OSITIEVE REACTIES OP
KKOORD IN WASHINGTON
RE- EN DEVALUATIE
Moeder wacht nog steeds op
haar gesneuvelde zoon
Valutacrisis sinds
'67 in vogelvlucht
Einde van onzekerheid op monetair gebied
Daling koerswaarde
van aandelen
zette zich voort
Weer vier doden
in Noord-Ierland
n
Raadsstukken
niet aoedhoner
Er worden te weinig
Griekjes geboren
Larisa Daniel vrij
door
Jelte Rep
5
MAANDAG 20 DECEMBER 1971
AMSTERDAM De door de Groep van Tien (rijkste
prse landen) in Washington genomen besluiten zijn in
yel de gehele wereld met instemming ontvangen. Alge-
overheerst een gevoel van opluchting, dat thans een
|e is gekomen aan een grote mate van onzekerheid op
ietair gebied. Vooral de terugkeer tot vaste wisselkoer
en de aangekondigde opheffing door de Verenigde
en van de 10 pet. extra importheffing worden belang-
e winstpunten geacht.
Verbond van Nederlandse On-
mingen dat weliswaar bijzonder
■igd is over het bereikte ak-
meent aan de andere kant dat
V' and in een periode, dat de
mische positie allerminst aanlei-
geeft tot een opwaardering van
int toch een belangrijke prijs
betalen. Het VNO wijst in dit
nd op het bestaande tekort op
betalingsbalans en op de achter-
ig van onze concurrentiepositie
A t buitenland.
HEF
iitief waardeert het VNO het
r, dat de kansen op een handels-
g en protectionistische manipu-
Is mét de wisselkoersen er door
ivereenkomst van Washington
er op geworden zijn. Het Verbond
er verder op, dat het bereikte
ird voor de Nederlandse handel
I urele gevolgen met zich zal
;en.
erland", aldus het VNO, „zal
erop moeten Voorbereiden dat er
snde veranderingen tot stand
i komen in de internationale
elsstromen. Zo worden Japanse
>ren voor de Amerikaanse markt
pet. duurder door de overeen-
en revaludatie van de yen en
valuatie van de dollarr.
tor de Nederlandse markt gaan
apanse goederen echter maar 5
r n prijs omhoog. Over het geheel
zo stelt het VNO, is het nu
apan aantrekkelijker geworden
Jederland en naar andere Euro-
anden te exporteren dan naar
5. In feite was die situatie al
an door de „zwevende" valuta's,
wat tot nog toe incidenteel is, is
Ar de overeenkomst van Wash-
tot een permanent iets ge-
eens „zeer beperkte waarde" zou
kunnen blijken te hebben.
In kringen van de Amsterdamse
valutahandel vindt men, dat het ak
koord van Washington in wezen niet
zoveel verandert aan de situatie, zoals
deze de laatste weken al van kracht
was. De gulden was namelijk ten op
zichte van de dollar in feite reeds
met 10 pet. opgewaardeerd. Verwacht
wordt, dat het vlucht- en speculatie
kapitaal nu een weg zal zoeken naar
die landen,, waar de hoogste rente
wordt betaald.
Beurskringen in Amsterdam meen
den. dat een hausse op de Ameri-
kaane effectenbeurs het gevolg zal
zijn van de genomen besluiten.
TELEURSTELLING
Philips, dat als grootste industriële
exporteur van ons land groot belang
heeft bij vaste wisselkóersen, is er
niet helemaal gelukkig mee, dat de
TOKIO De mate van reva
luatie van de Japanse yen (met
16,88 pet.) heeft in Japan nogal
verrassing gewekt. Aangenomen
werd nl„ dat de regering niet
verder zou gaan dan een revalua
tie van 15 pet.
Het disconto (officiële rente
voet) in Japan zal deze week ver
moedelijk met een half pet. wor
den verlaagd tot 4,75 pet. Dit om
de nadelige gevolgen van de re
valuatie van de yen voor de
economische ontwikkeling van
het land te verzachten.
Het officiële Russische persbu
reau Tass heeft de devaluatie van
de dollar een slag voor het Ame
rikaanse prestige genoemd. „Het
besluit weerspiegelt de ernstige
crisis in het gehele patroon van
de Amerikaanse economie," aldus
Tass.
