,HULP WERELDRAAD
MAAKTE IETS LOS'
BEROUW IS MOEILIJK
Nederlands
gaat helpen
medisch team
in Bangladesj
Chinese katholieken
zijn tegen pausdom
Karl
Guttmann
formateur
van NRT
Leidster Mozambique-instituut
Puzzelhoek
O
O
O
O
O
O
O
O
O
BEROEPINGSWERK is nog niet „rond"
Een woord voor vandaag
Italiaan bij mis in Peking
B. NIJENHUIS
OVERLEDEN
Schip zat 2
uur vast
Werkgroep
bestudeert plaats
voor luchthaven
2
MAANDAG 3 JANUARI 197}
ROTTERDAM De regisseur prof.
Karl Guttmann heeft de opdracht
van het stichtingsbestuur van het
Nieuw Rotterdams Toneel om als for
mateur op te treden van een gezel
schap, dat in het seizoen 1972-1973 de
Rotterdamse schouwburg kan bespe
len, vrijdag officieel aanvaard.
Op het programma voor het ko
mend seizoen heeft hij drie Engelse,
twee Franse en een Nederlands stuk
geplaatst.
De Engelse stukken zijn „old times"
van Harold Pinter, „babysitter" van
René d'Obaldia en „restauration of
George Middleton" van David Storey.
De Franse stukken zijn „le neveu
de rameau" van Diderot en „occute-
toi-d'Amelie" van Georges Feydeau.
Het Nederlandse stuk is „de oude-
jaarswens" van Merijn Trip.
Bij roofoverval buit
van 23.000 gulden
Van een verslaggever
DEN HAAG Bij een roofoverval
op de assistent-bedrijfsleider van een
Haagse supermarkt hebben vrijdag
twee met stiletto's gewapende man
nen 25.000 gulden buitgemaakt. De
overval vond plaats vlak voor een
bijkantoor van de Nederlandse Mid-
denstandsbank, waar de assistent-be
drijfsleider de ontvangsten van vrij
dag wilde afgeven. De mannen ver
dwenen in een auto, die naar later
bleek voorzien was van een vals
kenteken.
Van een onzer verslaggevers
In een interview met leden van een actiegroep uit Dortmund
heeft Janet Mondlane, leidster van het Mozambique Instituut in
Dar es Salaam, verklaard dat het besluit van de wereldraad van
kreken om financiële hulp te geven voor humanitair werk van de
bevrijdingsbewegingen in Afrika navolging heeft gevonden.
De uit de VS geboortige weduwe
van de vroegere FRELIMO-leider
Mondlane zei, dat er na het besluit
van de wereldraad vele initiatieven
tot steun aan bevrijdingsbewegingen
zijn opgekomen in kringen waarin
men voordien aarzelend stond tegen
over de doeleinden ervan. „Men kan
zeggen", aldus mevrouw Mondlane,
„dat het doel van het wereldraad-be
sluit bereikt is, namelijk anderen te
overtuigen dat men vertrouwen in de
bevrijdingsbeweging moet hebben en
ons te hulp behoort te komen".
Het Mozambique Instituut kreeg
voor zijn arbeid in Tanzania mid
delbaar onderwijs en land
bouwonderwijs en een ziekenhuis
voor uitgewekenen uit' Mozambique
vorig jaar ook steun van de Ne
derlandse regering. Het heeft ook 190
dorpsscholen, 10 internaten en 40 ge
zondheidscentra in de bevrijde gebie
den van Mozambique. In 1970 kreeg
het Instituut 20.000 dollar van de we
reldraad, in het afgelopen jaar nog
eens 15.000 dollar.
Over de besteding van het geld zei
mevrouw Mondlane: Het kan over
verschillende activiteiten van het in
stituut verdeeld worden, want de we
reldraad heeft geen bestemming
voorgeschreven in de zin van „alleen
voor onderwijs" of „alleen voor me
disch werk". Daardoor is het ons mo
gelijk met deze schenkingen pro
gramma's aan te vullen waarvoor het
geld van andere organisaties dat wèl
een voorgeschreven bestemming had,
niet voldoende is. We hebben nog erg
veel nodig. Door de uitbreiding van
onze landbouw-opleidingen, nijver
heidsontwikkeling, onderwijsstelsel,
gezondheidsdienst, boekdrukkerij be
loopt onze begroting over 1971 onge
veer 11 miljoen Tanzaniaanse shil
ling. Het is nu september, maar we
hebben er pas 6,5 miljoen shilling
voor binnen".
