Kleuterleidsters voor
de Idas op basisscholen
In Zuid-Holland
8300 agrarische
bedrijven weg
J Experiment - onder toezicht - in Rotterdam
Zuid-Holland
heeft vijftig
baden nodig
Kleuters
al spelend,
muziek en zang
Bestuur Nieuw Rilams
Toneel treedt af
Pacific Glory
op thuisreis
„Abbekerk" weg
uit haven Madras
Gelijk resultaat
Borsumij - Wehry
a Elk kind is uniek
i en moet ook zo
Urorden behandeld
NEH gaat over op
nieuwe spelling
DINSDAG 14 DECEMBER 1971
DEN HAAG In de provincie
Zuid-Holland zijn 49 overdekte
zwembaden te kort. Er zouden 26
kleine en 23 middelgrote baden ge
bouwd moeten worden om in de hui
dige behoefte in deze provincie te
voorzien. De bouw van deze zwemba
den zou een bedrag vergen van 66
miljoen. Dit heeft een werkcommissie
van de provinciale commissie Coörde-
natie Welzijnsbeleid in een rapport
aan Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland berekend.
Zuid-Holland telt nu 29 kleine, 37
middelgrote en 5 grote overdekte
zweminrichtingen, gekapitaliseerd
voor een totaalbedrag van 122 mil
joen. Het tekort bedraagt 54,7 pet.
van het huidige bestand. In de pro
vincie zijn enkele gebieden, waaron
der het Westland met 85.000 inwo
ners. waar nu geen enkel overdekt
zwembad beschikbaar is.
DEN HAAG „Het is gewenst dat
het aantal agrarische ondernemingen
in Zuid-Holland momenteel 22.700
in het tijdvak tot 1980 met 8300
wordt verminderd. Tot deze conclu
sie komt de Provinciale Raad voor de
bedrijfsontwikkeling in de landbouw
in een rapport dat dezer dagen ver
scheen.
De grootste klappen zullen vallen
in de akkerbouw en veeteeltbedrijven
(c.q. gemengde bedrijven) en in de
bloembollenondernemingen, waarvan
het aantal gemiddeld met 50 pet.
moet worden ingekrompen.
Reden hiervoor is dat naar de me
ning van de raad veel bedrijven te
klein zijn om rendabel in de toekomst
te kunnen blijven draaien. Voorts zal
veel cultuurgrond verloren gaan door
de grotere aanspraken die gemaakt
zullen worden door de recreatie en de
natuurbescherming. Wanneer de hui
dige tendens zich voortzet onttrek
king van pl.m. 2200 hectare per jaar
dan betekent dit dat in 1980 de
hoeveelheid cultuurland met 40 pet. is
gedaald.
De agrarische bedrijfsstructuur zal
dan voornamelijk bestaan uit grote
rendabele bedrijven (momenteel
slechts Va van het totaal), terwyl de
kleinste bedrijven verdwijnen en mo
gelijk gevoegd bij de middelgrote on
derneming samen een groot bedrijf
kunnen vormen. Desondanks zal
Zuid-Holland onder de provincies een
van de belangrijkste agrarische ge
bieden blijven, maar om de bedrijven
financieel gezond te houden zal sane
ring niet uit kunnen blijven.
VOLGEND SEIZOEN NIEUWE MENSEN
MAASSLUIS De Liberiaanse
tanker Pacific Glory, die ruim een
jaar geleden in het nieuws kwam
door een aanvaring in het Kanaal is
maandag, gesleept door de sleepboot
„Rode Zee." naar Hongkong vertrok
ken. De rederij in Hongkong heeft
besloten het schip op haar eigen werf
aldaar te repareren.
De „Pacific Glory" werd na de aan
varing door een Nederlands bergings-
ttedrijf geborgen en naar Rotterdam
gesleept. Dit tot grote opluchting van
Engeland, dat ernstige vervuiling van
de zee en de stranden vreesde als de
volgeladen tanker zijn lading zóu
verliezen.
In Rotterdam werd het schip, in
afwachting van de beslissing van de
rederij, provisorisch gerepareerd. Met
een groot gat aan stuurboord heeft de
„Pacific Glory" de thuisreis aanvaard.