;i
Verbond van Nederlandse On-
ningen mist in het akkoord een
tot het inbouwen van soepeler
singsmogelijkheden voor de
erhoudingen. Het vreest, dat
een dergelijk aanpassingsme
de huidige overeenkomst wel
ËN HAAG Minister Nelis-
(Financiën) heeft de bereikte
reenstemming in de Groep
"Tien van grote betekenis ge
ld. „Zij is uniek in de mone-
geschiedenis", aldus de be
iman.
overeenkomst, aldus mi-
Nelissen', betekent het ein-
een periode van groeiende
lerheid in het internationale
ingsverkeer. Tegelijkertijd
It zij het gevaar af van toe-
ide internationale handels-
ïlingsrestricties.
jens de bewinsman kan de
t Ikte overeenstemming een
positieve invloed heb-
op de ontwikkeling van de
'leconomie. Dit is met name
rEivoor de ontwikkelingslanden
1 Igrote betekenis.
kabinet zal vanmiddag
arceren over het monetaire
van Washington. De Ne-
ïdse delegatie, met o.a. mi-
Nelissen en de president
[de Nederlandsche Bank, dr.
jlstra, keert vanmorgen op
in fhol terug uit de Verenigde
lit I"
DEN HAAG De koerswaarde
van de gewone Nederlandse aandelen,
officieel genoteerd aan de Amster
damse effectenbeurs, is in november
gedaald tot ƒ36,4 miljard. In oktober
bedroeg de koerswaarde ƒ37,6 mil
jard en in september nog ƒ39,4 mil
jard. De nominale waarde van de
aandelen nam enigszins toe van 9,51
miljard in oktober tot ƒ9,53 miljard
in november, zo blijkt uit cijfers van
het CBS. De reële waarde van aande
len van de internationale concerns
nam in november af tot 24.9 (26,2)
miljard, aandelen handel, industrie
en diversen stegen daarentegen tot
6.8 (6,5) miljard. In de rubriek
scheep- en luchtvaart viel een daling
te constateren tot 847 (872) min. Het
bank-, krediet- en verzèkeringswezen
vertegenwoordigde gen waarde van
biina ƒ3,1 miljard tegen ruim ƒ3,1
miljard in oktober. De waarde van de
overiee fondsen vertoonde een daling
tot ƒ765 (835) min.
De gemiddelde koers van de aande
len ging 13 punten achteruit en be
landde op 382.
BELFAST (AP) In het afgelopen
weekeinde zijn ih Noord-Ierland op
nieuw vier doden gevallen. Hiermee
is het tota'e aantal dodehjke slachtof
fers van de geweldplegingen van de
laatste twee en een half jaar gestegen
tot 202.
In een plaats 50 kilometer ten
noorden van Belfast ontplofte een
bom die door drie jongemannen per
auto werd vervoerd, ontijdig. De drie
jongens, twee van 18 en een van 19
jaar, kwamen om het leven. De auto
werd in flarden gereten.
Voor de muur van een café in een
.rooms-katholieke wijk in Belfast ont
plofte vanmorgen een bom. Dit kostte
het leven aan een jongen van 16 jaar.
Vijf personen werden bij deze aan
slag gewond.
marge (bandtfreedte), waarbinnen de
koersen voortaan mogen schommelen,
is vergroot. Bepaald teleurgesteld
toonde men zich in Eindhoven over
de volgens Philips veel te lage
opwaardering van de Japanse yen ten
opzichte van o.a. de gulden.
Unilever noemt het van groot be
lang, dat de Amerikaanse extra im
portheffing van 10 pet. zal worden
ingetrokken, waardoor een sterk drei
gend protectionisme is voorkomen.
Dr. J. R. M. van den Brink, lid van
de raad van bestuur van de Araro-
Bank, gaf zondagavond als zijn eerste
indruk: „Er is na lange onderhande
lingen iets belangrijks gebeurd, na
melijk een goed doordachte aanpas
sing van de valutaverhoudingen. Deze
heroriëntering beantwoordt naar mijn
smaak aan de economische realiteit."
Dr. Van den brink was van oordeel,
dat het akkoord in' belangrijke mate
zou kunnen bijdragen tot een oplos
sing van de economische problemen.
In West-Duitsland toonde men zich
in regeringskringen verheugd over de
in Washington bereikte overeenstem
ming. Men meent, dat de Duitse be
langen met het bereikte resultaat zijn
gewaarborgd. De nieuwe wisselkoers
verhoudingen verminderen de druk
op de Duitse economie, aldus een re
geringswoordvoerder.
