atiënt gooit in
azernij dakpannen
Nieuw apparaat helpt blinden
lezen
Begrenzing aan
groei van energie
Pessimisme over
Unctad-gesprek
11
PULLMAN
Inschakelen
tv bij opsporing
VOORJAARSPUZZEL 1972
BATAVUS
PATRIA
CREAM
CRACKERS
Nieuwe zuivel-cao
Akkoord Akzo over
pensioenregeling
kenners spreken vol lof over
de boxspring-combinatie van
goedkoper vliegen
'u"rb; aar Gr. Brittannië
Uitvinding 'concurrentie' voor brailleschrift
inanciële regeling
oningverbetering
eldt tot 1 juli
Motie-Pronk
is richtlijn
voor regering
TROUW KV HTET WOENSDAG 29 MAART 1972
IIIAXEMAM»
DEN HAAG De televisie kan
ingeschakeld worden bij de opspo
ring van misdadigers, mits de be
richtgeving sober en nuchter ge
beurt. Dit advies heeft de werkgroep
opsporingsberichtgeving per tv in
een nog geheim rapport aan minis
ter Van Agt (justitie) uitgebracht.
De werkgroep meent dat niet alleen
met het vertonen van de plaats van
het misdrijf, bepaalde voorwerpen
en getuigen volstaan behoeft te wor
den. Zij zou ook de reconstructie
van een misdrijf op de tv niet bij
voorbaat willen uitsluiten, mits ook
hierbij de criteria van soberheid en
nuchterheid worden gehandhaafd.
De werkgroep heeft zich uitvoerig
op de hoogte gesteld van wat met
name in Engeland en Duitsland op
dit terrein gebeurt. Het Duitse X-Y
programma vertoont ook reconstruc
ties van misdrijven, maar de werk
groep meent dat hierbij toch teveel,
ongewild of gewild, tegemoet geko
men wordt aan de sensatiezucht bij
het publiek.
Het nadeel van inschakeling van de
tv voor de opsporing van ernstige
misdrijven, de mogelijkheid van een
ongecontroleerde jacht waar van on-
schuldigen het slachtoffer kunnen
worden, wordt door de werkgroep
onderkend. In het rapport wordt er
echter op gewezen, dat een afgewo
gen voorlichting en intensieve sa
menwerking met de politie dit risico
kunnen verkleinen.
De werkgroep vindt dat eerst met
deze tv-uitzendingen geëxperimen
teerd moet worden, In de experi
mentele fase kan dan het effect van
de uitzendingen worden onderzocht.
De werkgroep heeft al een half Jaar
geleden haar rapport uitgebracht
Het zal, aldus een voorlichter van
het ministerie van justitie, binnen
kort openbaar worden gemaakt. De
werkgroep stond onder voorzitter
schap van de Haagse procureur-gene
raal. mr. W. A. baron van der Feltz
en bestond uit twee vertegenwoordi
gers van de NOS, de heren Renge-
link en Van der Zee en voorts uit
prof. Roolj (hoogleraar persweten
schappen). de psychiater J. Baan en
vertegenwoordigers van politie en
van verschillende departementen.
(ADVERTENTIE)
Van onze redacteur wetenschappen
UTRECHT In ons denken over de energievoorziening zijn grote
veranderingen opgetreden, zei de Delftse oud-hoogleraar ir. J. J.
Broeze op een symposium over elektriciteit. Een paar jaar geleden
zou in dit gezelschap alleen onbekommerd zijn gepraat over toe
komstverwachtingen; nu praten we over de begrenzingen van wat
mogelijk is.
tienduizenden schade in Utrecht
tan een onzer verslaggevers
atijJTRECHT De directe omgeving van de Willem Arntszsticliting
eeif1 l'e Utrechtse Agnietenstraat zag er gisterochtend een tijdlang
ouiil als een stadswijk in Noord-Ierland, waar zich een explosie had
keijoorgedaau. Dakpannen lagen er bij honderden versplinterd op de
ju^rond. Ruiten van omliggende huizen in de Nicolaasstraat waren
hej11 n ëruz:elenieilten en op straat geparkeerde auto's zaten vol kras-
n en deuken.
sloopwerk aan het onlangs gerestau-
ï-eerde pand.