ROTTERDAM Het Japanse
vrachtschip Abbekerk is gisteren uit
de Indiase haven Madras vertrok
ken en is nu op weg naar Singapore.
De Indiase autoriteiten hebben op het
laatste moment erin toegestemd, dat
een klein deel van de 1.900 ton voor
Oost-Pakistan bestemde lading toch
aan boord mocht blijven. Deze lading,
bestaande uit stukgoed en vracht
auto's, zal in Singapore worden ge
lost. Aanvankelijk gelastten de auto
riteiten dat de Abbekerk de gehele
lading in Madras moest achterlaten.
Een woordvoerder van de rederij,
de Koninklijke Nedlloyd te Rotter
dam, heeft verklaard, dat de Abbe
kerk de nog in het schip aanwezige
lading voor Oost-Pakistan, gezien de
oorlogssituatie, zeker niet zoals eerst
was voorzien, in Tsjittagong zal los
sen.
De kapitein van de Abbekerk heeft
laten weten, dat de 49 bemannings
leden (18 Nederlanders en 31 Indo
nesiërs) het goed maken. Men heeft
in Madras weinig of niets van oor
logshandelingen gemerkt.
DEN HAAG Het tot nu toe be
reikte netto-resultaat 1971 van Borsu-
mij-Wehry heeft, ondanks de sterk
gestegen kosten aan de verwachtingen
beantwoord. In overeenstemming met
de reeds uitgesproken verwachting
kan voor 1971 een ongeveer gelijk re
sultaat als bereikt in 1970 (geconsoli
deerde nettowinst 4,5 min en 15 pet
contant dividend) worden tegemoetge-
zien.
Tenzij de conjunctuur zich verder in
ongunstige zin zou ontwikkelen, wordt
erop vertrouwd dat in 1972 de resulta
ten die van 1971 zullen kunnen
evenaren.
Een nieuwe uitgeverij
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Jaco Groot, de
29-jarige compagnon van uitgever
Thomas Rap, begint per 1 januari een
eigen uitgeverij onder de naam De
Harmonie. De uitgeverij van Thomas
Rap beëindigt daarmee haar bestaan
in de tegenwoordige vorm. De per 1
januari alleen door Thomas Rap ge
dreven zaak verhuist naar een etage
boven de boekwinkel van uitgever
Rob van Gennep aan de Nieuwezijds
Voorburgwal in Amsterdam. Van
Gennep verhuurt deze etage aan Rap,
zonder dat overigens van verdere sa
menwerking sprake is.
Thomas Rap en Jaco Groot zijn om
strikt persoonlijke redenen, naar de
laatste meedeelt, uiteengegaan. Jaco
Groot wil De Harmonie, waarvan de
naam door Remco Campert is be
dacht, uitbouwen tot een literaire uit
geverij. De auteurs van Thomas Rap
hebben zelf mogen kiezen of zij al
dan niet in het fonds van Jaco Groot
wilden komen. Groot gaat zich uit
sluitend met het uitgeven bezighou
den; alle bijkomende werkzaamhe
den, zoals de verzending en de admi
nistratie, zullen worden uitbesteed
aan het Centraal Boekhuis.
.ROTTERDAM Op twaalf
otterdamse openbare basisscho-
n werken sinds augustus kleu-
rleidsters. Die twaalf kleuter-
dsters zijn door de gemeente
net goedkeuring van staatsse-
etaris Schelfhout) aangesteld
stagiaires en volgen daarnaast
n de pedagogische academie
n applicatiecursus om voor de
;e klas van de basisschool
schoold' te worden. Rotter-
loopt met dit experiment
oruit op de nieuwe kleuter- en
sisonderwijswet (die toch ooit
zal komen).