In Londen noemde het ministerie
van financiën het akkoord „billijk en
realistisch". Volgens minister Barber,
zal het Britse vermogen tot concurre
ren op de wereldmarkt niet in gevaar
komen. Officiële Franse kringen ver
welkomden het besluit van Washing
ton, waarbij zij er de nadruk op leg
den, dat het precies datgene behelst
wat Frankrijk al geruime tijd na
streeft. Minister Giscard d'Estaing
van financiën noemde de oplossing
„eerlijk voor allen".
In Brussel, het hoofdkwartier van
de Gemeenschappelijke Markt, over-,
heerste een gevoel van grote tevre
denheid. De Europese Commissie zag
in de in Washington verkregen resul
taten een bevestiging van het Euro
pese standpunt, nl. dat elk land naar
vermogen moet bijdragen aan het op
lossen van de monetaire crisis.
De raad van ministers van de EEG
komt woensdag bijeen om zich over
de nieuwe situatie te beraden en met
name om de landbouwprijzen onder
de loep te nemen. Noodzakelijk is dat
overigens niet, omdat aan de grens
van die landen, die hun munten op
waarderen een systeem bestaat, dat
de wisselkoerswinsten automatisch
afroomt.
Dit systeem zou voorlopig gehand
haafd kunnen worden tot een formele
wijziging ,van de muntpariteiten tot
stand gebracht is.
De Amerikaanse minister van fi- tijdens een persconferentie de deva-
nanciën John Conally maakt hier luatie van de dollar bekend.
AMSTERDAM In het alge
meen interesseert men zich als
Nederlands staatsburger slechts
voor de koopkracht die onze gul
den in het binnenland heeft.
Wanneer echter iemand naar het
buitenland reist wordt ook de
waarde van de gulden in het bui
tenland belangrijk. Dan wil men
weten wat men voor zijn gulden
aan buitenlandse valuta krijgt.
Dit vertelt hem de wisselkoers.
Tot het voorjaar van 1971 hadden
LONDEN (Reuter) Aan de monetaire beslissingen die dit
weekeinde zijn genomen is een lange geschiedenis vooraf ge
gaan. De ontwikkeling van de valuta-crisis van de afgelopen jaren
is als volgt geweest:
November 1967: Engeland besluit,
na een lange strijd om het pond
sterling te handhaven, tot een de
valuatie van 14,3 pet;
Februari 1968: het tekort op de
Amerikaanse betalingsbalans voor
1967 bedraagt 3,5 miljard, twee
maal zoveel als in 1966. Op de in
ternationale markt stijgt de goud
prijs snel;
Maart 1968: er wordt een dubbele
goudprijs ingevoerd, nl. een officiële
prijs en een prijs op de vrije markt;
Augustus 1969: de Franse frank
wordt met ruim 11 pet gedevalu
eerd;
Oktober 1969: West-Duitsland gaat
over tot herwaardering van de
mark met 9,29 pet;
Juni 1970: Canada laat zijn dollar
zweven, de koers van deze dollar
stijgt:
Mei 1971: de Duitse mark wordt
zwevend gemaakt. Ook Nederland
laat zijn gulden zweven. Zwitser
land en Oostenrijk revalueren met
resp. 7 en 5 pet;
Juni 1971: de Amerikaanse goud
reserves dalen voor de eerste keer
sinds de dertiger jaren beneden het
crisisniveau van $10 miljard;
Augustus 1971: Nixon heft de
verplichting op om buitenlandse
houders van dollars in goud te be
talen en stelt een toeslag van 10
pet in op de Amerikaanse invoer.
Diverse landen reageren hierop met
het laten zweven van hun valuta's
waardoor de waarde van de dollar
in de internationale handel daalt.
Hierna volgen een aantal bijeen
komsten van ministers van finan
ciën en presidenten van centrale
banken om overeenstemming te be
reiken over nieuwe wisselkoerspari
teiten en handelsvoorschriften;
December 1971: Nixon verklaart
zich, na een onderhoud met Pompi
dou op de Azoren, bereid over te
gaan tot devaluatie van de dollar.
alle valuta's uitgezonderd de Ca
nadese dollar vaste wisselkoersen.