Wat betreft de door het wereld
raad-besluit veroorzaakte discussie
over de aanwending van geweld tot
bevrijding, zei mevrouw Mondlane:
„Voor mij is dat een puur theoreti
sche discussie. Voor mensen die niet
onder geweld lijden is het makkelijk
om te beweren dat de beste weg om
geweld te overwinnen de geweldloos
heid is. Ik ben er echter van over
tuigd, dat wanneer mensen die Zo
praten, zouden moeten aanzien hoe
ook hun huizen en hun have en goed
vernietigd werden en dat genera
ties achtereen dat ze dan ook naar
de wapens zouden grijpen om zich
zelf. hun gezin, hun eigendom en hun
volk te verdedigen'.
Over het tot dusver ontbreken van
hulp van -de r.k. kerk aan de FRELI-
MO, zei mevrouw Mondlane: „De
roomskatholieke kerk moet hier apart
gezien worden. Er is een enorme be
weging en een meningenstrijd in die
kerk gaande. Neemt u de persoonlijke
inzet van priesters in de koloniën,
zoals bijvoorbeeld de uittocht van de
Witte Patqrs uit Mozambique in het
afgelopen jaar. Dat zal zeker niet het
laatste protest zijn van de r.k. pries
ters die sedert lange tijd in de Portu
gese koloniën gewerkt hebben. Ik zou
willen dat die protestantse kerken,
waarvan ook zendelingen in de Por
tugese koloniën werken dezelfde re
actie toonden in de vorm van een
politiek protest zoals de Witte Paters
dat gedaan hebben. Die moed hebben
protestantse zendelingen nog niet aan
de dag gelegd".
2
3
U
5
6
7
8
9
Invul-puzzel
Horizontaal woorden inv
tekenen:
uilen die
be-
1. aannemelijk. 2 tokkelinstrument,
3. aartsvader. 4. poolcirkel, 5. kinder
rijk, 6. zeker balspel, 7. trillende beving,
8. oorspronkelijk, 9. kaarsdrager.
Bij juiste oplossing leest men in de
cirkeltjes een andere naam voor ban
ketbakker.
Oplossing vorige puzzel
1. palm, 2.
ria, 3. lint, 4. maté.
Anglieaans-r.k.-
overeenstemming
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Op nieuw
jaarsdag is van Schiphol een
medisch team van het Neder
landse Rode Kruis naar Bangla
desj vertrokken. Het is het vier
de, dat door bemiddeling van het
internationale Rode Kruis de af
gelopen weken naar het door
Seth-ga-jij-maar
Wie had gedacht een vlot amuse
mentsprogramma op de t.v. te kun
nen volgen met Seth Gaaykema is
gekwetst en bedrogen uitgekomen.
Jammer dat artiesten menen met wat
anderen heilig en dierbaar is een
avond te kunnen vullen.
Erger en beschamend is het dat
geestelijke leiders en andere mensen
van christelijke beginselen niet
spontaan de zaal verlaten hebben, de
trompetten en bazuinen van „Het Le
ger" maar weer naar de hoeken van
straten en de pleinen zijn gegaan.
Thuis konden wij de knop omdraaien,
maar je kunt toch niet uit zo'n zaal
weglopen? Op de VN vergaderingen
durven ze dat wel en dót is de we
reld!
Verwonder U niet dat kerken leeg
lopen. U blijft toch in die wereld zit
ten? Wat mij betreft zou ik zeggen:
Seth-ga-jij-maarü!
oorlog getroffeh land is gezon
den.
Leider is de Leidse chirurg (acade
misch ziekenhuis) prof. dr. M. Vink
met zijn vaste operatieteam. Met een
chartervliegtuig van Martin Air ging
een volledige operatie-uitrusting, in
clusief röntgenapparatuur en een la
boratorium mee met een gewicht van
acht ton, beschikbaar gesteld door het
Nederlandse leger. Ook een grote
partij dekens kon er worden mee
genomen. Het team zal twee maanden
in Bangla-desj werkzaam zijn.
Het. bestaat uit zes personen. Be
halve prof. Vink, de chirurg F. R.
Hohmann en anastesist L. van den
Berg, alsmede de operatiezuster mej.
