WAT NU BLANKE MAN?
Mag men vrouw leven opdringen
dat zij niet heeft begeerd
BIJBEL GEEFT GEEN EXPLICIETE OPLOSSING VOOR ABORTUS-VRAAGSTUK
ZATERDAG 26 FEBRUARI 1972
Roger Jourdain kijkt me misprijzend aan. Hij is voorzitter
van de Red Lake-stamraad en ik wilde hem wat vragen stellen.
Maar hij wil niet verder gaan dan uit een rommelige kast een
paar toeristische folders over het Red-Lake-reservaat te pak-
ken. „Daar staat alles in wat je weten moet", zegt hij en zakt
achterover in zijn leren bureaustoel. „Ik heb genoeg van jour-
H nalisten", legt hij uit. „Hoeveel heb ik er niet rond geleid over
sjiiet reservaat? Hoeveel tijd heb ik niet aan hen besteed? En
te als ze vertrokken zijn, hoor ik nooit meer iets van ze. Niemand
opheeft mij zijn artikel toegestuurd. En daarom heb ik wel iets
zul anders te doen."
He'
„Waar kom je eigenlijk vandaan?
Holland?" Kennelijk verandert dat
de zaak enigszins, want nu buigt
rdain zich voorover en zegt:
,.OK. ik zal je iets zeggen. Schrijf
in je krant, dat wij. indianen,
miljoen dollar van Holland wil-
hebben. Nee. maak er maar
miljoen van." Grinnikend zakt
-eer achterover in zijn stoel.
untjEn natuurlijk wil je weten waarom.
ïouOmdat jullie ons dat en nog
zijdeel meer schuldig zijn. De Hol
landers hebben toch ook meege
ren aan onze onderwerping?
mj( Amerika en het Westen zijn rijk
liet 0eworden door ons te bestelen. De
vd ijkste bronnen, die we hadden.
q< werden ons afgenomen door de
rottEuropearien. Het was ons land. dat
jullie rijk gemaakt heeft. En daarom
in 'k. hie niet te bedelen. Ik zeg
illeen: geef ons iets terug van wat
ullie gestolen hebben. En dan is
m< wee miljoen maar een schijntje."
va Ik had de verre tocht naar de
in het uiterste noorden van
staat Minnesota gelukkig niet
an aanvaard om Roger Jourdain
e spreken, maar om te zien wat
"bed Power in de praktijk kan bete-
0 enen. Het Red-Lake-reservaat is
9e®jiamelijk in meer dan een opzicht
r Riniek. Er is veel werkgelegenheid.
r zijn moderne scholen. En er is
i veel opzichten „Red Power".
2'Jn! Het land is gemeenschappelijk
igendom van de Red Lakestam
tn wordt beheerd onder toezicht
tan de Amerikaanse regering. Wie
lieer dan een kwart Red Lake in-
Jiaans bloed heeft, mag zich op
iet reservaat vestigen en wie min-
jer heeft niet. Red Lake is een
[gesloten" reservaat, waar het
lude stamleven nieuwe gestalte
leeft gekregen. Het is een kleine
w0ljatie binnen een grote staat. Het
leeft zijn eigen politie, zijn eigen
em^chter. zijn eigen brandweer, zijn
scholen, zijn eigen wegen-
111 Het gesnerp en gesis van de
I '°joutzagerij aan de oever van het
Jed Lake karakteriseert een bedrij-
o&gheid, die ongewoon Is voor een
Hdianen-reservaat. Hout is de
at Voornaamste bron van inkomsten
3°jJn worden onderhande
gevoerd over de vestiging
K°jan een meubelfabriek, zodat de
uitgebreid kan
'ht- orden. Een paar honderd meter
se" erderop brengt de zoute geur van
"""■ferse vis je naar de visserij. De
^ven ligt verlaten. De vissers zijn
6eds lang uitgevaren. Maar in de
t
Kij
hallen is volop vis aanwezig, die
door rappe handen en scherpe
messen een kopje kleiner gemaakt
wordt en zij aan zij ingepakt in
kratjes hun weg naar blank Ameri
ka zullen vinden.
