in
ziekenzorg noodzakelijk'
Fac-sommen in
Rang-volgorde
VVV I
2 dagen
Brussel
f49.-
Jonger dan 21?
Dan een maand
door heel Europa
sporen voor
f240.-
SWC«(72)
Niet piekeren, maar puzzelen
uw probleem
ook het onze
lOrW KWARTET ZATERDAG 4 MAART 1972
BINNENLAND/PUZZELS I!»
P. Zuidema: kliniek in Davos wil niet meer dan een schakel zijn
door Peter Onvlee
DAVOS De 26-jarige P. Zuidema zag (in 1942) in een
medisch tijdschrift een plaatje dat sterk op zijn fantasie werkte.
Zuidema, lijder aan long tbc, wilde naar Davos, naar het Neder
lands sanatorium. Als één van de laatste Nederlanders bereikte
hij na zeer veel moeite het Zwitserse Alpenstadje. De bestaande
communicatielijn tussen het sanatorium en Engeland, een doorn
in het oog van de Duitse bezetters in Nederland, was voldoende
aanleiding om verdere 'patiëntentransporten' geheel stil te leggen.
De 26-jarige Zuidema van tpen is
hoewel hij na een paar maanden
kuren al zover was dat hij zich
aanmeldde voor dienst in Engeland,
waarvoor hij overigens werd afge
keurd sindsdien in Davos geble
ven. Hij werd, zijn idealen om chi
rurg te worden wat vergetend, assis
tent van dr. P. C. Gugelot, toenma
lig geheesheer-directeur van het sa
natorium en consul in Davos.
Nu, dertig jaar later, maakt dr. P.
Zuidema zich op om als geneesheer-
directeur van de astmakliniek Euge
nia (en consul) het 75-jarig bestaan
van dit 'buitenbeentje' in de Neder
landse ziekenzorg te vieren. Davos is
t enige Nederlandse sanatorium
(kliniek) buiten de- landsgrenzen,
wordt 'ten onrechte', zegt dr.
Zuidema met een zeker soort
exclusiviteit omgeven, terwijl het
toch niet meer dan een schakel wil
rijn in de totale zorg.
Dr. Zuidema in 1953 geneesheer
directeur geworden heeft in Da
vos vele veranderingen meegemaakt.
Van tbc-sanatorium met kort na de
oorlog 500 bedden via een korte
overgangsperiode als tbc-sanatorium-
astmakliniek (1957) tot de huidige
praktijksituatie van louter astmakli
niek met tachtig tot negentig bed
ien.
(oor 'Davos' kwam de grote veran
dering in 1957, toen als proefproject
een astma-afdeling met 12 patiënten
werd opgezet. Van bedlegerige patiën
ten kreeg men te maken met veelal
liet-bedlegerige patiënten, die door
jun chronisch ziekzijn ook sociaal-
isychologische storingen kenden.
)avos ging werken met een multi
disciplinaire aanpak, naast de artsen
maken hierbij ook een orthopeda
goog. maatschappelijk werksters,
ysiotherapeuten en deskundigen op
iet gebied van onderwijs en arbeids-
herapie deel uit van het team.
Totaal
Dr. Zuidema: 'In de ziekenzorg is
deze mentaliteitsverandering noodza-
telijk. Ziekenzorg moet een onder
deel vormen van de totale -welzijns
zorg. Voor astma zou dit in kunnen
houden, dat je bij de preventie het
totale milieu betrekt en wellicht tot
de conclusie komt dat een aantal
zaken die astma-bevorderend werken
aangepast dienen te worden, waar
door er minder last ontstaat. Dit
kan het geval zijn bij bepaalde fa-
brikageprocessen (opmerkelijk veel
astmapatiënten komen uit de omge
ving van Vlaardingen en uit Zuid-
Limburg, red), bij sommige woon
voorzieningen (vochtigheidsgraad
van huizen) en zelfs ook in het
werkmilieu. Hoeveel aandoeningen
komen er niet voor door het feit dat
er een over-stress ontstaat omdat
men een funktie bekleedt waar men
voortdurend op de tenen moet lo
pen. In dat soort gevallen zou men
misschien met minder welvaart ge
noegen moeten nemen om tot een
beter welzijn te komen. Maar ga
hier op dit moment maar eens aan
staan. Dit kan niet van de ene op de
andere dag gebeuren; daarvoor moe
ten de tijden compleet veranderen.
