E3i
BISSCHOP TRACHT VERTREK
BRITTEN TEGEN TE HOUDEN
Britse mijnwerkers
leggen *t bijltje
erbij neer
E
INDIA LEGT AMERIKAANS
PROTEST NAAST ZICH NEER
Publiek verrukt over
„Acht liet1 eren
voor 'li gekke koning"
Goede voorstelling
.zeven manieren om 'n
rivier over te steken"
Hechtenis voor
a militairen die
parade weigerden
Gonzi wil Londen over halen geld te geven
PTT let nu ook
op kleintjes
Bankovervaller
gijzelde"" zusje
China neemt
kernproef
Aanval op VS-
vliegbasis in
Thailand
Irak beëindigt
uitwijzingen
Douane vat Perzen
met liasi
Autobus ramf
betonwagen:
18 gewonden
Toestand koning
Frederik blieft
vooruitgaan
Spaans gezin
mag blijven
Inbraak bij juwelier:
vier man in arrest
5
MAANDAG 10 JANUARI 1972
:r°f T
-n^! UTRECHT Twee Nederlandse, in
144.' t VVestduitsc Seedorf gelegerde
9 ai^ enstplichtigen, Jan de Boer en Roel
58—ioek zijn vrijdag in voorlopige hech-
nis genomen omdat zij zouden heb-
n geweigerd deel te nemen aan een
rade ter gelegenheid van de beëdi-
ng van een aantal vaandrigs tot of-
cier.
Volgens de Vereniging Van Dienst-
ichtige Militairen hadden beide mi-
J.i airen Teen districts- en een afde-
igsbestuurder van de vereniging)
voren een verzoek ingediend niet
2 m n de parade te hoeven deelnemen
w adat zij principiële bezwaren tegen
nr rades en persoonlijke bezwaren te-
n een van de vaandrigs hebben.
''-Toen dit verzoek niet werd inge-
Ungs illigd, besloten zij van de parade
|eg te blijven.
Doodstraf voor
101 Spaanse moordenaar-
Rott 1 n
H0I ïn-unitorm
sim VALENCIA (UPI) Een Spaan
soldaat die schuldig was be-
inden aan moord en roof, heeft za-
rdag de kogel gekregen. Het was
nor de eerste maal sinds de executie
de communistenleider Julian
[rimau in 1963, dat in Spanje een
idvonnis ten uitvoer werd gelegd.
24-jarige militair had bij een
ifoverval in Valencia twee vrou-
vermoord. Doorgaans worden
Ivonnissen in Spanje verzacht,
laar in dit geval zou de doodstraf
;handhaafd zijn, zo menen waarne-
lers, omdat de delinquent in kwestie
Ijn wandaden in uniform pleegde en
Idus een smet op de strijdkrachten
du hebben geworpen.
vine
ibral
LONDEN (Reuter, UPI, AP) De 86-jarige aartsbisschop Michael
Gonzi van Malta is gisteren uit Rome in Londen gearriveerd om de
Britse premier Edward Heath te vragen meer dan 9,5 miljoen pond
sterling beschikbaar te stellen voor het gebruik van de militaire in
stallaties op Malta. Zoals bekend weigert Engeland de 18 miljoen
pond te betalen, die premier Dom Mintoff van Malta eist en heeft
premier Heath de Britse militaire en hun gezinnen opdracht ge
geven, het eiland te verlaten.
Voordat Gonzi in Londen verscheen
na in Rome door paus Paulus in
audiëntie te zijn ontvangen, had Min
toff geantwoord op een brief, die hij
slechts enkele uren tevoren van pre
mier Heath ha gekregen. De inhoud
van deze briefwisseling is niet be
kend gemaakt. In Londen wordt aan
genomen, dat er geen nieuwe ge
zichtspunten zijn ontstaan.
Volgens niet bevestigde berichten
zou de brief van fHeath slechts be
trekking hebben gehad op de wijze
van vertrek van de Britse troepen en
hun gezinnen, die nu nog op het
eiland zijn. Heath zou met geen
woord hebben gerept over hervatting
van de onderhandelingen en over de
toekomst van de militaire bases.