Een psychiater probeerde hem te kal
meren door hem vanuit een van de
ramen toe te spreken via een micro
foon. Deze poging had ephter een
averechtse uitwerking. Steeds meer
dakpannen kletterden naar de straat,
eerst op de auto's later door de ruiten
van de huizen.
Toen deze pannen bijna allemaal van
het dak waren gegooid besloot de
directie van de stichting in overleg
met de politie, de brandweer er bij te
halen. Met een fikse waterstraal wist
deze de man van het dak te verjagen.
Via een dakkapel zocht de patiënt een
schuilplaats in het gebouw en holde
later de straat op. Daar werd hij door
de vijf politiemannen die werden ge-
iwonenden lieten zich niet zien, zij
ielden zich in hun huizen schuil.
vaI egenen die hun nieuwsgierigheid
raa iet hadden kunnen bedwingen moes-
,geI!n het in vele gevallen bekopen met
-len m fikse buil op het hoofd of een
idere verwonding. Temidden van de-
chaos renden politiemannen en
ygj -andweerlieden.
e aanstichter van deze toestanden
as een 28-jarige patiënt uit de open
richting van de WA-stichting. Hij
erviel gisterochtend tot razernij toen
lx j onenigheid kreeg met een perso-
i Telslid. De man greep een stofzuiger
i smeet die door het raam van het
huis. Een paar schoenen volgden.
ervolgens holde de man tot ontzet-
ng van het verplegend personeel
lar de bovenverdieping van het te
en klom via een zolderraam op
dak. Daar begon hij met het
oien van dakpannen. Het duurde
en niet lang, of de Utrechtse politie
riveerde, vijf man sterk, op het
ti rijdtoneel. De woedende patiënt
echter rustig door met zijn
sua u
assisteerd door een par potige brand
weermensen, overmeesterd.
De man is, nadat hij een Kalmerend
spuitje had gekregen, opgenomen in
de gesloten afdeling van de stichting.
De opruimingswerkzaamheden duur
den tot laat in de middag. De schade
bedraagt vele tienduizenden guldens.
(ADVERTENTIE)
Er zijn twee van die grenzen van
direct belang: ten eerste hoeveel elek
trische centrales kun je in Nederland
bouwen, en ten tweede, hoe lang
hebben we op wereldschaal
materiaal om centrales mee te stoken.
Als er alleen fossiele brandstofen
waren, zouden we op een schandalige
manier aan het potverteren zijn. 'Er
zou', zei prof. Broeze, 'wel wat op
gevonden worden, was de onberede
neerde gedachte altijd.' Welnu, er is
nog niets op gevonden (nog net niet).
De huidige kerncentrales vreten nog
sneller door de voorraad uranium heen
dan de klassieke centrales door de
olie.
De toestand wordt pas gezonder wan
neer de 'kweekreactor' klaar is, waar
schijnlijk over een jaar of tien. Dan
zouden we met dezelfde hoeveelheid
uranium in ieder geval een paar eeu
wen vooruit kunnen. Maar. en daar
was zijn Delftse collega prof. Latzko
het mee eens, we weten nog niet
zeker of die kweekreactor een succes
wordt. We weten helemaal niet. zei
prof. Broeze, of alles op tijd klaar
komt. We moeten voorzichtig zijn.
Een economie die gedurig met enkele
procenten per jaar groeit is weliswaar
erg comfortabel, maar zouden we niet
wat moeten bijremmen om te voorko
men dat we straks aan de noodrem
moeten trekken?
