti
seerd. Dat lijkt me vruchtbaar.
Zeist M. J. Spee-Jansen
door A. J. Koejemans
Het geval verwekte enige sensatie in de
wereldpers: in de Oostduitse 'Volkskam-
rtier', waar de wetsontwerpen met algemene
stemmen, (zij het na uitvoerige voorberei
ding in de Kamer-commissies) plegen te
worden aangenomen, stemden veertien af
gevaardigden tégen het wetsvoorstel inzake
zwangerschapsonderbreking. Acht afgevaar
digden onthielden zich van stemming. Wat
was de achtergrond, wat waren de menin
gen? Een bezoek, verleden week, aan de
DDR gaf de mogelijkheid tot zoeken naar
een antwoord.
De nieuwe wet. die door de regering was voorge
steld, regelt het abortus-vraagstuk op een wijze
die onze 'Dolle Mina's zeker zou bevredigen.
Binnen de eerste twaalf weken na het begin dei-
zwangerschap heeft de vrouw het recht haar arts
te verzoeken deze te doen onderbreken. Zij beslist
daarover op eigen verantwoordelijkheid. Dc taak
van de arts beperkt zich tot het onderzoek, of de
ingreep medisch bezwaren oplevert. Hij heeft
voorts de plicht, haar over de betekenis van de
zwangerschapsonderbreking in te lichten en haar
raad te geven omtrent het gebruik van voorbe
hoedmiddelen. Daarna verwijst hij haar naar een
kliniek, waar de operatie plaatsvindt. Operatie en
voor- en nazorg zijn kosteloos. Gedurende de tijd
dat de vrouw in behandeling is, krijgt zij haar
loon op gelijke wijze als bij ziekte doorbetaald.
Voorbehoedmiddelen, die de arts voorschrijft,
worden eveneens gratis verstrekt.
Het wetsontwerp werd in december 1971 gepu
bliceerd. In de motivering werd er door de
regering de nadruk op gelegd, dat de gelijkberech
tiging van de vrouw op het gebied van opleiding
en beroep, huwelijk en gezin vereist, dat zij over
de zwangerschap en haar voltooiing zelf moet
kunnen beslissen. Het gewenste kind moet
het doel zijn van ieder gezin; zo alleen kan er van
echt huwelijksgeluk sprake zijn, Het biologisch
toeval dient plaats te maken voor de vrije,
welbewuste beslissing.
Laag geboortecijfer
In de gesprekken, die tk over dit onderwerp
voerde, werden verschillende redenen aangevoerd,
waarom de regering thans met deze wet is geko
men. Daaronder bevond zich niet de wens, het
aantal geboorten te beperken, want de DDR heeft
een der laagste geboortecijfers van Europa
'En in zoverre', zei mij een vooraanstaand lid van
de CDU. 'kun je zeggen, dat de wet niet in het
eigenbelang schijnt van onze staat, want die wil
best wat in kindertal groeien'.
En een ander, een predikant, merkte wat spottend
op: 'Onder de christenen is er nu wel het meeste
verzet tegen de wet, maar wie zullen er gebruik
van maken? Vooral de niet-christenen. De gelovi
gen zullen voortgaan de meeste kinderen te krij
gen. En wat is het resultaat? Er zullen straks
meer christen-kindertjes zijn dan atheïstische. Al
leen blijft de vraag, of die wel het geloof der
vaderen zullen volgen
Toch is er in kerkelijke kring een sterk verzet
gerezen, zodra het wetsontwerp was gepubliceerd.
In tal van gemeente-bijeenkomsten en predikan
ten-vergaderingen werd het besproken en kwamen
protesten los. Het rooms-katholieke episcopaat liet
in al zijn kerken een kanselboodschap voorlezen,
waarin in naam van de bescherming 'van het
wordende leven het wetsontwerp in scherpe be
woordingen werd afgewezen. De gelovigen (de
ï'ooms-katholieken maken ongeveer zes procent
van de bevolking der DDR uit), werden niet
alleen opgeroepen geen gebruik te maken van de
mogelijkheid tot abortus, maar ze werden boven
dien gewaarschuwd tegen het gebruik van voorbe
hoedmiddelen.
