Suiker voor tandartsen de zondebok Drinkwater wordt helft duurder Positieve reacties op werken in weekend inplaats van celstraf Vrouw in arrest na mislukte bankoverval rrico Werkloosheid bij detailhandel 25 iroeent gestegen Werktijd verkorting in vier bedrijven Hoger personeel KLM ook in cao PPR-Kamerleden naar legerplaats in W.-Pi?itsland Lauwersoog toch bij Groningen Rouwbanden drinsren aan on stimuleren van de productie IAEA stoot Taiwan uit Aivi Aluminium deurluifels reeds vanaf f98,- Meeste mensen tegen overheidsingrijpen Voorlichting rond regio Roosendaal VRIJOAG 10 DECEMBER 1971 Tandbederf alleen door de mensen zelf te bestrijden door Dick Ringlever AMSTERDAM Het bericht, lat 2300 kinderen van 24 Am- terdamse lagere scholen ko nend jaar geen schooltandver- orging krijgen als gevolg van iet stijgend tekort aan tandart en, heeft opnieuw schril licht eworpen op de noodsituatie in eze sector van de volksgezond- leid. Bij de Nederlandse Vereni- ing voor Sociale Tandheelkun- e, de overkoepelende organisa- Se van de gemeentelijke ichool- iensten, spreekt men van een orgelijke toestand, niet alleen Amsterdam, ook in andere ilaatsen van het land. Geschat wordt, dat door die tekor- in volgend jaar meer dan 85.000 kin eren niet aan de tweede halfjaar- jkse controle toekomen. Er lijkt :en schijn van kans te bestaan, dat e 107 gemeenten (ruim 10 procent), ie door het artsentekort tot nu toe eheel van schooltandverzorging ver loken bleven, deze op korte termijn /él zullen krijgen. Integendeel: het robleem wordt steeds nijpender en en oplossing lijkt niet in zicht. Over et hele land genomen, zijn er hu al onderd full-timers tekort: een derde an het huidige aantal tandartsen bij eze diensten. Bij de vereniging kan men geen orzaak noemen van de dalende be- eidheid van tandartsen zich beschik- laar te stellen voor de schooldien- ten. Bij de Nederlandse Maatschappij ïr Bevordering van de Tandheelkun- e wél. Daar ziet men een duidelijke arallel met de tekorten over de hele inie van de tandverzorging. Daar- SOjiaast wijst men er op de geringe aantrekkelijkheid van de schooltand verzorging. Maatschappij-woordvoerder drs. G. H. J. Sollewijn Gelpke: „niet waar het de honorering betreft. Die ligt nu op een behoorlijk peil. Maar wél als je praat over voldoening in het werk. In de eerste plaats is het vrij eenvoudig en eenzijdig werk. Daarnaast speelt mee, dat veel artsen het werk vrij nutteloos vinden. Als je een gebit restaureert en dan merkt dat direct daarna in het speelkwartier soms on zen snoep naar binnen worden ge werkt, dan vraag je je als tandarts wel eens af welke zin het dan nog heeft zo'n kindergebit te verzorgen. Veel collega's ergeren zich daaraan". Tekort geen oorzaak Vooral dat laatste gegeven is aan leiding voor zijn sombere prognose, dat het probleem nooit zal worden opgelost als de mensen zelf niet mee werken. „Ik erger me er steeds op nieuw aan, dat de oorzaak van het vraagstuk altijd wordt gezocht in het tandartsen-tekort. Dat is gewoon niet waar. Natuurlijk: er is een tekort. Drieduizend artsen één op elke 4300 inwoners is te weinig. Maar zélfs wanneer je dat aantal zou ver dubbelen, zou dat nog geen oplossing zijn. De mensen vergeten, dat alleen zijzélf de oplossing kunnen leveren. Wanneer zij niet meewerken, zal het vraagstuk nooit opgelost kunnen wordeh." Hij wijst in dit verband op de snel le stijging van het suikerverbruik, dat onder tandartsen als enige oor zaak van het groeiende tandbederf (de laatste tien jaar toegenomen met 50 procent) wordt genoteerd. Solle wijn Gelpke: „dat is het werklijke probleem. Als je ziet, dat het ver bruik per hoofd al snel naar de 50 ki logram per jaar