„Ja. die Roger Jourdain Is een
rare", grinnikt een oude visser met
wie ik zit uit te kijken over de
stille uitgestrektheid van het Red
Lake, het grootste van Minnesota's
10.000 meren, „maar hij versiert
het voor ons. We hebben bijvoor
beeld een eigen huisvestingspro
ject. het eerste van de gehele Ver
enigde Staten. We hebben dat zelf
ontworpen, zelf gemaakt. Het is
van ons zelf en we beheren het
zelf. Washington was er eerst op
tegen. Het leek kennelijk te weinig
op de blanke voorsteden. De rege
ring wilde door mensen van bui
tenaf een ander project opzetten.
(rood van buiten, blank van bin
nen).
Maar een mens kan zich vergis
sen. Onmiddellijk na Nixons rede
begon Bruce de nieuwe politiek uit
te voeren. HIJ benoemde een aan
tal jonge, agressieve indianen op
sleutelposities binnen het BIA. Aan
een indiaan, die hem uit protest
door elkaar gerammeld had. gaf
Bruce de functie van voorlichtings
man. Oude bureaucraten werden
uitgeschakeld. Eindelijk werd de in
diaanse herrijzenis ook merkbaar
binnen het BIA. eens het school
voorbeeld van trage bureaucratie.
Bruce en zijn jonge staf maakten
van het Bureau één van de leven
digste regeringsafdelingen in
Washington, bruisend van nieuwe
ideeen en niet afkerig van harde
politieke gevechten.
Toen echter Rogers Morton be
gin vorig jaar minister van binnen
landse zaken werd (onder dit de
partement ressorteert het BIA). be
gon de nieuwe minister de door
Bruce uitgerangeerde bureaucraten
in ere te herstellen. Hij maakte de
overplaatsing van zijn oude vrien
din. Wilma Victor, naar Phoemx
(Arizona) ongedaan en benoemde
haar tot zijn speciale adviseur voor
indiaanse zaken. Afgelopen zomer
benoemde Morton de conservatie
ve John O. Crow tot vice-commis-
saris van het Bureau en gaf hem
zoveel volmachten, dat hij meer
kreeg te vertellen dan Bruce. Een
volgende stap was om William
Veeder, Amerika's beste expert op
maar dan moet je net Jourdain" heb
ben. Voor wie is eigenlijk het ar-
moede-programma. zei hij tegen
Washington. Voor de armen of
voor jullie Harvard-advocaten? Ha-
ha".
In de folder, die Jourdain me
mee gaf, lees ik een trots die op
andere reservaten al lang is uitge
hongerd: „Red Lake is in beweging
en zou graag alle bezoekers zijn
vooruitgang willen tonen". Maar
hoe verder ik me verwijder van de
houtzagerij en de vishallen hoe
minder die vooruitgang waarneem
baar is. Na een paar uur rijden
kom ik weer de huisjes van triplex
en teerpapier tegen, die ik al eer
der op andere reservaten zag.
Na enig hoofdrekenen, ontdek ik
dat de werkloosheid ook hier aan
zienlijk boven het landelijk gemid
delde moet liggen. Er leven 3500
indianen op het reservaat. In vol
bedrijf biedt de grootste werkge
ver, de houtzagerij, werk aan 100
mensen. De visserij volgt met èen
iets kleiner aantal, zodat er hooguit
voor een paar honderd man werk
is op het reservaat. „Bestrijd de
armoede, koop indiaanse kunstnij
verheid". roept in onbeholpen let
ters een bord in een toeristenwin
kel me toe.
Vanwaar kunnen de indianen
hulp verwachten? Van de regering?
Reeds vijf jaar geleden werd de
regering in een „Resolutie van der
tig stammen" opgeroepen „buiten
landse" hulp ter grootte van een
half miljoen dollar te verstrekken
aan de Amerikaanse indianen. „La
ten demassale voorzieningen, die
nu aangeboden worden aan de
burgers van de nieuwe naties van
Azië. Afrika en Latijns Amerika uit
gebreid worden tot de Amerikaan
se indianen", vroeg de resolutie.
