Het levende fBPII
schilderij
terug
„Handelwijze van
taxichauffeurs
onaanvaardbaar"
Antieke gobelins herstellen
is een heidens karwei
H. A. KOENZEN UIT PIJNACKER VOORZIET
AQUARIUMHOUDERS VAN PLANTEN
Gouda bij
ikaarslicht
GS wil busdienst
tussen Terneuzen
en Hoedekenskerke
Burgemeester Thomassen:
Vrouw
gewond, huis
ruïne
Hartelijk dank...
5
DINSDAG 30 NOVEMBER 1971
Spar
iblnetw
Hyac
ïrysant
PIJNACKER De dertigjarige hl. A. Kneuzen maakt zijn
handen niet meer vuil. In een kas warenhuiszeggen de kwe-
ferg Van 1200 vierkante meter op de grens van Pijnacker en
dérkei graaft en plukt hij in helder water naar planten, die een
veekje later hun weg vinden naar duizenden aquaria in Neder-
and: zo'n 40.000 per week, dat is 8.000 per werkdag. Tropische
waterplanten, afkomstig uit Singapore, Siam en Brazilië. Twee
k naai per week landt op Schiphol een vliegtuig met dit kwetsbaar
quariumgerief en Koenzenhij plant maar dóór.
50-
^'J Koenzen staat voorbeeld voor het
ba erhaal van de kantoorbeambte, die
lertt Bt in zijn stoel niet meer ziet zitten,
itslag neemt en op eigen houtje
ïnso—hter de dagelijkse boterham jaagt.
360. ét succes, overigens, anders zou hij
vergeleken kunnen worden met
jks- miljonair wordende trambestuur-
er, al is Koenzen bij lange na geen
- iljonair.
-28o~ Maar wie weet: als de plantenkwe-
lapsti jr zich in dezelfde lijn ontwikkelt
in de afgelopen twee jaar, dan zal
'tomi$een zÜn zakelijke instelling hem
og in de weg staan. Want hobby en
stken ze zijn nauwelijks te combi-
J° Dat doet Koenzen dan ook
o—H, et
Aanlijn verhaal begint twee en half
aber" celeden sP'jkenisse- a,s calcu-
dientor bij een middelgrote machincfa-
an i»iek. Hij is bestuurslid van de plaat-
1M01 aQuariumvereniSin6 cn hi-l
lardeaCdt aan een „visbeurs" te beginnen.
;cn est wil zeggen: „Als we gezamenlijk
unind ;open zyn we goedkoper uit. Ik
te CRa 1 er wel een schuurtje voor."
kwaiü )at schuurtje werd te klein en
nucj m twee jaar geleden werd de privé
?er si 'beurs in een warenhuis van
•areko
lnkei
ïWOOl
aarzei
nandf
/eren:
GOUDA Woensdag 15 de-
Nuchitember wordt voor de zestiende
ïandei ^eer ,je Markt in Gouda verlicht
and«e*iet kaarsen. Diezelfde avond zal
e consul-generaal van Noorwe-
^jjen de kerstboom, die een ge-
:henk is van de Noorse stad
longsberg, ontsteken.
„Gouda bij kaarslicht" is een
iditioneel evenement dat jaar-
iks duizenden bezoekers trekt
van ver over de Nederlandse
ns.
Het begint om 19 uur met de
^speling van het carillon van de
tean!lnt Janskerk door de beiaardier-
irissenler mejuffrouw M. Blom. Om
1.30 uur leest de burgemeester
dieren;1811 Gouda- mr- P- van Dijke, het
.verkpi erstevangelie. Direct daarna
loo—1650, ordt de kerstboom ontstoken,
'if,ejttenM Paarna volgt een samenzang
per ggan ongeveer een half uur van
paarden >rst- en adventsliederen onder
De hi |ding van de heer Van der
lovembe sek, dirigent van het Christelijk
rigen u fmengd-, Jeugd- en Kinderkoor
pH Hosanna". Voor de begeleiding
2180, oi rgt het Goudse Harmoniekorps
sl' io- >e Pionier". Medewerking ver-
spanvta len verder onder anderen
0 ^iddX^akimstkoor „Caecilia", Man-
[X 48-^énkoor Gouda's Liedertafel" en
licht 3S-pt Christelijk Oratoriumkoor
^ius Deo".