gaat, dan vraagje je wel eens af: waar praten we eigen lijk nog over De mensen willen ken nelijk geen oplossing. In het parlement lijkt de instelling al niet anders te zijn. Hoe zou anders te verklaren zijn, dat het wetsvoor stel tot verlenging van de tijdelijk verlaging der suikeraccijns zonder meer de Kamer passeert Als tand- zijijn wij geneigd te stellen, dat al die accijns niet hoog genoeg kan zijn. Waarom wél zware belastingen op al cohol en tabak en niet op suiker? Al die produkten hebben een even nade lige invloed op de volksgezondheid". Stijgend bederf Als illustratie daarvan geeft hij cij fers, die aantonen, dat sedert de ont dekking van bietsuiker in de Napo leontische tijd het tandbederf snel is toegenomen. Had in 1910 nog 30 pro cent van de 12-jarigen een volledig gaaf gebit, thans ligt dit onder de één procent.... De 15-jarigen hebben nu gemiddeld 20 gaatjes in de 28 tanden en kiezen, de 25-jarige gaat het hu welijk in met 28 gaten en van de 40-jarigen heeft ruim een derde geen enkele tand of kies meer. De maatschappij-woordvoerder: „Deze percentages komen steeds ho ger te liggen. Die ontwikkeling lijkt niet te keren, evenmin als het suiker- verbruik. -Door velen wordt nog wel eens aangevoerd, dat die suiker toch een nuttige voedingsstof is. Maar dat is een veelverbreid misverstand. Sui ker bevat geen enkele voedingsstof. Het is wat wij noemen een lege calorie. Zelfs zonder ook maar één gram suiker komt de mens niets te kort". Uitzichtloos In andere landen van de westerse wereld is die ontwikkeling, aldus de maatschappij, niet anders, al moet wél gezegd, dat de Nederlander tot de koplopers behoort waar het het tand bederf betreft. Een vrij recent onder zoek van de voedingsindustrie heeft geleerd, dat de Nederlander gemid deld tussen de hoofdmaaltijden door zesmaal suikerhoudende hapjes nut tigt. En de schooltanddiensL van Kat wijk registreerde nog onlangs, dat 12-jarige kinderen gemiddeld niet minder dan een kilo snoepgoed per week verorberen. Sollewijn Gelpke: „De gemiddelde leerling van de lagere school, krijgt een zakgeld van 50 cent tot een gul den per week erf dat gaat vrijwel helemaal op aan snoep. Kan het dan nog bevreemden, dat tandbederf hand over hand toeneemt? Zolang de ouders er nog niet van doordrongen zijn, dat snoep schadelijk is voor het gebit, dan kan je als tandarts gewoon niets doen. Een tandarts genéést im mers niet. Hij repareert alleen. Wie werkelijke genezing zoekt, kan die alleen bij zichzelf vinden". De maatschappij ontkent, dat het tekort aan tandartsen de belangrijk ste oorzaak zou zijn van de noodsi tuatie. Zij ontkent eveneens, dat er onder studenten geen belangstelling meer is voor het vak. Het aantal af gestudeerde tandartsen stijgt nog steeds. In 1982 rekent men zelfs op een aantal'van 5000, dat wil zeggen: één tandarts op 2900 inwoners. Maar zelfs met de prognoses voor het jaar 2000 (8700 artsen: één op 2000 inwo ners) zal men er, volgens de maat schappij nog lang niet zijn. „Alleen omdat", zegt Sollewijn Gelpke, „die uitbreiding nooit gelijke tred kan houden met de stijging van het tand bederf. We zitten in een volkomen uitzichtloze situatie." Hoé moeilijk die situatie is. onder vinden dagelijks duizenden. Bij zeer veel tandartsen is het al niet meer mogelijk binnen drie weken een af- Adviezen Van onze soc.