D. Stokker, allen uit Leiden. Voorts
majoor Eva den Hartog van het Le
ger des Heils, die na vier maanden
opnieuw het getroffen gebied be
treedt. Zij beschikt over een grote
medische ervaring in de tropen,
werkte onder meer vele jaren in
Kongo, temidden van revolutionaire
woelingen. Nummer zes van het team
is de verpleegster mej. A. Veenstra,
pas teruggekeerd van een ziekenhuis
in Schotland.
Bij het team hebben zich in Calcut
ta twee verpleegsters van het Leger
des Heils aangesloten. Het is inmid
dels doorgereisd naar één der zeven
tien distriets-ziekenhuizen te Bangla
desj, die alle praktisch ongebruikt
zijn en ten dele zijn beschadigd. Me
dici en verplegend personeel zijn ge
vlucht, dan wel vermoord.
meer tot taak het ziekenhuis, waar
men gaat werken, weer zo goed mo
gelijk te doen functioneren door te
midden van de nog heersende ver
warring, doktoren en medisch perso
neel op te sporen en te werven. De
veiligheid in het gebied is redelijk
gewaarborgd.
De ruimte die nog in het vliegtuig
overschoot had het Rode Kruis ge
vuld met 24.500 dekens die in Calcut
ta aan het Indiase Rode kruis zullen
worden overgedragen.
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Wekerom: .J Catsburg
te St. Maartensdijk.
Aangenomen: naar Eindhoven: Chr.
Mondt te Sneek.
GFREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Wageningen: L. Blok
te Beekbergen: te Veen: A. Hofman
te Scheveningen.
Bedankt: voor IJsselmonde: .J van
Haaren te Amersfoort.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Elburg: .P Beekhuis te
Noordeloos.
NEW YORK (AP, AFP) Daniel
Ellsberg heeft de nieuwe beschuldi
gingen, die door de Amerikaanse re
gering tegen hem zijn ingebracht, als
„onjuist" bestempeld. „Ik heb niets
gestolen", zo verklaarde de man, die
de Pentagon-documenten aan de pers
ter hand stelde. Het speet hem alleen
dat hij de bewuste documenten niet
„twee invasies eerder" aan het licht
had gebracht.
Het team vóór het vertrek. Van
links naar rechts: prof. M. Vink
(chirurg), F. R. Hohman (arts), L.
v. d. Berg (anesthesist) en de ver
pleegsters mej. D. Stolker, majoor
E. den Hartog en mej. A. Feenstra.
ROME (KNP) Naar aanleiding
van de Verklaring van Windsor, waar
in de katholiek-anglikaanse commis
sie van theologen een wezenlijke
overeenstemming constateerde tussen
katholieken en anglikanen inzakê de
eucharistie, heeft het Vatikaan te
kennen gegeverl dat er in de verkla
ring der theologen wel sprake is van
„een belangrijke en convergerende
vooruitgang in de studie van dit
zwaar wegende theologische onder
werp", maar dat „die eensgezindheid
toch nog niet volledig is" en dat „we
zenlijke punten nog moeten worden
opgehelderd". De vatikaanse verkla
ring wijsterop, dat het centrale
vraagstuk van de voorganger in de
eucharistieviering niet besproken is,
omdat deze kwestie voorwerp van
discussie zal zijn in een vergadering
van de gemengde theologische com
missie in september 1972. Bovendien
bindt de Verklaring van Windsor uit
sluitend de leden der commissie. De
autoriteiten der r.k. kerk en van de
anglikaanse gemeenschap zullen die
verklaring met aandacht en belang
stelling onderzoeken. Zij behouden
zich hun oordeel op een later tijdstip
voor.
Ik ben niet waardig Hem de schoenriem los te makenzei Jo
hannes de Doper van Jezus Christus. Maar als hij de heiland
beschrijft aan zijn discipelenzegt hij: „Zie het lam Gods. dat de
zonde der wereld wegneemt.
Kloppen deze uitspraken wel? Aan de ene kant niet waardig..."
dat getuigt van de grootheid van Christus. En aan de andere
kant toch alleen maar: „een lam Gods". Een lam is immers het
meest hulpeloze dier dat er bestaat.
De weerloosheid van Christus is echter tevens de kern van Zijn
waardigheid, want het is geen noodgedwongen weerloosheid. Het
ontbrak Christus niet aan kracht. Zijn leven wordt gekenmerkt
door zelfbeheersing.
