Kerk voorop in
ontwikkeling
Latijns-Amerika
Geen kruisbanieren
Studenten vragen rechter
toelating tot colleges
Een woord voor vandaag
COMIVI ENTAREN
Tweeslachtig
DE KER
DE WERELD
2
■U
■DONiD.ER.DAG 2 DECEMBER 1971 g
D room van tlr. L. Schuurman:
door Ton van der Hammen
Dr. L. Schuurman, de vroegere Voorburgse predikant die
voor de gereformeerde zending werkzaam is als docent aan
de Facultad Evangelica de Theologia in Buenos Aires, wil
wei eens, wat hij noemt, creat'ef dromen over de bijdrage
van de kerk als het gaat om recht en gerechtigheid in
Latijns-Amerika. Als die droom uitkomt zal de kerk voorop
lopen in de ontwikkeling en niet, zoals zo vaak is gebeurd,
achteraan komen en zich dan maar weer wat aanpassen aan
wat buiten haar om veranderd is.
Dr. Schuurman wil, met verlof in
ons land (hij reist overigens deze
week al weer met zijn gezin terug) in
alle bescheidenheid wel wat opmer
kingen kwijt over de plaats van de
kerk in de Zuidamerikaanse samenle
ving. Hij heeft vier jaar ter plaatse
geprobeerd zich in deze problematiek
in te leven en bovendien doet „zijn"
faculteit ook volop mee aan de voort
durende oecumenische bezinning over
de bijdrage van de kerk.
Eerst een korte situatieschets. Daar
is de rooms-katholieke kerk, de
grootste, die in haar totaliteit van het
traditionele type moet worden ge
noemd. De kerk als kant en klaar
heilinstituut, die weinig tot verbete
ring van de wereld doet. De kerk, die
op de gemiddelde Zuidamerikaan
aankomt als symbool van opgelegde
structuren, willen het alleen maar
voorzien hebben op het weinige dat
iemand bezit. kerk. die zich van
oudsher door de heersende machten
heeft laten gebruiken, doordat ze zich
ermee conformeerde.
Er is in die kerk echter wat aan de
gang, vooral bij de lagere geestelijk
heid. Bisschoppen als Camara en De-
voto zijn degenen die aan de buiten
wereld duidelijk maken dat er iets
bij die lagere geestelijkheid aan de
gang is. Iets in de geest van het
tweede Vaticaanse concilie met dat
DR. L. SCHUURMAN
Kwartet - Trouw
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
heel andere kerklJegrip, dat wil den
ken in categorieën als van: „Gods
volk onderweg", dat de bestaande
wereld wil verbeteren: dat dus veel
positiever over de wereld en veel
zelfbewust over de kerk wil spreken.
Maar voorlopig is die kentering niet
nader te duiden dan „een wolkje als
een mans hand".
Dan het „protestantse kamp". Daar
kunnen drie hoofdgroepen worden
onderscheiden. In de eerste plaats
kerken, ontstaan door zendingsactivi
teit, voornamelijk vanuit Noord-
Amerika. Signatuur: piëtistisch, anti
intellectueel. Verder: immigratieker-
ken, die naar binnen gericht zijn, om
dat ze de neiging hebben de traditie
van het moederland te conserveren.
Tenslotte: de pinksterbeweging, die
zeer sterk in opkomst is, vooral in
twee belangrijke landen van het con
tinent: Brazilië en Chili. In laatstge
noemd land wordt de omvang van
deze z.g. Pentecoastals tussen de tien
en vijftien procent van de bevolking
geschat. Grote groepen van juist de
allerarmsten worden erdoor aange
sproken (ze zijn daar broeders en
geen verschoppelingen). Maar ook
hier aanvaardt men de samenleving
zoals die is. De verwachting is uit
sluitend hemels, niet ook aards ge
richt.
