P
TV-commentaar
„Opdracht van commissie
Nieuwsdienst was breder"
Oprecht
COLIN FORBES
10
VRIJDAG 11 FEBRUARI 19).
Een politiek interessant bericht uit
de samenleving was in het VPRO-
programma een gesprek met Eugene
McCarthy die, na de mislukking van
1968, opnieuw een gooi doet naar het
presidentschap van de Verenigde Sta
ten. Wc kregen sterk de indruk, te
luisteren naar een oprechte politicus
die diepgaand heeft nagedacht over
de zaken waaromtrent hij zonder
kronkels zijn mening uitspreekt.
Kennelijk met begrip voor historische
achtergronden en met een realistische
kijk op de samenhang der dingen. Of
hem dat in het Witte Huis helpt,
moet worden afgewacht.
Al kringelt er dan wierook van in
ternationale erkenning rondom het
Duitse tv-spel Rotmord, na de lang
durige introduktie met bibberbeelden.
zal waarschijnlijk in vele huiskamers
het woord „rotfilm" zijn gevallen.
Het grafisch effect van de camera-in
stelling (noemt een fotograaf dat niet
gesolariseerd?) is niet alleen ver
moeiend voor de ogen, maar leidt ook
geducht de aandacht voor de inhoud
af. Deze trucage mag dan origineel
heten, ze werkt o.i. funest bij een zo
fragmentarisch en in scène-opbouw
nogal rammelend werkstuk. In elk
geval is de geschiedenis van de
Beierse radenrepubliek er niet duide
lijker door geworden.
De notitie dat wij de jonge oiool-
boutcer een compliment moeten ma
ken voor zijn kennis van zaken, zijn
vaktrots en zijn vlotte, animerende
uitleg, houdt tevens waardering in
voor het omnibus-programma van de
TROS. Dit brengt ons plotseling op
de gedachte, in de vooravond niet te
hebben gekeken naar de eersteling
van de Frans-Poolse poppenfilm voor
kleuters op het eerste net. Dat komt
ervan als je, ook ver beneden je leef
tijd, in de ban bent van Calinero, dat
immens wijze jongenskuiken.
Ja, en dan was er aan het eind van
de avond weer Het Leerhuis van de
gezamenlijke kerken. Over de verzoe
ning prekende kerk en de onverzoen
lijkheid binnen en buiten de muren.
Is het niet verbazingwekkend, dat, na
tweeduizend jaar christendom, met
elkaar discussierende christenen nog
altijd zoeken naar een definitie van
wat de kerk eigenlijk is en wat men
daarin zoekt? En dat men zich tezeer
vastbijt in definities die voor anderen
geen levende werkelijkheid schijnen
te kunnen worden. Zo demonstreert
het Leerhuis dat wij lijden aan com
municatiestoornissen.
T. H.
HILVERSUM Mr. B. A. Schmitz, adjunct-directeur televisie
van de KRO is als „gehoorde deskundige van de omroep" van
mening, dat de commissie-Algra na het doen verschijnen van een
interim-rapport haar taak in zoverre heeft vereenvoudigd dat het
onlangs verschenen voorlopig interimrapport (door de NOS „niet
meer dan een discussiestuk" genoemd) zich eigenlijk alleen heeft toe
gespitst op de consequenties van het losmaken van Radio Nieuws
dienst van het ANP.
In feite was de opdracht van de
commissie veel breder en bedoeld om
een bijdrage te leveren in het meer
jarenplan van de omroep, zegt mr.
Schmitz.
„De opdracht voor de commissie
sproot in feite voort uit de moeilijk
heden welke zich bij de structuur
van het NOS-televisiejournaal voor
deden", aldus mr. Schmitz. „De taak
omschrijving was „het bestuderen en
adviseren inzake inhoud en vormge
ving van het NOS-journaal, eventuele
wenselijkheid van één of meer onder
scheiden joyrnaalverzorgende instan-
tie(s), wellicht ook gerelateerd aan
het aantal TV-zenders, de structuur
van het journaal binnen de NOS-te-
levisiedienst en de samenwerking
tussen radio en televisie op het ge
bied van nieuwsvoorziening, alsmede
de samenhang tussen nieuws- en an
dere programma's.