Pe kleuterleidsters staan in de
■este van de twaalf scholen voor de
ste klas. Onder toezicht, want dat
perplicht. Op die scholen betekenen
kleuterleidsters in feite een ver-
hting voor de overbezette basis-
lolen, waar te weinig personeel
or is.
ir is één school waar een speciaal
iruik gemaakt wordt van de toege-
egde kleuterleidster. Dat is de Jan
thonie Bijlooschool in Alexander-
der, waarvan de heer D. M. Baars
naf het begin (vijf jaar geleden)
ofd is. „Wij hebben geen aparte
rste klas en we konden dus de
nterjuffrouw niet daarvoor zetten,
en hebben we erover gedacht hoe
haar werk hier konden richten op
tussengebied tussen kleuterschool
basisonderwijs".
amgroepen
De Jan Anthonie Bijlooschool heeft
is geen eerste klas. Maar wat dan
el? „Bij de start vijf jaar geleden
ng het erom een onderwijsexperi-
tent te beginnen. We moesten een
hooi worden waar je niet kon blij-
en zitten en waar het om de indivi-
uele leerling ging. We werkten met
rie „stromen": een rompprogramma
at elk kind moest volgen en voor
daar zin en tijd voor had twee
tra-stromen.
littenblijven is hier vanaf het be-
i niet voorgekomen, behalve in de
Ïklas En dat kwam dan doordat
ind niet schoolrijp was. Dat be-
nu allemaal niet meer. Er zijn
stromen meer en ook eersteklas-
lunnen niet meer blijven zitten,
even geen cijfers meer, we wer-
ïll met zogenaamde stamgroepen
efpakketten".
,1 Op de Jan Anthonie Bijlooschool
j( M nu eigenlijk volgens het Jena-
g «model gewerkt. Er is een onder-
;e: een bovenbouw. Die twee groepen
'et ncn de stamgroepen, die weer in
r inere groepjes zijn onderverdeeld.
Ue stamgroepen zijn verreweg het
angrijkst voor de kinderen. Daarin
éi ngen ze de meeste tijd door met
.kringen, wereldoriëntatie etc.
n
n
el
laarnaast worden in andere groe-
ar vakken gedaan zoals rekenen en
ri En tenslotte worden er door de
ei deren nog weer andere groepjes
ormd om expressievakken, die
ie stal op een thema gebaseerd zijn,
beoefenen".
y. r zijn reeksen lespakketten sa-
si igesteld, die de kinderen moeten
ii werken". Dat kan in het tempo dat
flielf k ezen. Het ene kind zal lan-
doen over bepaalde pakketten
een ander kind. Het geeft niet of
wat achterloopt op één terrein,
dat het op een ander punt ïnis-
ien weer verder is. Wanneer het
n d door zijn pakketten heen is, kan
naar een volgende fase van het
w erwijs gaan.
1 euterscholen
Qeuters die al toe zijn aan het
sonderwijs, kunnen op het ogen-
J voor de wet niet opgevangen
1 rden hier. Er mogen hier op school
i kleuters komen die niet inge-
1 even zijn, dat wil zeggen, die niet
?r 1 oktober zes jaar zijn gewor-
Het zou al heel wat zijn als je
te kinderen die er eigenlijk al aan
K zijn, hier gedeeltelijk of zelfs he-
aal mocht toelaten.
'ij doen het nu maar zo: „onze"
Verleidster Elsje gaat naar twee
Verscholen, die vaak hun kinde-
aan ons „toeleveren" en helpt die
leren die al „ver" zijn. We zijn
die kleuterscholen aan het praten
r een soort pakketten, die die
Vers zouden moeten doen. niet
1 die pakketten zoals op de basis-
ooi, maar specifieke kleuterbezig-
•c en en vaardigheden, die kinderen
vier tot zes jaar zich eigen moe-
maken, zoals tellen etc".
'e kleuters die eigenlijk al rijp
j voor de basisschool krijgen van
R e alvast pakketten van de basis-
ool. Als ze dan op de basisschool
j len, dan kunnen ze verder gaan
,i r ze op de kleuterschool waren
leven.
1 egeliikertüd gaat de k'euterleid-
öok naar twee basisscholen. Daar
kt ze met die k'nderen die nog
1 «^hoQlriip ziin. Met die k'nderen
- kt ze de kleuterpakketten af,
Taan ze nog niet toe waren geko-
We hebben vier scholen bij dit
iwt betrokken, om zo een sneeuw-
Vfeet te krijgen. Niet alle kinde
van die twee kleuterscholen ko-
1 °P onze twee basisscholen. Ze
n§en dus hun ervaringen mee
andere scholen die ook mis-
J£n met pakketten willen saan
ken. Omgekeerd zijn er wellicht
gescholen die mee willen doen
kleuterpakketten".
