Uwbanksluit
oudejaarsdag om
12 uur.
BINNENSTAD VERRIJKT MET OUDE KAPEL
WEEKAGENDA
Beroepsbevolking
neemt af
ij.fe/DEN Er worden de laatste ja-
jren in oude binnensteden zoveel
gesloten door een terug
bevolkingsaantal maar ze-
ook door de toenemende on-
dat we er niét
meer van opkijken. Dat doen we
ols er in een bin-
inenstad een kerk b ij komt. Nu, dat
is in Leiden het geval.
is in een heel oud stadsdeel,
De Camp geheten, liggend tussen
Haarlemmerstraat en de Oude
'est, aan de Caeciliastraat, een his-
irische kapel, behorend aan het
li. Elisabeth-Gasthuishof, prachtig
•staureerd uit het verval van
'le tientallen jaren te voorschijn
ikomen.
was eigenlijk geen kapel meer.
let waren nog slechts restanten
'in wat eens een kapel was ge-
Men kan dan ook beter-
ken'van herbouw inplaats van 1
:stauratie.
Caeciliastraat, recht het Perkrot-
te stadsdeel De Camp doorsnijdend,
naakt een nogal vervallen indruk,
is nauw en biedt weinig uit-
icht. Temidden van de opslag-
laatsen van oud ijzer is de plotse-
inge confrontatie met de schone
t. Elisabethskapel des te verras
ender. Een gotisch kleinood dat
iet beste doet verwachten voor de
totale sanering van dit oude stads
gebied.
Tussen de jaren 1350 en 1355 kreeg
het stadsbestuur daarbij gebruik
makend van de welwillendheid
van Hertogin Margaretha de mo
gelijkheid de stad naar het noorden
te vergroten. Dit was het gebied
dat was gelegen aan beide zijden
van de Mare en dat zich uitstrekte
van de toenmalige Lopsen-poort
later bekend als de Blauwe poort
tot de^ toenmalige Zijlpoort bij
de Haven. Deze beide stadspoorten
sloten de noordelijke Rijndijk, de
hoofdstraat van de nieuwe stads
uitleg, aan de west- en oostzijde af.
Het gebied rechts van 'de Mare
werd bij de St. Pancrasparochie
gevoegd en voor het westelijk van
de Mare gelegen gedeelte werd een
nieuive parochiekerk aan de Haar-
lemmerstraat -gebouwd, toegewijd
aan O.L. Vrouw, waarvan nog ver
schillende böuwfragmenten. ter
plaatse getuigen. Zo beschrijft het
Jüarbóèkje 1970 van Oü'd-Lèiden.
In dit nieuwe stadsgebied, dat aan
vankelijk een eenvoudige bebou
wing had, begonnen zich in de 15e
eeuw kloosters en gasthuizen te
vestigen. Het waren alle vrouwen
kloosters en ook het Elisabeth gast
huis was voor vrouwen opgericht.
Nu er in de „onser Vrouwe Paro
chie in de Camp" zoveel vrouwen
waren gehuisvest, behoeft de naam
„Vrouwencamp" voor dit gebied,
zoals deze in de volksmond heet,
niét te vérwonderen.
Het nieuwe gebied werd zoals ge
bruikelijk door een gracht om
geven. Er werd binnen de vest-
gracht een stadsmuur gebouwd met
daarachter een verhoogde vestwal.
Van de Mare uit liepen door dit
gebied achtergrachten. Tussen deze
achtergrachten en de vestsloot ves
tigden zich deze kloosters en het
gasthuis.
De oudkè betrouwbare opmeting da
teert uit het jaar 1604. Johan Pie-
tersz. Dou, gezworen landmeter
van de stad, bracht dit complex in
kaarf, die een beeld geeft van de
ligging van de gebouwen. De stich
tingen waren in andere handen
overgegaan en er moest over de
bestemmingWQ-rdem beslist. Het
gastkèÜ \h hét dangtenzende - Si:
Urspttot-'hiobsteY 'roerden' veteriigd'
en samen tot ziekenhuis bestemd.