De noodzaak, het energieverbruik te
temperen was bij meer sprekers te
beluisteren. Dr. Hoog van Shell hakte
moedig in eigen vlees door op te
merken, dat die beperking dan niet in
het elektriciteitsgebruik zou kunnen
worden gevonden, dat namelijk maar
11 procent van ons totale energiever
bruik uitmaakt, tegen 42 procent voor
ruimteverwarming (gas, olie) en 18
procent voor transport (benzine).
Meer openbaar vervoer zou een stap
in de goede richting zijn. En betere
huizen bouwen, zei dr. Kroon. In
Zweden, waar het toch wel wat kou
der is, liggen de stookkosten tweeder
de lager dan bij ons.
Het elektriciteitsverbruik moet vol
gens prof. Latzko zelfs worden gesti
muleerd: de fossiele brandstoffen ra
ken op, en de nieuwe alternatieven
leveren nu eenmaal alleen elektrici
teit; daar zullen we aan moeten wen
nen. Intussen zou de stichting Toe
komstbeeld der techniek (die het
symposium gisteren organiseerde)
best eens systematisch kunnen gaan
werken aan manieren om energie te
besparen. Of, in de woorden van dr.
Kroon: meer te doen met minder
energie.
DU LIEU
Het milieuprobleem van kerncentrales
kwam wat duidelijker uit de verf dan
vroeger wel eens. Prof. Went (van de
KEMA) vulde zijn bekende stelling
dat een kerncentrale wat de hoeveel
heid betreft tien miljoen maal zo
weinig afvalstoffen produceert dan
een oliecentrale, aan met de opmer
king dat het nucleaire onderzoek dat
voordeel dan ook wel waar moet ma
ken door meer dan tot nu toe te
werken aan het volledig opvangen en
concentreren van dat (radioactieve)
afval. Voor het opslaan daarvan is
trouwens nog geen behoorlijke rege
ling in zicht, constateerde Kamerlid
dr. Oele. Hij klaagde over de onvolle
dige voorlichting over de veiligheid
van de in KaLkar te bouwen kweekre
actor, waar nogal wat ongerustheid
over bestaat. De KEMA beloofde be
terschap.
Op 25 maart is onze grote voorjaarspuzzel gestart en
duurt t.rn. 15 april a.s.
f 20.090.- aan prijzen waaronder 2 Batavus-vouwfietsen
t.w.v. f 219,50.
Een vouwfiets, die even licht en prettig rijdt als een normale
sportfiets. Dankzij de royale verstelbaarheid van zadel en stuur
d.m.v. handige snelsluitingen kan de BATAVOUW aan elke li*-
chaamslengte worden aangepast.
Ingeklapt minimale afmetingen, zodat hij in de meeste autokoffers
past.
Doe i
3 en u in een van de prachtige prijzen
DEN HAAG Erg opwekkend is het debat over het UNCTAD-
beleid gisteren niet geweest. Minister Langman gaf ruiterlijk toe,
dat op het gebied van de handelspolitiek de conferentie in Chili
niet veel zou opleveren.
tijdelijk van 1.05 voor 94 cent.
VC CE-
MM
CENT
In uw damesblad staat een
Patria-advertentie met ver
rukkelijke, originele Cracker-J
ideeën van Hugh Jans
UTRECHT Na vijf vergaderingen
(in totaal 25 uur) hebben partijen bij
de cao voor de zuivelindustrie dinsdag
overeenstemming bereikt over een
nieuw contract voor de periode 1 april
1972 tot 1 april 1973. De belangrijkste
punten uit deze cao voor 28.000 werk
nemers zijn: een loonsverhoging van
ƒ7,00 per week plus 2,5 procent, een
compensatie van de prijsstijgingen me»
de bekende 'drempel' van 0.7 procent,
maar zonder maximum, een dag vakan
tie meer, verhoging van de \akantie-
toeslag tot 7,2 procent en verkorting
van de arbeidstijd per 1 januari 1973
met vijf kwartier tot 41 uur per
week.