Kanselverklaring
De evangelische kerken gingen niet zover. Wel
kwamen ook hun bisschoppen tot het opstellen
van een kanselverklaring, waarin de wet op min
of meer gelijke gronden werd verworpen. Ver
boden de katholieke bisschoppen echter het
gebruikmaken van de abortusmogelijkheden, de
evangelische beperkten zich tot een verzoek;
bovendien bevalen zij juist het gebruik van voor
behoedmiddelen aan. Zij konden ook moeilijk
verder gaan, de meningen over het wetsontwerp
waren onder ambtsdragers en gelovigen te zeer
verdeeld. Die verdeeldheid openbaarde zich bij de
stemming in de Volkskammer; de CDU-fractie telt
45 leden, en meer dan de helft daarvan stemde
vóór.
Een lector aan de theologische faculteit van de
universiteit van Leipzig gaf mij als zijn oordeel:
'Ik verwerp volledig de ideologische motivering
van dc wet. Als ik lid van de Volkskammer was
geweest, zou ik daartegen een scherpe rede heb
ben gehouden. Maar ik zou tenslotte vóór de wet
gestemd hebben'.
En hij wees op de vele gevallen van klandestiene
abortu$, die er tot dusver plaats hadden, op de
gevaren en de ellende van haar gevolgen, op het
grote aantal huwelijken, dat stuk liep op de
aankondiging van het ongewenste kind. Want tot
dusver was de wettelijke regeling van de zwanger
schapsonderbreking in de DDR zó, als nu m
Nederland wordt voorbereid: er was een beslissing
van een medische en sociale ondeizoèk-commissie
voor nodig en de wens van de vrouw zelf kwam
er niet of nauwelijks bij aan bod. En zoals bij ons
vrouwen, die het betalen kunnen, uitwijken naar
Engeland. zo gingen in de DDR velen naar Polen.
Daar geldt reeds vijftien jaar een regeling als
thans in Oost-Duitsland van kracht is geworden.
Het kóstte hun slechts de reis en wat vakantieda
gen. want ook in Polen zijn behandeling en
verpleging kosteloos. Van Poolse zijde'is daarom,
zo werd mij verklaard, sterk aangedrongen op het
totstandkomen van de nieuwe abortuswet. Men
vond het daar weinig in overeenstemming met het
geldende vriendschapsverdrag, dat de Poolse be-
volkii^ het geld moet opbrengen voor de abortus-
behandeljng van buurvrouwen Maar de studen
ten van de Leipziger lector dachten er toch
anders over dan hun leraar. De meeste van de a.s.
theologen betuigden hun instemming met de wel:
'Wat Hans en Grietje samen doen in het bos, gaat
geen mens wat aan. Zij handelen op eigen verant
woordelijkheid, beslissen zelf over hun omgang en
de gevolgen daarvan, over hun gezin en hun
kindertal'.
Andefen vrezen, dat de nieuwe wet juist de
onverantwoordelijkheid in de hand zal werken.
Maar daartegenover wordt dan gewezen op het
feit, dat de socialistische wetgeving streeft naar
een hoge huwelijksmoraal, de familieband wordt
sterk bevorderd en men legt er de nadruk op, dat
een gezin dat zichzelf als gelukkig beleeft, zeker
niet van kinderen zal afzien.
1-let is maar half toeval, dat juist nu in Berlijn de
nieuwe Oost-Duitse film 'Der Dritte' volle zalen
trekt. Het is het levensverhaal van een jonge
vrouw, die, opgevoed in 'grootmoeders moraal'
van de onderworpenheid der vrouw, tot tweemaal
toe het slachtoffer wordt van mannelijke ontrouw,
tot zij welbewust ('Jij bent de man, die bij mij
past') de derde kiest en met hem en haar twee
'onechte' kinderen een gezin sticht.
Op die eigen verantwoordelijkheid valt ook naar
de andere zijde het volle gewicht. In de regerings
verklaring bij de behandeling van de wet in de
Volkskammer, werd erop gewezen, dat deze be
doelt aan de vrouw een recht toe te kennen,
waarvan zij naar eigen inzicht gebruik kan ma
ken. Het is geen gebod. Ook de vrouw, die op
grond van haar geloof bezwaren heeft tegen
abortus, is in haar keuze vrij. 'De wet doet een
beroep op de mondigheid van de gelovige vrouw',
zei mij een CDU-afgevaardiigde, die vóór stemde,
'En de mondigheid der gelovigen wordt ons in de
bijbel geleerd'.
Geen van hen die ik sprak, wilde aan het
tegenstemmen van een aantal CDU-afgevaardigden
een politieke betekenis toekennen. 'Men kan tegen
abortus zijn en toch een overtuigd aanhanger van
ons socialistische systeem. Men moet, als het zulk
een teer punt der christelijke moraal raakt, in
geweten kunnen beslissen en gelukkig! kan
men dat ook, zonder dat daaraan politieke conse
quenties worden verbonden'.