Evenals bij 'het rooms-katholicisme
zijn er ook bij het veelvormige protes
tantisme in Latijns-Amerika tekenen
van hoop te bespeuren, die op een
mogelijke kentering duiden. Er heeft
zich namelijk een aantal groepen bin
nen het Zuidamerikaanse protestan
tisme ontwikkeld, die samen wellicht
een doorbraak tot stand kunnen
brengen om eindelijk, na zovele
eeuwen christendom in dit continent,
tot zelfstandige theologische bijdra-
èen vanuit de eigen situatie (theologie
in loco) te komen.
Bijdragen, die ertoe kunnen mee
werken, dat het evangelie voor het
dagelijks leven verstaanbaar wordt
gemaakt en die duidelijk maken, dat
het verbeteren van de samenleving
een stuk geloofsgehoorzaamheid in
houdt. Zodat mede en misschien juist
wel door het christendom Instaande
ongerecht ige structuren kunnen wor
den verlaten en vanuit de vrijheid
van de Messias een creativiteit kan
ontstaan, die nieuwe, betere structu
ren kan ontwerpen en daarvoor in de
plaats kan stellen.
Welke groepen zijn dat? Op drie
plaatsen worden pogingen onderno
men om uit de impasse te geraken.
Allereerst bij de groep „Kerk en
maatschappij in Latijns-Amerika"
(ISAL), een bundeling van een groot
aantal jonge theologen"afkomstig uit
diverse Zuidamerikaanse landen, die
zich verenigd hebben in een conti
nentale studiegroep, waarin de we
reldraad van kerken zeer duidelijk
geïnteresseerd is, Dr. Schuurman: „Je
kunt stellen, dat bij deze beweging
sprake is van één van de eerste arti
culaties van zelfstandig. Latijnsameri
kaans denken op protestants gebied,
waarbij dus de oecumenische dimen
sie duidelijk is".
De tweede groep is een aantal Bra
ziliaanse theologen In veel opzichten
is er bij hen qua denken een duidelij
ke overeenkomst met dat van de eer
dergenoemde ISAL-theologen. De
derde groep is de Facultad Evangeli-
ca de Teologia, waaraan dr. Schuur
man verbonden is, een „werkplaats",
die zich met de andere groepen ver
want voelt, maar daarbij sterk de na
druk wil leggen op de noodzaak van
een goede exegese bij de pogingen in
structurele begrippen de relevantie
van het evangelie voor het dagelijkse
leven te laten functioneren.
De Facultad in Buenos Aires ging
oorspronkelijk uit van de methodis-
tenkerk en andere Noordamerikaanse
kerken en groepen. De afgelopen ja
ren kwamen er Noordamerikaanse
presbyterianen bij (signatuur mid
den-orthodox, goals bij ons Je her
vormde kerk), alsmede lutheranen,
terwijl dr. Schuurman dan de gere
formeerden in Nederland vertegen
woordigt met als directe aanleiding
de aanwezigheid in Argentinië van
Nederlandse immigrantengemeenten.
Ik dacht maar nu droom ik heel
erg zegt dr. Schuurman, dat deze
drie groepen om te bpginnen be
vruchtend zouden kunnen inwerken
op leidende figuren van de pinkster
beweging, om daarna te trachten sa
men met rooms-katholieken als Gods
volk onderweg een aanzet tot de juis
te strategie te vinden. Contacten zijn
er al, over en weer, in diverse con
gressen, conferenties en andere ont
moetingen. Op zichzelf een boeiend
treffen.
Met rooms-katholieken is er her
kenning en directe aansluiting met
twee seminaries in Buenos Aires,
waarvan de docententeams nadruk
kelijk de stroming van «t tweede
Vaticaanse concilie „verUjj^pwoordi-
gen. Onze ervaringen op de Facultad
zijn, aldus dr. Schuurman, dat indien
de protestanten en rooms-kareholieken
hun theologische taak zo interprete
ren, dat je steeds terug moet naar de
exegese en steeds toe moet naar de
maatschappij (door samenlevings- en
andere vragen via de bijbel door te
lichten) de theologische oecumenische
samenwerking dan een feit is.