In mei van dit jaar echter lieten Ne
derland en ook Duitsland, bij wijze
van afweermaatregel tegen de aan
houdende dollarstroom, de wissel
koersen van hun valuta's tijdelijk
vrij. Anders gezegd de gulden en de
mark gingen „zweven".
MEER LANDEN
Toen president Nixon op 15 augus
tus j.l. bekendmaakte, dat de dollar
niet langer meer in goud inwisselbaar
was, gingen nog meer landen ertoe
over hun valuta's te laten zweven.
Dit alles, zo was de bedoeling, slechts
zolang tot een verbeterd wereldvaluta-
stelsel zou zijn opgesteld met vaste
pariteiten (valutaverhoudingen) op
een ander niveau dan tot dusverre
het geval was.
Het in 1944 vastgestelde internatio
nale valutasysteem berustte op vaste
wisselkoersen, d.w.z. alle valuta's van
de landen aangesloten bij het Inter
nationale Monetaire Fonds waren ge
koppeld aan de voornaamste valuta
van dit sijsteem. de dollar,
deze zgn. dollarpariteit, bestond er
ook nog een zgn. goudpariteit, bere
kend op basis 1 ons fijn goud s
kend op basis 1 ons fijn goud is 35
BANDBREEDTE
De wisselkoersen waren weliswaar
vast, toch was er een mogelijkheid
van dagelijkse schommelingen naar
boven en naar beneden, de zgn.
bandbreedte. Deze marge bedroeg
hoogstens 1 pet. naar beide zijden.
Voor de meeste valuta's was het ech
ter 0,75 pet.
Werd door een valuta bij verhan
deling op de deviezenmarkten nu de
bovenste dan wel onderste grens, de
zgn. interventiepunten, bereikt dan
was de centrale bank verplicht in te
grlipen door koop of verkoop van de
desbetreffende valuta. Dit gebeurde
om te voorkomen dat de vastgestelde
grenzen zouden worden overschreden.
In Washington is thans tot deva
luatie van de dollar en tot revaluatie
van enkele andere valuta's besloten.
Wat betekent devaluatie? Het is
een maatregel, waarbij de waarde in
het buitenland van een bepaalde va
luta ten opzichte van andere valu
ta's, en goud met een bepaald percen
tage wordt verlaagd. De geldwaarde
in het binnenland wordt door deze
maatregel in eerste instantie niet be
roerd.
De buitenlander kan bij een deva
luatie voor minder van zijn eigen va
luta b.v. meer dollars verwerven,
derhalve Amerikaanse artikelen
goedkoper kopen.
EXPORT
De export zal voor Amerika dus
gemakkelijker worden, hetgeen ook
de bedoeling is gezien de grote tekor
ten van Amerika op zijn betalings
balans, waarvan de handelsbalans
deel uitmaakt.
Aan de andere kant zal Ameri
kaan meer dollars op tafel moeten
leggen voor zijn import.
Dat is eveneens de bedoeling, want
de import moet kleiner worden om
het tekort in de buitenlandse handel
te kunnen wegwerken.
Het is overigens ook weer niet zo,
dat met een devaluatie alle moeilijk
heden voor de betalingsbalans meteen
verleden tijd zijn. Daartoe dient ook
nog wel in het binnenland een aantal
maatregelen te worden getroffen.
Bij een revaluatie is het precies an
dersom.
MAASLAND De raadsstukken
van de gemeente Maasland zullen
niet goedkoper ter beschikking ge
steld worden. Belangstellenden kun
nen de stukken voor 25 in hun bezit
krijgen en dat blijft zo, aldus B. en
W. in antwoord op vragen.
Voor de 12 15 vergaderingen
komt dit bedrag neer op een gulden
per vergadering voor de stukken en
dat is al ver beneden de kostprijs.
Bovendien bestaat er gelegenheid de
stukken in te zien tijdens de vergadè-
rineen en er voor als de raadsvoor
stellen in de hal van het gemeente-
guis liggen.
ATHENE (AP, AFP, DPA) De
Griekse premier Papadopoulos heeft
de gedeeltelijke opheffing van de
staat van beleg per 1 januari afge
kondigd. In het gebied van Athene,
Saloniki en Piraeus blijft die echter
van kracht.