„Wij wensen een indianen-ont
wikkelingsfonds, met leningen te
gen lage rente en met een lange
looptijd, vergelijkbaar met de fond
sen die worden verstrekt aan onze
Zuidamerikaanse broeders en de
inheemse volken van Afrika en
Azië. Hulp aan deze volken be
draagt per jaar ruim drie miljard
meer dan werd uitgegeven aan de
Amerikaanse indianen tussen 1789
en I960'.
Washington wilde daar niet van
horen. „Termination" (het beëindi
gen van de speciale zorg voor de
indianen) was nog steeds de offi
ciële politiek. De bedoeling was
dat de indianen-stammen zich zou
den opheffen en dat de leden zou
den verdwijnen in de alleen zalig
makende smeltkroes van de Ameri
kaanse maatschappij. Maar in in-
vernietiglng van zijn etnische en
culturele Identiteit.
Red Power, of in wat minder
provocerende bewoordingen: zelf
beschikkingsrecht. dat is wat de
indianen eisen. Op het Red Lake
reservaat is te zien dat zoiets
vruchtbaar kan werken. In juli 1970
hield de nieuwe Grote Blanke Va-
diaanse ogen was „termination"
slechts de laatste en gevaarlijkste
aanslag op het Indiaanse bestaan
De stammen, die gehoor gaven
aan „termination" zijn nu de arm
ste en de meest gedesillusioneer
de van Amerika. Hoewel het Bu
reau van Indiaanse Aangelegenhe
den, BIA, de Indianen meer kwaad
dan goed heeft gedaan, is de in
diaan niet gebaat bij de opheffing
van het BIA. Het bureau Is de eni
ge dam tussen de indiaan en de
der, president Nixon, een opmerke
lijke rede. „Het is lang geleden dat
de indiaanse politiek van de fe
derale regering dé capaciteiten en
het inzicht van het indiaanse volk
begon te erkennen en erop ging
bouwen. De tijd is gekomen om
radicaal te breken met het verle
den en voorwaarden te scheppen
voor een nieuw tijdperk, waarin de
Indiaanse toekomst wordt beslist
door handelingen en beslissingen
van de indianen zelf", zo sprak de
president „Zelf-beschlkking voor
het indiaanse volk kan en moet
worden aangemoedigd, zonder de
dreiging van eventuele termina
tion".
Het waren veelbelovende woor
den. Maar woorden kun je niet
eten. „Ik heb vele malen eerder de
donder en de bliksem gezien, maar
ik heb nog nooit de regen gezien",
was het commentaar van een
oudere indiaan. Indianen zien politi
ci alleen tijdens de verkiezingstijd
en horen dan nooit meer iets van
ze. „Heeft de blanke ooit zijn
woord gehouden tegenover ons",
vroeg een indiaan mij. Cynisch
hadden de indianen ook notitie ge
nomen van de benoeming van
Louis R. Bruce tot commissaris van
het BIA.
Na een speurtocht van zes
maanden had Nixon een Indiaan
(van gemengd Sioux-Mohawk-
bloed) gevonden, die Republikein
was, maar de plaats waar hij ge
vonden werd (het sjieke Greenwich
Village) en zijn status (welgesteld)
waren niet zo hoopgevend. De in
dianen vermoedden dat ook deze
man lid was van de „Appel-stam"
het gebied van de indiaanse water
rechten en de kampioen van de
Indianen, van Washington naar
Phoenix te sturen. Het werd de in
dianen duidelijk, dat er geen regen
zou volgen op de donder en de
bliksem.