Dat deze opdracht tot nu toe resul
teerde in een advies plus vrij sum
miere plan-aanduiding voor het bren
gen van de Radio Nieuwsdienst onder
NOS-beheer mag dus inderdaad als
opmerkelijke vereenvoudiging van de
taakopvatting worden gezien".
Mr. Schmitz is een van de jaren
lange voorvechters voor een concur
rerend TV-journaal. Bij de voorberei
ding van een tweede TV-zendkanaal
in 1962 legde hij zijn wensen daartoe
al op tafel. Zij moesten toen echter
wijken voor het gebrek aan finan
ciën, waardoor ook het tweede net in
het begin slechts zwakjes van de
grond kwam.
„Het verleden jaar verschenen in
terim-rapport van de commissie heeft
een berg van kritiek ontmoet", zegt
hij nu „en wellicht heeft de commis
sie daarom nu een veel eenvoudiger
stuk aangeboden. Hierin wordt gead
viseerd omtrent de samenvoeging van
de nieuwsdiensten weliswaar onder
eigen hoofdredactie, maar dan toch
weer onder één chef-de-bureau die
verantwoording schuldig is aan de
programma-commissarissen van de
NOS. Dat wijst niet op voldoende df-
versiteit, laat staan concurrentie tus
sen nieuwsuitzendingen zowel voor
televisie als voor radio".
Wel moest mr. Schmitz toegeven,
dat binnen de beperkte zendtijd, uit
getrokken voor TV-journaal en radio-
nieuwsdienstuitzendingen, concurren
tie op twee netten respectievelijk
zenders nauwelijks mogelijk is, aan
gezien men dagelijks maar net tijd
heeft, het voornaamste nieuws te
brengen. Concurrerende keuze uit
minder actueel nieuws is daarbij
eigenlijk niet denkbaar. „Dat is zeker
waar, maar dan zouden door de com
missie ook voorstellen moeten zijn
gedaan inzake vermeerdering van
zendtijd voor de pure nieuwsmeldin-
gen via beide media."
Ikor-zondag over
prof ij tbeginsel
HILVERSUM „Voor wat hoort
wat" is de titel van een themapro
gramma over het profijtbeginsel, dat
het IKOR op zondag 20 februari uit
zendt. De ministers Biesheuvel eri
Engels, prof. De Galan en een vak
bondsman zullen in het eerste gedeel
te, dat om 10.30 uur op Hilversum II
begint, hun mening zeggen. Dit in
verband met de vraag welke beteke
nis en uitwerking de profijtgedachte
heeft voor de sociaal-culturele sector.
Daarover wordt ook gesproken met
vertegenwoordigers van o.a. het vor
mingswerk, club- en buurthuiswerk
en kunst.
Om 11.15 uur is er een panel-dis
cussie, waaraan ook opbellende luis
teraars kunnen meedoen. In het panel
zitten mej. J. van Leeuwen (ARP), dr.
J. van den Doel (PvdA), ds. J. H.
Ruitenberg en drs. R. Haier van het
Nederlands Centrum voor Volksont
wikkeling.
Vanavond te
In september gaat een nieuwe cabaretrevue van start, getiteld „Blij blijven
Hieraan werken mee André van Duin (onder), Conny Vink en Frans van
Dusschoten-
zien
NEDERLAND 1
NOS
17.30 O.S. te Sapporo: Samenvatting
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
EO
19.05 De wind blaast waarheen hij
wil: gesprekken
19.25 Muzikaal intermezzo
19.30 Kenya: filmreportage over
zendingswerk
19.50 Tenslotte
NOS
20 00 Journaal
KRO
20.21 Brandpunt
21.10 Wie zonder zonden is
Ierse verhalen (2)
22.00 Omroeporkest met solist
klassiek pianoconcert
22.25 Ik weet nog steeds niet of ik
beter ben: doc.film over vier
NOS
23.00 Journaal
NEDERLAND 2
NOS
6.00 O.S. te Sapporo (dames 1000 m)
6.30 O.S. te Sapporo:
Skispringen op de 90 m schans
18.45 De Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
AVRO
19.05 Mary Tyler Moore Show
19.30 Vlieg er niet in!
NOS
20.00 Journaal
AVRO
20.21 Elizabeth R (4)
21.50 Voor de vuist weg
NOS
23.00 Uit de kunst
23.30 Journaal
23.35 Den Haag vandaag
MARY PERKINS
VAN ZERVOS
„Longkwaal!" Prentice keek sceptisch toen hij dacht aan de
geweldige snelheid die de Schot ontwikkeld had toen ze door
de heuvels waren getrokken.