Een prominente communistische journalist beaam
de dit: 'Natuurlijk, waarvoor hebben we anders
afgevaardigden van alle bevolkingsgroepen? Onze
Volkskammer is geen circus! Zij zijn slechts
verantwoording schuldig aan hun kiezers en hun
immuniteit is grondwettelijk gewaarborgd'.
Bezorgdheid
Dus: een gewetensbeslissing? Een Berlijner met
wie ik er in een koffiehuis over aan de praat
kwam, wuifde dat snel weg. 'Voor vele jonge
gezinnen is de beslissing veeleer: een kind of
een auto!' En wie dan voor een auto kiest, moest
naar zijn mening maar extra belasting betalen
voor meer hulp aan kinderrijke gezinnen.
Zo nuchter oordelen niet allen. Er is bij velen die
in de kerk verantwoordelijkheid dragen, ook be
zorgdheid. Het ideologisch offensief van de zijde
der communisten is na hun laatste partijcongres
duidelijk verscherpt. Men wil, nu de grenzen
langzamerhand meer open gaan, het socialistisch
bewustzijn der bevolking vergroten, opdat zij
gewapend is tegen de toenemende import van de
westerse 'weelde'-moraal. Ook de atheïstische pro
paganda zal toenemen en men vreest, dat de
tegenweer die de kerken kunnen bieden, nog
meer zal worden beperkt. En hun zendingskansen
zijn reeds gering.
Op een doordeweekse avond woonde ik in Leipzig
in de mooie, oude Nicolaikerk een dienst bij ter
voorbereiding op de Lijdensweek. De belangstel
ling, ook van jonge mensen, was groot. De
predikant sprak over de onmacht van de machtige
Christus: verworpen, gedood, toch triomferend.
Een kerk, die eens in het oude Pruisen machtig
was als een staat in de staat, zoekt nu haar weg
in Imitatio Christi, in de navolging van Jezus de
Onmachtige.
samenleving wel degelijk initiatieven
kunnen ontstaan, terwijl men aan de
top van het instituut niet wil. Op dit
deel van zijn betoog gingen de oost
europeanen niet in.
De Russische priester P. P. Sokolows-
ki uit Moskou verweet pater Rood dat
hij een rede had gehouden die aan
het tijdperk van de koude oorlog
herinnerde. Oostduitse en Poolse afge
vaardigden vonden dat pater Rood de
bedoelingen van het marxisme niet
juist had weergegeven.
De Nederlandse pater die ook -be
stuurslid is van Pax Christi Neder
land en in Nederland in roóms-katho-
lieke kringen bekend staat als een spe
cialist in Oost-West-verhoudingen. zei
hij dat hij in zijn rede juist de moei
lijkheden had aangegeven die voor een
belemmering van de dialoog tussen
christenen en marxisten zorgen.
Het congres voor journalisten op ker
kelijk gebied uit West- en Oost-Euro
pa, werd bij de opening toegesproken
door de Finse president Kekkonen,
die benadrukte dat Finland dn de
neutraliteitspolitiek er voor ijvert
dat de volken als broeders samenle
ven. Zowel Oost- als West-Duitsland
zijn in Finland op gelijke diplomatie
ke voet erkend. Finland is ook een
van de belangrijke pleitbezorgers voor
een Europese veiligheidsconferentie,
aldus de president Kekkonen.
EN ZIJ BEGONNEN TE TWISTEN
In het verhaal van de instelling van
het avondmaal door Jezus, zoals Lu-
kas dat vertelt, kunnen we gemakke
lijk ergens overheen lezen. We komen
onder de indruk van wat de Heer zegt
en doet en van het verraad van Judas,
maar we laten misschien al te gemak
kelijk liggen die ene, voor ons bescha
mende mededeling: 'Zij begonnen er
onder elkaar over te twisten, wie van
hen het wel kon zijn, die dat zou
doen'. We halen bijna opgelucht adem
als we lezen dat de dader bekend
geworden is. De evangelisten hebben
zijn naam kunnen noemen: Judas.
Maar we gaan eraan voorbij dal wij
in staat waren erover te twisten.
Want dat die discipelen daar voor ons
staan is duidelijk. Wij kunnen ons
zelf niet troosten met de gedachte dat
wij 't er allemaal 'beter afgebracht
zouden hebben. Wij zijn dus zulke
mensen die de vraag al twistend be
spreken: Wie is in staat de Heer te
verraden? Wij zijn zelfs verder
gegaan en verwijten elkaar in allerlei
polarisaties dat wij de Heer verraden.