Veeder weigerde echter. „Ze
zullen me eerst moeten ontslaan",
zei hij. Hij gelooft dat nu Amerika
bijna al het land van de indianen
heeft het nu ook zijn water wil
afnemen. „Het land zit zonder wa
ter, behalve dat wat de Indianen
hebben. En nu proberen de minis
teries van binnenlandse zaken en
justitie het af te nemen met een
presidentiele order. Het is een
schande. Zij willen de Indiaan doen
verdwijnen. Wat ze willen dat ik in
Phoenix doe, Is helpen bij het af
nemen van de Colorado-rlvler voor
een project In Arizona. En de enige
manier om dat te doen is om het
af te pikken. Daar wens Ik niet bij
te helpen".
Vroeger zouden de indianen het
er misschien bij hebben laten zit
ten, maar nu met de geboorte van
het nieuwe indiaanse -nationalisme,
gebeurde dat niet. Ruim 30 stam
hoofden trokken naar de Navajo
natie voor beraad. „Misschien
moeten we terug gaan naar
Washington en een paar gebouwen
met de grond gelijk maken. Mis
schien dat ze dan luisteren. Ik heb
Rogers Morton ontmoet en hij is
helemaal niet geïnteresseerd of we
overleven of niet", sprak één van
hen. De woordvoerder van de Na
vajo's meende: „Moet ons nog dui
delijker verteld worden wie de
vijand is? Het is het ministerie van
binnenlandse zaken. We kunnen
nooit overleven, zolang we de ge
vangene blijven van een vijandig
departement. Wij zijn thans krijgs
gevangenen en het ministerie
houdt ons. commissaris Bruce en
zijn gehele BIA in gijzeling, totdat
we ons overgebleven land en bron
nen hebben afgestaan."
Enkele weken later stormden een
dertigtal indianen, onder aanvoe
ring van AIM-leider Clyde Belle-
court het BIA-hoofdkwartier in
Washington binnen om John Crow
te „arresteren" wegens „grove na
latigheden en misdadige onrecht
vaardigheid tegenover het oor
spronkelijke Amerikaanse volk".
Crow was echter elders aan het
praten en daarom bezetten de in
dianen twee vertrekken, totdat
Crow terug zou zijn. De politie liet
zich echter eerder zien dan Crow.
„We willen niemand anders zien
dan John Crow. Dit is een open
baar gebouw en we hebben het
recht hier te zijn", schreeuwden de
indianen. Met geweld werden ze
echter verwijderd, in de hand
boeien geslagen en naar de cel
gebracht.
Op aandrang van commissaris
Louis Bruce werden de aanklach
ten wegens huisvrede-breuk inge
trokken. En 's avonds inviteerde
Bruce de militante Indianen op zijn
kantoor. „Ik kan jullie niet zeggen
hoezeer ik jullie steun voor wat Ik
hier in het Bureau tracht te doen
op prijs stel", vertelde Bruce. „Ik
betreur het zeer wat vandaag ge
beurde. Ik denk dat dat de manier
is waarop de bureaucratie o-
pereert. Gezagsdragers komen bin
nen en doen dergelijke dingen. Ik
wil dat dit een ontmoetingsplaats
wordt voor Indianer ""ar kunnen
we anders heen, a !eze plaats
niet voor de indianen is?". En over
de toekomst, zei Bruce: „Ik geloof
dat jullie enkele flinke veranderin
gen tegemoet kunnen zien. Maar je
moet weten dat dat niet gemakke
lijk is. Het is niet makkelijk om
indiaan te zijn".
Zo leeft het volk, dat niet wil
verdwijnen, voort van de ene hoop
naar de andere. Omdat hun be
staan is gebaseerd op mede-men-
senlljkheid en niet op kapitaal
of bezit hebben zij alle verdruk
king overleefd en zijn zij meer
vastberaden den ooit. Daarom is
hun hoop groter dan ooit tevoren.
Wat de Grote Blanke Vader in
Washington ook van plan Is, de
indianen zullen -niet rusten voordat
hun cultuur en hun rechtmatige
plaats in Amèrika weer in ere her
steld zijn.
Dit Is het laatste artikel van eeir
serie van zeven.