„Die is nu genezen; dat heeft een kwakzalver in Budapest
me tenminste verzekerd. Hij zei dat de zuivere lucht van Si
berië, die in de winter over Hongarije blaast, voor dat wonder
had gezorgd. Maar mijn longen hielden me in 1939 uit het le
ger en daarom vroeg het Ministerie van Economische Oorlog
voering mij een karwei voor hen op te knappen. Houd uw
hoofd eens opzij. Ford, ik kan die weg niet zien."
„Wat voor een karwei?" vroeg Prentice losjes. Zonder de
schijn te willen wekken zulks te doen probeerde hij het ver
haal van de Schot te verifiëren.
„Het opkopen van strategische oorlogsmaterialen. U zou me
nooit geloven als ik u zei over welke enorme geldbedragen ik
kon beschikken. Ik kocht alles op wat ik te pakken kon krij
gen, waarna ik het uit de Balkan liet verschepen. Ik heb zo de
indruk dat de knappe koppen de Duitse sprong naar het oos
ten hadden voorzien en het gebied wilden leeghalen voor Hit-
Ier arriveerde."
„Klinkt interessant," was Prentices enige commentaar.
„Vindt u? Achter een bureau zitten en opdrachten in vier
voud uitschrijven voor enkele duizenden vaten olie of tonnen
koper, ziet u het op diè manier?"
„Dat heb ik niet gezegd."
„Nee, maar zo kéék u wel!" Hij nam een van zijn laatste si
garen. „Wat u volgens mij nog niet helemaal begrepen hebt,, is
dat ik concurrenten had, Duitse concurrenten en die kunnen
grof, zeer grof spelen. Toen ik twee aanslagen op mijn leven
had overleefd - een in Györ en een in Budapest - kwam ik
tot de conclusie dat het met mijn geluk afgelopen was en dat
de tijd gekomen was om onder te duiken, dus verschafte ik
me valse papieren en ontpopte me als Duitser." Hij keek
Prentice over zijn sigaar heen met een spottende blik aan,
stak de sigaar weer in zijn mond en vervolgde zijn relaas.
„Kijk niet zo ongelovig - valse papieren kun je overal krij
gen, als je maar geld hebt, en ik had een klein fortuin om mee
te spelen."
„Trad u van toen af aan op als Dietrich?"
„Nee, dat kwam later. Ik noemde mij Hermann Wolff en ik
moet zeggen dat nood inderdaad vindingrijk maakt. Na ver
loop van tijd verkeerde ik openlijk met de Duitsers in Buda
pest en aanvankelijk -was dat een uitstekende camouflage,
maar later, toen het geld voor het opkopen van materialen
krapper werd, kregen de koppen van het Ministerie een nieuw
idee, een duivels idee." Hij draaide zich weer óm. en keek over
zijn schouder naar de heuvel achter zich, een richting, tegen
gesteld aan die van waaruit de Duitsers moesten komen. Hij
had dit al enige keren gedaan.
„Is dat niet de verkeerde kant?", vroeg Prentice. „Of kun
nen ze ons over de weg, terwijl wij onze veldloop hebben ge
houden, al voor gekomen zijn?"
„Macht der gewoonte..." Dietrich breidde een grote hand uit.
„Ik heb al maanden lang achterom gekeken omdat het gevaar
altijd komt uit de richting die je het minst verwacht." Hij
haalde zijn schouders op en keek Ford een ogenblik aan.
„Een duivels idee, zei u," herinnerde Prentice hem. Terwijl
hij luisterde zocht hij. de verlaten streek in het noorden af,
waar in de heldere morgenlucht een donkere rookkolom van
de brandende Hydra omhoog steeg. Men zou die rook wel bij
na tot in Saloniki kunnen zien, als het weer boven Macedonië
tenminste ook zo goed was. Het leek ongelooflijk dat ergens
achter die heuvels een complete Duitse divisie zich verzamel
de voor een geforceerde mars naar het zuiden, naar de Zervos.