ARNHEM Akzo en vertegenwoor
digers van het personeel (vakbonden
en de vereniging van hoger personeel)
hebben overeenstemming bereikt over
een Akzo-pensioenregeling voor alle
werknemers, die in de plaats komt van
de tot nu toe binnen Akzo bestaande
regelingen. Ook is een akkoord bereikt
over een winstdelingsregeling en een
regeling 'winstdelende personeelsobli-
gaties', aldus Akzo.
Het overleg vorige week in de EEG-
ministerraad heeft de Nederlandse mi
nister van economische zaken zo pes
simistisch gemaakt. West-Duitsland is
bijvoorbeeld tegen het afsluiten van
grondstoffenovereenkomsten. Op dit
terrein is Nederland dus in Santiago
aan de EEG gebonden. Minister Lang
man voegde PvdA-fractieleider Den
Uyl nog toe: 'U mag uw Duitse geest
verwanten wel eens in evangeliseren
de zin toespreken.'
Dr. B. de Gaay Fortman (PPR) trok
hieruit de conclusie: 'Er is is een
harde klap gegeven aan de verwach
ting, dat Nederland op de UNCTAD-
conferentie een belangrijke rol gaat
spelen. We mogen de publieke opinie
wel eens alarmeren.'
Minister Langman merkte in dit ver
band op: 'Als de conferentie geen
volslagen mislukking wordt, zal dat
toch te danken zijn aan de Nederland
se interventies.' Tijdens het EEG-
overleg had hij gemerkt, dat de ande
re EEG-landen de UNCTAD-voorberei-
ding in Nederland maar vreemd over
dreven vonden.
Op de UNCTAD-nota van de ministers
(ADVERTENTIE)
de betere matras
d )NDEN (AP) Drie Europese
chcht vaartmaatschappij en gaan met in-
van 10 april voor vluchten
ssen Londen en Amsterdam en
inden en Parijs tarieven berekenep,
bijna de helft bedragen van de nu
ldende prijzen.
maatschappijen, die deze tariefs-
rlaging gisteren aankondigden zijn
Britse BEA, de KLM en Air Fran-
vluchten zullen aan bepaalde be-
rkingen gebonden zijn. Zo zal men
irt voor of op de dag van de vlucht
oeten boeken. Een retour Amster-
m-Londen zal iets meer dan 40
Har gaan kosten. Dat was ruim 80
Uar.
drie maatschappijen hebben voor
ze tariefsverlaging toestemming ge-
egen van de IATA. Een woordvoer-
r van de BEA zei gisteren, dat het
euwe stelsel winst zal opleveren. De
lft van de 500.000 plaatsen, die op
route beschikbaar zijn. wordt nog
ijd verkocht voor de volle prijs.
BREDA Dr. Marian Kosisenberg. een in Breda wonende natuurkundige, heefl i
een leesapparaat voor blinden uitgevonden, dal liet brailleschrift concurrentie
belooft aan te doen. Het door een batterij gevoede apparaat zet \ia een lichtmeter
de lettertekens om in trillingen. De voor trillingen zo gevoelige blinden zullen n.i
\eel oefening kranten en boeken kunnen lezen.
De ontwikkeling van de uit- stralië, maar vestigde zich en
kele jaren geleden na zijn
huwelijk met een Nederlandse
10NINGEN Voorlopig kan men
1 juli 1972 gebruik maken van de
[eling om voor verbetering van wo
lgen een verhoging van 20 pet van
normaal geldelijke steun uit s
ks kas te verkrijgen. Aanvankelijk
ld deze regeling alleen gedurende
l voor het bouwbedrijf ongunstige
nterseizoen, te weten van 1 decem-
tot 1 maart. Ter bevordering van
werkgelegenheid in de bouwnijver-
d heeft de regering besloten deze
iliteiten voor de provincies Gronin-
i. Friesland en Drente voorlopig te
rlengen tot 1 juli 1972.
vinding verkeert nog in een
experimenteel stadium, maar
volgens dr. Kossenberg zal het
apparaat niet meer dan '200
gulden kosten.
