einig kans op succes bij gesprek Groep van Tien v EEN BEDENKELIJK KRIJGSRAAD-VONNIS cnn Rassenberaad hervormde kerken in Zuid-Afrika Nog diepe kloof tussen VS en overige landen Ir FLATGEBOUW INGESTORT Vrijwillige melding bij gevangenis na vonnis overwogen Knieval J voor Belgen Wie is van hout., otgeéi/oütAfaïr dcsc/aihpets ütaM, WGiNSDAG 1 DECEM3cR 1971 - «t-fW ROME (Rtr, AP, UPI) De ;ans, dat de conferentie van de Jroep van tien rijke niet-com- nunistische landen in Rome een iplossing zal brengen voor de al naanden voortdurende monetai- e crisis, is gering. Toen de con- erentie gistermiddag om half ijf eindelijk begon, leek de doof tussen de Verenigde Sta- ;en enerzijds en West-Europese landen en Japan anderzijds al- een maar groter geworden. NAPELS (AP) In de buitenwijk Frattaminore van Napels is vanmor gen een flatgebouw van drie verdie pingen ingestort na een hevige ont- iloffing. Uit de pinhopen waren bij het aan- jreken van de dag al vijf doden en vijf gewonden geborgen. De brand weer vreest dat nog ongeveer 10 per sonen bedolven zijn. Een getuige, die tegenover het ge- )ouw woonde, vertelde dat zij uit bed verd geslingerd door de ontploffing, en het gebouw in elkaar had zien zakken als een kaartenhuis. De brandweer vermoedt dat de ontploffing is ontstaan in een maga zijn van gasflessen op de parterre, waar ook een kapper en een meubel saak waren gevestigd. In de twee woonlagen boven woon den vijf gezinnen. De brandweer ver moedt dat misschien wel 22 mensen ten tijde van de ontploffing in de wo ningen waren. Verdachte van moord op diplomaat ontsnapt ISTANBOEL (AP) Vijf Turkse commando's onder wie een verdachte de moord op een Israëlisch diplo maat zijn maandag door een rioolbuis ontsnapt uit de militaire gevangenis gisteren in Istanboel bekendge maakt. De verdachte van de moord op de Israëlische consul, Ephraim Elrom, Vlahir Cayan, ontsnapte met vier an deren uit de Maltepe-gevangenis, al dus een gisteren gegeven communi qué. De andere- ontsnapten zijn Cihan Alptekin, Ulas- Bardakci, Ziya Yilmaz en de wegens een bankoverval ver oordeelde Omar Ayna, evenals Cayan, een lid van het verboden Turkse be vrijdingsleger. De ontsnapping vond plaats tijdens een belangrijk proces en wordt gezien als een ernstige in breuk op het prestige van de militai ren in een land, waar in de belang rijkste steden sinds 26 april de nood toestand is afgekondigd. LONDEN, (AP) Een gouden ring met een cornalijn die door de romantische dichter Lord Byron twintig jaar lang tot aan zijn dood in 1824 werd gedragen is gisteren op Sotheby veiling voor 450 pond verkocht. Ook in de eerste ronde van het top- gesprek kwam men niet veel verder. In een tweede ronde, 's-avonds, wa ren de ministers alleen ver gezeld van de presidenten van de centrale banken der tien landen. Amerika's negen belangrijke han delspartners (Engeland, Japan, Cana da, Zweden en de vijf grootste EEG- landen) hebben de VS gisteren for meel gevraagd de dollar te devalue ren. Daarmee werd de kans op een oplossing kleiner dan zij al was, want informeel was al bekend geworden, dat een devaluatie in het Amerikaan se voorstel niet voorkwam. Tijdens be sloten voorbereidende besprekingen op maandag had de Amerikaanse onder minister Volcker nl. het idee gelan ceerd, dat de VS de 10 procent extra invoerheffing zouden schrappen in ruil voor een revaluatie van alle ove rige 21 leden van de Organisatie voor economische samenwerking en ont wikkeling (OESO) met gemiddeld 11 procent. Zou Volcker zijn voorstel letterlijk opvatten, dan zou dat bete kenen, dat niet alleen landen als West-Duitsland en Japan hun munt zouden moeten opwaarderen, maar ook bijv. Portugal, Griekenland of zelfs IJsland, landen met een vrij zwakke economie.. Verrast