Voor wat het Zuidamerikaanse
rooms-katholicisme betreft zijn als
startpunt ook heel belangrijk de z.g.
priesters van de derde wereld, een
400-tal jonge geestelijken, van wie
velen hun pastorieën verlaten hebben
om als full-timers ambachtelijk werk
pan te pakken, 's Avonds en geduren
de de weekends vervullen zij onder
de paupers hun pastorale taak ook al
volgt de officiële kerkelijke hiërar
chie argwanend hun activiteiten.
Grote vraag: zal die droom verwer
kelijkt worden? Zeker is. dat de toe
komstige positie van de rooms-katho
lieke kerk voor de verdere geschiede
nis van Latijns-Amerika een van de
voornaamste factoren in het proces
van ontwikkeling zal zijn. Overtui
ging van dr. Schuurman: Wordt de
rooms-katholieke kerk in Zuid-Ame-
rika inderdaad een kerk van het
tweede-V aticaans-concilie-type, dat
wil zeggen: theologisch èn institutio
neel, dan zal zij de Zuidamerikaanse
ontwikkeling wezenlijk gaan beïn
vloeden.
De vraagstelling over het realiseren
van die droom spitst zich dus in feite
toe op wat de rooms-katholieke kerk
zal doen, die, zoals gezegd nu nog
overwegend in oude categorieën
denkt, traditioneel is. Van tweeën
één: of ze zal meegaan en vooropgaan
in het zoeken naar andere samenle
vingspatronen, of de Zuidamerikaanse
samenleving zal veranderen (wat on
danks de kerk toch gebeurt), waarna
de kerk zich, zoals tot nu toe gebrui
kelijk was, wel weer zal aanpassen.
De historische ervaring leert, dat
dit laatste het meest te verwachten
is. Dat dan geweldige evangelische
kansen gemist zijn, is duidelijk. Maar
toch.
Prijsvraag over
Fiolet en het
Griekse denken
ODIJK Pater dr. A. J. van der
Aalst te Nijmegen heeft de eerste
prijs gekregen in een prijsvraag wel
ke door de Evangelische Maatschap
pij te Odijk is uitgeschreven over het
onderwerp: „De betekenis van het
grieksdualistisch denken op de ont
wikkeling van het christendom en op
de verhouding van grieks en he
breeuws denken, in de geschriften
van prof. dr. H. A% M. Fiolet of
(„Vreemde verleiding" en „Tjveede
Reformatie")".
Bij de beoordeling van de inzendin
gen werd het hoofdbestuur van de
maatschappij geadviseerd door vier
theologen. De tweede en de derde
prijs kregen respectievelijk dr. R.
Ferwerda te Ede en pater dr. H. Ga-
lema te Heerlen. De prijzen zullen
worden uitgereikt in het Oranjehotel
te Nijmegen op maandagmiddag 13
december om vijf uur. Zij bedragen
respectievelijk 1.500, 750 en 250 gul
den.
NED. HERV. KERK
Bedankt: voor Sprang: L. J. Geluk
te Dirksland voor Huizen H. J. de
Bie te Wierden.
GEREF. KERKEN' (VRIJG.)
Beroepen: te Delfzijl: W. Pouwelse,
kand. te Apeldoorn te Goes, in sa
menwerking met Brouwershaven: H.
■T. Nijenhuis te Groningen-O
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: te Wolphaartsdijk: A. H.
den Boer te Ridderkerk, die bedankte
voor Leerdam.
Bijeenkomst van de Umbanda of ma-
cumba, de geestenvereniging van
deels Afrikaanse herkomst, waaraan
zoveel Brazilianen meedoen.
Christus spreekt met Zijn discipelen over de noodzaak van het
kruis. Hij,die de heer Heer de Hoogste gaat zich vernederen. Hij
die de zegen is, neemt de vloek op zich. En waar pralen de disci
pelen onder elkaar over? Ze vragen zich af wie van hen de
de meeste is.