Mintoff zou daarentegen Heath te
kennen hebben gegeven, dat hij niet
langer staat op de datum van 15 ja
nuari, waarop alle Britse troepen
Malta moeten hebben verlaten.
Paus
Het is de vraag of Gonzi op de
hoogte was van de inhoud van do
brieven, toen hij in Londen arriveer
de. De aartsbisschop heeft Mintoff
LONDEN (Reuter, AP) Sinds gisteren ligt het werk in de 289
Britse kolenmijnen stil. De 280.000 mijnwerkers zijn voor het eerst
sedert 1926 in staking gegaan nadat hun eis: loonsverhogingen van
p5 tot 75 gulden per week voor respectievelijk boven- en onder
grondse arbeiders, was afgewezen.
De werkgever (Nationale Steen-
)oolraad) wil maximaal 7.9 pet.
insverhoging geven en de eis voor
le ondergrondse mijnwerkers komt
leer op niet minder dan 47 pet. De
gering wil bij het toestaan van
risverhogingen niet hoger gaan dan
pet., omdat de inflatie anders niet
eer bij te houden zou zijn.
Gaat de regering echter voor de
•nijnwerkers door de knieën, dan kan
dit weer het sein worden voor de on
geveer negen miljoen leden van Brit-
je vakbonden om ook meer loon te
vragen.
De mijnwerkers hebben het echter
iet gemakkelijk. Het basis mini-
umloon voor ondergronds werk is
pond (ongeveer 150 gulden) per
.eek. Een werkloze mijnwerker die
[etrouwd is en drie kinderen heeft,
jn ruim 17 pond steun verwachten,
iet geringe verschil tussen loon en
teun is ook een van de redenen, dat
ïen hoger loon wenst. Bij stemming
leeft slechts 58.8 pet. van de mijn
werkers zich voor de staking voor on
bepaalde tijd uitgesproken.
De electriniteitsfabrieken, die voor
75 pet. van steenkool afhankelijk zijn,
denken nog vier weken stroom te
kunnen leveren. De industrie is voor
50 pet. op steenkool aangewezen. De
vakbond van de mijnwerkers is fi
nancieel niet sterk. Zonder steun van
vakverenigingen (TUC) zal de sta
kingskas snel uitgeput zijn. Over die
steun moet nog worden beslist.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De PTT gaat bij
wijze van proef pasmunt tellen. Op de
postkantoren in Amsterdam, Den
Haag. Utrecht, Rotterdam en Eindho
ven kan men zodoende in onbeperkte
hoeveelheden niet-gesorteerde munten
kwijt.
Men kan op betaling wachten tot de
telling heeft plaatsgehad, dan wel ver
zoeken het totaalbedrag van de getelde
munten op een postgirorekening bij te
schrijven.
De proef zal op een nog nader te
bepalen datum ingaan. Het tijdstip
van ingang is afhankelijk van de le
vering van de benodigde tel- en sor-
teerapparatuur, die eind januari, be
gin februari wordt verwacht.
De zg. muntendienst van de PTT
zal ook in enkele andere opzichten
worden uitgebreid. Voortaan zullen
tweemaal zoveel postkantoren dan tot
nu toe, te weten 500 in het gehele
land alle hoofdpostkantoren en een
groot aantal hulp- en bijpostkantoren
munten inwisselen en verkrijgbaar
stellen. Deze kantoren zullen voortaan
ook guldens en rijksdaalders gaan in
nemen en uitgeven. Deze verbeterin
gen zullen vooral voor de midden
stand een verbetering van het dienst
betoon (wisselgeld) betekenen.
FREIBURG (DPA) Verdacht
van een bankoverval die 41.000
mark opleverde zijn in Freiburg
de 26-jarige Nederlander D. van
den D. en zijn vier jaar jongere
zuster gearresteerd. Tijdens de
overval had mejuffrouw Van den
D. zich voorgedaan als toevallig
aanwezige klant in de bank. Toen
haar broer met de buit vertrok
nam hij haar onder 'bedreiging'
met zijn wapen als 'gijzelaar'
mee.