"8n 1 Prof. dr. A. A. Haspels
aet
«Ata discussies van de laatste
en v|d, komt men nogal eens op-
;hopjerkingen tegen, die als onjuis-
Bt ^tegenstelling worden gebruikt:
en
Er wordt wel strijd ge-
jest^erd tégen sigarettenautoma-
,nJ», maar vóór condoomautoma-
Drd Snoepen wordt afgeraden
de pil wordt aangeraden;
3. Religie, opium voor het
opium, religie voor het
Uk;
4. Als ze die abortuswet wij
len, leef je maar raak en laat
MMje aborteren.
5. Mensen, die zo veel moeite
bben met het doden bij abor-
hebben vaak zo weinig moei-
met het doden in Vietnam.
Df het omgekeerde: ja vóór
ortus, maar tégen de oorlog in
itnam.
jJ voelt de bedoeling: mensen die
|t het „Gij zult niet doden" klaar-
an als het een oorlog betreft, zijn
jkbaar minder bereid dit gebod
jzieklstig te nemen als het om het kie-
getijjide leven gaat. Toch is dit perti-
lucnjt onjuist!
is vóór abortus. Iedereen
•6. ot ermee geconfronteerd wordt, ver
aart herhaaldelijk dat het hier om
noodoplossing gaat. om het moei-
e-J'i® kiezen tussen twee kwaden.
hrbij men dan naar zijn geweten
struis, minst kwade, (dat is vaak) de
5gel- >rtus. kiest.
uidel'jk is: abortus kan in Neder-
(afknooit een gangbaar middel voor
zi^n worden. Daar-
- kom ik bij die andere kreet:
duive Je- kij een eventuele ruimere
geving. maar raak laten aborte-
35.,
Nee, uit ervaring ken ik veel
die behandeld zijn. Wie hel
s' go?"33' meemaakte, verzekert zich
Mytregel van een goede anti-concep-
herhaling te voorkomen.
de enkeling die inderdaad maar
k doet? Ik ben het eens met de
herking dat de vrouw die meer
l eens tot deze ingreep moet over-
erdag11 die kans ook maar moet krij-
„PUZ
gen, want ik vraag me af of zo ie
mand wel in staat is kinderen te
verzorgen en op te voeden.
Maar is abortus dan geen moord?
Uit het rapport „Abortus in Enge
land" citeer ik: „Het is opmerkelik
dat het enige land dat abortus wer
kelijk als moord beschouwde en van
daar uit de logische conclusie trok
dat de aborteur een moordenaar is
en ter dood gebracht behoort te wor
den, het Duitsland van de Nazi's was.
In 1942 werd in het door de Nazi's
bezette Vichy voor het laatst een
vrouw ter dood gebracht wegens het
plegen van een abortus".
Wat zegt nu de Bijbel over abortus
provocatus? Het is opvallend, dat
abortus provocatus in de Bijbel niet
verboden wordt. Dit is opvallend,
omdat de techniek van abortus pro
vocatus oeroud is en de Bijbel voort
durend polemiseert tegen bepaalde
gebruiken en gewoonten van omwo
nende volken.
Dit stilzwijgend argument is ui
teraard van ondergeschikte beteke
nis. Van meer belang is dat uit Exo
dus 21 22 blijkt dat een ongeboren
vrucht niet gelijkwaardig is met een
levend mens. Als iemand gedood
wordt, moet men het eigen leven ge
ven (Ex. 21:12). In Ex. 21:22 wordt
bepaald, dat wanneer een zwangere
getroffen wordt en het komt tot een
abortus, maar zij blijft zelf onge
deerd. er een vergoeding betaald
moet worden.
Er is ontegenzeggelijk een groot
verschil in mens-zijn van een be
vruchte eicel, een embryo van tien
weken en een pasgeborene. Daarom
ook een verschil in waardering van
dit leven: een pasgeborene, een vol
wassene wordt begraven, niemand
zal het zelfde willen doen bij een
spontane abortus van enkele weken.