De EEG-ministers van financiën, die dinsdagmorgen in een voorbe spreking bijeen kwamen, teneinde tot een gemeenschappelijk standpunt te komen, waren „verrast" over het Amerikaanse standpunt, zo zei een woordvoerder. Volgens deze. zelfde woordvoerder zou de Franse minister Valery Giscard d'Estaing zich iets sterker hebben uitgedrukt en gezegd hebben „lichtelijk teleurgesteld" te- zijn. Hoe dit ook zij, de EEG-ministers plus de «Britse minister van financiën kwamen overeen dat zij van de Ame rikaanse minister van financi4n'Con- nally nu eens duidelijk wilden weten of de VS bereid zijn de dollar te de valueren door middel van een verho ging van de goudprijs. De EEG-mi nisters verklaarden voordat de eigen lijke conferentie in het weelderige Palazzo Corsini begon, dat zij wel concessies wilden doen, maar dan uit sluitend op voorwaarde van een de valuatie van de dollar. Als die deva luatie 5 procent zou bedragen, dan zouden de Europese landen hun munt wel 6 procent willen opwaarderen. Bij een Amerikaanse bereidheid zouden de Zes en Engeland willen praten over concrete percentages, maar zo zei een woordvoerder, over handelspolitieke en agrarische zaken willen zij beslist niet spreken. De VS willen dit wel. Eigen iveg De Europese landen zouden van plan zijn Connally te waarschuwen, dat zij zonder een dollar-devaluatie voortaan hun eigen weg zouden vol gen. Dat zou waarschijnlijk neerko men op de controlemaatregelen over het huidige systeem van zwevende koersen, waarbij de stijging van de koersen beperkt zou worden. Zo'n ac tie zou lijnrecht ingaan tegen de Amerikaanse plannen. Volgens waarnemers is het beste, dat men van de conferentie kan verwachten, een verzekering van Connally, dat de VS z^ch nog eens zullen buigen over de kwestie van de goudprijs. Zou dit gebeuren, aldus de waarnemers, dan zou het slotcommu niqué vandaag meedelen, dat alle partijen het er over eens zijn, dat vooruitgang is geboekt. Blijft een dergelijke verklaring achterwege, dan zou dat betekenen, dat Connally een dergelijke verklaring niet had gege ven. JV ixon-Pompidou Helemaal zonder uitzicht is de con ferentie dus niet, al is het onwaar schijnlijk, dat men in Rome tot over eenstemming komt. Maar volgens sommige insiders kan veel verwacht worden van de bijeenkomst van Nixon en Pompidou, halverwege deze maand op de Azoren. Tijdens de zit ting van gisteren toonde Pompidou's minister van financiën, Giscard d'Es taing zich overigens weinig verzoe nend. Volgens hem moet de dollar ge devalueerd worden, omdat de VS een fundamenteel onevenwichtige beta lingsbalans hebben. Een Amerikaanse devaluatie is niet geheel uitgesloten, maar dan niet door een prijsverhoging van het goud (nu 35 per troy ounce), maar door een devaluatie ten opzichte van het papiergoud. Dit zijn de zg. speciale trekkingsrechten, die de leden van het Internationale Monetaire Fonds hebben op het IMF. Toch menen sommige waarnemers, dat een verho ging van de goudprijs niet helemaal in het rijk der verbeelding thuishoort. Van de Amerikaanse delegatie in Ro me maakt n.l. deel uit Arthur Burns, voorzitter van de Federal Reserve Board, die verscheidene malen heeft aangedrongen op een devaluatie van de dollar ten opzichte van het goud. 7- '"V -4 L* <lw -/ *r*V-r- tr;:- - m J X ..