-economische redactie UTRECHT In de eerste elf laanden van dit jaar was het aantal ferkloosheidsmeldingen bij de be- rijfsvereniging Detam (detailhandel n ambachten) ruim 25 procent hoger an in de overeenkomstige periode orig jaar. Tot eind november jongst- :den zijn ongeveer 19.200 aanvragen im uitkering ontvangen. Dit werd isteren medegedeeld op de in U- "echt gehouden jaarvergadering van e bedrijfsvereniging voor detailhan- el en ambachten. Het aantal ziektemeldingen bleef ot eind november vrijwel gelijk met e overeenkomstige periode in 1970. laarentegen steeg het aantal geval- en met een uitkering krachtens de ?et op de arbeidsongeschiktheidsver- ekering. Eind 1970 waren er bij deze edrijfsvereniging 396.000 werkne- iers verzekerd. De aanvragen om en werkloosheidsuitkering lagen in 970 bij de Detam boven het landelij ke gemiddelde. In dat jaar werd over 10.000 arbeids dagen 14,5 miljoen ulden uitgekeerd. GRONINGEN In de provincie roningen hebben vier bedrijven 'erktijdverkorting voor het personeel £ngevraagd. Silenka, Hoogezand, 'et een totaal personeelsbestand van 50 heeft voor 80 mensen werktijd erkorting aangevraagd. Scheepswerf ander te Delfzijl voor alle 190 perso- eelsleden, confectiefabriek Droge te inschoten eveneens voor het gehele ersoneel (106 werknemers), en Mar- o-Mark te Veen dam voor ruim 100 'an de 600 personeelsleden. Voor de personeelsleden van Silen- en Marko-Mark heeft de werk- Wdverkorting geen financiële conse quenties. AMSTERDAM De prijs van het drinkwater zal in de naaste toekomst gemiddeld met vijftig procent omhoog gaan. Dit heeft de directeur van het rijksinstituut voor drinkwatervoorzie ning, ir. T. Verheul, gisteren gezegd op een lunchbijeenkomst van de Ne derlandse maatschappij voor nijver heid en handel in Den Haag. De prijsstijgingen zijn een gevolg van de kostbare maatregelen die de drinkwaterbedrijven moeten nemen en bij toenemende verslechtering van de kwaliteit van het oppervlaktewa ter toch drinkwater van de hoogste kwaliteit te leveren. De prijs van het drinkwater bedraagt thans gemiddeld 75 cent per kubieke meter. Kwaliteitsverbetering van het drinkwater moet naar het inzicht van de heer Verheul bereikt worden door een waterbeheer dat in de eerste plaats is gericht op natuurbehoud. Een van de eerste stappen is dan de aanleg van zuiveringsinstallaties, de UTRECHT De KLM en de vak organisaties hebben een CAO voor het hele personeel afgesloten. Voor de eerste maal is deze cao mede onderte kend door de categorale vakorganisa tie van hoger KLM-personeel (700 le den). De cao, die op 1 januari van dit jaar ingaat en een looptijd heeft tot en met 31 december 1972, bevat geen bepalingen over de voornaamste ma teriële arbeidsvoorwaarden van het personeel. In verband met de plannen tot loonmatiging zullen die voorwaar den alsnog aan de orde worden ge steld bij het binnenkort te beginnen loonoverleg tussen KLM en vakorga nisaties voor 1972. terugwinning van schaarse stoffen en het opnieuw gebruiken ervan. Hij meent dat aan dergelijke problémen bij het onderzoek voorrang moet worden verleend. De drinkwatervoor ziening zal in de toekomst steeds meer afhankelijk worden van de kwaliteit van het oppervlaktewater. De winningsmogelijkheden van grondwater zijn namelijk beperkt. HILVERSUM De PPR-Kamerle- den dr B. de Gaay Fortman en M. van Huiten bezoeken zaterdag en zondag de Nederlandse legerplaats Hohne in West-Duitsland. VVDM- hoofd bestuurslid Ploemer gaat met hen mee om informatie te geven over de bijzondere positie van de militai ren in Hohne. Het bezoek is ter voorbereiding van de behandeling van de begroting van defensie in de Tweede Kamer. r Volgend jaar voor 85.000 kinderen geen halfjaarlijkse controle spraak te maken omdat zij overbezet zijn. Tandartsen met een praktijk van 10.000 patiënten zijn in Neder land geen uitzonderingen. Sollewijn Ge'pke: .,Je kunt natuur- lijk wel wat bijspijkeren. De enkele jaren geleden, naar Amerikaans voorbeeld, gestarte opleidingen tot mondhygiëniste zijn er een voorbeeld van. Ruim