Is foetaal leven daarom waarden-
vrij? In 1591 besliste paus Gregorius
XIV. dat abortus provocatus alleen
strafbaar was. wanneer het een foe
tus van 40 dagen oud betrof, die naar
de opvatting van Aristoteles als be
zield gold. Bij mannelijke foetussen
kwam de ziel 40 dagen na de be
vruchting in het lichaam, bij vrou
welijke na 80 dagen! Ook vandaag is
dit mysterie niet opgehelderd, maar
thans weten we dat in de bevruchte
eicel reeds alle informatie aanwezig
is voor de ontwikkeling tot een
nieuw mens.
Ik zou beginnend leven niet als
waardenvrij willen beschouwen,
maar er waarde aan toekennen, die
begint bij de bevruchting en toe
neemt gedurende het beloop van de
zwangerschap. iHoewel men een
vrucht subjectief als zonder waarde
of zelfs als een kwaadaardig gezwel
kan ervaren, heeft objectief deze
zwangerschap als beginnend leven
waarde.
Het is onjuist abortus moord te
noemen. Voor moord is pas de moge
lijkheid gegeven, wanneer de indivi
duele bestaansmogelijkheid aanwezig
is, dus vanaf ongeveer 6 maanden
Dupuis spreekt van „Leven om le
ven" en wijst op het belangrijke as
pect, dat het leven van de jonge
vrucht niet waardenvrij te noemen
is, eenvoudig al niet op grond van
deze vraag, waar en wanneer het
waardehebben dan wel zou beginnen.
Dat neemt niet weg. dat er vanaf
de conceptie sprake is van een gelei
delijke ontwikkeling en een toene
mende kans dat het vruchtje tot een
volwaardig menselijk wezen zal uit
groeien.
Anderzijds weten wij dat:
1. lang niet elke bevruchte eicel de
baarmoeder haalt;
2. niet elke bevruchte eicel die wel
zo ver komt. zich weet in te nestelen:
waarschijnlijk slechts ongeveer 50
procent:
3. niet elke ingenestelde eicel tot
een volwassen vrucht uitgroeit. 10-15
procent aborteert spontaan.
4. niet elke volwassen vrucht ook
gezond ter wereld komt.
Wanneer in de achttiende tot twin
tigste zwangerschapsweek het foetus
zijn aanwezigheid door kindsbewe
gingen aan de moeder kenbaar
maakt, wordt er opnieuw een band
gelegd met de moeder. Het beginnen
de leven is niet waardenvrij, maar
wel van een andere orde. Geen ver
antwoordelijk mens zal bereid zijn
een pasgeborene te doden, doch velen
zijn bereid een curettage te verrich
ten bij een zwangere van acht we
ken.
De Bijbel geeft ons voor dit speci
fieke probleem geen expliciete oplos
sing, maar elke christen die zijn
Bjbel leest, moet haast wel aanvoe
len, dat de Bijbel een geest van
respect en diepe bewondering ademt
voor het leven. Men leze er Psalm
139 vers 13-16 en Jeremia 1 vers 5
maar op na. Daar staan dan tegen
over de werkelijke mateloze ellende
en gebrokenheid en de wanhoop van
zovele gehuwde en ongehuwde vrou
wen, die ongewenst zwanger zijn
geworden en die bij het doorgaan
van de zwangerschap menselijker
wijs gesproken boven draagkracht
belast worden, vaak mede door de
wrede afwijzing van de omgeving.
Hoe zal nu een arts staan tegen
over het verzoek een zwangerschap
af te breken? Om de gedachte te be
palen kan men een schema van indi
caties medische psychiatrische.
door prof. dr.
A. A. Haspels
hoofd van de kliniek voor obste-
trie en gynaecologie van het Aca
demisch Ziekenhuis in Utcecht.
psycho-sociale gebruiken en daar
nog aan toevoegen de sociale, geneti
sche en juridische indicaties.
Aanvankelijk onderscheiden wij
een:
1. Medische indicatie: als de licha
melijke ziekte zo erg is dat voort
gang van de zwangerschap het leven
van de vrouw bedreigt. Voorbeeld:
Een dubbele hartklepprothese, waar
bij de hartchirurg nog wel tegen de
patiënte zei, dat zij geen zwanger
schap meer mocht doormaken, maar
helaas zonder dat dit resulteerde in
een goede anti-conceptie.