■■"b ,.it Nv ■-*: "V 'tM kL Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Zes van de acht Zuidafrikaanse kerken, die lid zijn van de hervormde wereldbond, zijn voorstander van een regionaal ras senberaad, zoals dat is voorgesteld op de hervormde wereldassemblee in Nairobi, vorig jaar juni. Dit meldde ds. Edmond Perret, secretaris-gene raal van de hervormde wereldbond, na zijn terugkeer in Genève van een bezoek van drie weken aan Zuid- Afrika. D'e assemblee van Nairobi tteval deze regionale rassenconferentie aan, om de Zuidafrikaanse kerken „de ge- Bijeenkomst van de Groep van tien" in het Palazzo Corsini te Rome om te trachten een oplossing te vinden voor de monetaire problemen. Op de voorgrond de Amerikaanse minister van Financiën Johan Conally. Mid den achtergrond dr. J. Zijlstra in ge sprek met minister R. J. Nelissen. legenheid te geven, samen de konse- kwenties van het evangelie voor het rassenvraagstuk onder ogen te zien en samen te zoeken naar middelen, waardoor deze konsekwenties in praktijk kunnen worden gebracht." De Nederduitse gereformeerde kerk sprak reeds aanstonds op haar vorig jaar gehouden synode uit, dat dit be raad nutteloos was, „daar de NG kerk reeds bij voorbaat veroordeeld is door de assemblee van Nairobi." Een zegs man van de NG kerk liet ds. Perret nu echter weten, dat deze kerk wel bereid is, om eventueel waarnemers naar het beraad te zenden en officieel te reageren op de conclusies van het beraad. De Nederlands Hervormde kerk voelt meer voor een uitwisseling van memorandums als noodzakelijke voorwaarde voor het starten van een dialoog over de rassenkwestie. De NG bantoekerk, de NG zen dingskerk (kleurlingen), de drie pres byteriaanse kerken en de verenigde Z.-Vietnam begon nieuw offensief in Cambodja SAIGON (UPI) i Zuidvietnamese strijdkrachten, gesteund door Ameri kaanse vliegtuigen en artillerie, heb ben gisteren een nieuw offensief ont ketend tegen guerrilla-strijders in het oosten van Cambodja, zo is gisteren uit militaire bron in Saigon verno men. Het nieuwe offensief vindt plaats in het grensgebied tussen Zuid-Vietnam, Cambodja en Laos. Een internationale conferentie van juristen in Algiers heeft gisteren het Vietnamiseringsbeleid van president Nixon veroordeeld als „neo-kolonia- listische onderdrukking" waardoor de fundamentele rechten van de volke ren in Indo-Ghina worden geschon den. De conferentie, waaraan juristen uit 38 landen deelnameSi, stond onder leiding van de Belgische hoogleraar Henri Rollin. congregationalistische kerk in Zuid- Afrika zijn zonder meer voorstander van de conferentie. De kerken zullen nu uitgenodigd worden, om leden te benoemen voor een comité van voorbereiding. Het is de bedoeling, dat de Zuidafrikaanse kerken zelf agenda, plaats en tijd vaststellen. Aan het beraad zullen verder leden van het uitvoerend co mité en van de staf van de hervorm de wereldbond deelnemen. WEESP Ter hoogte van Weesp is gisteravond om ongeveer half zeven een wagon van de int er city-trein AmsterdamWeesp uitgebrand. Een ander rijtuig werd voor de helft door het vuur verwoest. De passagiers konden ongedeerd de rijtuigen ver laten. De oorzaak van de brand is nog niet bekend. Het vuur ontstond plotseling irt een vouwbalg (rubber verbinding) tussen twee rijtuigen. Treinpersoneel en passagiers bestre den het vuur met blusmateriaal dat in de trein aanwezig was. De brand weer bereikte via de weilanden na vijftien minuten de trein. Omdat na het uitbreken van de brand de stroom op de bovenleiding werd uitgescha keld. kwamen een trein afkomstig uit Bussum en een uit Amsterdam, die juist op dat ogenblik in het be treffende baanvak reden tot stilstand. De passagiers werden met bussen naar Bussum en Weesp vervoerd. Gisteravond om ongeveer negen uur was het baanvak weer vrij. Van onze Haagse redactie DEN HAAG De directie gevangeniswezen van het Ministerie van Justitie bezint zich momenteel op de mogelijkheid voor ver dachten met een lopend vonnis algemeen de vrijwillige melding bij de strafinrichting in .te voeren. Deze maatregel valt in het kader van de bezuiniging op het personeel bij het gevangeniswezen. De directie gaat ervan uit dat een verdachte die, in afwachting van zijn vonnis, op