Een paar dagen later eiste hij
in een anonieme brief aan de
Stuttgarter Zeitung voor haar
vrijlating een kwart miljoen
mark. Maar sedertdien had hij
niets meer van zich laten horen.
Volgens de Freiburger politie
heeft het meisje al een bekente
nis afgelegd. Van de buit van de
overval is nog maar drieduizend
mark teruggevonden.
PEKING (Reuter) China heeft
vrijdag voor de dertiende keer in
de geschiedenis van de Chinese
Volksrepubliek een kernwapen be
proefd. Aan de bekendmaking daar
van in de Chinese Volkskrant werd
de verzekering toegevoegd, dat China
nimmer en onder geen enkele om
standigheid als eerste gebruik zal
maken van kernwapens.
Dat China toch „noodzakelijke en
beperkte" kernproeven neemt, moet
volgens de Volkskrant gezien worden
in het licht van het Chinese streven,
„het nucleaire monopolie en de nu
cleaire chantage" van de Verenigde
Staten en de Sowjetunie te doorbre
ken. De Volkskrant drong er vervol
gens op aan, dat alle landen met
kernwapens plechtig afspreken, deze
wapens niet te gebruiken.
Over de kracht van het geteste wa
pen zweeg de krant. Volgens de Ame
rikaanse commissie voor atoomener
gie had het wapen een kracht van
minder dan twintig kiloton (ongeveer
22 099 TNT.
BANGKOK (AFP) Een guerrilla
groep heeft vanochtend een aanval
ondernomen op de belangrijkste
Amerikaanse vliegbasis in Zuidoost-
A,zië: die van Oetapao in Thailand,
aan de golf van Siam.
Op die basis zijn 50 reusachtige
B52-bommenwerpers gestationeerd
die worden gebruikt voor bombarde
menten op Laos, Cambodja en Viet
nam. Twee vliegtuigen zijn bescha
digd. Twee aanvallers zijn gedood,
twee gevangen genomen.
De guerrillagroep slaagde erin door
de bewakingsgordel rond de basis
heen te dringen en springstof tegen
de bommenwerpers te plaatsen.
C
TEHERAN Irak heeft een einde
gemaakt aan de uitwijzing van Iraan-
se moslems na gewelddadige protesten
door Koerden in het noordoosten van
het land.
Berichten uit de grenspost Khos-
rove meldden dat 13 Koerden en zes
Iraakse politiemannen bij gevechten
om het leven waren, gekomen. De ge
vechten ontstonden uit protest tegen1
de uitwijzing van naar schatting
60.000 Iraanse moslems.
Waarnemerg hier schrijven de om
mekeer in het beleid van de Iraakse
regering toe aan een Russisch pro
test en aan demonstraties die in Iran
werden georganiseerd door religieuze
leiders.
voor het laatst gesproken, toen hij
zich donderdagavond gereed maakte
voor een bezoek aan Rome. De pre
mier was naar Gonzi toe gekomen om
de kritieke situatie op het eiland te
bespreken. Aangenomen wordt dat
Mintoff, die met Gonzi op gespannen
voet leeft, de bisschop heeft laten
weten, de kerkelijke bezittingen op
Malta te zullen „aanspreken", als de
Britten bij hun besluit blijven te ver
trekken. Hierover zou Gonzi met de
paus hebben gesproken.
In Londen gaf Gonzi te kennen, dat
hij Mintoff niet vertegenwoordigt. Hij
wil voorkomen, dat de Britten zijn
eiland verlaten. Als Mintoff 18 mil
joen pond vraagt, moet hij 18 miljoen
pond hebben, aldus de bejaarde
aartsbisschop die zei dat de bevolking
van Malta heel blij zou zijn, als
Amerika een deel van het geld zou
willen verstrekken. Gonzi wil blijk
baar ook tot elke prijs voorkomen,
dat Libië de plaats van Engeland op
Malta gaat innemen.