De wettelijke barrières die bepalen
dat een kind pas de basisschool in
mag als het voor 1 oktober ges jaar is
geworden, worden door dit systeem
prachtig omzeild. Bovendien is er een
zinvoller gebruik gemaakt van de
kleuterleidster dan wanneer ze onder
toezicht in een eerste klas zou staan.
De heer Baars is ervan overtuigd,
dat er heel wat veranderd en ver
nieuwd kan worden als de organisatie
van het onderwijs zou verbeteren.
Dat klinkt wat technisch, maar zo be
doelt hij het niet. „Organisatie is een
kwestie van afspraken. Democratise
ring kan ook bereikt worden door de
vormen te veranderen, zodat iedereen
werkelijk meer kansen krijgt. Mijn
ideaal is ongedeeld onderwijs van het
vierde tot zeg het achttiende jaar.
Zoals je een aantal bezigheden bij
kleuters in pakketten kunt verpakken
en die kleuters desnoods midden in
de cursus in de pakketten van het
basisonderwijs kunt laten „overgaan",
zo zou het ook moeten met het ver
volgonderwijs. Je zou ook midden in
het cursusjaar eventueel naar het
vervolgonderwijs moeten kunnen
gaan.
Daarnaast zouden ook de uniforme
diploma's van nu weg moeten. Het zou
mogelijk moeten zijn, dat een jongen
een mavodiploma haalt, met een aan
tekening dat zijn wiskunde op athe-
naeumpeil staat. Voor die jongen zijn
er dan veel meer toekomst- en solli
citatiemogelijkheden. Als het zo zou
kunnen (en dat is mijns inziens een
kwestie van afspraak, van organisatie
van het onderwijs) ,zou dat werkelijk
democratisering zijn".
Eigen schuld
Nog een voorbeeld van organisatie.
„De chaos in ons onderwijs is onze
eigen schuld. Die speel-leerklassen,
de klassegesprekken, de expressie
vakken en noem maar op. Het werd
allemaal achter elkaar geplakt. De
organisatie van de school, bijvoor
beeld het klassikale systeem, maakte
een integratie van al die elementen
onmogelijk".
Op het ogenblik zou het moeilijk
zijn om de overgang naar het voort
gezet onderwijs soepeler te maken,
o.a. omdat de leraren per uur betaald
worden. Je zou kunnen denken aan
leraren in vaste dienst, met een vast
salaris en met vaste werktijden. „En
als er scholen zijn die willen veran
deren, die bv. een middenschool zou
den willen, dan zouden ze daarbij ge
holpen moeten worden. Als het on
derwijzend personeel dat zou willen,
dan zouden de barrières die de wet
nu nog veroorzaakt, weggenomen
moeten worden. Misschien dat er dan
een groter gevaar is dat zo'n experi
ment mislukt, maar het van bovenaf
opleggen van een maatregel die over
al gelijktijdig moet worden uitge
ROTTERDAM Op de Neder
landse Economische Hogeschool in
Rotterdam zal per 1 januari van het
volgend jaar een nieuwe spelling
worden ingevoerd. De Algemene Ne
derlandse Onderwijs Federatie. Ver
eniging van Leraren in levende ta
len, Vereniging voor Onderwijs in
het Nederlands en de Vereniging
voor Wetenschappelijke spelling heb
ben een compromis-spelling opge
steld die enigszins afwijkt van de
voorstellen van de in 1963 opgerichte
commissie Wesselings. Omdat de Ne
derlandse regering eerst in septem
ber 1972 samen met de Belgische re
gering zich over de Wesselings-voor-
stellen zal buigen, hebben de vereni
gingen een compromis-spelling ont
worpen.
De spelling ligt wel in de lyn van
de Wesselings-voorstellen en zal de
totale overgang straks eenvoudiger
maken. De NEH-raad besloot maan
dag tot het invoeren van de compro
mis-spelling.