Wat zegt de Here Jezus: Indien iemand de eerste wil zijn die
zal de allerlaatste zijn en aller dienaar." „Heersen" is het type
rende woord voor aardse machthebbers, dienen is het typerende
woord voor de Vredekoning die het Koninkrijk Gods nabij
brengt.
Christus illustreert Zijn les door een kind erbij te betrekken. Wie
een kind ontvangt in Zijn naam, zegt Hij, ontvangt Hem. Moodn
moet aan die tekst gedacht hebben, toen hem eens gevraagd werd
na een evangelisatiedienst of er ook zichtbare vrucht was. Ja, zei
hij. er waren twee en een halve bekeerling. Owas de reactie,
twee volwassenen en een kind zeker. Neen, zei Moody, twee kin
deren en een volwassene. Vergeet niet dat kinderen hun leven
nog voor zich hebben om God te dienen. Een. volwassene niet.
We lezen vandaag: Genesis 120—23
Numerus fixus in strijd met de wet"
Van een correspondent
UTRECHT De numerus fixus, die de subfaculteit pedagogie en
andragogie van de rijksuniversiteit in Utrecht heeft ingesteld, is in
strijd met de wet. Bij de loting voor de 250 beschikbare plaatsen
heeft het universiteitsbestuur gehandeld in strijd met de normen
van zorgvuldigheid door 16 studenten van loting uit te sluiten.".
Dit zei de Amsterdamse advocaat
mr. M. G. Rood namens de 16 studen
ten, allen in het bezit van het diplo
ma van een erkende sociale akade-
mie, in een bij de president van de
Utrechtse rechtbank, prof. mr. V. J.
A. van Dijk. tegen de rijksuniversi
teit aangespannen kort geding. De 16
studenten werden buiten de loting
gehouden en op de wachtlijst ge
plaatst, omdat hun vooropleiding on
voldoende zou zijn geweest en de in
zo'n geval noodzakelijke ministeriële
toestemming ontbrak.
ONRECHTMATIG
„Het universiteitsbestuur heeft on
rechtmatig gehandeld", oordeelde mr.
Rood. Numerus fixus is alleen toe
laatbaar als de minister daaraan zijn
fiat geeft, maar een subfaculteit mag
daartoe nooit op eigen houtje het
initiatief nemen en zeker niet via lo
ting en met uitsluiting van bepaalde
gegadigden.
Mr. Rood gaf toe, dat het diploma
van een sociale akademie nog geen
vrijbrief is voor toelating tot een uni
versiteit, maar in afwachting van de
volledige integratie, waarop een
staatscommissie thans studeert, ver
leent de minister in voorkomende ge
vallen automatisch toestemming. Dit
is louter een formaliteit en is in U-
trecht dan ook al jarenlang in ge
bruik. In de studiegids van de U-
trechtse universiteit zijn de gediplo
meerden van een sociale academie al
feitelijk gelijk gesteld met de bezit
ters van een HBS- of gymnasiumdi
ploma.
De 16 uiteindelijk geweigerde stu
denten zijn wel normaal bij de uni
versiteit ingeschreven, maar zij kun
nen een jaar lang niet studeren. Mr.
Rood noemde dit een vreemd beleid:
eerst weigeren omdat de ministeriële
toestemming er niet is en meteen toe
zeggen dat plaatsing volgend jaar wel
mogelijk is.
Bovendien is inmiddels gebleken,
dat een van de 16 studenten, die de
universiteit op haar „duister beleid"
had geattendeerd en alsnog toelating
tot de tentamens en examens had
geëist, is geaccepteerd. Bovendien
blijkt, dat de 16 studenten de colleges
normaal volgen en zelfs briefjes voor
het afleggen van tentamens ontvan
gen. Annulering vindt dan plaats,
omdat de betrokkenen niet officieël
zijn toegelaten.
NOODSITUATIE
Mr. M. E. van Nievelt zei namens
de universiteit, dat deze wordt gecon
fronteerd met een noodsituatie tenge
volge van de geboortengolf van vlak
na de oorlog. De staat is door het niet
tijdig nemen van maatregelen in ge
breke gebleven en de universiteit
staat nu voor de keuze het onderwijs
kwalitatief te verminderen door een
ongebreidelde toelating of een beper
king via de numerus fixus. De presi
dent van de rechtbank kan niet in
een kort geding worden gevraagd een
chaos te'laten ontstaan.