Intussen circuleren berichten, dat
de Amerikaanse ambassadeur op
Malta met premier Mintoff zou heb
ben gesproken over de bereidheid
van zijn land, een deel van het be
drag voor haar rekening te nemen,
dat Engeland voor het gebruik van de
bases moet betalen. De ambassadeur
ontkende echter, Mintoff tijdens hun
gesprek van vrijdag geld te hebben
aangeboden.
Naar aanleiding van berichten over
een Amerikaanse bijdrage verklaarde
de Britse minister van defensie, Lord
Carrington, in een radio-interview
dat een van de belangrijkste factoren
in het conflict tussen Engeland en
Malta is, dat premier Mintoff niet be
reid is, de bases door andere NAVO-
landen te laten gebruiken. Hij heeft
dit volgens Carrington heel duidelijk
gemaakt.
Evacuatie
Terwijl de Britten hun militaire
sterkte op Malta opvoeren om de ont
ruiming van de bases zo veilig moge
lijk te doen verlopen, is de „lucht
brug" tussen het eiland en Engeland
op gang gekomen. De evacuatie (van
vrouwen en kinderen) verloopt overi
gens in alle rust. Gisteren vloog een
Van een verslaggever
SCHIPHOL Drie Perzen die uit
Afghanistan op weg waren naar
Brussel zitten ingesloten op het poli
tiebureau van Amstelveen. Onder de
dubbele bodems van hun koffers had
de douane na hun tussenlanding op
Schiphol in totaal dertig kilo hasjiesj
aangetroffen.
militair vliegtuig met 22 zwangere
vrouwen aan boord naar Engeland.
Deze Ooievaarexpress was geheel in
gericht om eventuele bevallingen tij
dens de vlucht te kunnen „opvan
gen". In totaal moeten ongeveer 7000
gezinsleden van de 3500 Britse mili-
tarien voor 15 januari naar Engeland
worden overgebracht.
Wat moet gebeuren met de onge
veer 500 huisdieren van de Britten
die Malta gaan verlaten, weet men
nog niet. In Engeland moeten zij een
half jaar in quarantaine blijven en
dat kost veel geld.
BAARN Achttien mensen wer
den gewond toen in de nacht van
vrijdag op zaterdag een bus met 24
passagiers een langzaam rijdende be
tonwagen ramde en tegen een boom
tot stilstand kwam. Een zwaargewon
de werd met hersenletsel overge
bracht naar Utrecht, tien anderen
moesten met ambulances uit Baarn,
Soest en Hilversum naar het zieken
huis van Baarn overgebracht worden.
De chauffeur van de bus, die ook
tot de gewonden behoort, zag de be
tonwagen te laat, vermoedelijk omdat
deze een hevige rook ontwikkelde. De
wagen reed wegens motorstoring bij
zonder langzaam; de bus reed er met
vrij. grote snelheid op in. De beton
wagen sloeg om en de bus reed tegen
een boom in de rechterberm. Er in
zater bezoekers van een feest in Hil
versum, die op weg terug waren naar
Utrecht. De provinciale weg Hilver
sum - Baam was tot acht uur 's mor
gens gestremd.
GRUBBENVORST De 15-jarige
M Roeffen kwam gistermiddag in
Grubbenvorst om het leven toen hij
met zijn fiets een voorrangsweg op
reed. Hij werd door een auto ge
schept.
ZWARTEWAAL Doordat zijn
auto uit de bocht vloog en in een
sloot terechtkwam, stierf zaterdag
avond in Zwartewaal de heer .J van
Doorn (46) uit Spijkenisse.
ENSCHEDE Toen hij zaterdag
avond om half zeven, een café uitko
mend, de weg overstak werd de
49-jarige J. M. Masselink uit Boekelo
door een personenauto gegrepen. Hij
overleed.
Bij ongelukken elders in het land
verloren nog zeker zes andere mensen
dit weekeinde het leven.
KOPENHAGEN Volgens de
artsen van koning Frederik van De
nemarken gaat de gezondheidstoe
stand van de vorst langzaam maar
zeker vooruit.
In Engeland is gisteren de „Ooievaar-express", een als kraamkliniek uitge
rust vliegtuig, aangekomen met twintig vrouwen, afkomstig van Malta, dat
door de Britten wordt ontruimd. De kraamkamer hoefde tijdens de vlucht
niet te worden gebruikt.