De minister-president maakte
voorts bekend dat er in 1§72 in Grie
kenland veel zal worden gedaan aan
de verbetering van het onderwijs. Er
is evenwel een groot tekort aan on
derwijskrachten in moderne talen,
wiskunde en de natuurwetenschappen.
Hij „nodigde alle onderwijzers en le
raren uit vrijwillig hun diensten aan
te bieden voordat zij opgeroepen wor
den".
Griekenland heeft meer mensen
nodig. Er worden niet genoeg kinde
ren geboren „en zoals het nu gaat
hebben zij tegen 1985 geen maat
schappij meer over". Gezinnen met
drie of meer kinderen zullen extra
toelages krijgen terwijl hun belastin
gen worden verlaagd.
De achteruitgang van de bevolking
is voornamelijk veroorzaakt door het
feit dat in de afgelopen 14 jaar meer
dan een miljoen Grieken is geëmi
greerd naar de w,esterse landen en
naar Australi
Papadopoulos was ook aardig voor
journalisten en kunstenaars, wier be
lastingen zullen worden gehalveerd.
MOSKOU (AP) Larisa Daniel,
die drie jaar geleden veroordeeld
werd wegens een openbaar protest op
het Rode Plein in Moskou tegen de
Russische inval in Tsjechoslowakije
is uit haar ballingschap in Siberië
vrijgelaten. Dit is uit ondergrondse
kringen in Moskou vernomen.
Mevrouw Daniel was een van de
vijf personen die op 25 aug 1968
spandoeken ontvouwde uit protest te
gen de Russische inval.
Drie van deze vijf, waaronder Lari
sa Daniel en Pawel Litwinow, de
kleinzoon van de vroegere Russische
minister van buitenlandse zaken,
werden verbannen nadat zij schuldig
waren bevonden aan het verstoren
van de openbare orde en het „belas
teren" van de Sowjet-unie. Twee an
deren werden tot gevangenisstraffen
veroordeeld.
Larisa Daniel is de vrouw van Joeli
Daniel die in 1966 tot vijf jaar gevan
genisstraf werd veroordeeld wegens
het publiceren van antisowjet ge
schriften. Een andere schrijver, An
drei Sinjawsk werd bij die gelegen
heid veroordeeld tot zeven jaar ge
vangenisstraf.
Louise Veen-de Graaf „Omgang
met katten" (L. J. Veen's Uitgevers
maatschappij N.V., Wagcningen,
6.90).
Een handzaam werkje, dat bedoeld
is voor alle katter.minnaars, maar
toch meer geschikt lijkt voor begin
nende fokkers. Mevrouw Veen is als
secretaresse van het kattenfokkersor
gaan Felikat duidelijk een insider,
getuige o.a, het voortreffelijke en uit
gebreide kruisingsschema, dat niet
minder dan1 elf pagila's omvat met
talrijke kruisingsmogelijkheden. Het
boekie geeft verder informatie over
vakbladen, organisaties, tentoonstel
lingen, keuringsmethoden en kwalifi
caties die de expositiekat kan ver
dienen. De vele illustraties tonen op x
een enkel huis-, tuin- en keukenpoes
je na allemaal raskatten en boven
dien een volkomen overbodige afbeel
ding van kammen en borstels, waar
bij dan nog in een bijschrift gemeld
wordt, wat dat wel voor dingen zijn.
Eenzelfde surplus aan informa
tie treft men aan in de
inhoudsopgave, lange tabellen
met termen als pootje geven, de
kentje, halsbandje en aaien. Blader je
dan nieuwsgierig terug naar de aan
gegeven pagina, dan blijkt zo'n woord
éénmaal, min of meer toevallig, in
een zinnetje voor te komen. Het nut
van dit trefwoordenregister is twij
felachtig.
Overigens is het een alleraardigst
plaatjesboek voor dierenliefhebbers
in het algemeen en wie zich zomaar
een jong poesje voor de gezelligheid
aanschaft, heeft ook nog wel iets aan
de eerste pagina's over verzorging en
voeding.