Ook wij dragen zonde, onze eigen zonden, de gevolgen van ge-4
brek aan zelfbeheersing. Want laten we eerlijk zijn: Wij zondi-
gen niet, omdat wij zondigen willen, maür meestal ondanks het
feit dat wij niet willen.
Christus draagt niet Zijn zonde, maar de onze. Hij neemt vrijwil-1
lig op zich, wat wij niet willen dragen, maar toch dragen moeten.
Hij wordt voor ons weerloos, omdat wij ons zelf verdedigd heb
ben tegenover God en de medemens. Wij hebben het leven in
eigen handen genomen en zijn bezig het te verliezen. Hij neemt
nu onze dood in Zijn handen, opdat wij het leven mogen grijpen.
We lezen vandaag: Lucas 1:5-10.
\J K MN
Operatie
Rotterdam
D. L. Groeneweg
KAMPEN Op 57-jarige leeftijd is
in Arnhem plotseling overleden de
auteur B. Nijenhuis, wiens eerste ro
man „Dossier 333" in 1952 bij Kok te
Kampen uitgekomen, een bijzonder
opvallende verschijning was in de
nogal rustige (om niet te zeggen geza
pige) wereld van de christelijke ro
man.
„Dossier 333", te omschrijven als een
psychologisch detectiveverhaal een
raadsel uit de oorlogstijd moet opge
lost worden kreeg ook buiten de
„eigen kring" aandacht en waarde
ring ,en binnen een paar maanden
was de uitgever aan de derde druk
toe. Ook Nijenhuis' tweede boek
„Laatste wagon" viel op door de on
stuimige vertelkunst. Vervolgens ver
schenen van hem- „De familie Hees
ters", „De Hordenloop van meneer
Kobald" en „Tornado", waarvan de
beide eerstgenoemde zich wèl voeg
den in het vertrouwde kader van de
familieroman, maar daarbinnen toch
een zeer fleuriee noot vormden. „Tor
nado" had weer wat meer pretenties,
en mocht die ook hebben.
Lange tijd verscheen geen werk van
Nijenhuis- al'cn kwam hii een jaar
of zes ge'eden met „Tok, tok. alweer
een ei". Daar b'eef het voorlopig bij,
totdat uitgever Kok in Kampen (bij
wie a'le romans van Niienhuis zijn
verschenen) eind vorig jaar „Inspec
teur Ravnoldf rn ziin arrestante" op
de markt kon brengen.
ROTTERDAM De raetaalbe-
driifsbond NW, de Algemene Be
drijfsgroepen Centrale (ABC) en de
Algemene bond Textiel en kleding De
Eendracht (ABTK) zullen gaan sa
menwerken onder de naam Industrie
bond NW.
In principe kunnen alle voorko
mende operaties worden verricht.
Men rekent op gemiddeld tien per
dag, overwegend gewonden als gevolg
van de oorlog. In totaal zal men der
halve 500 operaties, ongeacht kleine
medische, ingrepen, kunnen uitvoeren,
want aan het termijn van twee
maanden zal strikt de hand moeten
worden gehouden. Men is volledig
selfsupporting, en heeft zelfs voor een
maand voedsel bij zich.
Het Rode Kruis is de enige instan
tie die het is gelukt om medische
hulp in het land te krijgen. Zo moge
lijk gaan er ook nog teams uit Japan,
Koeweit en Frankrijk. Eerder ver
trokken door bemiddeling van het
Rode Kruis teams uit Noorwegen,
Scandinavië en Zwitserland. Uitzen
ding van dit team kost het Rode
Kruis ongeveer 3 tot 400.000 gulden.
Majoor Den Hartog heeft onder
CLASC streept
„christelijk"
uit zijn naam
CARACAS. (KNP) CLASC. het
Latijns Amerikaans Christelijk Vak
verbond heeft zijn naam veranderd
in CLAT. Het woord „christelijk" is
eruit gehaald. Dit volgens een besluit
van de algemene vergadering.