Van onze correspondente
MAASTRICHT Het Spaanse ge
zin Beade in Maastricht mag in ons
land blijven. Deze beslissing is het
resultaat van een intensief overleg
tussen NVV en PvdA enerzijds en de
vreemdelingendienst anderzijds. Za
terdag kwamen beide partijen tot een
akkoord.
Het gezin mocht blijven, mits voor
hen een woning werd gevonden. Tot
nog toe huisden zij op één pensionka
mertje. Nog dezelfde dag was die wo-
nin? er.
Zoals bekend kwamen mevrouw
Anna Beade, haar dochtertje Maria
(6) en zoontje Ramon (5) ruim drie
maanden geleden ons land binnen.
Op nieuwjaarsdag verliep hun ver
blijfsvergunning. Sinds die dag leefde
het gezin in grote angst na twee jaar
gedwongen scheiding weer uit elkaar
te moeten. Twee jaar geleden kwam
de heer Beade namelijk naar ons
land uit angst als lid van de verbo
den socialistische partij in Spanje te
worden opgepakt.
Van een verslaggever
GROESBEEK De gemeentepoli
tie van Nijmegen heeft in het week
einde in samenwerking met de rijks
politie van Groesbeek een inbraak
opgelost die een week eerder in Nij
megen werd gepleegd. Daarbij werd
een juwelier voor 52.000 gulden aan
horloges en sieraden bestolen. Na een
intensief onderzoek werden in Groes
beek en Nijmegen huiszoekingen ver
richt. Die resulteerden in het terug
vinden van vrijwel de gehele buit. In
totaal zijn vier personen in de leef
tijd van 20 tot 25 jaar, allen uit Nij
megen. ingesloten. Zij werden van
daag voorgeleid.
NEW DELHI/SAIGON (Reuter, DPA, UPI) De regering van
India heeft een Amerikaans protest tegen het Indiase besluit om de
diplomatieke betrekkingen met Hanoi uit te breiden, met kracht van
de hand gewezen. Niemand heeft het recht zijn genoegen of misnoe
gen kenbaar te maken over besluiten van de soevereine staat India,
zo heeft het ministerie van buitenlandse zaken in New Delhi laten
weten.
De Amerikaans-Indiase betrekkin
gen, die sinds de bevrijding van
Bangladesj toch al zeer gespannen
zijn. hebben hiermee een nieuw diep
tepunt bereikt.
De Indiase minister van defensie,
Jagjivan Ram, heeft in een toespraak
Amerika „een schandelijk plan" om
de Aziatische staten tegen elkaar uit
te spelen, toegeschreven. Dat Ameri
ka tijdens de Indiaas-Pakistaanse
oorlog de zevende vloot naar de golf
van Bengalen had gestuurd, ontlokte
Ram de uitspraak: „Zevende of ze
ventigste vloot het Indiase volk zal
zich niet laten intimideren".
De Indiase beslissing om met Hanoi
ambassadeurs uit te wisselen, is ook
in Saigon slecht gevallen. In de Zuid-
vietnamese hoofdstad houdt India er
slechts een consulaat op na. De Zuid-
vietnamese regering heeft besloten,
de nieuwe Indiase voorzitter van de
internationale controlecommissie voor
Indochina niet in Saigon toe te laten.
De controlecommissie gevormd
door Indiërs, Polen en Canadezenis
ingesteld om toezicht te houden op de
naleving van de Geneefse akkoorden
van 1954. Erg doeltreffend is het
werk van de commissie nooit geweest.
Haar laatste belangrijke vergadering
dateert van omstreeks 1965.
McGovern
De Amerikaanse senator McGovern,
democratisch kandidaat-in-hope voor
het presidentschap, heeft zaterdag ge
zegd dat hij van een Noordvietname-
se woordvoerder aanwijzingen had
gekregen, dat de oorlog in Vietnam
kan worden beëindigd en dat alle
Amerikaanse krijgsgevangenen zullen
worden vrijgelaten, als Amerika een
tijdstip vaststelt voor de terugtrek
king van alle Amerikaanse troepen.