L. S.
-
Robert Hughes
pjn bed staat nog steeds zo-
[het altijd heeft gestaan. Op
I bureau liggen nog zijn stu-
)eken. De wanden zijn ver
met foto's van lachende
tolkameraden en een ab-
tekening, die hij zelf
i gemaakt. Toch is Robert
'hes al sinds 12 februari 1968
Maar zijn moeder schijnt
f niet te kunnen geloven.
toanks alle offixiële papieren,
T°P het bed liggen uitgestald, on-
l*s de condoleance van Lyndon
Johnson, ondanks de Amerikaanse
vlag die zijn kist bedekte, blijft ze
tegen beter weten in hopen, dat het
allemaal een verschrikkelijke nacht
merrie is. Dat Bob eens lachend bin
nen zal stappen om alle misverstan
den uit de weg te ruimen. Soms ge
looft ze het. Soms niet. Maar zijn
kamer houdt ze in tact.
Bob Hughes was de eerste van de
twee militairen uit Westerville, die
sneuvelden in Vietnam. Zijn pa
trouille liep in een hinderlaag van
de Viet Cong. En dat was het onver
biddelijke einde. Gestorven in dienst
van zijn land, heet dat in Westarvil-
le. Want dat is de enige rechtvaardi
ging, die men hier nog voor deze
verschrikkelijke oorlog kan beden
ken.
„Ik heb mijn land gediend tijdens
de wereldoorlog en ik vind dat ook
mijn zoon de plicht heeft zijn land
te dienen en ik ben blij dat hij het
gedaan heeft en niet heeft gewei
gerd". vertrouwde de vader van een
dienstplichtige mij toe. „Het was een
beroerde tijd. Hij vertrok vlak voor
kerstmis. Dus je begrijpt "hoe we ons
voelden. Het was een rot tijd. Hij
raakte drie keer gewond, nogal erns
tig. Maar ik geloof dat hij tevreden
is zijn plicht te hebben gedaan. Het
is een zinloze oorlog en of hij iets
bereikt heeft, weet ik niet. Maar hij
diende zijn vaderland".
Patriotten twijfelen niet. Als het
land roept, zullen ze antwoorden.
„Ik zal geen dienst weigeren. Ik heb
de plicht mijn land te dienen", zegt
Paul Hamilton, een student, die de
kans loopt binnenkort opgeroepen te
worden. Is 'land' hetzelfde als 'rege
ring'. wil ik weten. „De regering
leidt het land en je moe thaar re
specteren, omdat zij de wil van het
volk doet", antwoordt Paul. Maar de
meerderheid van de Amerikanen is
tegen de oorlog breng ik in het mid
den. „Ik zal toch gaan omdat het
mijn plicht is. Ik geloof zelf ook niet
dat die oorlog oed igs. Er zijn nooit
verkiezingen gehouden, dus we we
ten niet wat het volk wil. Ik zal er
niet juichend heen gaan, maar ik ga
wel. Ik ben Amerikaan. Ik heb mijn
land lief en ik zal mijn plichten je
gens het land nakomen".
Ook al meen je dat de oorlog niet
goed is?
„Ja, ondanks dat. Als ik dienst
weiger zal een ander mijn werk op
moeten knappen en dat vind ik niet
fair".
Maar de Vietnam-veteraan, wiens
vader dacht dat hij wel tevreden
zou zijn, snuift slechts verachtelijk
als ik hem deze woorden voor houd.
,,'t Is afschuwelijk", zegt hij twee
keer. En dat is het enige wat hij
over de oorlog wil zeggen. Want
zelfs in gedachlen wil hij niet meer
terug naar Vietnarry „Ik ben terug
in de wereld", zegt nij op een toon,
alsof hij het nog niet helemaal be
seft.
„Wereld" staat voor Amerika, zo
begrijp ik uit het dagboek van Bob
Hughes, dat z'n moeder me te leen
gegeven heeft. „Ik keek op de kaart
van Amerika om tc zie nwaar ik
met verlof heen zou gaan, toen iem
and langs kwam lopen en zei: Hè,
daar is de wereld", zo schreef Bob in
Vietnam. „Jongens, een kaart van de
wereld. Toen kwam iedereen erbij
en wees zijn wereld aan. Tenslotte
vroeg ik aan een knaap uit Puerto
Rico: Als dit allemaal wereld is.
waar zijn wij dan? Hij wees erg erg
ernstig toen hij zei: Weet je dat niet,
man? Wij zijn in de hel!"
Ook Bob was niet juichend naar
Vietnam gegaan. „Als ik terug ga
naar de wereld, gu ik naar school en
ga ik uitzoeken, waarom mensen
zichzelf zo verlagen met bier. Waar
om zij stomme oorlogen voeren. Gis
teravond bedronken verscheidene lui
zich. Het was werkelijk walgelijk.