De huizen aan de Oude Vest zijn na
1611 op de oude vestwal gebouwd
en behoorden dus niet tot het gast
huis. Er werd tussen de huizen een
doorgang vrij gehouden, waardoor
het gasthuis vanaf de nieuw aan
gelegde straat bereikbaar was. Hier
werd in 1612 een monumentaal
poortje gebouwd, dat het wapen
biet de drie kronen van Elisabeth
van Thiiringen draagt. De oor
spronkelijke ingang lag aan de Bin
nenweg, de huidige Caeci'iushoat,
destijds ook wel „De Camp" ge
heten.
Er was nog een tweede ingang aan
de oostzijde Dan de kapel. De Lijs-
bethsteeg bestond toen nog niet.
Er liep een poortvormige doorgang
van de Caeciliastraat naar ten
plaatsje ten noorden van de kapel.
Er is aanzienlijk veel van dit gast-
huis overgebleven. Zoals de kapel
met de grote ziekenzaal aan de
Caeciliastraat. We hebben hier te
doen met het type van ziekenhuis
zoals in de middeleeuwen werden
gebouwd n.l. een ziekenzaal die
aan een zijde in een kapel over
ging. De zieken konden dagelijks
de mis bijwonen.
..Van, de kapel zijn bij sloping van het
aangebouwde huis de oorspropke-
lijke' gotische ramen-brief 'tracerin
gen vrijgekomen, evenals de tand-
lijsten, z.g. muizentanden, onder
het dak. Dit waren waardevolle
gegevens voor de restauratie.
Aan de Caeciliastraat is een fraaie
uitgebouwde toegang gekomen, een
oud poortje dat wordt gesierd door
een timpaan, een driehoekig boven
stuk dat beneden door een hori
zontaal, op zuilen rustend balk
werk wordt afgesloten.
Dr. M. A. van Dongen in het ge
noemde Jaarboekje:
In een vergadering van de rijkscom
missie voor zieken- en verpleeg
tehuizen-werd op 6 december 1963
gesteld, dat op een verzorgingsge
bied van 125.000 zielen, zoals de
Leidse gemeenschap, een behoefte
bestaat aan 250 verpleegtehuisbed
den. Ternauwernood kon Leiden
met naar schatting een 60 in par
ticuliere pensions verblijvende ver
pleegden daaraan voldoen. Het
werd duidelijk, dat de zorg in die
kleine inrichtingen met inadaequa-
te hulpmiddelen van toereikende
revalidatie is er geen sprake on
danks de grote krachtinspanning
van de helpers en helpsters geen
oplossing was. Een poging om met
hulp van de overheid een oplossing
te vinden resulteerde op 22 decem
ber I960in de oprichting van een
stichting tot behartigen van de be
langen van minder valide en ver
zorging behoevende bejaarden. De
restauratie van het middeleeuwse
ziekenhuis „Het Sinte Elisabetten
Gasthuus" in de „Vrouwen Camp"
zou tot dit doel worden gereali
seerd.
Het Sinte Elisabetten Gasthuys is in
tegenstelling tot de andere gast
huizen van Leiden als ziekenhuis
r.' LEIDEN In het gewest Leiden
temt de beroepsbevolking licht (en
sommige gemeenten zelfs sterk)
terwijl de bevolking niet onaan-
ï'Btniyk (en soms zeer snel) toeneemt.
betekent dat het aandeel der
in roduktieven" in de totale bevol-
h: ng behoorlijk is gedaald. Dat komt
liter overeen met de algemene ten-
i, ongeveer 2 pet. Voor deze ai
ming is een aantal oorzaken aan
wijzen:
na 1960 is de leerplichtige leeftijd
verhoogd;
het aantal studerenden na de leer
plichtige leeftijd neemt toe;
het aandeel der meewerkende ge
zinsleden neemt af zowel in de
landbouw als by de middenstand;
in de leeftijdsopbouw wordt het
aandeel van hen, die mogen pro
duceren geringer. Het aantal niet-
produktieven en niet-meer-pro-
duktievcn neemt snel toe. Dit is
te lezen in een publicatie van de
Ver. Ned. Gemeenten over het
De beroepsbevolking in het gewest
Leiden is gevarieerd van samenstel
ling, waarbij naar Nederlandse maat
staven de hogere beroepsgroepen
goed zijn vertegenwoordigd, terwijl
in Leiden en K a t w ij k ook
aanzienlijke aantallen lager geschool
den wonen. Het arbeidsaanbod ken
merkt zich dan ook door een grote
mate van gevarieerdheid in scho
lingsgraad en functieniveau.