McGovern, die vorige week tweemaal
getelefoneerd had met de Noordviet-
namese delegatie bij de Parijse be
sprekingen, nodigde Nixon uit, Hanoi
de kans te geven om de verklaring
die hij, McGovern, vanuit Parijs had
gekregen, waar te maken.
Offensief
Inmiddels is in Amerikaanse leger-
kringen in Saigon vernomen, dat
Noord-Vietnam drie divisies naar de
rand van de centrale hooglanden in
Zuid-Vietnam overgebracht en een
vierde daarheen op weg gezonden
heeft, om een belangrijk offensief te
kunnen beginnen. In de Zuidvietna-
mese stad Qui Nhon heeft een terro
rist zaterdag een handgranaat in een
stadion geworpen, waar scholieren
door een provinciale gouverneur wer
den toegesproken. Er vielen negen
doden twee onderwijzers en zeven
leerlingen en 110 gewonden.
o
Door R. N. Degens
DEN HAAG Nog nooit heb
ik in een Nederlandse concert
zaal zo'n overweldigend applaus
gehoord na de uitvoering van
een nieuw werk, als zaterdag
avond in het Congresgebouw in
Den Haag. Een keer of acht wer
den de medewerkers aan „Eight
songs for a Mad King" van Peter
Maxwell Da vies door de dwin
gende toejuichingen van het pu
bliek op het podium teruggeroe
pen.
Het werd daar op dat podium ten
slotte een handjesgeven en elkaar de
eer van het succes toezwaaien, die
bijna komisch werkten. Niemand wist
eigenlijk goed raad met zoveel en
thousiasme, en misschien waren de
uitvoerenden zelf ook wel verrast
door het perfecte slagen van sJeze Ne
derlandse première. Temeer omdat
van de uit maar zeven man bestaan
de bezetting voor dit stuk er één,
slagwerker Stordlau, plotseling ziek
was geworden. Voor hem kwam op
het laatste moment in de plaats de
dirigent van het Residentie Orkest
Hiroyuki Iwaki (die zijn loopbaan
ooit als slagwerker begonnen is) en
voor deze kwam weer als dirigent in
de plaats de componist van het stuk.
Ondanks deze wijzigingen, of mis
schien mede ook door de gespannen
heid bij de uitvoerenden daardoor,
werd het een vertolking die van de
eerste noot af de zaal in ademloze
gespannenheid heeft gehouden die
zich ten slotte in een volstrekt on-
Hollandse betuiging van enthou
siasme ontlaadde.
Avant-gardist
O
Het stuk waarom het ging, werd in
1969 gecomponeerd door de toen
35-jarige Engelse componist Peter
Maxwell Davies; één van de drie of
vier op de voorgrond tredende avant-
gardisten in Engeland. De zeer be
langrijke teksten van dit werk voor
declamator en zes instrumentalisten,
hebben een merkwaardige oorsprong.
De Australische dichter Randolph
Stow hoorde eens hét mechanische
orgeltje waarmee George III (die in
zijn laatste levensjaren krankzinnig
was) heeft geprobeerd zijn vogeltjes
te leren zingen. Stow was zo onder de
indruk, dat hij erdoor werd
geïnspireerd tot imaginaire monolo
gen van de gekke koning, waarin hij
ook enkele van diens overgeleverde
uitlatingen verwerkte. Met deze uit
acht „gezangen" bestaande tekst nu,
maakte Maxwell Davies een soort
éénmans-opera met een spreek-
zangrol voor de koning, en met vier
in kooien op het podium gezeten mu
sici die de goudvinken van George III
symboliseren. Dan zijn er nog een
piano-klavecimbelspeler en een slag
werker.
De rol van de koning moet gecostu-
meerd worden vertolkt. Hoe soberder
deze scenische onderdelen gehouden
worden, des te vollediger kunnen zij
in de totaliteit opgenomen worden.