De typhloscoop (afgeleid van
het oud-Griekse woord voor
blinde) is beproefd door blin
den van het Instituut voor
visueel Gehandicapten te Gra
ve. De heer H. de Kok, direc
teur van dit instituut, meent
dat het apparaat vooral een
stuk privacy aan de blinden
zal kunnen geven. 'Ze zullen
hun privé-correspondentie,
hankbescheiden, belastingaan
slagen enz. zonder hulp van
andere kunnen inzien. Hoewel
alles nog in een experimenteel
stadium verkeert geef ;k de
heer Kossenberg bijzonder
graag gelegenheid proeven te
nemen in ons instituut.'
Dr. Kossenberg heeft op de
van 10 tot 20 maart gehouden
traditionele Brusselse uitvin-
dersbeurs al een groot suc
ces behaald. Hij kreeg voor
zijn uitvinding de Bernadotte-
prijs 16.000 Belgische
francs die hem tijdens een
banket werd overhandigd door
de Zweedse graaf Bernadotte.
De heer Kossenberg (56) is in
Zweden geboren, groeide op
in Polen en heeft de Australi
sche nationaliteit. Hij studeer
de natuurkunde in Polen. Oos
tenrijk en Australië. Hij hield
zich 15 jaar bezig met weten
schappelijk onderzoek in Au-
vrouw in Breda als free
lance uitvinder.
De grote waarde van zijn lees
apparaat voor blinden berust
op de lage prijs. In de VS zijn
ook dergelijke apparaten ont
wikkeld. maar die kosten tus
sen de 20.000 en 100.000 dol
lar. Dr. Kossenberg: 'Toen ik
een paar jaar geleden door
een ski-ongeluk enkele dagen
niet kon zien, besloot ik zo n
leesapparaat te maken, dat
slechts 200 gulden zou kosten
Hierbij ben ik van een andere
methodiek uitgegaan.'
De typhloscoop werkt name
lijk met slechts vier elemen
ten: het apparaat 'vertaalt' al
leen een horizontale, verticale
schuine en kromme lijn in
trillingen. Dit betekent overi
gens dat een blinde, die de
typhloscoop wil gebruiken,
enige tijd nodig heeft om het
systeem onder de knie te krij
gen. Dr. Kossenberg zoekt
daarom samen met een peda
goog om een goede methode
om blinden het werken met
het leesapparaat bij te bren
gen. Hij verwacht dat in juli
van dit jaar het experimentele
stadium afgesloten zal zijn. zo
dat hij de typhloscoop dan
kan demonstreren op het in
ternationale congres voor blin
denwezen in Madrid. De uit
vinder meent dat iemand die
zijn methode beheerst min
stens zo snel zal kunnen lezen
als niet behulp van braille
Dr Kossenberg heeft ook an
dere uitvindingen op zijn
naam staan: onder andere de
elektrische waterpas en de wa
pendetector. eei. apparaat, dat
waarschuwt tegen wapens en,
in de ingang van 'n vliegtuig
of bank opgesteld. kapingen of
overvallen kan voorkomen. De
wapendetector wordt thans
door een fabriek ontwikkeld
voor produktie op grote
schaal. De detector zal 300
gulden kosten. De heer Kos
senberg kreeg op de uitvin-
dersbeurs van Brussel in 1971
een gouden medaille voor deze
uitvinding.
Over enkele weken komt bo
vendien zijn 'whoopee whip'
op de markt, een appai'aat
waarmee spelenderwijs kan
worden getrimd. De whoopee
whip zal waarschijnlijk de
nieuwste rage worden in de
kader van trim- en blijf-ge-
/.ond aeties. De bedoeling is
de whoopee whip met beide
voeten voort te bewegen in
een combinatie van 'twist- en
roek-bewegingen.'