Nieuwe cursus uit Japan
DEN HAAG Wist u, dat
kinderen tussen 4-6 jaar dus
kleuters bijzonder ontvanke
lijk zijn voor muzikale indruk
ken? Zij zijn op deze leeftijd in
slaat een algehele muziekleer
in zich op te nemenmits deze
spelenderwijsgebracht wordt.
Hiermee wordt natuurlijk niet
bedoeld, dat zij zich in de forse
theorieën van de muziek moeten
storten, zoals: wat is allegro of
adagio, hoe zit een symfonie in
elkaar, vertel eens wat van de
kwintencirkelen wat dies meer
zij. Maar zij kunnen met ple
zier maat, ritme, noten lezen,
schrijven en zingen leren en in
strumenten leren bespelen.
Daar is nu gelegenheid voor, want
de Yamaha Foundation for Music
Education heeft een kursus ontwik
keld die tot doel heeft jonge kinderen
een aan hun leeftijd aangepaste mu
zikale opleiding te geven.
Veel researchwerk is er verricht
voordat deze cursus tot stand kwam.
Psychologen, paedagogen, musicolo
gen, medici, etc. hebben deze materie
grondig bestudeerd, resulterend in de
eerste cursus te Japan in 1954.
Inmiddels hebben er in Japan al
meer dan een miljoen kinderen deze
muzikale opleiding gevolgd en zijn er
met veel succes in Amerika, Canada,
Australië, Thailand, Mexico, Noorwe
gen, Duitsland en Nederland Yamaha
muziekcursussen voor kleuters opge
richt.
Zoals gezegd ontvangen de kleuters
een algehele muzikale opleiding
De lessen worden in groepsverband
gegeven t.w. kinderen in één klas,
waarbij de moeders zoveel mogelijk
aanwezig moeten zijn. Elk kind heeft
als basis-instrument een voor dit doel
gekonstrueerd elektrisch orgeltje, dat
in gesloten staat een lessenaar is.
In groepsverband leren en spelen is
een fijne gewaarwording voor het
kind en met de moeder erbij nog fij
ner. Muzikale spelletjes en taken
kunnen ook thuis voortgezet worden,
aangezien ook de moeders de lessen
volgen.
Het les-materiaal is zeer inspire
rend voor het kind, want ook hier is
weer rekening gehouden met de leef
tijd.
Materiaal
Een leuk blauw schooltasje. een
metalen doosje waarin zich schrijf
materiaal bevindt, een kleine ritmica,
een stomme piano, een presentieboek-
je enz. De deksel van de metalen
doos is magnetisch met aan de bin
nenkant twee rijen notenbalken;
magnetische zwarte knopjes vormen
de noten, waarmee het kind weer
spelenderwijs leert omgaan. Dit alles,
samen met een bijzonder leuk
geïllustreerd muziekboekje vormt het
lesmateriaal.
Aan een groot magnetisch school
bord leren de kleuters de juiste
plaats voor de noten. Bij het begin
van de les wordt door een muzikaal
vraag- en antwoordspel vastgesteld,
welke kinderen aanwezig zijn. Aan
het eind van elke les ontvangt elk
kind een plakplaatje voor zijn pre
sentieboek je.
Alle stof wordt spelenderwijs ge
bracht, zo worden bijv. de witte en
de zwarte toetsen van het orgeltje
resp. huisje en tuintje genoemd. Ook
de vingers krijgen namen. Zo is de
duim Oma, de wijsvinger, Opa, en de
andere vingers zijn broertje, zusje, en
baby.
Dit zijn voor kleuters begrippen,
die spoedig geleerd zijn. De lessen
zijn echter niet toegespitst op het
leren bespelen van een bepaald in
strument.
De lessen zijn steeds boeiend en
zeer afwisselend. Soms zingen de kin
deren reeds bekende liedjes, die de
lerares op de piano begeleidt. Ook le
ren de kinderen ritme-instrumenten,
zoals triangel, tamboerijn, trom,
schellenkransje en dergelijke te be
spelen.
Het gehele programma is één groot
spel en als zodanig ondergaan de
kinderen het ook. Zij worden ver
trouwd gemaakt met muziek, een
waardevol bezit voor het hele leven.