Prof. Van Dijk besliste dat het kort
geding op 10 deaember zal worden
voortgezet om de raadsman van de
universiteit de gelegenheid te geven
de zaak nader te bestuderen.
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal: 1. knaagdier, 4. stap, 7.
Europeaan; 8. spil van een wiel, 10.
voorheen, 13. rondhout, 14. slede, 16.
moerasvogel, 17. persbureau. 19. niet
dicht opeen staande, 20. volksnaam van
de kauw. 21. kindergroet, 22. palmboom,
24 muzieknoot, 26. vreemde munt, 27.
bevel, 2& duivenhok.
Verticaal: 2. vuur (mal.), 3. vreemde
munt, 4. meervoud (afk. Lat), 5. welaan,
6. deurwachter, 9. streek in Overijsel,
11. bergplaats. 12. papegaai, 15. latwerk,
17. zwemvogel, 18. gebak, 21. lidwoord,
23. bekend gebouw in Amsterdam, 25.
boom, 26. familielid.
Oplossing vorige punel
Hor.: 1. mol, 3. kei, 4. oom. 5. som, 7.
aga, 9. aks, 11. el, 12. re, 14. pa, 15. ik, 17.
ma, 19. AK„ 20. ka, 22. al. 23. sim, 25.
pos, 27. enk, 29. rel, 30. aar, 31. sap.
Vert.: 1. mis, 2. lom. 3. keg, 5. mak, 7.
al, 8. ar, 9. Aa, 10. si. 11. Eem. 13. eek, 14.
pok. 16. kol, 18. as, 19. A.M„ 21. AP., 22.
as, 24. Ier, 26. oor, 27. els, 28. kap.
handschoenen,
een persoonlijk geschenk!
karei doormanstraat 294 - rotterdam
venestraat 3 - den haag.
De motieven waarom de regering geen hulp zegt
te kunnen geven aan het humanitaire werk van
bevrijdingsbewegingen in de Portugese koloniën
in Afrika zijn zeer onbevredigend. Minister Boer-
tien heeft zich helemaal gebaseerd op het beginsel
van niet-inmenging in de binnenlandse aangelegen
heden van een ander land. Hij heeft dat niet alleen
maar formeel willen stellen, maar ook gewezen op
de gevaren voor het toch al zo kwetsbare inter
nationale bestel wanneer regeringen gaan ingrijpen
in eikaars interne aangelegenheden. Zodra men dit
verschijnsel veralgemeent wórdt het inderdaad
griezelig, maar de vraag is of dat meteen ook moet
gebeuren naar aanleiding van deze kwestie.
Als men hier het principe van de non-interventie
gaat hanteren dan blijft men dus grote stukken
van Afrika als Portugese provincies beschouwen,
ook al is er sprake van openlijk en brutaal kolo
nialisme van het soort dat in het Westen in velerlei
toonaarden is afgezworen. Aan dat afzweren wil
minister Boertien ook wel blijven meedoen zelfs
enigszins daadwerkelijk als het gaat om kader
vorming in het aangrenzende Tanzania. Daar
worden mensen opgeleid, zo heeft hij toegelicht,
die de leiding in Mozambique zouden kunnen
overnemen wanneer het land onafhankelijk wordt.
Het wil ons echter maar niet duidelijk worden
waarom dit minder interventionistisch" is als het
verstrekken van melkpoeder aan het Mozambique
Instituut in Tanzania, die mede bestemd is om de
honger te bestrijden in bevrijde delen van Mozam
bique waar de Portugezen oogsten hebben vernie
tigd.