In de rayons Alphen a. d. Rijn §n
Lisse is nog steeds een duidelijke
groei van de beroepsbevolking aan
wezig.
In totaal is de absolute beroeps
bevolking in het gehele gebied van.
de vier GAB's vrij constant. De
GAB's komen tot een geschatte toe
neming van 1960 tot 1970 van onge
veer 10.000 15.000 personen.
BESTEMMING VAN
REMONSTR. KERK
LEIDEN Zolang er geen duide
lijk beeld bestaat van „wat er straks
gedaan kan worden" en van dc
noodzakelijke voorzieningen, die er
in getroffen moeten worden, acht de
meerderheid van de Culturele Raad
van Leiden het niet zeer zinvol, de
Remonstrantse Kerk tot toneel- en
ontmoetingscentrum te doen verbou
wen.
Ook werd aangevoerd, dat de kerk,
die destijds voorgesteld werd als ver
vanging van de Schouwburg voor de
tijd dat die gerestaureerd wordt, on
mogelijk voor tfeze bestemming ge
reed kan zijn.
Een minderheids-argument vóór
het behoud van het kerkgebouw als
zalenaccommodatie, ruimte voor ex
perimenteel toneel, bar en buurthuis
was de centrale ligging en de be
hoefte aan zaalruimte.
Hillegomse jongen door Loket diensten P.T.T.
granaat getroffen
NOORDWIJK Twee elfjarige
jongens uit Hillegom, die op de fiets
naar dc Langevclderslag waren ge
gaan, vonden op het strand ter hoog
te van het radiostation Nora een zgn.
markeringsgranaat.
Eén van hen nam het op een lang
werpige bus gelijkende projectiel tus
sen de benen en trachtte een deksel
er af te trekken. Daardoor ging het
slaghoedje af en kreeg de knaap de
inhoud, bestaande uit een oranje-geel
poeder in gezicht en ogen.
Hij moest voor behandeling naar
het Academisch Ziekenhuis te Leiden
worden gebracht.
ZOETERWOUDE Bibliotheek.
De bibliotheek is in plaats van vrij
dag donderdag geopend van 1920
uur.
KATWIJK Interscholair. De
organisatoren van het interscholaire
toernooi dat in de sporthal wordt
gehouden, wijzen erop dat het lijn-
bal voor de vijfde- en zesde-klassers
resp. op donderdag en vrijdag wordt
gehouden, zoals op de deelnemers
kaarten staalt vermeld. Naar aanlei
ding van eerdere publicaties was
hierover een misverstand ontstaan.
LEIDEN Op vrijdag 31 decem
ber zullen de loketdiensten van de
postkantoren te Leiden, Leiderdorp,
Oegstgeest, Rijnsburg en Noordwij-
kerhout om 17.00 uur worden be
ëindigd. De avondopenstelling van
de navolgende postkantoren vervalt:
Hazerswoude Dorp en Rijndijk, Kou
dekerk aan den Rijn, Roelofarends-
veen, Rijpwetering, Voorhout, War
mond en Zoeterwoude. De middag-
openstelling van deze kantoren
wordt verlengd tot 16.00 uur, behalve
voor het kantoor Rijpwetering, dat
te 15.30 uur sluit.
De zelfbediendngsruimte van het
hoofdpostkantoor aan de Gerestraat
zal gesloten zijn van 31 december
22.00 uur tot 1 januari 06.00 uur.
De bestelling vindt normaal plaats.
De tweede lichting van de stadsbrie-
venbussen zal worden vervroegd tot
16.00 uur, terwijl de lichting van
23.00 uur vervalt.