Dat lukte zaterdagavond heel goed,
dank zij het doeltreffende decor-ont
werp van Harry Wich. Maar vooral
door de magistrale wijze waarop Wil
liam Pearson (die hier o.a. bekend
heid kreeg in concert-uitvoeringen
van Porgy and Bess) zich in zijn rode
mantel en onder zijn goudpapieren
kroon als beklagenswaardige krank
zinnige gedroeg. Wat in deze rol aan
zang- en spreektechniek wordt geëist
behoort tot het moeilijkste uit de
eigentijdse muziekdramatische lite
ratuur. Nu kan er, krachtens het sys
teem waarin Maxwell Davies compo
neert, vrij veel aan de inventiviteit
van het moment en aan de mede-
creativiteit van de uitvoerenden wor
den overgelaten. Des te groter mag
dan de bewondering zijn voor de
creatie die William Pearson zaterdag
avond maakte van deze rol, die hij in
een beklemmende spanning opbouw
de naar het hoogtepunt, het moment
waarop de koning het instrument van
een van zijn gekooide muzikanten
grijpt en dit vernietigt, waarmee hij
symbolisch zichzelf heeft vernietigd,
en waarna hij dan voor zijn volk een
lijkrede op de dode koning houdt.
Men zou kunnen zeggen dat Max
well Davies hier en daar wat naar
een al te gemakkelijk theatraal effect
heeft gegrepen, zoals de krankzinnige
country-dance van de koning, en
diens „afgaan" aan het slot door een
zijdeur in de zaal met achter zich aan
alleen de slagwerker die op de grote
trom slaat.
Ontroerend
Maar daartegenover staan ook
uitermate sobere en introverte passa
ges die een even sterke ontroerende
werking hebben, en die dit stuk met
zijn 25 minuten speelduur een niet
verslappende dramatische spanning
geven. Maxwell Davies heeft dat ge
presteerd met toepassing van eigen
tijdse compositietechnieken, met de
zelfde vrijheden en gebondenheden
waaraan andere hedendaagse compo
nisten zich onderwerpen of ontwor
stelen. Maar het lijkt dat hij in dit
stuk, bij intuïtie of bij toeval, alles op
de juiste plaats heeft gezet, en dat bij
de uitvoering van zaterdagavond alles
wat er niet precies in gedefinieerd is,
door de spelers op de enig juiste wij
ze werd geïmproviseerd.
Het was in elk geval een zeer in
drukwekkende gebeurtenis, waaraan,
behalve de genoemden, nog medewer
king verleenden Jolle Huckriede,
Klaas de Rook, Piet Veenstra en
Hans Wijnberg, allen leden van het
Residentie Orkest, dat voor de pauze
nog werken speelde van Maderna, De
Grandis en Donatoni fPuppenspiel II,
met een razend knappe fluitsolo van
Koos Verheul).
Als geheel een goed samengesteld
eigentijds programma van het Resi
dentie Orkest. Het meest opmerkelij
ke en moedgevende van dit
concert was, dacht ik, de spontane
reactie van het zeer talrijke publiek
op een stuk eigentijdse muziekdra-
matiek met ovaties die men in ons
land (en elders!) doorgaans alleen
voor Puccini of Verdi over heeft.
BOEDAPEST (UPI) „Hele briga
des" zijn in Peking bezig, anti-Ame
rikaanse leuzen van muren te verwij
deren met het oog op het komende
bezoek van president Nixon van de
V.S., heeft een Hongaars correspon
dent in de Chinese hoofdstad meege
deeld.
AMSTERDAM Nieuwe Ko
medie geeft in de Brakke Grond
een bijzonder goede, wonder
baarlijke voorstelling van Lode-
wijk de Boers „Zeven Manieren
om een Rivier over te Steken".
Er zijn ook wel zeven manieren,
denk ik, om dit schouwspel te verkla
ren, maar de achtste is: zie het maar
aan en laat het over. of door je heen
gaan.