De mentaliteitsverandering moet
daarbij ook niet alleen bij de arts
plaatsvinden. Die de huidige maat
schappij willen houden zoals deze is.
Hoofdinspecties van volksgezond
heid. verzekeringsinstanties.'
daarom ook moeilijk uit het door
dr. Zuidema nagestreefde 'grote ver
band' worden gezien. Er is een 'to
taal therapie' (behandeling vóór, tij
dens en na verblijf in een centrum)
op multi-disciplinaire basis en ook
bij de selectie voor opneming van
patiënten wordt geen onderscheid ge
maakt tussen de zogenaamde medi
sche en sociale indicaties. Een stel
ling overigens, die ook door de com
missie indicatiestelling in zijn rap
port aan de medische raad van het
Nederlands Astma Fonds wordt on
derschreven.
Resultaat
Nieuwe weg
'Davos' heeft getracht deze nieuwe
weg op te gaan. Met beperkte moge
lijkheden weliswaar. Ruimtelijk ont
breken de nodige voorzieningen, fi
nancieel (in '70 was er nog een
tekort van vier ton) is de ambieuze
opzet ook niet voor de volle hon
derd procent realiseerbaar.
J. van Zijverden, de orthopedagoog,
die tien jaar geleden bij het astma
project in Davos werd betrokken, en
daarvoor de huidige vorm creëerde
(groepstherapie met eigen woon- en
leefunits voor 10-12 patiënten, ver
plichte uren onderwijs en/of arbeid
en sport): 'De patiënten moeten hun
weg in de maatschappij weer leren
vinden. Zij zijn door hun chronisch
ziek-zijn vaak ontzien, hebben soms
een grote achterstand opgelopen. Zij
worden nu in Davos niet vrijblij
vend bezig gehouden, maar werken
P. Zuidema; resultaten van be
handeling tot nog toe goed
en leren doelbewust. Zelf dacht ik
toen ik hier kwam: ik krijg het een
paar jaar gemakkelijk, die mensen
doen geen gekke dingen zoals ik bij
de kinderbescherming had meege
maakt. Maar dat is een verkeerde
gedachtengang geweest. De proble
men zijn intenser, staan meer in het
centrum van hun bestaan. Zij zijn
ook vaak bezeten van de angst, die
astma met zich mee brengt. Contact
krijgen is ook moeilijker. Zij rede
neren: vroeger heeft de maatschap
pij mij uitgestoten. Het ligt allemaal
wat fatalistischer.'
En Sportleraar J. van Leeuwe: 'Het
gymnastiekverleden van de patiënten
is ook vaak nul. In Nederland kon
men niet meedoen of deed men het
eenvoudig niet. Maar de tijd dat we
in rust geloofden en bedverpleging
is voorbij. Zowel ichamelijk als gees
telijk heeft ook de zieke en genezen
de mens behoefte aan spanning, in
spanning en training. De patiënt
leert zich ook bij benauwdheid zoda
nig te gedragen, dat liij de situatie
meester kan blijven en niet al te
snel is overgeleverd aan paniek.'
De zorg voor astmapatiënten en
voor praktisch alle patiënten kan
De resultaten met deze behandeling
noemt dr. Zuidema tot nog toe goed.
'Het ligt duidelijk anders dan in de
tbc-tijd. Ook toen hebben we veel
goeds kunnen doen, hoewel er ook
de nodige sterfgevallen waren. We
hebben bij de omschakeling op ast
ma veel research gedaan. De gemid
delde ongecompliceerde astmapatiënt
(over het algemeen jeugdig) is door
de bank genomen objectief en sub
jectief hier boven beter. Men ont
dekt hier vaak, dat men in de groep
mee kan doen; dat men geen bekla
genswaardig buitenbeentje meer is.
Jeugdigen, die de puberteitsperiode
in Davos zonder hinder en klachten
doorkomen, keren in vele gevallen
genezen naar Nederland terug; oude
ren. die vaak korter op 'hoogte'
verblijven doen in die periode weer
zoveel op, dat zij daarna in Neder
land weer enige tijd draaglijk kun
nen leven en zich binnen de maat
schappij kunnen handhaven?
Die terugkeer in de (Nederlandse)
samenleving vergt veel begeleiding.