ZOETERWOUDE Op 6 januari
behandelt de raad de begroting voor
1972.
werkmilieu in deze streek.
verwachten is dat naarmate de
iog aanwezige mogelijkheden
>r Woningbouw zullen uitgeput
'fin en daarmee de bevolkings
lei zal vertragen, ook in de ge-
de enten met nu nog een constante
groeiende beroepsbevolking een
>or ing zal gaan optreden.
Pat betreft de kwaliteit van het
eidsaanbod kan worden gesteld
1 het opleidingsniveau toeneemt,
beeld dat zich overal in Neder-
"1 voordoet.
Puzzelprominen ten
Uitslag puzzel 4 december: prijs
an tien gulden: mevr. H. B. van
'uyvenbode-Weber, Meidoorn-
iraat 32, Leiden; prijzen vyf gul-
en: K. P. Scheps, Stadhouders-
reef 129, Katwijk en T. Verduyn,
'acostastraat 37, Alphen.
Puzzel 11 december: prijs van
gulden: J. de Bruijn, A. H.
looistrastraat 5, Nieuwveen en
'rijzen v(Jf gulden: H. Geerling,
"tte de Withstraat 15, Alphen
n mevr. Van Wieringen, Goog-
iraat 1, Oude Wetering.
Wilt u er rekening mee houden, dat
op 31 december alle bankkantoren
na 12 uur 's middags voor het publiek
gesloten zullen zijn?
Maandag 3 januari 1972 zijn wij u
graag weer van dienst, in een nieuw
jaar dat-naar we oprecht hopen-uveel
geluk en voorspoed zal brengen.
De gezamenlijke banken in Nederland.
IEIDSE COURANT 3 DINSDAG 28 DECEMBER 1971
Dinsdag 28 december
Rijnlands lyceum Oegstgeest, 2.30 uur:
Frank Koomans poppentheater (K. en O.).
Stadhuis, 78 u.: spreekuur Bouwfonds.
Breestr. 19. 7—8 u.: spreekuur Chr. Emi
gratiecentrale.
Steenschuur 5, 8—8.30 u.: spreekuur
huisvesting werkende jongeren.
Loge-gebouw, Steenschuur 6, 8 u.: Leld-
se ver. van postzegelverzamelaars.
Woensdag 29 december
Dorpshuls, Leiderdorp, 2 uur: Frank
lin's dolle dwaze dingen show", een ge
weldige middag speciaal voor de jeugd
van de lagere school (afd. Leiderdorp k.
en O
Stadhuis, 4—6 u.: spreekuur sociale
raadsvrouw.
Maandag 3 januari
Stadhuis, 7.30 u.: gemeenteraadsvergade
ring, nieuwjaarsrede van de burgemee
ster.
Dinsdag 4 januari
Breestr, 19, 7—8 u.: spreekuur Chr. Emi
gratiecentrale.
Stadhuis, 7—8 u.: spreekuur Bouwfonds.
Woensdag 5 januari
Stadhuis, 46 u.: spreekuur soc. raads-
Levendaal 1. gebouw huishoudelijke en
gczinsvoorllchtlng, 5—7 u.: spreekuur bu
reau gezamenlijke voorlichting sociale
wetgeving, Utlgaande van gemeensch.
adm. kantoor, gem. soc. dienst en raad
van arbeid.
Donderdag 6 januari
Lakenhal. 3.30 u.: nieuwjaarsvergadering
kamer van koophandel en fabrieken voor
Rijnland;
Vrijdag 7 januari
Zaterdag 8 Januari
Foyer Den Burcht. 8 u.: Ons Grünneger-
laand, nijjoarsverzlede.
FILMS
CAMERA (tel. 24919): dag. 2.00. 7,30
uur „Sissl", a.l., geen klndervoorstel-
ling en nachtvoorstelllng.
LIDO (tel. 24130): James Bond, „Dia
monds are forever", za Is zondagdlenst.
14 jr.
TRIANON: ..Danielle", 18 jr.
RE:X ..De ijzervreter", 18 jr..; geen
nachtvoorstelling en kindervoorstelling.
STUDIO (tel.) 33210): „Wat zien lk",
18 jr.
LUXOR (tel. 21239): ,,De réchter en
de linkerhand van de duivel", 18 jr.