Hij hoorde ieder woord dat Macomber sprak en hij lette op
iedere beweging.
76
„Ja, werkelijk duivels," herhaalde Macomber. „Er waren
nauwelijks strategische goederen meer, waar ik m'n handen
op kon leggen, maar er was wel heel wat materiaal dat door
de Duitsers was opgekocht en dat nog niet naar het Reich was
getransporteerd. Het lag opgeslagen in pakhuizen en spoor
wegemplacementen, dus vroegen de oorlogsgeleerden van het
Ministerie me of ik me daar aan zou willen wagen. Ze waren
erg tegemoetkomend. Ze stuurden me een expert op het ge
bied van explosieven die me leerde hoe je iets in de lucht
moest laten vliegen." Hij zweeg toen hij zag dat Ford met
hernieuwde belangstelling luisterde, maar toen hij niets zei
sprak hij verder. „De moeilijkheid voor mij was weer dat ik
geknipt was voor zulke sabotagewerkjes. In het Duitse gezel
schap waarin ik verkeerde informeerde ik naar de plaats
waar iets was opgeslagen. Tegen die tijd was ik in Budapest
geaccepteerd. We maakten zelfs gebruik van Duitse explosie
ven - zoals springladingen van tien kilo."
„Waarom geen Brits materiaal?" vroeg Ford.
„Omdat ik opereerde in neutraal gebied en de Hongaarse
regering waarschijnlijk niet erg vriendelijk zou hebben ge
reageerd op Britse tijdbommen in hun goederenwagons. Die
bommen werken niet altijd volgens het boekje en soms wer-,
ken ze helemaal niet. Zelfs als ze goed functioneren kunnen-
experts in vele gevallen enkele vitale onderdelen samenvoegen
en zeggen wat voor type bom werd gebruikt en waar die
werd gemaakt." Hij keek over zijn schouder en grijnsde weer.
„Vraag me niet hoe we aan Duitse explosieven kwamen, want
dat is een staatsgeheim."
„Dan had u nogal succes met uw vermomming als Duitser,
zelfs in Hongarije?" vroeg Prentice zonder veel belangstelling.
Hij voelde zich uitgeput, maar zijn geest was nog voldoende
waakzaam om te proberen Macombers identiteit zo goed mo
gelijk te verifiëren.
„Ik kende het Reich goed tegen de tijd dat de oorlog uit
brak. Voor de oorlog was ik makelaar - ik deed zaken met
het Reich en ook voor 1939 heb ik veel tijd in Duitsland door
gebracht. Soms was het, zelfs al in die tijd, verstandig door te
gaan voor een lid van het Herrenvolk. De kunst bestaat eruit
te leren denken als hen en te handelen als hen - en daaraan
had ik, toen we op de Hydra waren, handen vol werk. Ik kan
u wel vertellen dat het de langste reis van mijn leven is ge
weest en toch heeft hij maar vierentwintig uur geduurd."
„Hoe hebt u de kolonel om de tuin kunnen leiden? Dat moet.
toch niet gemakkelijk zijn geweekt."
„Door de kunst om grof te bluffen, anders niet. Dat heb ik
geleerd uit een boek van de Führer: als je wilt dat een leugen
wordt geloofd, zorg er dan voor dat het een grote leugen is.
Als ik had geprobeerd voor een gewone Duitse burger door te
gaan, denk ik dat ze mij in mijn bewegingsvrijheid hadden
beknot, maar de gevreesde Abwehr was heel iets anders. Ik
wist heel wat over de Abwehr en toen ik in Istanbul aan
boord van de Hydra kwam - ik dacht dat ze iemand op mijn
spoor hadden gezet om mij te vermoorden..."
„Bent u dan niet met opzet op dat schip geplaatst?" Prentice
had moeite de verbazing uit zijn stem te weren. Ford ontlaad
de het machinepistool, waarna hij het mechanisme testte en
het opnieuw laadde.