Lodewijk de Boer is. in dit spel,
een 'r,»arokke romanticus, die meerma
len in de stroom van zijn verbeelding
dook en telkens niet wist waar hij er
uit zou komen. In zijn warrige dro
men meer bedacht dan gedroomd
glijdt hij ver terug naar duistere
mythen en bijbehorende rituelen, die
mót dood en leven, geweld en angst,
zonde, wreedheid, apocalyptische on
dergang. een beetje psychologie, en
bijgelovig onbegrip te maken hebben.
liggen te kronkelen bij de rokende
put, die de hel zou kunnen zijn, is zij,
met een vogelachtige runderkop,
vleermuisvlerken, een rubberstraat
en een bekleding, die het ook goed
zou doen in een sexshow op de Wal
letjes, het vreselijke, wie weet godde
lijke, monster Baphomet.
Paula Petri is, soms innemend ar
geloos, dan weer hevig bevangen, het
meisje Tiamat, dat zichtttear ver
kracht wordt, en daarna voortdurend
met een pop in de armen loopt.
Ellen Verhey, als Lilith, die zowel
het kind van Tiamat als van Henoch
kan zijn, is een aardig, zuiver en hip
Amsterdammertje Alle andere vrou
wen, moeders inbegrepen, komen er
in De Boers tekst beestachtig slecht
af.
Hippe vogels
Er loopt ene Henoch rond, als her
der. bedelaar en eenogige blinde zie
ner. Duizenden jaren geleden werd
hij geradbraakt toen zijn kind werd
gebaard en sindsdien stierf hij vele
marteldoden. Willem Wagter doet
hem zielig plechtig en zelfs eenmaal
komisch aangrijpend, als hij vertelt
wat mensen hem aandeden.
Lichin (Tatiana Radier) schijnt
hem. als smartelijke vrouw, nog
steeds te zoeken. Later, als alle zeven
spelers halfnaakt en Breugeliaans
Westduitsers kapen
twee Oostduitsers
BONN'KIEL (UPI. DPA) West-
duitse grenspolitiemannen hebben
gisteren tegen de zin van de beman
ning een vrouw met haar kind in
Kiel-Holtenau van het Oostduitse
motorschip „Eichsfeld" gehaald.
Daarmee zorgden ze voor de hereni
ging van een gezin, waarvan de man
kort tevoren de „Eichsfeld" was ont
vlucht, om in West-Duitsland politiek
asiel te vragen.
De vrouw en het kind waren na de
ontdekking van de vlucht opgesloten.
Scheepsofficieren dreigden te gaan
schieten, toen de Westduitse grenspo
litie het tweetal kwam ophalen, maar
zo'n vaart liep het niet.
Dan zijn daar Hal en Tar Hugo
Metsers en Roelant Radier twee
eigentijdse hippe vogels, die in de
nachtmerries terecht komen, er geen
moer van begrijpen, en er soms wel
komisch op reageren op hun, realis
tisch weergegeven, ruwe manier.
Overigens ontvluchten zij juist elke
realiteit van nu. Wat trouwens ken
merkend is voor Lodewijk de Boer
ook. Die heeft er dan. om niet feeheel
te verdrinken in zijn rivier van mid
deleeuwse of oosterse mystiek, een
relativerend en menselijk clowntje
Marduk aan toegevoegd, dat er maar
een grappig onbeholpen kermisvoor-
stelling van wil maken. Henk Votel
doet dat enig.
Lodewijk de Boer. als bekwaam re
gisseur van zijn eigen spel, heeft
trouwens ook veel van de illusionist,
die de mensen voorgoochelt wat er
niet is. Met goed toegepaste, indruk
makende fragmenten muziek (Morri-
cone, Kodaly. Seelen, slagwerk van
Martin van Duynhoven). met uitge
kiende belichtingen en theatertrucjes,
on een kruisvormig zwart podium
m'dden in de zaal, en met toegewijde,
zich geheel gevende spelers, die zich
heftig uitleven in de emoties, die de
tekst mogelijk maakt. Zij creëren een
vaak boeiende vorm voor een vage,
vormeloze inhoud.
Dat heet modern, tegenwoordig,
maar het lijkt op de, ook modieuze,
nostalgische vlucht naar het roman
tisch slechte licht van overgrootmoe
ders petrolielamp.