De voorstellingen zijn om 2.30, 7.00
en 9.15 uur dagelijks: zo 2.30, 4.45, 7.00
en 9.15 uur.
Apotheken
Zuiderapotheek, Lammenschansweg 7,
telefoon 23553. Op 24 dec., zaterdag 25 dec.
en zondag 26 dec. tot 8 uur voorm. apo
theek Kok, Rapenburg 9, telefoon 24807.
Op zondag 26 dec. voorm. 8 uur tot vrij
dag 31 december 8 uur voorm. apotheek
Reïjst, Steenstraat 35, telefoon 20136.
Dokters dienst
Tot zaterdag 10 uur de eigen dokter
raadplegen. Paarna 5 maal 2 bellen tot
zondag 24 uur.
Mobielkantoor ANWB
iedere maandag en donderdag van 10 tot
16 uur op de Lammermarkt.
Behandeling na ongevallen
dags) tot woensdag 12 uur waargenomen
door het Diaconessenhuls. Vrijdag 12 uur
tot zaterdag 12 uur door het St. Elizabeth
ziekenhuis (Hooigracht). Op andere werk
dagen en op zondagen door het Acade
misch Ziekenhuis.
Doktersdienst: 5 maal 2 (zat. 10 uur
voormiddag tot zondag 24 uur). Brand
weer: 5 maal 3. Politie 5 maal 4. EHBO:
20645.
Gemeenschap Zuid-West
Hulpverlenings- en informatiedienst
voor Lelden Zuid-West, secretariaat Jac
ques Ursusplantsoen 83: voor hulpverle
ning telefoon 20480; voor informatie tele
foon 33921.
Bezoekuren ziekenhuis
Academisch ziekenhuis: dagelijks, be
halve op dinsdag van 19.00—19.45 uur;
dinsdag van 13.0014.00 uur; zaterdag en
zondag van 14.30—15.30 uur.
Bezoektijden KllnJek Verloskunde en
Gynaecologie: voor patiënten van de af
deling Gynaecologie en voor zwangeren:
van 10.00—12.30 en van 15.00—20.00 uur.
Voor kraamvrouwen: van 10.00—11.30,
15.00—17.30, 18.30—20.00 uur. Op dinsdag is
er de gehele dag geen bezoek. Bezoek
Praematurenafdellng (alleen voor ouders):
dinsdag niet. Ma, wo, do en vrij. van
18.30—18.45 uur; za. en zon. van 15.00—15.15
uur.
Diaconessenhuls: klasse I dag. 1100—
12.00 uur, 13.15—14.00 uur, 18.25—19.30
uur; klasse H en klasse III dag. 13.15—
14.00 uur, 18.45—19.30 uur; kinderafde
ling dag, 14.15-15.00 uur, 18.30—19.15 uur.
Elisabeth ziekenhuis: volwassenen: 3de
klas alle dagen van 14—15 en van
18.45—19.30 2de klas: alle dagen van
11.30—12, van 14—15 en van 18.45—19.30 uur;
lste klas: alle dagen vanaf half twaalf.
Kraamafdellng: 3de klas: van 15—16 en
"an 18.45—19.30; 2de klas: van 11.30—12 (al
leen vaders) van 15—16 en van 18.45—19.30.
Baby's en kleuters: zo., ma., wo.. v'L
en zat. van 15—15.30; dl. en do. vah
18—18.30 uur.
Kinderen vanaf 4 jaar: alle dagen van
15—16, dl. en do. van 18—18.30 uur.
Anna kliniek: 3de klas 13.30—14.30 en
18—19 uur, 2de klas 13.30—15.30 en 19—20
uur; lste klas 11—12, 13.30—15.30 en 19—20
uur.
Psychiatrisch ziekenhuis Endegeest:
dinsdag en vrijdag 13 tot 14.30 uur; zondag
11 tot 12 en 2 tot 3.