2. Psychiatrische indicatie: indien
er gefundeerde redenen bestaan om
aan te nemen dat het voortduren van
de zwangerschap de geestelijke ge
zondheid van de moeder of van de
genen die direct van haar afhanke
lijk zijn. ernstig zal bedreigen, zodat
een ernstige suicidepoging (zelf
moordpoging) dreigt, of al heeft
plaatsgevonden.
Voorbeeld: Een echtpaar had in
1967 reeds vier kinderen met ernstige
aangeboren afwijkingen, die er toe
leidden, dat de kinderen of stierven
of verder in een inrichting moesten
worden verpleegd. De moeder, nu 45
jaar, werd weer zwanger; de geneti
cus had al gezegd dat de kans op een
ziek kind alleen maar toenam naar
mate de moeder ouder werd. Zij ging
met een brief van de pastoor naar de
gynaecoloog, die zei dat het in zijn
ziekenhuis onmogelijk was abortus te
verrichten. Het echtpaar ging naar
het buitenland, waar de gynaecoloog
weigerde, omdat de indicatie zijns
inziens zo duidelijk was, dat-men dat
in Nederland zelf maar moest doen.
Het echtpaar reed op de terugweg
van een dijk af het water in. Poging
tot zelfmoord? Man en vrouw wer
den gered. Dit werd één van de
eerste vrouwen die we geaborteerd
heben en in dit geval op haar ver
zoek ook gesteriliseerd.
Men zou deze twee indicaties de
rampencriteria kunnen noemen. In
het begin hanteerden wij deze ook en
wezen wel 80 procent af. Geleidelijk
zijn we wel geëvolueerd, maar wij
tillen nog steeds zwaar aan de licha
melijke contra-indicaties. Bij een
zwangerschap, ouder dan twaalf we
ken. hanteren wij nog steeds het
rampencriterium. Dat is een grote
ingreep, vooral voor de vrouw die
voor het eerst zwanger is. Het is bo
vendien voor de gynaecoloog en de
verpleegsters veel weerzinwekken
der.
3. Psychosociale indicatie: Centraal
staat bij vele verzoeken om afbreken
van de zwangerschap de gedachte,
dat bij voortgaan ervan het toekom
stige leven wordt verknoeid. Er is
existentiële nood. Of de draagkracht
is te gering ten opzichte van de
draaglast.
Voorbeeld: Een meisje van 19 jaar
is voor de tweede maal ongewenst
zwanger. De eerste keer was zij 16
en werd door haar vader, ouderling
in een Gereformeerde Bondsgemeen-
te, uit huis gezet. Zij kreeg het kind
en zorgde voor haar kind door in de
huishouding te werken. Zij moest
nogal eens van werkkring verande
ren omdat zij weigerde in te gaan op
de voorstellen tot seksueel contact
met haar werkgevers. Met een kind
kwam zij moeilijk aan werk. Zij
hield zich zo drie jaar staande, viel
volkomen tussen wal en schip van
onze sociale voorzieningen. Pas toen
zij zwanger werd na een feestje
waar zij dronken was gevoerd, kwam
zij met deze nood via haar huisarts
bij ons. In het kader van de werk.-
groep werd deze zwangerschap afge
broken en kon een maatschappelijke
en psychologische begeleiding voor
haar worden opgesteld.
Toch spreekt de verdeling in indi
caties mij steeds minder aan. Wat
wij een medische indicatie noemen
wegens lichamelijke ziekte, is de som
van een aantal argumenten dat de
arts aanspreekt. Andere argumenten
spreken vaak minder aan. Als de
vrouw de zwangerschap heel intens
niet wil. pleegt zij zelfmoord. Als zij
die zwangerschap iets minder intens
niet wil uitdragen, is dat net zo goed
een medische indicatie. Net zo goed
als een vrouw die een zwangerschap
heel intens wél wil, door ons gehol
pen wordt, zo moeten wij ook open
staan voor de nood van de onge
wenste zwangerschap (Kloosterman).