Een zorg, die óók in de totaal
theraphie is ingepast. Davos bijvoor
beeld werkt in Nederland met een
afdeling maatschappelijk werk; een
afdeling die ook nog de voorzorg
(het opnemen van patiënten) en de
contacten met Nederland tijdens het
verblijf in Davos verzorgt. Coördina
tie van dit werk zou dr. Zuidema
evenals trouwens een algehele sa
menwerking met de astmacentra in
Nederland toejuichen. 'Hoewel de
geneesheer-directeuren van deze cen
tra (Heideheuvel, Eykeloord,
Schoondonck, Berg en Bosch en
Renkum) elkaar regelmatig ontmoe
ten, heeft dit zoeken naar contact
nogal wat voeten in de aarde. Wij
willen in Davos'graag een onderdeel
van de brede organisatie in Neder
land zijn om de patiënt optimaal te
kunnen laten profiteren van de mo
gelijkheden die wij hébben. Want
haal je iemand uit zijn eigen omge
ving voor zo'n lange periode, dan
moet je hem ook nlle kansen geven.'
redactie behoudt zich het recht voor om
opname ln deze rubriek ontvangen me-
isuitingcn verkort weer tc geven. Bij
likalie wordt met dc naam van de
nder ondertekend. Blieven kunnen wor-
gezonden aan de heer Joh. C. Francken.
claris van de hoofdredactie van Trouw-
rtet. Postbus 859, Amsterdam.
ieuwe moraal
is dan ook een hervormde com-
ssie bezig geweest met de 'nieuwe
raai' Het meerderheidsrapport
it uit van "het 'verbond', en wat de
bel hierover zegt. Ik heb dit ook
l eens nagelezen in Deut. 26 16 en
nfdstuk 27 en 28. God sluit een
bond met Israël om het als een
lig volk te bevestigen. Maar aan
verbond zijn voorwaarden verbon-
het houden van Zijn geboden en
ettingen hen door Mozes voorge-
iiden. Wat betreft de 'nieuwe mo-
1' leze men Deut. 22:22 en Lev.
22. Ook onder het nieuwe verbond
ven deze wetten gelden (Ilebr.
Israël was vrij te kiezen tussen de
jen en de vloek, die lagen besloten
1JKI het houden of niet houden van dit
bond. En het heeft het niet gehou-
i. God echter bleef de eeuwig Ge-
uwe, en het heeft Hem Zijn Zoon
ost. In deze tijd van verloedering
velerlei gebied worden wij voor
'♦elfde keus gesteld. En onze voor-
igers marchanderen Jusdanig met
'verbond' dat de weg die daarin
verderve leidt, zij die om weten
buigen als de weg tot het volle
en. 'Wee de herders, die de scha-
die ik weid, verderven'.Jer.
1 en 2.
nelo J. G. Ockhuysen-de Boer
nsland-Zuid Afrika
t is jammer dat briefschrijver F. G.
Groot zijn eigen krant kenne-
minder goed leest dan een be-
lid blad dat niet wars is van zelf
euws' maken. De heer De Groot
nt nl. (door argeloosheid in zijn
iken?) aandragen met een perti-
ite insinuatie uit dat blad dat 'de
academie in Driebergen' het
larachtig democratisch besef onder-
jnt' met 'geld van de hervormden',
als de heer De Groot kan weten is
laatste bezijden de feitelijke wer-
ijkheid. Onder druk nam die ande
krant daar tenslotte een demente-
ide brief over op. En ter herv.
lode werd verzekerd, dat de acade-
e De Horst (hoe men daar verder
ook over wil denken) financieel ge
heel losstaat van zowel Kerk en We
reld te Driebergen als ook van de
Hen', kerk in haar geheel. Laten we
de christelijke pers s.v.p. ook steunen
door goed te lezen.
Delft Ch. Wallien
Geen tebenstelling
In het verslag van de behandeling
van de beginselverklaring van de
Raad van Kerken in de hervormde
synode in uw blad van 24 februari
heeft uw verslaggever zijn mening
geplaatst tegenover die van prof. De
Pater, die zegt 'dat de kennis van de
wil van God een andere bron heeft
dan de gezamenlijke dienst aan de
wereld'. En dat terwijl ik het daar
juist mee eens ben! Ik heb gezegd dat
principiële beslissingen en belijdende
uitspraken moeten vallen n.a.v. de
concrete samenwerking, maar de ver
slaggever heeft deze concrete samen
werking kennelijk vereenzelvigd met
'dienst aan de wereld'. En dan zou er
een tegenstelling kunnen worden ge
lezen. Maar de samenwerking der ker
ken is uiteraard veel ruimer df.n
dienst aan de wereld. Bijvoorbeeld:
als er overlegd wordt over een geza
menlijke kerkdienst dan zullen daar
bij vragen aan de orde komen als:
welke woorden kiezen we voor de
geloofsbelijdenis, wat moet er in de
preek gezegd worden, welke liederen
zingen we, wat bidden we, vieren we
samen het avondmaal? Bij de beant
woording daarvan moeten de funda
mentele beslissingen genomen wor
den, die in feite belijdende beslissin
gen genomen worden, die in feite
belijdende uitspraken zijn, In dit ver
band wees ik er ook op, dat het
belijden der kerk moet opkomen uit
de gemeenten, want het belijden is
een zaak van de gehele kerk en niet
alleen van de gezamenlijke synodes.