Ruim Zicht, het blad van het r.k
vakverbond, meldt dat Clasc hiertoe
heeft besloten omdat de naam chris
telijk vaak verwarrend werkt voor de
Latijns Amerikaanse bevolking. Het
hield potentiële leden, die achter de
bedoelingen van de vakbeweging
staan, maar afgeschrikt werden door
het predikaat christelijk, op een af
stand. Bovendien is besloten het
woord „vakverbond" om te dopen in
„arbeidscentrale". Dit heeft te maken
met uitbreiding van de organisatie
vormen. Clat wil niet alleen de La
tijns Amerikaanse bevolking berei
ken. die in loondienst is, maar ook
alle andere mensen. Clasc. nu Clat, is
in 1954 opgericht als een arbeiders
beweging die open wil staan voor de
hele bevolking. Al vanaf de oprich
tingsdatum was het de bedoeling niet
aan een bepaalde confessie gebonden
te ziin, Clat heeft organisaties in 34
Latiins Amerikaanse landen. In Ne
derland heeft Clat een afdeling met
1000 leden.
ROME Een Italiaan, die tot
zijn verrassing tijdens een be
zoek aan Peking door de autori
teiten naar een mis verwezen
werd, die daar in de Kerk van
de Onbevlekte Maagd gehouden
werd, heeft in de mis en daarna
een aantal interessante ontdek
kingen gedaan, die vermeld
staan in het jongste nummer
van Internationale Katholieke
Informatie.
Een van die ontdekkingen is, dat de
buiten Rome om benoemde hiërarchie
de betrekkingen met het Vaticaan
niet alleen afwijst uit afkeer van
„buitenlandse overheersing", maar
ook op eigen leerstellige gronden.
De Italiaan, Vittorino Colombo,
voorzitter van het Italiaans Chinees
Instituut, kreeg van de vicaris van
het bisdom Peking, mgr. Wang Ki
ting, te horen: „Wij erkennen het pri
maatschap van de bisschop van Rome
niet en wij beschouwen onszelf als
afstammelingen van de apostelen. De
afstammelingen van de apostelen zijn
onder elkaar gelijk."
Op de tegenwerping van de Ita
liaan dat de opvolger van Petrus een
speciale rol heeft in het college van
DEN HAAG De inzamelacties
voor de Zespeka (zes protestantse
kinderbeschermings-instellingen)
heeft in 1971 600 000 gulden opge
bracht. Dit bedrag resultaat van
een maandelijkse busjesactie
waaraan ruim 15.000 kinderen
meedoen, is bestemd voor de Hel-
dringstichtingen (Zetten), Jongenshuis
Hoenderloo, Rijnstroom Martha-
stich- ting (Alphen aan de Rijn),
stichting (Alphen aan de Rijn),
bosch (Nijmegen) en Valkenheide
Maarsbergen).
afstammelingen van de apostelen, zei
mgr. Wang: „Volgens het evangelie
zijn de apostelen gelijk onder el-
kóar."
De verbazing van de Italiaan, dat
hij een mis kon bijwonen was des te
groter omdat alle westerse diploma
ten in Peking hem verzekerd hadden
dat er sinds de culturele revolutie
geen spoor van religieus leven in de
Chinese hoofdstad te bekennen viel.
De mis maakte op hem een zeer
ouderwetse indruk, duidelijk van
voor het concilie, geheel gelezen in
het latijn. Er waren dertig voorname
lijk oudere mannen en vrouwen in de
kerk.
De heer Colombo had de indruk,
dat zij regelmatig samenkwamen.
Onder hen was ook een religieuze, die
zei te behoren tot een communiteit
van dertig zusters waarvan de jonge
ren overdag gaan werken en 's a-
vonds in het klooster terugkeren.
Volgens mgr. Wang zijn er nog altijd
twee miljoen roomskatholieken in
China, maar de Italiaan uitte de be
zorgdheid dat de r.k. kerk in China
wegens het ontbreken van jongeren
snel in betekenis zal verminderen.
door dr. C. RIJNSDORP
Alexander en Margarete Mitscherlich, een vermaard psychiater
en zijn vrouiv, hebben een boek geschreven dat ze als titel heb
ben meegegeven Die Unfahigkeit zu trauern. Grundlagen koliek-
tiven Verhaltens. Het kwam uit te Miinchen in 1967. Bij de We
tenschappelijke Uitgeverij te Amsterdam is nu een Nederlandse
vertaling' verschenen. Dit moeilijke werk is gedaan door Emy Gip-
hart en de psychologe drs. B. M. van der Zijll. Het boek telt met
de noten mee 279 bladzijden. De Nederlandse titel luidt: Het on
vermogen om te rouwen: motieven van een collectief gedrag. De
ohberouwelijkeprijs bedraagt 39.-.