zestig van deze meisjes, die het voorbereidend werk doen voor de arts, werken op het ogenblik. De volgend jaar in Nijmegen (an dere universiteiten zullen snel volgen) te beginnen opleiding tot kinderland- verzorgster (assistentes, die eenvoudi ge vullingen kunnen verrichten) is een ander voorbeeld. Maar al die krachtsinspannig en al dat geld vor men maar een druppel op de gloeien de plaat: je lost er het probleem nooit mee op. Om maar één voorbeeld' te noemen: als je die ongrijpbare groep kleuters tot zes jaar wil vangen, zou je daarvoor alleen al 800 full-time tandartsen nodig hebben. Zelfs met de meest rigoureuzé maatregelen kom je er nooit uit". Waarmee de maatschappijij maar zeggen wil, dat alleen in de preventie het antwoord ligt op de vraag. En wat dat betreft, stelt zij ijvlofc drie ad viezen op. Verreweg hoogst genoteerd staat daarbij de massale fluoridering van het drinkwater („een maatregel, die het tandbederf met zeker 50 procent terugdringt. Protestgroepen mogen aanvoeren wat zij willen: er is nog nooit wetenschappelijk aangetoond, dat fluoridering schadelijk is voor de gezondheid"). Direct daarna adviseert de maat schappij een drastische beperking van het suikergebruik („zeker tot een derde, dat wil zeggen: hooguit wat suiker in koffie en thee, heel nu en dan een taartje en helemaal geen koek of snoep") en ten slotte het re gelmatig poetsen van het gebit (liefst met een fluoride-houdende tandpas ta). In ieder geval is dat zinvol om het tandvlees in conditie te houden. Van onze correspondent ARNHEM 'Wij willen wat ons betreft graag meewerken aan een stukje resocialisering' zegt dr. J. D. Meerwaldt, ge neesheer-directeur van sociaal- pedagogisch centrum 's Koonings Jaght' te Schaarsbergen, een in richting voor zwakzinnige kin deren, waar een van de drie jeugdige Arnhemmers bij ge- gerechtelijk vonnis drie maan den lang elk weekend in de keu ken gaat werken in plaats van celstraf te ondergaan. „Het is hier intern uitvoerig bespro ken. Het is natuurlijk een duidelijke zaak, dat zo'n jongen begeleiding no dig heeft. Hij zal ook gewoon hard mee moeten werken. Voorshands zien we echter alleen nog maar incidenteel mogelijkheden om dergelijke jonge ren in ons werkschema in te passen. Het zal er vanaf hangen hoe dit ex periment gaat verlopen." Ook dr. Bijleveld van de stichting "Het Dorp" die ook zo'n jongen krijgt, denkt in dezelfde richting. Hij vindt 'het persoonlijk "erg boeiend" om mee te werken en vindt het ook zinnig dat de betreffende jongelui, die z.i. helemaal niet als criminele elementen kunnen worden betiteld, hun vrije tijd in het weekend be schikbaar stellen voor werk in inrich tingen als "het Dorp". „Deze jongens zijn heus niet zo ne gatief" zegt hij. „Ze zien alleen de mogelijkheden niet om hun vrije tijd zinvol in te delen." Naar zijn mening heeft „Het Dorp" regelmatig werk voor deze mensen, vooral in de centrale keuken is er „plenty" te doen. Graag wil hij aan het Inzicht van de rechter overlaten, welke mensen, naar de mening van de advocaten die jongelui waarvoor gevangenisstraf weinig soelaas biedt, 'hiervoor in aanmerking komen. „We hopen dat het lukt" zegt hij. De heer Vink, economisch directeur van het verpleegtehuis „Insula Dei" wil het allemaal nog even afwachten. Hij signaleert een tot nu toe onopge- Van onze Haagse redactie DEN HAAG De Tweede Kamer heeft gisteren met algemene stemmen bepaald dat Lauwersoog, het voorma lige werkeiland voor indamming van de Lauwerszee, bij de provincie Gro ningen komt. Dit ondanks de acties van het comité „Lauwersoog bij Friesland", dat ervan uitgaat dat de belangen van dit gebied onvoldoende door de provincie behartigd zouden