vrije voeten is, en zich na zijn vonnis vrijwillig bij de strafin richting moet melden, weinig pogin gen zal doen om te ontvluchten. Hier door zou het aantal bewaarders kun nen worden verminderd. Momenteel geldt dit systeem al voor verkeers- overtreders. die een straf in Banken- bosch moeten uitzitten. Het was op Brits aandringen dat voorts het organisatiebureau Bakke nist-Spits en Co. in Amsterdam op dracht gegeven de organisatie van drie huizen van bewaring, Haarlem, Utrecht en Amsterdam, door te lich- Tegen zo'n vonnis kan niet genoeg ge protesteerd worden; het strafrecht is hier gebruikt voor een ander doel dan waar voor het geschreven is, schrijft onze juri dische medewerker in onderstaande be schouwing over de veroordeling tot twaalf o C jaar van Robert van S. door de Arnhem se krijgsraad. Ook tegen de wijze, waarop de zaak behandeld is, bestaat bezwaar. Van onze juridische medewerker In de zaak van Robert van S., die gisteren door de Arnhemse krijgsraad veroordeeld werd tot twaalf jaar gevangenisstraf plus voorwaardelijke terbeschikkingstelling met een proeftijd van drie jaar is heengegaan om een aantal vragen die van essentieel belang zijn om het gebeuren in zijn juiste historische verband te zien. Enerzijds door met de openbaarheid de hand te lichten (men deed zeer geheimzinnig met het psychiatrisch rapport), anderzijds door niet op de kardinale pun ten in te gaan is het publiek de mogellijkheid onthouden zich een juiste voorstelling van zaken te vormen. Wanneer men de moeite neemt de berichten sinds de tweede mei op volgorde te leggen kan men tot de volgende vragen komen: 1. Wat was de reden om Van S. goed te keuren voor militaire dienst, hoewel hij vijf maanden in de gevan genis heeft gezeten, terwijl de grens voor afkeuring bij twee maanden pleegt te liggen? Wat zijn de criteria voor de Militaire Inlichtingen Dienst om gebruik te maken van de Justitiële Documentatie Dienst inzake het strafregister van dienstplichtigen voor hun inlijving? 2. Is er sprake van ernstige nalatig heid bij de militaire psychiater bij Van S. met zijn moeilijkheden kwam, toen hij hem als simulant te rugstuurde, terwijl met weinig moeite door de militaire psychiater de ach- rgronden van Van S. in een be staand psychiatrisch raoport te vin den waren geweest? Waarom heeft en een psychiater in (militaire) enst? Welk opsporingswerk is er ver- cht om de UZI-pistoolmitrailleur te- te vinden die uit een openstaande t was ontvreemd? (Van S. heeft er ven maanden mee rondgelopen). Wat zijn de maatregelen in en ten anzien van de kazerne in Ede ge- eest? Waarom is de Koninklijke Ma rechaussee er niet in geslaagd om de munitie diefstal uit Garderen op te lossen? (Een super-speurder behoeft meneer niet voor te zijn: een munitie- bunker zonder braaksporen duidt op het gebruik van een valse sleutel. Waar kun je een afdruk van de echte maken? In het wachthuisje hangt de sleutel van het bewaakte object. Wie hebben er zoal op wacht gestaan om streeks de tijd dat er munitie werd vermist' Van S.?) 5. Wat zijn de maatregelen van de legertop op deze diefstallen geweest? Hoeveel wapens verdwijnen er uit het leger? Is men wel van deze dief stallen op de hoogte geweest? Waar om werd er in de berichten van de eerste dagen ontkend dat de wapens uit de legerplaats in Ede kwamen; en later, dat de UZI wel uit Ede afkom stig was, maar was gestolen in een tijd dat van S. daar nog niet was?; dat de herkomst van de munitie on bekend was totdat van S. bekende? IHet is vreemd dat al déze zaken onaangeroerd zijn gehlevpn tijdens de openbare behandeling. Zij zullen niet zijn vergeten, maar verzwegen. Het vermoeden is gewettigd dat in het psychiatrisch rapport ook wat kriti sche opmerkingen ten aanzien van de