„Nee, in de Balkan had ik niets meer te zoeken. Ik was op
weg naar Athene om een kooi naar Egypte te krijgen. De
Duitsers hadden het hele gebied bezet en het was onmogelijk
daar'nog langer te werken, terwijl de sleutelpunten krioelden
van hun veiligheidsmensen. Ik was van plan over te steken
met de veerboot die rechtstreeks van Istanbul naar Athene
vaart, maar die werd op het laatste ogenblik geannuleerd.
Toen Burckhardts mannen het schip overnamen was ik niet
zo erg verrast - de aanwezigheid van de namen van enkele
Duitsers op de passagierslijst was iets wat me vanaf het
ogenblik dat ik aan boord was gekomen bezig had gehouden."
„Maar waarom doen alsof u van de Abwehr was?"
Wordt vervolgd
hoon
Dl
lias:
VES
leac
en
ech
d.
valk
het
In
ief
ipar
Vanavond te
horen
HILVERSUM I KRO
19 00 uur Au-ditie, muzikale talen
ten
20.00 uur Verzoekplatenprogramma
22.00 uur Cursief, cabaretprogram
ma
22.50 uur Goal, sportprogramma
HILVERSUM II VPRO
16.03-20.30 uur VPRO-vrijdag
20.30 uur Muziek uit de Barok
21.00 uur Oproeporkest met solist
22.30 uur Lichte muziek
23.20 uur Muziek van Nederlanders
Momma
ZEG HAR, V/MD
je HervemiBMO)
OM JE/M06DER
T£ eeZOÉKEN N
V 2 L
Ka relt je Knetter en de
RAUIO
#aM:
Hilversum L 40? m. KRO
18.30 Nieuws: 18 41 Actualltel-
18 50 Verkenning; 18 58
Marktberichten; 19 00 (S) Au
ditie: muzikale talentenjacht:
20.00 In antwoord op Uw
schrijven: verzoekplatenpro
gramma: 23.00 (S) Cursief: ca
baretprogramma 22.25 Over
weging: 22.30 Nieuws: 22.38
Den Haag vandaag; 22 50 (S)
Goal... (sport) programma met
veel muziek23.55-24.00
Nieuws.
Hilversum n. 298 m. VPRO:
18.00 en 20.00 (Nieuws); NOS:
20 30 (S) Muziek uit de Barok:
VARA: 21.00 <S> Omroeporkest
en solist: 22 30 <S) Hoe later op
de avond: lichte muziek; 22.55
Mededelingen: 23 00 Nieuws:
23.10 Actualiteiten: 23.20 Mu
ziek van Nederlanders: moder
ne muziek: 23.55-24.00 Nieuws.
GRAMMOFOONPLATEN-
PROGRAMMA
DRAADOMROEP
VAN 18-20 UUR
Richard Wagner: „Götter-
dammerunc": voorspel en ie
bedrijf.
RADIO
I MORGEN
Hilversum I. 402 m. NOS:
oo.oo-in.oo Sapporo '72: Repor
tages van de Olympische Win
terspelen met uitzendingen
van de Radlo-Nleuwsdlenst
TROS: 700 Nieuws: 7.02 (S)
Ontbijt zo's (Soos): lichte
grammofoonmuzlek, reporta
ges en berichten: (7 30 Nieuws:
7.41 Actualiteiten: 7.50-8.10 Sap
poro '72: Olympisch Journaal;
8 30 Nieuws: 8.41-8.50 Actuali
teiten); 10.00 Verzoekplaten-
programma voor de militairen:
<10.30-10.32 Nieuws): 11.55 Mede
delingen: 12.00 Amusements-
tourlsme ln Nederland: (12.16
Overheidsvoorlichting: Export-
acUvltelten. Nieuws, wenken
en adviezen op exportgebled
12.28 Mededelingen t.b.v, land
en tuinbouw; 13.30-12.41
Nieuws: 13.50-14.00 Sapporo *72:
reportages en beschouwingen
over de Olympische Winter
spelen); 14.00 (S) Steiger - B:
Radio-show; (14.03-14.33 Sport-
kompas; 13.30-15 32 enl7.30-17.32
Nieuws- 17.31-17.50 Actualitei
ten): 18.00 Uit de pers: pers
overzicht: Politieke Partijen:
18.19 Uitzending van de CPN.
Hilversum II 298 m. VARA:
7 00 Nieuws; 7.11 Ochtendgym
nastiek; 7.20 (S) Z.O.. geva
rieerd programma, met om
7.33 Van de voorpagina: om
7.54 VPRO: Deze dag; om 8.00
Nieuws: om 8.11 Actualiteiten;
om 9 35 Waterstanden: om 10.05
VARA-s Ombudsman; om 10.20
Belasting betalen, maar niet te
veel. lezing (I): 10.30 <S> Zater
dag Informatie: muziek en ln-
formatleshow met om 11.00
Nieuws: 13.00 Nieuws; 13.11 Ac
tualiteiten: 13.23 VARA-Varla:
13.25 (S) Dit ls het begin... Jon
gerenprogramma; HIRO: 14.35
Plus: HIRO-Radio Magazine;
NOS: 15 05 De komende week
In het Nederlandse muziekle
ven; 15.30 Frans - Duits - En
gels: een luisterprogramma;
(Om 18.00 Nieuws) 16.15 (S)
NOS-Jazz; 16 45 Amateuristi
sche muziekbeoefening: 17.15
Wat ls de mens?, programma
van dc Christian Science: 17.30
Geweldloze weerbaarheid, al
ternatief voor militaire defen
sie? (D: VARA: 17.5S Medede
lingen.
Hilversum III. 240 m. NCRV:
7.0C Nieuws: 7.02 Popstation
(8.oo Nieuwst: 9 00 Nieuws; 9.03
Pers Vers: 10 00 Nieuws; 10.03
Muziek bij de koffie; (11.00
Nieuws): 12.00 Nieuws: 12.03
Elpee Pop: 13.00 Nieuws: 13.03
Nee. we noemen geen namen;
(14.00 en 15.00 Nieuws): 15.30
Meisjeskoor en licht Instru
mentaal sextet; (Intermezzo
van Jazzmuziek): 16.00 Nieuws;
16.03-18.00 Sportshow met mu
ziek: (17.00 Nieuws).
TELEVISIE
MORGEN
NEDERLAND I. NOS
6 00-7.00 Olympische winterspe
len TELEAC 10.00 Wat ls Je
vak man?, les 4 (herh); 10.30
Beton - les 3; 11.00 Esperanto -
les 6 (herh): 11J0-12.10 Spaan
se les - les 7; 14.30-15.00 Gra
ven naar het verleden - les 3;
NOS: 15.00 Olympische Winter
spelen; 16.00 Journaal; VARA:
16.02-17.30 Kinderprogramma;
NOS: 17.30 Olympische Winter
spelen.
71 Nu weten we natuur
lijk zo langzamerhand wel
dat smidje Verhólen een
meester is in het bedenken
van slimme plannetjes. Het
mag dan ook niemand ver
bazen, dat-ie plotseling met
vaste hand een van de ru
we matrassen van het bed
greep en deze vakkundig
uit elkaar begon te scheu
ren. Hij trok het ding bij de
naden met forse rukken uit
elkaar en al lijkt dat zo op
het oog een vreemde manier
van doen, dat is het toch
heus niet. Probeer het zelf
maar zit je in nood, ver
niel dan je matras, en je
zult zien dat redding on
middellijk komt opdagen.
Zo ging het dus ook hier. De smid rukte zijn matras volkohien uit elkaar en
toen hij gereed was. had hij een ruwe lap stof in zijn hand, die wel wat weg
had van de habijten, die oude kluizenaars dragen. Op de grond lag een warrige
massa van harig zeepgras en Kareltje keek er met verbaasde blikken naar.
massa van harig zeegras en Kareltje keek er met verbaasde blikken naar.
lachte de smid, die een massa van dat harige zeepgras greep en het als een
soort pruik over de bol van Kareltje spreidde. Het kereltje ging er bijna hele-
blauwgeruite kiel
Ǥ\i
maal onder verloren en riep gesmoord „Help Ik kan bijna geen adem mö
halen „Komt allemaal in orde," stelde de smid hem gerust „Kijk mal
een. twee. hoeplahier wat weggerukt en daar wat aan de kant geduwd.
ja goed zo! Je moest je zelf eens kunnen zien, Kareltje. Je bent nu e( gl(
stokoude kluizenaar. Nu nog dat ruwe stuk goed over je body hangen en
vermomming is gereed. Daar staat Carolus, de heremiet