Ik heb behoefte aan deze verduidelij
king, vooral omdat het hier een zeer
actueel en wijd verbreid misverstand
betreft dat zelfs de achtergrond ge
worden is voor het veelbesproken 'Ge
tuigenis'.
Zwolle mevr. C. Buisman-Van Dam
Kwade geesten
Waar willen wij heen, als een zo lo
vend artikel over Arie Groenevelt van
het NVV te lezen is in onze kranten.
Ik meende het Vrije Volk voor mij te
hebben. Deze man heeft een vernieti
gende kritiek in andere week- en dag
bladen. Zijn inzichten getuigen meer
van een utopie, dan van een realiteit.
Zijn ideaal is, om dc koek (en welke
dan) eerlijk te verdelen. Prof. Pen,
eens de man van de PvdA. sprak een
jaar geleden dat de vakbonden, voorop
het NVV, het slachtoffer zullen worden
van de kwade geesten die zij opgeroe
pen hebben.
Rotterdam C. A. van Holten
(Bedoeld artikel gaf uitsluitend zake
lijke informatie over de ook door
ons wel bekritiseerde visie van een
vakbondsleider, die wekenland in het
nieuws is geweest. Tevoren werd ook
de mening van anderen die nauw bij
dat onderwerp betrokken waren gepu
bliceerd, redactie).
3 maaMO gulden aan prijzen
KRUISWOORDPUZZEL
Horizontaal: 1. eenvoudig, 5. metsel
specie, 10. papegaai, 12. eer, 13. ake
lig, 15. putemmertje, 17. vijandschap,
18. tooi, 20. voorteken, 22. landbouw
werktuig, 23. voorvoegsel, 25. dat is
(afk. Lat.), 26. buiten dienst (afk.),
27. banier, 31. muzieknoot, 32. afne
mend getij, 34. herbergier, 41. water
stand, 42. rondhout, 43. en dergelijke
(afk.), 44. rivier in Italië, 45. droogo
ven, 47. nobel, 49. kort muziekstuk,
51. priem. 53. makker, 55. hogepries
ter te Silo. 58. societé (afk.), 59.
brede grove lat. 60. opgewekt.
Verticaal: 1. jongensnaam. 2. godin
van de toorn, 3. rivier in Nederland,
4. bouwland. 6. rund, 7. twijg, 8.
peulvrucht, 9. plaats in N.Br.. 11.
volksnaam van de kauw, 14. oeverge
was. 15. slede, 16. sportterm, 17.
pluim vaiveen vogel, 19. tijdrekening,
21. meisjesnaam. 24. Eerwaarde Heer
(afk. Lat.). 27. korte kous, 28.
doorweekt, 29. vis, 30. boom, 33.
steensoort, 35. oorlogsgod, 36. sluis-
kolk, 37. maanstand, 38. plechtige ge-
(ADVERTENTIE)
Postzegel-
iticuws
De Internationale
Spoorweg Unie bestaat
50 jaar en trakteert!
Wie nog geen 21 jaar iftmag
van 1 maart t/m 30
november onbeperkt per
trein door 19 Europese
landen reizen voor f 240.-.
Bovendien: reducties op
vele autobuslijnen,
bootverbindingen enz. en
50% reductie op treinreizen
in eigen land.
Vraag op 'f station naar de
folder over de kaart Inter-
lofte, 39. hetzelfde, 40. bewaarder van
een kerk, 45. Myth, figuur, 46.
voorzetsel, 47. boom, 48. lading, 50. op
de wijze van, 52. muzieknoot, 54.
onheilaanbrengende godin, 56. lid
woord, 57. radio omroep (afk
Oplossing t.e.m. woensdag a.s. per
briefkaart zenden aan:
TROUW/KWARTET, POSTBUS 859,
AMSTERDAM. Linksboven vermel
den: Weekendpuzzel.