militaire gang van zaken rond Van S. voorkomen. Anders is de opmerking van de president van de krijgsraad dat hij hoopte dat Van S. niet de illusie had dat hij er op grond van het psychiatrisch rapport mild zou afkomen, weinig terzake doende als wel wordt meegedeeld dat de psy chiaters Van S. nauwelijks toereken baar achten. Door deze hahdelwijze van de krijgsraad waartegen de advocaat van Van S. zich niet verzet te is het geheel er voor het publiek niet inzichtelijker op geworden. Afgezien van de mogelijkheid dat Van S., ook zonder in dienst te zijn, ooit tot zulk gedrag als hij in België heeft vertoond, zijn toevlucht zou hebben genomen, is het zo dat hij door de militaire dienst in de gele genheid is geweest te doen wat hij deed. Nu wordt alleen Van S. verant woordelijk gesteld voor het gebeurde en dat is niet in overeenstemming met de werkelijkheid. Rookgordijn Er is een ander facet aan deze zaak dat de duidelijkheid evenmin bevor derd heeft. De auditeur-militair (de militaire officier van justitie) heeft tegen Van S. acht jaar gevangenis straf en onvoorwaardelijke ter be schikkingstelling van de regering geëist. De auditeur-militair vond dat een t.b.r. te weinig beveiliging van de maatschappij biedt en dat er daarom een gevangenisstraf moet worden op gelegd. Maar hij verzekerde wel bij voorbaat dat gebruik zou worden ge maakt van artikel 120 van de Gevan genismaatregel. Hierdoor wordt de mogelijkheid geopend dat een gevan genisstraf in een „psychopatenasyl" wordt ondergaan. De argumentatie en de eis van de auditeur-militair is daarom als een rookgordijn ten behoeve van de Bel gen te beschouwen. Want een gevan genisstraf, ondergaan in een psycho patenasyl, onderscheidt zich niet van een t.b.r., behalve wat de duur van de opgelegde gevangenisstraf be treft: de voorwaardelijke in vrij heidsstelling kanna tweederde van 'de straftijd plaatsvinden, terwijl een proefverlof uit een t.b.r. veel eerder mogelijk is. Voor het overige bevindt dn „gevangene" in de inrichting zich in dezelfde situatie als de t.b.r.-ge stelde. De auditeur-militair had dui delijker moeten zijn en zondermeer een t.b.r. eisen op de door hemzelf aangevoerde gronden. Bont De krijgsraad heeft het in dezen helemaal bont gemaakt. Bij het von nis van twaalf jaar gevangenisstraf werd bepaald dat dit ondergaan moet worden in een rijkspsychopatenasyl. Aan een prognose over de toestand van Van S. nadien wilde de krijgs raad zich niet wagen. Daarom werd er een voorwaardelijke t.b.r. aan vastgekoppeld met een proeftijd van drie jaar. Tegen een dergelijk vonnis kan niet genoeg geprotesteerd wor den. Ten eerste heeft niet de krijgsraad het voor het zeggen waar de gevan genisstraf zal worden ondergaan, maar het departement. Ten tweede is de ratio van de uitspraak dat Van S. in een zwaar beveiligde inrichting „behandeld" moet worden, maar wat de krijgsraad aan de ene kant niet wil: een prognose geven, doet de raad aan de andere kant wel: namelijk dat Van S. minimaal acht jaar psychia trisch behandeld moet worden voor dat een experiment met de vrijheid kan worden gewaagd. Een psychiater zou zo'n opdracht eigenlijk moeten weigeren. Verhouding tot België Met dit alles moeten we ons dan nu richten op onze verhouding tot België in deze zaak. Vier feiten zijn bij voorbaat relevant: 1. De Belgische politie wist Van S. niet te vangen (de Nederlandse overi gens ook niet); Van S. zorgde er zelf voor door naar de kazerne in Ede terug te gaan. 2. De Nederlandse marechaussee gaat niet met van S. naar België voor de (gerechtelijke) reconstructie. 3. De Nederfandse overheid levert van S. niet aan België uit om daar terecht te staan. (In de Uitleveringswet is het uitleveren van Nederlanders uitgeslo ten). 