Voor wie wil afslanken: een
minuut 'twist-rocken' zou een
verlies van 50 calorieën opleve
ren. Bij de whoopee whip zal
een liedje met muziek worden
geleverd van J. H. Grevelt:
Ieder doet de whoopee whip,
links en rechts whoopee whip,
jongens pak je whoope whip,
want dan ben je hip.'
Dr. Knossenberg met zijn leestoestel voor blinden.
Langman en Boertien hadden de he
ren G. C. van Dam (ARP) en M. J. J.
Amelsfoort. vooral de kritiek dat er
geen prioriteiten worden aangegeven.
De nota is te voorzichtig. Er is bij
voorbeeld direct hulp nodig voor de
minslontwikkelde gebieden, aldus de
heer Van Dam, wanneer er geen af
spraken kunnen worden gemaakt over
de grondstoffen. Minister Boertien
volstond echter door te verwijzen
naar het vier-jarenplan. De bewinds
man sprak zich verder uit tegen het
eenzijdige verlenen van ongeboden
ontwikkelingshulp (zonder voorwaar
den van tegenprestaties) door Neder
land. Het bedrijfsleven zou dan in
nadelige concurrentiepositie komen.
De reeds door het Tweede Kamerlid
A. J. Vermaat (ARP) in de herfst
gelanceerde gedachte de ontwikke
lingslanden verder te helpen met de
zogenaamde 'link' heeft de socialist
drs. Pronk overgenomen.
Hij diende gisteren, zonder overleg
overigens met de ARP, in de openba
re commissievergadering over het
UNCTAD-beleid een motie in, waarin
de Nederlandse delegatie wordt ge
vraagd zich tijdens de conferentie in
Santiago uit te spreken voor een band
tussen de toewijzing van de bijzonde
re trekkingsrechten op het IMF en de
aanvullende ontwikkelingsfinancie
ring.
Minister Nelissen van financiën ver
zette zich echter fel, want het schep
pen van geld op deze wijze zou direkt
inflatoir werken. Dr. Vermaat vond,
dat het argument van de minister
slechts geldt voor de politiek op korte
termijn. Overigens was de minister
overdreven bang voor de gevolgen
van de bestedingsronde. Het minst
teleurstellende van het antwoord van
minister Nelissen vond dr. Vermaat.
dat hij meedeelde, dat zijn standpunt
nog voorlopig was. Minister Nelissen
wil namelijk nog de mening afwach
ten van het Internationale Monetaire
Fonds.
DEN HAAG Minister Lang
man (economische zaken) heeft
gisteren verklaard, dat het kabi
net zal handelen in de geest van
de door de Tweede Kamer aan
vaarde motie-Pronk.
In de discussie van de vaste Kamer
commissies voor ontwikkelingssamen
werking en handelspolitiek had de
minister, evenals premier Biesheuvel,
kortweg meegedeeld dat de motie
over de taakverdeling tussen hem en
minister Boertien (ontwikkelingssa
menwerking) niet zou worden uitge
voerd. Minister Langman wenste zelfs
geen discussie meer hierover.
Toen echter drs. Pronk (PvdA) vroeg
of de geest van de motie acceptabel
was, gaf de minister een positief ant
woord. Onder de geest van de motie
verstond de heer Pronk dan, dat wan
neer er zich in het UNCTAD-beleid
handelspolitieke moeilijkheden voor
doen. de prioriteiten voor de ontwik
kelingssamenwerking worden uitge
voerd.
De minister van economische zaken,
die gisteren de hoofdrol speelde in
het debat (hij bleek de materie zeer
goed te beheersen), verklaarde, dat
het ontwikkelingsbeleid een zaak was
van het hele kabinet. Minister Boer
tien nam slechts beperkt aan de dis
cussie deel.
De afvaardiging naar Santiago, waar
de UNCTAD ILI wordt gehouden, is
zo geregeld, dat minister Langman
het begin van de conferentie tot 30
april zal bijwonen. Minister Boertien
komt 28 april en zal blijven tot het
eind.
1