Oplossing Trouw-weekendpuzzel van
vorige week:
Hor.: 1. soes, 5. gaar, 9. netel, 14.
lente, 16. ader, 18. sado, 19. entree,
21. eden, 22. Leo, 23. Ee. 24. olie, 26.
en, 27. bent, 29. Trier, 31. gans, 32.
Ada, 34. ene, 35. eest, 37. teder, 39.
Drente. 41. e.a., 42. ara. 43. Ede. 45.
Ida, 46. Ada, 47. na, 48. Icarus. 50.
leder, 52. stel. 53. Ide, 55. ben, 56.
soes, 57. alert. 60. peem, 61. <*g, 62.
niet, 64. Se.. 65. app.. 66. kiel. 68.
sirene, 70. lied. 72. snek, 74. Laren,
75. malie, 76. term, 77. Peet.
Vert.: 1. sleep, 2. Oene, 3. ent, 4. stro,
6. Aa, 7. adé, 8. reder, 10. es, 11.
talent. 12. Edens, 13. loot, 15. eelt, 17.
ren, 20. Eire, 25. einder, 27. base, 28.
Edda, 30. eer, 31. getal, 32. aera, 33.
A.E., 35. end, 36. naar, 37. tand. 38.
reces, 40. Eisden, 41. eden, 44. dal, 46.
adem. 48. item, 49. uil. 51. eb, 52.
soepel. 54. Eris, 56. sepia, 57. agent,
58. teil, 59. meent. 60. palm, 61. eis.
63. trap. 64. snee, 67. lee, 69. ere, 71.
d.i.. 73. kr.
Oplossing Kwartet-weekendpuzzcl van
vorige week:
Hor.: 1. orka, 4. ark, 6. asem, 9. re, 10.
aker. 12. egel. 14. eb, 16. Arno, 18.
Eerde, 20. Aare, 22. ballon, 24. etmaal,
26. al, 27. industrie, 30. Ne, 31. les, 32.
kee, 33. lui, 35. ren, 36. metro, 38. res,
40. neg, 41. sol, 42. roe, 43. dol, 44. mes,
46. lenig, 48. mep, 50. sté, 52.' lee, 53.
aar, 55. ad, 57. internist, 60. me, 61.
Toledo, 63. Gerrit, 65. enak, 66. klare,
69. orde. 70. la, 71. emoe, 73. elan, 75.
An, 76. Rome, 77. eik, 78. mees.
Vert.: 1. Oeral, 2. kaolien, 3. A.K., 4.
are, 5. ked. 6. A.E., 7. sla meur, 8.
Meran, 9. rabat, 11. eend, 13. geer, 15.
belet. 17. nl.. 19. roset. 21. Aa. 23.
ons. 25. til. 28. ukelele. 29. lerrien, 11.
leges, 34. ieder. 35. rem, 36. mol. 37.
oog, 39. sop, 45. stiekem, 47. Nerva,
48. matrone. 49. ratel, 51. end, 53.
Ase, 54. keten, 56. Donar, 58. toko, 59.
'Igel, 60. Midas, 62. la, 64. Rr. 67. lee.
68. rek, 72. me. 74. A.M..
Prijswinnaars van de Trouw-puzzel:
K. Schaafsma. Mauritslaan 3, Amstel-
veeu; D. J. v. Lente, Venuslaan 465,
Eindhoven; mej. A. Berendo, Staring-
laan 47, Apeldoorn.
(Geen prijswinnaars kwartet)
België Ter herdenking van de vijf
tigste verjaardag van de stichting van
de Belgisch-Luxemburgse Economi
sche Unie werd een zegel van 1.50 Fr.
in omloop gebracht, ontworpen door
Ph. Terret. Op de zegel worden de
muntstukken van 1 franc van de bei
de landen afgebeeld.
Dubai Met portretten van beroem
de persoonlijkheden verscheen een
tweede serie zegels naar ontwerpen
van Victor Whitelev: 10- dh. Leonardo
da Vinei (1452-1519), 35 dh. Ludwig
van Beethoven (1770-1827), 75 dh. de
Arabische dichter-filosoof Khalil Gi-
bran (1883-1931) en 5 R. generaal
Charles de Gaulle (1890-1970).
Noorwegen Eén zegel van de koer-
serende reeks frankeerzegels onder
ging een kleurverandering: 80 rood
(houten kerkje), terwijl tevens een
aanvullingswaarde verscheen: 120
blauw (rotsgravure).