Het Duitse werkwoord trauern
wordt in mijn schoolwoordenboek
weergegeven met treuren, rouw dra
gen, rouwen. Wij maken onderscheid
tussen treuren en betreuren, tussen
rouwen en berouw hebben. Het gaat
in dit boek vooral over het onvermo
gen van de hedendaagse Duitser om
over de Hitler-periode berouw te
hebben. Maar de auteurs blijven
daarbij niet staan. Zij gaan dit thema
variëren en spreken over de (in eer
ste instantie westerse) mens in het
algemeen: over zijn mogelijkheid tot
cultuur, over taboes en wrokgevoe
lens, over zijn vooroordelen, over het
betrekkelijk worden van de moraal,
over de tegenstrijdigheden die onze
maatschappij moet dulden, over de
behoefte aan vereenzelviging met een
ideale figuur in de puberteit en de
'identificatieproblematiek' die dit op
roept, waarna een laatste hoofdstuk
de politiek in dit psychologisch on
derzoek betrekt.
De Mitscherlichs gaan van Freud
uit, die op de mens nu niet bepaald
een idealistische kijk had. Zo heeft
hij een dermate belangrijke rol aan
schuldgevoelens toegekend, dat men
hem een geërfd puriteins denken
heeft verweten. Aan de andere kant
wordt hem herkomst uit het positivis
me ten laste gelegd. Zeker is dat hij
aan al het transcendente werkelijk
heid ontzegt en niets ziet dan de
mens als individu en als sociaal we
zen. Maar een lieve jongen is de
mens bij hem allerminst en, gezien
zijn agressie, voor samenleving maar
nauwelijks geschikt. Deze anti-idea
listische en anti-romantische concep
tie van de mens (een bewijs van de
eerlijkheid en de moed van Freuds
denken) lijkt soms dicht te komen in
de buurt van de Heidelbergse Cate
chismus met zijn 'onbekwaam tot
enig goed en geneigd tot alle kwaad'.
Ze is in elk geval realistisch.
Goed te volgen
Misschien leest een psychologische
leek een boek als dit van de Mit
scherlichs wat onbevangener dan de
vakman. Als men eenmaal wat aan
de Freudiaanse terminologie gewend
is, is de geleerde uiteenzetting best te
volgen. De auteurs zijn arts en geen
filosoof: ze hebben een klinische blik
en een voor Duitsers tamelijk bondige
manier van schrijven. Het is vol
strekt onmogelijk om binnen het ka
der van een kort kranteartikel aan de
inhoud van dit rijke boek recht te
doen. Natuurlijk Interesseert ons in
eerste instantie de kijk van de Mit
scherlichs op de geestesgesteldheid
van de inwoners der Bondsrepubliek.
Het komt ongeveer hierop neer:
Wij Duitsers weten geen raad met
de Hitlerperiode. Dat stuk geschiede
nis heeft een ondraaglijk schuldge
voel verwekt, maar tegen de verwer
king daarvan is er een innerlijke
weerstand te constateren.
Op de ondergang van het Derde
Rijk was de grote meerderheid inner
lijk niet voorbereid. Weinigen zien in
dat men de historische schuld niet
kwijtraakt door loochening. Werklust
en succes verbergen de open wonden
van het verleden. Het heerlijke geloof
een volk van uitverkorenen te zijn,
wankelt maar is niet weerlegd. Dat
alles wat gebeurd is kon gebeuren is
mede het resultaat van een ongeloof
lijke gehoorzaamheid. Over de slacht
offers wordt weinig gepraat, onver
schillig of dit Duitsers of niet-Duit-
sers zijn. De Bondsrepubliek is niet
tot melancholie vervallen. De gewel
dige gezamenlijke inspanningen voor
de wederopbouw is volgens de au
teurs een 'manisch' ongedaan-willen-
maken. Schuld meten met twee ma
ten is overigens niet specifiek Duits:
het is veeleer een hardnekkige men
selijke gedragswijze. De tijd heelt
niet slechts de wonden, hij laat ook
de daders sterven. „We herkennen
ons verleden beter in de drager van
het ridderkruis dan in de Duitse emi
grant" (52). We weifelen maar al te
zeer tussen provincialisme en de
droom van een groot rijk.