Na afloop van de cursus, die twee
jaar duurt, kunnen de kinderen een
vervolgcursus volgen. Op de bereikte
leeftijd kunnen zij dan naar een mu
ziekschool of privéles volgen als zij
dat willen.
Nog een enkel woord over de lera
ressen. Deze moeten paedagogisch en
muzikaal aan hoge eisen voldoen. Er
worden uitsluitend leraressen met
Conservatoriumopleiding geaccep
teerd.
Het is een ontspanning en een
voor-opleiding voor kinderen van 4-6
jaar, die later misschien als hobby of
als beroep het muziekvak kiezen. On
der het motto: jong geleerd, oud ge
daan.
voerd, loopt ook vaak ellendig af.
Kijk maar naar de Mammoetwet".
Soepelheid
Organisatie en soepelheid, dat zijn
Baars' wachtwoorden. „Ik zou ook
van de eenhoofdige leiding afwillen.
Ik vind er niks aan, dat ik hier in
deze kamer zit, terwijl we met z'n
dertienen verantwoordelijkheid heb
ben. Ik zelf ben ambulant, ik begeleid
leerlingen, werk als remedial teacher.
Maar het zou goed zijn om weer eens
groepsleider te zijn en een ander
eerst hier te laten zitten. Maar dat
mag niet van de wet. Ik ga het wel
eens vragen. Nu decentraliseer ik.
Er zijn twee voorzitters van de on
derbouw en van de bovenbouw. Aan
hen delegeer ik veel. Op den duur is
het de vraag of ik hier nog moet
zitten, of er nog Wel 'een schoolhoofd
nodig is".
„Van al die dingen, dat werk, die
experimenten, daar kan ik lyrisch
van worden. Het houdt me erg bezig.
Elk kind is uniek en moet dan ook zo
worden behandeld. Stel je toch voor:
als statistici hebben uitgemaakt, dat
elk kind met 14 maanden moet kun
nen lopen en jouw kind loopt met 18
maanden nog niet, dan pak je hem
toch niet op en dwingt hem te lopen?
Maar geestelijk doen we dat wel. We
zijn veel te uniform. We willen dat
alle kinderen uit de klas met Kerst
hetzelfde niveau hebben".
ROTTERDAM Het bestuur
van het Nieuw Rotterdams To
neel heeft zijn functie neerge
legd. B en W van Rotterdam zijn
hiervan maandag schriftelijk op
de hoogte gesteld.
Het NRT-bestuur heeft B en W
laten weten dat in gesprekken
met de leiding is gebleken dat
men de door het bestuur voor
gestane noodoplossing niet meer
realiseerbaar vindt. Dit betekent,
aldus'het bestuur, dat het gezel
schap in zijn huidige samenstel
ling per 31 augustus 1972 niet
kan worden voortgezet en dat
voor het volgende seizoen naar
nieuwe mensen en structuren
moet worden gezocht.
Met name de instelling en de op
vatting van de betrokkenen jegens
elkaar en het gezelschap alsmede him
meningen over de toekomst na het
seizoen '72/'73 zijn, zo staat in de
brief, de afgelopen weken zozeer ge
wijzigd, dat hun samenwerking voor
het volgende seizoen onvoldoende
waarborgen biedt voor een aanvaard
bare presentatie.
Het huidige bestuur acht zich ver
plicht zijn functie neer te leggen, op
dat B en W en gemeenteraad van
Rotterdam nieuwe bestuursleden
kunnen benoemen, die vanwege
beëindiging van de werkzaamheden
van het gezelschap maatregelen kun
nen nemen en een nieuwe structuur
kunnen bepalen.
Het huidige bestuur is bereid de
lopende zaken nog te behartigen tot
dat nieuwe leden zijn benoemd. Zo
lang dit niet is gebeurd, dienen B en
W een persoon of een commissie te
benoemen, die intussen kan nagaan
-welke toneelvoorziening voor het vol
gende seizoen het meest wenselijk en
mogelijk is.
De leiding en het gezelschap zijn
van de beslissing van het NRT-be-
stuur op de hoogte* gebracht