Van het Mozambique Instituut is zelfs gevraagd
aan te tonen dat zulk een zuivelhulp niet naar
bevrijd gebied in Mozambique zou gaan. En een
desbetreffende verzekering van de leider van het
instituut, Janet Mondlane, werd als garantie on
voldoende geacht. De aanvraag zou via diplomatie
ke kanalen verder onderzocht moeten worden, zo
werd aan de Mondlane Stichting in Nederland
meegedeeld. In schrille tegenstelling daarmee
staat het moeilijk te schokken vertrouwen van de
Nederlandse regering, dat aan Portugese burger
luchtvaartmaatschappijen geleverde Friendships
niet voor militaire doeleinden in Angola gebruiki
worden, ondanks Portugese persberichten en on
danks een reportage van een correspondent in
Angola van de Süddeutsche Zeitung, die meldde
dat de Friendships intensief werden gebruikt voor
troepenvervoer op middelgrote afstanden.
De bewijslast drukt kennelijk heel wat zwaarder
op de overheersten dan op de overheersers.
Toen het Angola-comité onlangs aan de anti
revolutionaire partij vroeg hoe deze stond ten
opzichte van steun van de Nederlandse regering
aan onderwijs en gezondheidszorg van de bevrij
dingsbewegingen in de Portugese koloniën (op
dezelfde basis als de Wereldraad van Kerken die
gaf) luidde het antwoord: onze partij is daartoe
bereid. De Wereldraad heeft op zijn desbetreffend
besluit van allerlei kanten te horen gekregen, dat
de kerken zoiets niet mógen doen. De regering
verklaart thans zoiets niet te kunnen doen.
De vraag luidt dus vanwaar hun hulp komen zal.
door H. Biersteker
De Amerikanen voor wie China omtrent het begin
van deze eeuw het toneel was van „de grootste zeri-
dingsontplooiing van de geschiedenis" de over
treffende trap blijft daar. een gewilde uitdrukkings-
vorm zitten er wat beteuterd bij nu er een klein
openingetje is gekomen in het bamboegordijn. Hun
kerken hebben er net zulke emotionele bindingen
mee als de Nederlandse met Indonesië. Zij zagen al
hun werk ineenstorten in 1948, konden er geen
zendingsgeld meer voor kwijt in 1950 en kregen
hun laatste zendelingen terug in 1952. Hun gevoe
lens zijn te begrijpen. China vertegenwoordigt geen
ontvankelijke massa's, hunkerend naar een zin
geving, maar het is zélf in hoge mate missionair en
het heeft een boodschap voor de wereld. Wat moet
daar vanuit het evangelie op geantwoord worden,
gesteld dat. daar een schijn van kans op zou zijn.
Die verlegenheid proeft men in vele kerkelijke
publicaties In Amerika en conclusies zijn er niet.
Er is wel een grappige kreet die ik een tijdje terug
las van dr. W. Stanley Mooneyham, directeur van
een zendingsinstelling, genaamd „Internationale
Wereldvisie" die ook een soort waarnemingspost in
Hongkong heeft. Hij roept: „God, bewaar China
voor opportunistische evangelicals uit Amerika!"
Nu lijkt me dat voorlopig een gegarandeerd ver
hoord gebed; de opvattingen van voorzitter Mao
staan daar wel borg voor. Maar hoe kwam Mooney
ham. zélf een evangelical, tot die uitroep? Hij had
na het nieuws van Nixons voorgenomen bezoek aan
Paking een brief ontvangen met de volgende oproep:
„Wilt u één van de predikers zijn en de captain
van egp van de duizend teams in een evangelisa
tiekruistocht in de duizend steden van China? Laten
we klaarstaan om de eerste te zijn met de bood
schap van Christus nu deze grote natie zijn deu
ren weer opent voor de buitenwereld".
Het deed Mooneyham denken aan de vraag van
een Aziatische vriend: Moet God altijd per sé
via New York komen?
Als er een kans komt voor de evangelisatiever
kondiging in China, dan zal dat vrijwel zeker niet
gebeuren door niet-Aziaten, zegt hij. Dan vervolgt
hij (zoals alleen Amerikanen zich kunnen uitdruk
ken): ..Ik wil graag mijn deel dragen van de last
van 880 miljoen zielen in China, maar mijn huid is
blank, mijn ogen zijn rond en mijn neus is lang.