Niet
rancuneus
Dit beginstuk is niet rancuneus van
toon en zekér geen requisitoir wat de
bedoeling van de schrijvers betreft.
Zij beginnen met de Duitse mens. om
in hoofdzaak te komen tot de wester
se mens en de mens waar ook ter
wereld. „Is de mens wel in staat tot
beschaving?" (65). De omwegen,
waarlangs de cultuur-verwoestende
neigingen telkens weer in staat zijn
de overhand te verkrijgen, moeten
ons wel schrik aanjagen. „Vooroorde
len besluipen ons wellicht op een nog
gevaarlijker wijze dan vijandelijke
spionnen" (67). Ete scholing van de
vakintelligentie is er niet in geslaagd
de menselijke driftimpulsen, vooral
in de vorm van agressie, te vermin
deren. „De cultuuraanpassing van
veel mensen blijft levenslang over
wegend kinderlijk" (73). „Wij zijn de
slaaf van onze gevoelens zoals we dat
noodlottigerwijze ook zijn van de
machtsverhoudingen buiten ons" (79).
En dan misschien de belangrijkste
zin uit het hele boek: „Er gaapt een
groot hiaat in ons weten, en wel daar
waar we antwoord moeten geven op
de vraag waarom er sinds de Renais
sance geen rust meer geheerst heeft
op het Europese toneel, waarom ge
niale wereldbeschouwingen elkaar de
een na de ander opvolgden,, terwijl de
kennis van de mens omtrent zichzelf
met veel minder geestdrift toege
nomen is, zodat er thans met al het
mogelijke technische raffinement in
termenselijke barbaarsheid kan wor
den bedreven." (100).
Waar moet ik naartoe met mijn 27
foliovellen vol citaten? Hoofdzaak is
dat de krantelezer een algemene in
druk krijgt van dit, naar het mij
voorkomt, in zijn genre superieure
boek. De calvinist leert de algemene
genade, maar als hij daarvan duide
lijke blijken tegenkomt is hij er als
de kippen bij om te verklaren dat dit
alles inferieur is en het niet kan halen
bij de bijzondere genade. Ik wil wel
verklaren dat ik onder de indruk ben
gekomen van de bijna bovenmenselij
ke inspanning tot objectiviteit, èn van
de niets en niemand ontziende, toch
nergens bittere eerlijkheid die de
schrijvers bij hun onderzoek heeft
gekenmerkt. Gelukkig behoeft het
onvermogen om te (be)rouwen niet
samen te gaan met een onvermogen
tot waardering, ook al zal een chris
ten nooit een complete Freudiaan
kunnen zijn.
ROTTERDAM Twee uur lang
heeft zondagmiddag het Duitse sclv'p
Helena Oldendorff vast gezeten op de
nieuwe Noorderpier bij Hoek van
Holland. Sleepboten zijn er rond
kwart voor zes in geslaagd het schip
weer vlot te trekken.
Het schip, 21.919 brt., dat onder Li
beriaanse vlag vaart en is ingericht
voor losgestorte lading, is vermoede
lijk uit het roer gelopen. Ongeveer
een uur nadat het op de Noorderpier
liep, waren vier sleepboten ter plaat
se: de Brielse Bank, de Smitbank, de
Scheldebank en de Indusbank.
Eerste pogingen om het schip vlot
te trekken .mislukten. De Helena Ol
dendorff was met sojabonen onder
weg van New Orleans naar Rotter
dam. Het in- en uitgaande scheep
vaartverkeer is niet gestremd ge
weest.
DEN HAAG Minister Drees
heeft een werkgroep ingesteld, die zal
moeten nagaan waar een (mogelijke)
tweede nationale luchthaven kan
worden gevestigd. Deze werkgroep
(genaamd: „Planninggroep .tweede
nationale luchthaven" of PTL) wordt
geleid door ir. F. Th. Segers. Men
verwacht ongeveer twee jaar nodig te
hebben voor deze studie. De groep zal
zich oriënteren over de vijf mogelijke
vestigingsplaatsen, die de commissie
planologie luchtvaartterreinen (com-
missie-Falkenhagen) heeft genoemd:
de Markerwaard, Leerdam, Din-
teloord. Steenbergen, het ondiepe zee
gebied bij de kop van Goeree en de
Maasvlakte.
Kwartet - Trouw
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