worden. Minister Geertsema (binnenlandse zaken) deelde nog mee, dat de nu ge trokken provinciegrens eventueel weer gewijzigd kan worden als de gewestvorming op gang komt. Als dan zou blijken dat Lauwersoog beter bij een „Fries" gewest aansluit, kan de provinciegrens weer verlegd wor den. Van een verslaggever UTRECHT Het samenwerkings- orgaan van de drie erkende bouw bonden, de centrale commissie bouw nijverheid, heeft er bij de leden van de Tweede Kamer op aangedrongen de regering zover te krijgen dat zij haar bouwbeleid wijzigt. In plaats van de bouwproduktie af te remmen, zou de regering deze moeten stimule ren, zo schrijft de commissie. Verder wordt geconstateerd dat van alle werklozen er vijfentwintig procent uit de bouw afkomstig is, ter wijl maar tien procent van de be roepsbevolking in de bouw werkzaam is. In een artikel in onze krant van gisteren werd uitvoerig ingegaan op de oorzaken van de malaise in de bouwsector. Dit is de uitgebrande auto, waarin donderdagochtend de bestuurder om het leven is gekomen tijdens een bot sing bij de oostelijke afslag naar Schiphol van de weg Den Haag-Rot terdam-Amsterdam. Na het ongeluk volgde een kettingbotsing. Er ont stond een file van acht kilometer. merkt facet aan deze zaak: „Stel dat ze hier meppen gaan uitdelen" zegt hij „dan zal ik ze weg moeten sturen en dan zal de rechter zijn voorwaar delijke straf (in dit geval 66 dagen) op moeten leggen". In „Insula Dei" heeft men bewust niet de weekenden gekozen omdat de mensen, die de begeleiding en het toezicht moeten houden, dan al extra zwaar belast zijn. De heer Vink ziet in zijn verpleeg tehuis voor de toekomst weinig moge lijkheden om zo nu en dan werk krachten in te passen. „We hebben nu een pakket werk liggen. We zouden voor hetzelfde geld een tijdelijke kracht kunnen aanne men. De man die dan bij ons komt. werkt dan ook gewoon van maandag tot en met vrijdag." Deze geluiden over een nieuwe vorm van strafoplegging sluit aan bij de opmerking van een van de advo caten, mr. J. M. Hu ver eergisteren bij de zitting van de politierechter. „Mag er tegenover het mislukken van ge vangenisstraf (wat in deze zaak naar voren kwam, was dat de drie ver dachten alle drie kennisgemaakt had den met cel en tuchtschool) dan het mislukken van dit experiment staan?" Dr. Bijleveld van „Het Dorp" vindt van wel en zegt dat uit het mislukken van een experiment, nog geen conclusies mogen worden ge trokken. Voordelen Mr. Huver somde gisteren de voor delen van de nieuwe bijzondere voor waarde op: „Communicatie in plaats van isolatie; geen nadelige beïnvloe ding door criminele elementen; socia le banden en de band met de werk gever worden niet abrupt verbroken; aansluiting met de maatschappij blijft bestaan. Bovendien, als dit ex periment gelukt, komt er een belang rijk arbeidspotentieel beschikbaar in de verzorgingssector, waar hulp drin gend geboden is. En", zegt mr. Huver, „het is positief. De man die een fout gemaakt heeft, stelt een deel van zijn vrijheid besohikbaar juist aan het al gemeen belang dat hij geschaad heeft." De therapie voor de drie jonge Arnhemmers, die vandaag vrij ko men, is overigens nu al begonnen. Ze stuurden een brief aan het slachtof fer, een fruitmand en verklaarden zich bereid de schade te vergoeden. De officier van justitie mr. J. Kopp, die heeft verklaard in 'hoger beroep te gaan tegen het vonnis, zal volgens de drie advocaten geen gelijk krijgen „als hij zegt dat er zo weinig controle is op deze voorwaarde. Bij een voor waarde dat een juffrouw in een be paalde straat niet meer mag „tippe len" is het zeer belangrijk of er een politieagent in de buurt is. De chef koks, die in Het Dorp en in 's Koo nings