OEGSTGEEST Bezoekuren Jelgersma-
kliniek: ma. t/m vrij. 16.45—17.45 uur; za
terdag 13—15 uur: zondag 11—11.45 en
1315 uur.
alphen Bezoekuren ziekenhuis
„Rijnord": dagelijks (ook ln het week
end): le en 2e klas: van 10.30—11.00 uur,
van 14.00—14.45 uur, van 18.00—19.00 uur; 3e
klas: van 14.00—14.45 uur, van 18.00—19.00
uur; kraamafdellng: van 16.00—17.00 uur,
van 19.00—19.30 uur alleen voor echtgeno
ten; kinderafdeling: van 15.00—15.30 uur,
van 18-00—18,30 uur alleen voor ouders.
Kinderen beneden 16 jaar géén toegang
op de kinderafdeling.
NOORDWIJK; Sole Mlo klasse-patiën
ten dagelijks van 3 tot half 5 en 's avonds
van 7 tot 8: zaalpatiënten zondags van 1
tot 3, dinsdag van 1 tot half 3. donderdag
van half 7 tot half 8 en zaterdag van 1 tot
half 3.
Sociëteit Twentwcl
Twentwel, sociëteit voor kamerbewo-
ners/jong-volwassenen. Geopend op dins
dag-, woensdag-, vrijdag-, zaterdag- en
zondagavond van 21—24 utir. Breestraat 19,
Lelden. Tel. Inlichtingen: Nellie Pars, teL
31123. Secr.: Trudle Doorduin, Rijndijk
straat la, Lelden.
gesticht. De andere waren in opzet
alleen voor het herbergen van
„gasten", die niet of weinig kon
den betalen. Men wilde door de
instelling van het gasthuis voor
komen, dat vreemde en ongure
elementen, lanllopers en spechae-
lers" en zij die „veel gewelt en
onsedieheit bedrijven", zonder con
trole in de stad rondzwierven en
bédelden. Deze „passanten" wer
den bijeengebracht in de zoge
naamde baaierd, ook tvel eens
„beyaard" geheten. Dit was een in
het gasthuis gelegen vertrek met
open vuur verwarmd, waar tevens
de bedden stonden. Er golden
strenge regels voor het verblijf in
een dergelijke baaierd.
De ziekenverzorging nam in 1394 zo
danig toe, dat het Gasthuis aan de
Breestraat werd uitgebreid met een
naast de baaierd gelegen zieken
zaal. Het is duidelijk, dat de stad
tot concentratie van zieken en
vooral.van arme zieken wilde over
gaan, omdat de Voordien bestaan
de verpleging aan huis te kostbaar
werd en teveel van de beschikbare
hulp vergde. Een dergelijke con
centratie vond men ook in het Sinte
Elisabetten Gasthuys.
Nu zullen het verpleeghuis het St.
Elisabeth Gasthuishof 73 bed
den ter beschikking staan. Zes
daarvan zijn zodanig opgesteld in
tweepersoonskamers, dat de valide
huwelijkspartner mee opgenomen
kan worden. Deze zes kamers zijn
in feite dus bejaardenwoningen
voor gehuwden, waarvan er één
verzorging of verpleging behoeft.
Groter ruimte heeft men kunnen vin
den door het belendende Hof van
Zessen", dat van later datum is,
in de bebouwing te betrekken. Bo
vendien werd gebruik gemaakt van
de reeds gesloopte dwarsbebou-
wing, waar ter plaatse een moder
ne tussenvleugel werd opgetrok
ken, die uit twee woonlagen be
staat. Hier bevindt zich de reva
lidatie-ruimte, waarin de modern
ste apparatuur staat opgesteld ten
dienste van de verpleegden.
De verpleging in het Elisabeth-Gast
huishof beschikt 500 jaar later over
een veel grotere staf. Zij bestaai
voor 40 pet uit gediplomeerde ver
pleegsters en 60 pet leerlingen. Ge
streefd wordt naar een verhouding
■van i- verplegende op 1,8 bed. De
leerlingen volgen voorlopig hun
cursussen ten dele ergens anders,
omdat daartoe de ruimte voorals
nog niet voldoende is. Het inwo
nende verplegend personeel is on
dergebracht in de fraaie laat mid
deleeuwse huisjes aan de noord- en
oostzijde van het Gasthuishof, zo
danig dat elk daarin een eigen huis
je bezit.