Goed, niet met zoveel woorden, hoe
wel ook dat soms niet ontbreekt,
maar de bedoeling is vaak duidelijk.
En zij begonnen te twisten. Terwijl
de Heer de voorbereidingen trof om
hen voor alle eeuwigheid bijeen te
houden en ze tot één Godsvolk in de
wereld te maken, met één prediking,
met één doop. met één tafel. Dat wil
natuurlijk niet zeggen dat we zouden
moeten ophouden met elkaar aan te
spreken op het evangelie, op de predi
king naar de bedoelingen van de
Heer. Maar twisten is iets anders.
Twisten betekent dat we met voor
bijzien van wat de ander beweegt ons
eigen straatje schoon vegen en aan
iedereen trachten duidelijk te maken
dat er aan de zuiverheid van onze
bedoelingen niets ontbreekt. Op deze
donderdag in de lijdensweek mogen
wij bedenken dat dit soort twist bete
kent: het lijden van de Heer doen
voortduren. En dat wij allen ons met
onze opvattingen en inzichten ondei
zijn radikale kritiek moeten stellen.
Want dat Hij 'een twist' (en dan in
die profetische zin) met ons heeft
moet iedereen duidelijk zijn, die
vandaag zich om de Heer en zijn
wereld bekommert.
NED. HERV. KERK
Aangenomen: de benoeming tot bij
stand in het pastoraat te Halsteren: P
Klap, em. pred. te Zeist (verb, ber.)
Aangenomen: naar Schiedam: S. Tij
stra te Marum-Firdgum.
GEREF. KERKEN
Beroepen: te Hollandscheveld: G.
Warner te Kamerik; te Lutten-Slagha-
ren: K. D. Gerber te Zuidhorn; tl
Ermelo: A. van Asselt te Dordrecht.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Middelburg: A. v.d. Veei
te Nieuwe Pekela.
HAARLEM-DEN HAAG (KNP)
De Haarlemse r.k. bisschop Zwart
kruis heeft per brief zijn priester
uitgenodigd hem te vergezellen, wan
neer de bisschop de 97e national
bedevaart in juli naar Lourdes begf
leidt. Hij schrijft: 'Ik zou het vai
harte toejuichen, indien er onder i
priesters zijn, die samen met mij di
bij uitstek priesterlijke werk in Lour
des zouden willen vervullen'.
Bisschop Simonis van Rotterdam za
de 96e bedevaart van 3 tot 10 me
naar Lourdes begeleiden.
Tobias Schneebaum 'Hou de rivle
rechts'; Meulenhoff editie, Amster
dam, 14.50.
Eigenlijk is dit verhaal van iemant
die op zoek is naar zichzelf en naa
zijn naaste. Een niet ongewoon gege
ven. Wel buitengewoon is dat he
verhaal blijkbaar geen fictie maa
feiten tot grondslag heeft. In 1951
maakte Tobias Schneebaum, tijden
de wereldoorlog radartechnicus in he
Amerikaanse leger en later o.a. stu
dent antropologie te Mexico, een stu
diereis naar Peru. Daar verbleef hi
in een afgelegen missiepost. Ver ge
noeg verwijderd van alles wat zij!
leven totnogtoe had bepaald om ziel
daar innerlijk bevrijd van te kunnei
voelen, maar het bleef toch een her
kenbare plek. Alleen reeds de bejaai
de traditioneel-gestempelde missiona
ris hield voor hem de binding me
het voorbije levendig. Hij hoorde e
spreken over het bestaan van een noj
volkomen ongecultiveerde indianen
stam, ergens rechts van de rivier.
De belevenissen van Schneebaum bin
nen het stamverband van deze kanni
balen worden nauwkeurig verteld. Hi
maakte er hun feesten mee en hui
strooptochten, was deelgenoot van he
uitmoorden van een vijandelijke stam
Hij at, als in trance, het vlees vat
verslagen vijanden. voelde ziel
mystiek, doch ook zéér lijfelijk, ine
eigen naaktlopende mannengemeen
schap verbonden. Het is alsof d<
schrijver door het innige contact me
deze primitieve natuur-mensen zich
zelf zowel kwijt geraakt is als hervon
den heeft. Het openhartige 'verslag
was nodig om de innerlijke crisii
geheel te boven te komen. Vijftiei
jaar heeft het geduurd voor hij zijl
belevenissen in de openbaarheid dors
te brengen. Het werd een soor
biecht, doch evenzeer een realistisch
avonturen-verhaal, met groot talent
tot een mystiek gedachtenspel ver
weven
G.J.B