Jaght de pollepel zwaaien, zul len er heus wel voor zorgen dat de aan hen toevertrouwde mensen de kantjes er niet aflopen". Vice-admiraal J.B.M.J. Maas zal op 12 april op de meest eervolle wijze worden ontheven van de functies van Bevelhebber der zeestrijdkrachten en Chef van de Marinestaf, en zal op zijn verzoek op dezelfde datum de zeedienst met eervol ontslag verla ten (foto boven) Schout bij nacht E. Roest, Adjudant in buitengewone diensvan H. M. de koningin, momenteel Commandant Smaldeel, zal vice-admiraal Maas op volgen in zijn functie, (foto onder) WENEN (AP, Reuter) Taiwan is gisteren door de Internationale Orga nisatie voor Kernenergie (IAEA) uit gestoten als lid. China is uitgenodigd de plaats in te nemen waar „zij recht op heeft". De beslissing werd geno men met 13 stemmen voor en 6 tegen. Verder leveren we: alles in hard gemoffelde kwaliteit Voorzetramen, reeds vanat f 45.. per m; carports; patio's; ingebouwde serres en waranda e ln elke gewenste maat winkeloverkapping, nordeuren; raamhorren, ook oproL baar; windbrekers, nieuwbouwramen en -deuren. Bel nu 03410 5345 i ook s zaterdags) ot ecbrljt voor wQbUjvead bezoek en het bezichtigen van monsters. ALVI - HARDERWIJK Van een verslaggever HULST De 42-jarige mevrouw J. J. die in Meerbeke bij Brussel een café exploiteert, zit in het politiebu reau te Hulst, na een mislukte gewa pende overval op de Raiffeisenbank in Hulst De vróuw belde 's avonds even na negen uur aan bij de bank op de Grote Markt. Zij duwde de directeur, Van een onzer verslaggevers. AMSTERDAM Er zijn aanwij zingen dat het grootste deel van de Nederlanders er tegen dat de rege ring ingrijpt in het loonoverleg tussen vakbonden en werkgevers. Het Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie (NIPO) heeft met een steekproef onder ruim duizend mannen en vrouwen de uitkomst ge kregen dat 55 procent meent dat het overleg moet worden overgelaten aan vakbonden en werkgevers. Van de ondervraagden meent 39 procent dat de regering moet ingrijpen. Zes pro cent heeft geen oordeel. Opvallend is dat aanhangers van de WD en van DS '70 het sterkst voor overheidsingrijpen zijn (resp 55 en 52 procent). Onder de PvdA-stemmers zijn de minste voorstanders van over heidsingrijpen te vindén (27 procent). ROOSENDAAL In ons verslag van vijf november over de toekomsti ge ontwikkeling van de regio Roosen daal komt een zinsnede voor. die aan leiding zou kunnen geven tot misver standen. De agglomeratie Roosendaal beschikt inderdaad, zoals het artikel meldt, niet over een „vaste" voorlich tingsambtenaar. Maar de gemeenten Roosendaal én Bergen op Zoom heb ben wel eigen voorlichtingsambtena ren. die opendeed onmiddellijk een pistool onder de neus en sommeerde hem naar de kluis te gaan en de inhoud daarvan aan haar te overhandigen. De heer Boone deed alsof hij aan het bevel voldeed, maar toen hij de kluisdeuren en de beveiligingshekken had geopend, trok hij plotseling het wapen uit de hand van de vrouw en duwde haar achter de hekken. De vrouw ging enorm te keer en driegde dat haar vier helpers binnen tien minuten te hulp zouden komen, „dan schieten ze je neer en ontvoeren je vrouw en kind". De heer Boone waarschuwdè echter de politie, die even later, zeven man sterk, arriveer de. Over de motieven van de vrouw weet de politie nog niets. De vrouw zwijgt over haar helpers. Omdat haar auto niet in Hulst is gevonden, heeft men het vermoeden dat ze inderdaad hulp heeft gehad. De politie neemt aan dat die helpers er vandoor zijn gegaan toen ze het vermoeden kregen dat er iets mis was gegaan. Gouda bij kaa(r)slicht ,\L0// niet vergeten,.. Frieo eten

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 5