Een knaap kon nauwelijks praten,
laat staan lopen. Een ander rende
om de vijf minuten naar buiten om
te braken en kwam dan terug voor
een nieuw glas bier. Ik lag in mijn
bed en probeerde te slapen, terwijl
zij rond renden, de radio knalhard
lieten spelen., onbenullige dingen
zeiden en lachten om dingen, die he
lemaal niet grappig waren, overga
ven. en in het algemeen dwazen van
zichzelf maakten. Het was niet om
dat ze plezier hadden of dat het bier
hen gelukkig maakte. Het was meer
omdat ze in een staat van depressie
waren en ze probeerden zichzelf aan
het lachen te maken".
Aanvankelijk was Bob begaan met
de Vietnamezen en was hij geschokt,
toen een gevangene 40 zweepslagen
met een radio-antenne kreeg of als
een gewonde Vietnamees in een
open kooi werd gesmeten. Hij stond
te griezelen over de uitwerking van
M-16-geweren op een stel Vietname
zen: „De kogels dringen het hoofd
binnen, malen het been tot stof, bla
zen de hersens eruit en maken een
gat ter grootte van twee vuisten.
Dan knapt het hoofd als een lekke
ballon. Ik heb al eens eerder kapotte
spleetogen gezien, maar... Eén man
had geen voeten, alleen maar één
been en één hand. De helft van zijn
hoofd was weg. Hij zat zo vol gaten,
dat hij floot in de wind. Zijn over
gebleven been was zo verpulverd,
dat je het op kon rollen. Van eenvrouw
was haar hele achterkant weggebla
zen. Toen ze haar optilden viel de
helft van haar ingewanden eruit".
Maar deze deernis verdween, toen
een kameraad gewond raakte en een
ander sneuvelde. „Toen ze me ver
telden dat hij gestorven was, wilde
ik huilen. Ik voelde me tien keer
beroerder, omdat ik zijn moordenaar
had laten gaan. Ik wou dat. ik dit
alles vergeten kan, maar dat zal niet
lukken. Is dit nu wat ze 'Gods wil'
noemen? Eén van de officieren zag
me in de mess en zei: Je had een
vrij goeie dag gisteren, hoorde ik. Ik
was even geschokt, maar toen reali
seerde ik dat hoewel we een man
verloren hadden en een ander ge
wond, we drie Viet Congs te grazen
hadden genomen en al hun uitrus
ting veroverden. Ik geloof dat het
inderdaad 'een goeie dag' was". Zon
der het zich te realiseren was Bob
erachter gekomen, waarom mensen
stomme oorlogen voeren. Ook in
hem had zich het proces naar wraak
en verachting van de vijand vol
trokken.
Toch hangt er aan de wand van
Bobs kamertje in Westerville een
kleurenfoto van een glimlachend
Vietnamees kind. Het ziet er op
glanspapier gelukkig uit. Het hangt
naast zijn onderscheidingen. Denkt
zijn moeder werkelijk dat Bob dit
kind gelukkig heeft gemaakt?
„Waarom denkt u dat Bob gestorven
is?", vraag ik haar, als ik het dag
boek kom terugbrengen. Ze geeft
geen antwoord, maar overhandigt
me zwijgend een stencil, dat ze zelf
gemaakt heeft.
„Weerspiegelingen van ouders van
een militair, die in Vietnam sneuvel
de". heet het verwarde verhaal. „Wij
zien dat de mens zijn doeleinden
goed dient. Hij heeft^langzame. maar
zekere vooruitgang gemaakt. Oorlo
gen zijn altijd verschrikkelijk, maar
zij zijn gevolgd door steeds langere
perioden van vrede", zo lees ik.
Ze kan kennelijk geen afdoend
antwoord vinden voor het verlies
van haar enigste kind. Een stelling
dat hoe meer oorlogen er komen hoe
meer vrede er zal zijn, en de foto
van een glimlachend Vietnamees
kind trachten zin te geven aan haar
zware verlies.
Als ze me uitlaat, kijkt ze nog
even snel de straat af. Maar Bob
Hughes zal nooit meer thuis komen.
Dit is het tweede artikel uit een
serie van zes. Morgen artikel: Plot
seling ontslagen en geen ander werk
te vinden.