4. De Belgische agenten zijn met Nederlands staatseigendom neerge schoten. Vanuit het oogpunt van de Neder landse .overheid is het begrijpelijk dat er, als de zaken er zo voor staan, niet nog meer spanningshaarden wor den aangestoken. Van uit dit gezichts punt moeten er dan twee dingen ge beuren: a. Het falen van het Nederlandse leger moet geheim blijven; b. Aan de Belgen moet tegemoet gekomen worden in de strafmaat. Knieval Nu dit ook gebeurd is en met name door de krijgsraad een knieval voor de Belgen is gemaakt die publiekelijk hun afkeuring over de „lichte" eis van aoht jaar hebben laten blijken, moet men zich wel afvragen of hier nog recht is geschied. Een strafproce dure waarin essentiële informatie voor het publiek is achtergehouden, op welke informatie Van S. zich niet heeft (mogen?) beroepen, kan geen aanspraak maken op de kwalificatie .rechtmatig". Het resultaat van zo'n procedure zal nooit de status van rechtsoordeel kunnen krijgen. Evenmin kan van een strafprocedu re gezegd worden dat er gerechtig heid is geschied, wanneer daarin zo duidelijk tegemoet gekomen wordt aan de wensen van een goede inter- nationaal-politieke verstandhouding, en wanneer het vonnis hier een uiting van is ten koste van de indivi duele verdachte. Het strafrecht is hier gebruikt voor een ander doel dan waarvoor het is geschreven. Eens te meer wordt door een rechterlijk college uit de krijgs macht zelf aangetoond dat het hoog tijd wordt voor een werkelijke onaf hankelijke rechter voor militaire za ken, onderdeel van de huidige rech terlijke Organisatie. Bovendien zal een conclusie naar aanleiding van de zaak Van S. kunnen zijn dat de prio riteiten in de krijgsraad een tik keltje .verkeerd..liggen. Wat weegt zwaarder: gestolen wapens of lang haar? ten. Hierbij gaat het om de vraag of door een doelmatiger inzet van het personeel, het aantal bewaarders kan worden verminderd De directie gevangeniswezen ziet zich voor de taak gesteld om de straf inrichtingen met rond 250 man min der personeel te runnen zonder dat dit in kwaliteitsverlies of overbelas ting van het personeel resulteert. In dit verband wordt tevens bekeken of er mogelijk strafinrichtingen kunnen worden gesloten. Hierbij worden de inrichtingen in Alkmaar en Hoorn wel genoemd, maar een beslissing is nog niet gevallen. Onder het personeel in het gevan geniswezen bestaat onrust over de personeelsvermindering. Dit jaar be droeg het aantal personeelsleden offi cieel ruim 3450 man, terwijl er maar rond 3335 werkelijk in dienst waren. De ambtenarenbonden wijzen fop dat dit jaar het personeelstekort en de moeilijkheden in Breda, Esser- heem en Groningen al grote spannin gen onder het personeel hebben gege ven. „In het overleg met de directie gevangeniswezen hebben wij bena drukt dat, welke maatregelen ook worden genomen ter bezuiniging op de personeelskosten, deze niet tot taakverzwaring of kwaliteitsverlies mogen leiden", aldus een woordvoer der van de Nederlandse Christelijke Bond van Overheidspersoneel. Een delegatie van de ambtenaren bonden gaat op 13 december naar Groningen om daar met het personeel van het huis van bewaring over de moeilijkheden te spreken. AMSTERDAM Jan Foudrai- nes „Wie is van houtstaat deze maand bovenaan de lijst van meest verkochte boeken. De volgende negen zün: Herinne ringen van een engelbewaarder (W. F. Hermans), Bereneiland (A. MacLcan), De man met de witte das (G. Bomans), En nu de keuken in(T. Kortooms), Werkkleding (J. Wolkers). Par- bleu (M. Toonder), Huurders en onderhuurders (H. Haasse), Sol daat van Oranje 4045 (E. Ha- zelhoff Roelfzema), Gewoon maar doorgaan (S. Carmiggelt). (advertentie) vraag kleuronbrochure dcalerlljst aan bi] Rlha Harderwijk

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 7