Kort gpzegd, ik ben het prototype van wat een ge
neratie Chinezen heeft leren haten".
Voordat de Amerikanen iets kunnen doen rul
len ze eerst moeten tonen dat zij het stadium van
de ..ugly Americans" te boven zijn, schrijft Moo
neyham, herinnerend aan een b<üoemd boek van
Graham Greene over een blunderende Amerikaan
in een Aziatisch land. „Laten we asjeblieft eerst
eens ophouden met onze bulldozer- en megaton-
aanpak. Een pas aangekomen vluchteling in Hong
kong zei laatst nog tegen me, die kerken hier heb
ben het alleen maar druk met programma's, ner
gens vind ik aandacht voor mijn persoonlijke pro
blemen. Als we in China elkaar als christenen
ontmoetten hadden we pastorale zorg voor el
kaar". Als God de kier in het gordijn wijd ge
noeg opent om een van ons door te laten dan
zullen we wellicht een ongelofelijk gelouterde
kerk aantreffen. We kunnen de Chinese christenen
beter vragen aan hun voeten te mogen zitten, dan
hun p|-eekstoelen te bestijgen".
Als er tenminste nog preekstoelen zijn. Raymond
Whitehead, leider van de studie van China van de
Amerikaanse raad van kerken maakte er geen
melding van na zijn bezoek aan China deze zomer.
Hij schreef alleen in Christianity and Crisis" dat-
de Islamitische Vereniging weer functioneert en
„dat christelijke leiders en instituten wellicht ook
weer zullen kunnen functioneren. Er werden in
diverse gespTekken hints in die richting gegeven.
Misschien zou dat dan net zo gebeuren als in de
jaren vóór de Culturele Revolutie van 1966, toen
Zij waren verenigd in "vaderlandslievende genoot
schappen", evenals roomskatholieken taoisten,
boeddhisten, islamieten. De laatste berichten over
verenigingen van „patriottische katholieken" uit
China wijzen in die richting. Dat hun lot volkomen
onderhevig is aan de doeleinden van de Chinese re
volutie staat wel buiten kijf. Ook al wil men er in
christelijke kring graag nog wel eens aan herinne-
Dominees uit China en de VS demonstreren in
New York tegen toelating van China tot de VN.
ren dat Mao in het grijze verleden ooit secretaris
van een christelijke bibliotheek is geweest en al
meent Wurmbrand zelfs dat er een poging tot zijn
bekering kan worden ondernomen, voor Mao is de
eeuw waarin al dat Amerikaanse zendingswerk
gebeurde "de eeuw der vernedering".
Een speciaal nummer van de „Church Herald" van
de Reformed Church liet vroegere China-zende-
lingen aan het woord over hun verwachtingen. Zij
zijn niet hooggestemd niet alleen vanwege hun
afkeer van het communisme maar ook omdat
Amerika volgens de een geen missionaire ijver
meer heeft, of volgens de ander zijn eigen verkon
diging niet waarmaakt zijn gedragingen. En een
Taiwanees, die zijn naam er niet bij wil hebben,
spreekt de vrees uit dat hij van de Chinese natio
nalisten, waaronder de bevolking van Taiwan sinds
1948 gebukt gaat, hem zullen doorverkopen aan
Peking. Taiwan wil nu werkelijk wel weer eens
zelfstandig worden verzucht hij. Ondertussen
waarschuwt hij de lezers: "Iedere gedachte om als
eerste door de straten van Peking te paraderen
met de kruisbanier, made in USA, is alleen maar
goed voor een klucht. De enige echte vorm van
christelijk geloof in China zal van de Chinezen
zélf moeten komen. En er zou wel eens een waar
achtiger vorm van discipelschap van Christus, on
besmet door westers materialisme, aan de Chinese
bodem kunnen ontspruiten. Laten we God niet
vóór willen wezen,"aldus deze Taiwanees.