Liechtenstein Een derde serie 'in
heemse bloemen' zal op 16 maart
verschijnen, ontworpen door Georg
Malin te Mauren: 20 Rp. Zwavelane-
moon (Anemone sulphurea), 30 Rp.
Turkse lelie (Lilium martagon), 60
Rp. Bergcentaurie (Centaurea monta-
na) en 1.20 Fr. Grote Lisdodde
(Typha latifolia).
Oplossing opgave nr. 533
door mr. G. van Vorden
De heer L. A. Rang (145) te Doorn heeft, volgens de heer G. J. Kot
tier (151) te Utrecht, ons een zeer 'Fac-cinerend probleem' opgege
ven, dat de grootste bewondering, met enkele schrille uitzonderin
gen, heeft geoogst.
Men weet: volgens de auteur behoort een getal tot een bepaalde
i'acsomklasse, die als volgt wordt bepaald. Voorbeeld: 1972 2 x2
x 17 x 29; 2 17 29 48; 48 2 x 2 x 2 x 3; 2 3 5.
Dus 1972 behoort tot de facsomklasse 5.
Rwanda Ter herinnering aan de
succesvolle vlucht van het Amerikaan
se ruimtevaartuig 'Apollo-15' zag een
zegel van 600 F. het licht, gedrukt op
bladgoud met een gcudgehalte van
986/1000. De zegel toont twee ruimte
vaarders op de maan, alsmede het
embleem van de Apollo-15. Hij is bij
inschrijving tot 31 maart verkrijgbaar;
de oplage wordt beperkt tot het aan
tal inschrijvingen.
Canada Van 6 tot 12 maart worden
dit jaar te Calgary (Alberta) de we
reldkampioenschappen kunstrijden op
de schaats gehouden. Ter gelegenheid
hiervan kwam op 1 maart een zegel
van 8 c. met de voorstelling van een
kunstrijdend paar in omloop.
Oost-Dultsland Ter ondersteuning
van de strijd in Vietnam kwam op
nieuw een zegel met toeslag in de
waarde 10 -I- 5 Pf. tot uitgifte. Hierop
wordt een Vietnamese vrouw voorge
steld, met op de achtergrond burgers
van dit land. De ontwerper is Joa
chim Riess.
Gilbert- en Ellice-Eilandcn Ter
viering van het zilveren jubileum van
de Zuid-Pacific-Commissie zagen drie
zegels, ontworpen door A. S. B. New.
het licht: 3 c. kaart van Oceanië, 10 c.
verschillende soorten kano's van de
Zuidzee-eilanden en 35 c. de vlaggen
van de bij de Zuid-Pacific-Commissie
aangesloten landen.
Probleem 1. Gevraagd werd, 1972 te
schrijven als som van getallen van
achtereenvolgende facsomklassen.
Eerst als som van 2 getallen, dan van
3, enz. De heer A. Koene (120) heeft
een bijzonder goed systeem gevonden
om de oplossing kort op te schrijven.
Hij noemt P( 17) de som van alle
priemgetallen (dus van dezelfde fac
somklassen) van 5 tot en met 17, dus
5 7 11 13 17 53. De
oplossing luid dan: 2) 66 -f 1906 (dus
66 heeft facsomklasse 2 en 1906 fac
somklasse 3); 3) 39 1928 P(5);
4) 32 1928 P(7); 5) 66 1883
P(ll); 6) 8 1928 P( 13)7) 4
1915 P(17); 8)8 4- 1892
P(19); 9) 8 1869 P(23); 10) 39
1809 P (29); 11) 8 1809
P(31); 12) 74 -f 1706 4- P(37); 13) 2
4- 1737 -f P(41); 14) 45 -f 1651 P
(43); 15) 75 1574 P(47); 16) 4
4- 1592 4- P(53); 17) 75 4- 1462
P(59); 18) 15 4- 1461 -f P (61); 19)
87 4 1322 4- P(67); 20) 8 1330
P(71); 21) 32 4- 1233 P(73); 22)
32 1154 -f P (79); 23 8 4- 1095
P(83); 24) 75 4- 939 4- P(89); 25) 16
4- 901 4- P(97); 26) 32 4- 784
P(101); 27) 55 4- 658 P(103); 28)
74 532 P(107); 29) 15 4- 482
P(109); 30) 87 4- 297 4- P(113); 31)
117 4- 140 4- P( 127)32) 2 124
P(131). Het maximale aantal getallen
bedraagt dus 32. en alle getallen tus
sen het aantal 2 en 32 kunnen op de
genoemde wijze als som worden ge
schreven!