Als er ook geen bezwaar bestaat
tegen het vroegtijdig als afgesloten
beschouwen van de gezinsvorming
met 20 a 25 jaar anti-conceptie voor
de boeg. moet dan toch gesteld wor
den. dat het herstellen van een fout
of ongedaan maken van een misluk
king ethisch onverantwoord is, tenzij
er sprake is van een existentiële
noodsituatie?
Met Dupuis vraag ik mij af: Mag
je een vrouw een leven opdringen,
dat ze niet begeerd heeft, of zelfs per
se afwijst en dat zij ook niet hoeft te
begeren?
Het multidisciplinaire abortusteam
moet zich ten dienste van de zelfbe
scherming van de vrouw stellen. Ik
ben het hierin geheel met Kuitert
eens, dat de vrouw het laatste woord
heeft. Zij is namelijk degene die uit
eindelijk, ethisch gezien, verantwoor
delijk is. In laatste instantie is zij
dan ook de enige die deze beslissing
kan en mag nemen.
Dus toch baas in eigen buik? Een
psychiater die absoluut tegen het af
breken van een jonge zwangerschap
is, zei: laat ze dat maar op hun buik
schrijven. En dat deden de Dolle Mi-
na's ook en zo kwamen zij een ver-
-gadering van gynaecologen binnen.
Bij die gelegenheid merkte ik op:
Dr. P. J. F. Dupui»
zeker geldt dit voor de anticonceptie,
maar mag ik ook baas over mijn
eigen handen zijn? Inderdaad, de
arts treedt uitsluitend op namens
zichzelf. Alleen voor zichzelf en zijn
eigen handelen draagt hij de verant
woordelijkheid. De beslissingen die
hij neemt, zijn gebaseerd op zijn be
roepsdeskundigheid en zijn ethische
opvattingen.
Conclusie: voor mijzelf is het aller
grootste gebod niet: „Gij zult niet
doden", maar: „Gij zult de (Here uw
God liefhebben boven alles en de
naaste als Uzelf'. Hiervan uitgaande
zal de arts zich alle moeite getroos
ten de vrouw bij te staan, maar ook
dient hij de oorzaken van de onge
wenste zwangerschap na te gaan om
preventieve maatregelen te kunnen
nemen. Dus voorlichting, liever nog
opvoeding tot verantwoordelijkheid,
en in dit verband dus tot het gebruik
van goede methoden van anti-concep
tie. zowel binnen als buiten het hu
welijk. Of om het nog eens anders te
zeggen met Smelik: er blijven nodig
eenzame vreemde besluiten, die vol
strekt niet te rechtvaardigen zijn be
halve voor wie ze nemen moet Er
blijven goede daden, die buiten elke
erkende norm omgaan en handelin
gen volgens de norm, die niets echt
goeds aan zich hebben: goed maar
onjuist, goed maar ongewenst, on
aanvaardbaar, maar te verdedigen.
Ik eindig met enkele woorden u
het rapport van de Hervormde Raad
voor Kerk en Gezin:
Laten wij bij alle vragen die hier
meespelen (zoals wie beslist uiteinde
lijk: de arts, de vrouw of een team?
Is adoptie niet beter? enz.) bedenken,
dat het hier gaat om mensen in nood,
mensen die misschien gefaald heb
ben, zo u wilt gezondigd hebben,
maar mensen, voor wie er een weg
terug, een uitkomst moet zijn, juist
uit motieven van evangelische bewo
genheid.
Of zoals een vrouw terecht op
merkte: „Als een autobestuurder on
der invloed verongelukt, laat men
hem toch ook niet op de weg liggen
en zegt: eigen schuld? Zo iemand
wordt geholpen. Het gaat wellicht
niet helemaal op, maar mogen wij
dan zeggen tegen een ongewenst
zwangere: eigen schuld, jij en je
kind moeten maar staan voor de ge
volgen"?