Probleem 2. Hier noemt de heer A.
Koene bijvoorbeeld Q(15) de som van
alle getallen in de facsomgroep 2, die
kleiner dan of gelijk zijn aan 15 (dus
2, 4, 8 en 15). Het is dan mogelijk,
sommen van aantallen getallen van de
facsomklasse 2 te vinden met 2 tot en
met 27 getallen, waarvan het laatste
gelijk is aan Q(133) 4- 134 198.
Probleem 3. Met de facsomklasse 5,
waarbij dan bijvoorbeeld Q(36) de
som van alle getallen van de facsom
klasse 5, kleiner dan of gelijk aan 36
voorstelt (dus 5 6 12 18
24 25 35 36). Ook hier is het
maximale aantal getallen 27 (met alle
getallen tussen 2 en 27 als aantallen
van de sommen), bijvoorbeeld: Q( 125)
170 216.
Probleem 4. In de facsomklasse is het
maximale aantal getallen wier som
Boekenetalage
Nicolaas Witsen: 'Aaloude Scheeps
bouw en Bestier'. Uitgave Graphic,
Amsterdam. Prijs 160,-.
Van het grote schrijverswerk van Ni
colaas Witsen, het 'Aaloude en Hee-
dcndaagsche Scheepsbouw en Bestier'
heeft bij Graphic Amsterdam een her
druk het licht gezien.
De geleerde en staatsman Nicolaas
Witsen, die als een van zijn vele en
velerlei functies in de jaren 1682 -
1705 o.a, dertien maal het burgemees
terschap van Amsterdam vervulde,
was hel welzijn van de hoofdstad met
hart en ziel toegedaan. Vervuld van
de grote betekenis van de zeevaart en
de scheepsbouw voor de welvaart van
land en volk werd hij onder meer tot
schrijven gedreven, omdat 'De Waer-
digheit deezer Wetenschap dunkt mij
zoo groot te zijn, dat Niemandt hier
te Lande, daar de Zee-Vaart de sterk
ste Zenuwe van den Staat is, dezelve
behoorde onkundig te zijn'.
'Zijn onversufte Geest', getuigt J. An-
tonides van der Goes 'vlieght mee ten
Hemel, Als zij d'Amsterdamsche
Vlooten, zoo trots doorwrocht, de
kruin ziet aan de Wolken stooten'.
De herdruk van 'Architectura Navalis
et Regimen Nauticum' ofte 'Aaloude
en Heedendaagsche Scheepsbouw en
Bestier', in blauwe prachtband met
zilver opdruk, twee delen in één,
conform de oorspronkelijke sappige
Oud-Hollandse tekst, verlucht met tal
van tekeningen, meest van Witsen'.s
Uitgaan, winkelen, eten
en drinken in het Parijs
van België.
Volledig verzorgd, dus
inel. hotel, maaltijd cn
reis:
van elk
station.
Vertrek dagelijks tot
15 mei 1972.
AHe informatie in de
NS-reiskrant pp de
stations.
voordelig
uit met NS
eigen hand, is als een monument van
oude glorie, opgericht door de schrij
ver en gerestaureerd door het nage
slacht.
Een kostbaar bezit en een waardevol
relatiegeschenk voor wie de prijs geen
onoverkomelijk bezwaar is.
M.S.
1972 bedraagt 25. De 25e som be
draagt bijvoorbeeld Q(141) 147
231.
Probleem 5. Het maximale aantal
opeenvolgende getallen van eenzelfde
facsomklasse, onder 1972 werd ge
vraagd. Dit aantal bedraagt vijf en
het zijn de getallen 1837, 1838. 1839.
1840 en 1841, die allen tot de facsom
klasse 7 behoren.
'Je reinste afstomperij. Niettemin heb
ik ieder vrij uurtje nuttig gemaakt
om alle getallen te FACcineren' laakt
en verblijdt zich de heer B. Blom-
mers (53) te 's-Gravenhage. Ondanks
die afstomperij is het aantal oplossin
gen efcn record!
'Mijn complimenten voor de uitvin
der. Hoe kóm je op zo iets?' vraagt
zich bewonderend mej. A. Zuidema
(151) te 's-Hertogenbosch af.
'Heb besloten, toch maar niet naar
Factorije te emigreren' verhaalt drs.
B. Jansen (45) te Ede.
'Een bijzonder originele gedachte van
de heer Rang!' vindt de heer E. C.
Buissant des Amorie (78) te Amstel
veen. En terecht: er zijn niet veel
systemen, waarbij de getallen in posi
tieve klassen zijn ingedeeld. Wèl veel
systemen, op het niet en wel beginsel
berustend, bijvoorbeeld 'deelbare en
niet deelbare getallen', "kwadraten en
nie+kwadraten', enz.
Een aantal oplossers merkt terecht
op, dat onder 2000 niet 105 doch 109
getallen van de facsomklasse 13 voor
komen.
De heer W. J. Rijksen (111) neemt
wraak! 'Het lijkt me het beste dat de
heer Rang, als straf voor het laten
plaatsen moet puzzelen, de getallenko-
lommen moet controleren, en weken
lang moet optellen.misschien wel
tot jij in 1973 klaar is. Hij treft het
niet met het nummer van deze puzzel:
533 facsomklasse 5. De waardering
is dus 5!' Hier teken ik bij aan, dat 5
met een uitroepteken 120 is en de
heer Rang dus 120 punten zou kun
nen krijgen.als 10 niet het hoogste
was.
'Een opgave, die in onze rubriek een
goed figuur slaat!' is de zeer deskun
dige opmerking van Dr. I. Butler (81)
te Delft.
Het waarderingscijfer bedraagt 7,77;
verkregen uit: 1(2,6 pet.), 4(4,1 pet
5(6,7 pet.), 6(5,6 pet.), 7(9,6 pet.),
8(26,2 pet.), 9(25,0 pet., 10(20,2 pet.).
Een zeer hoog percentage aan tienen,
maar de ontevredenen halen dit naar
beneden. Maar ieder heeft recht op
zijn mening. Gelukkig!
De ladder staat, door de vele inzen
dingen, boven 150 punten, met als
prijswinnaars: B. van Holst, Zwartven-
seweg 46, Tilburg (voor de vijfde
maal!), G. J. Kottier, Kouwerplant-
soen 98, Utrecht (voor de zevende
maal!), Mej. A. Zuidema, Hekellaan
24, 's-Hertogenibosch (voor de zeven
tiende maal!!)
Brieven die niet zijn voorzien van naam en
adres kunnen nlel in behandeling worden
genomen. Geheimhouding Is verzekerd. Vra
gen die niet onderling met elkaar in verband
stoon moeten In afzonderlijke brieven worden
gesteld. Per brief dient een gulden aan post
zegels te worden ingesloten. Adres: redactie
Trouw-Kwartet, postbus 859. Amsterdam.
Vraag: Is de naam Karin een Noorse
naam en afgeleid van Christine Char
lotte?
Antwoord: De naam Karin is inder
daad een algemeen voorkomende voor
naam in de Scandinavische landen en
wordt gebruikt als verkorting van
namen als Catharina, Carolina en
Charlotte.
Vraag: Wat is de maximum intrede-
leeftijd van de volgende contemplatie
ve orden van rooms-katholieke vrou
welijke religieuzen: Carmelitessen.
Dominicanessen en Trappistianen?
Antwoord: Volgens onze informaties
is er geen regel waarvan niet afgewe
ken kan worden, zeker niet bij de
intrede in een van de genoemde or
den. In het bijzonder zal rekening
worden gehouden met de intentie en
de mogelijkheden die de betrokkene
zelf in zich heeft en die de orde biedt
om aan deze intentie gestalte te ge
ven. Onze zegsman wilde zelfs geen
streefleeftijd noemen
Vraaig: Een weduwe ontvangt niet het
volle bedrag van de AOW. Ze heeft
acht jaar lang met haar man in België
gewoond en is in 1966 na de dood van
haar man naar Nederland gekomen.
Waarom krijgt ze niet het volledige
bedrag uitgekeerd? Dat ze uit België
nog een klein pensioen ontvangt, om
dat haar man bouwvakker is geweest,
heeft bier toch niets mee te maken.
Antwoord: Door gebrek aan gegevens
kunnen we uw vraag niet afdoende
beantwoorden. Wij vermoeden dat
man en vrouw een aantal jaren geen
premie voor de algemene ouderdoms
wet hebben betaald en daardoor is
het bedrag van uitkering lager. U
kunt zich wenden tot de raad van
arbeid van uw district, waar ze u alle
gegevens over de weduwe kunnen ver
schaffen