kabeijniVanaf 20.15 uur tot 21 uur
makrabrdt een promenadeconcert ge-
deïsganl ven in de sint Uanskerk door
ig 109-1- Chr. Oratoriumvereniging
iaring 6^aus Deo" met begeleiding van
randde* orSanist Klaas Boersma en de
■s mpettist Dick Geerts onder
ïsten ding van de dirigent de heer
««J b der Panne. Toegang tot dit
50 kiste >cert is gratis.
lovendien is die avond ook het
delijk museum Catharina
Gisteran Bthuis tussen 20 en 22 uur ge-
de 57e snd.
de Ve
Sassen'
er De B ,r wee/c 4q qqq waterplanten op
woninf >ierkante meter kas. Links baas
aantal 1 zen
103, hel
aar 725.
ihaafd o
.verkies
dwijk)
verd als
enheim)
Or
n, de N«
erenigii
■icht dal
kerk t<
mist
sal
ng zal
1 wordei
radio
zijn schoonouders in Nootdorp geves
tigd. Vissen gingen er uit, planten
bleven. Meer en meer planten, bak
voor bak; Koenzen nam zijn ontslag
als calculator en ging voor zichzelf
calculeren: de planten zouden meer
opleveren dan de cijfers van de ma
chinefabriek.
In mei van dit jaar had Koenzen
het in Nootdorp wel gezien; plannen
om in Amersfoort verder te gaan, op
een groter terrein en met een huis bij
de kwekerij Koenzen reisde steeds
van en naar Spijkenisse-Nootdorp
leden schipbreuk en de van oorsprong
Hagenaar kocht een pand in Pijnac
ker. Een boerderij mét warenhuis,
ruim 1200 vierkante meter en moge
lijkheden voor uitbreiding.
Alle plannen voor de toekomst en
de herinneringen aan vroeger, die nog
zo vers zijn, want wat is nu twee
jaar, komen er aarzelend uit, alsof
Koenzen nog steeds hobbyist is en
dat is eigenlijk wel zo. Wél komt nu
iets boven, dat op zaken doen lijkt.
Koenzen zelf: „Als je zo'n bedrijf niet
rendabel maakt, ben je gauw genoeg
weg." Maar met het rendabel maken
en een beetje overhouden, houdt het
op.
„Volgend jaar gaan we naar Singa
pore. om de boel ter plaatse eens te
bekijken. We hebben het goed, wat
zal je je verder druk maken?" Koen-
zen is tevreden. Wel heeft hij het
voorbeeld voor ogen van een tuinder
die plotseling in Frankrijk enorm
goed boerde met zo veel miljoen
kroppen sla en als hij nou eens
Plannen drijven als waterlelies bo
ven: een hoekje hier voor particulie
ren. een kamertje daar voor een ge
sprek en natuurlijk, moet er een kof-
fieautomaatje komen. En een man.
die kan vertellen hoe je een bedrijf
als dit efficiënt kan opzetten. Zodat
de mensen zo min mogelijk hoeven te
lopen.
Maar de ontwikkeling is snel ge
gaan. eigenlijk té snel. „Ik kan in
rommel niet werken. Bij die fabriek
moesten ze niet tegen me praten als
m'n bureau vol troep lag, dan kregen
ze ruzie. De rommel moest eerst wor
den opgeruimd.
Nu is Koenzen geen man, met wie
je onmiddellijk ruzie krijgt, zélfs niet
wanneer zijn kas waarin zes man
personeel werkt, nog niet helemaal op
orde is. „Er is nog zo veel te doen."
Aan het boerderijtje aan de Klap-
wijkseweg 10, tussen de Groenekade
en het Klapwijkselaantje is niet te
zien. dat er internationale handel
wordt gedreven. Waar de eerste aan
vragen uit Zweden, Duitsland en Bel
gië zijn binnengekomen voor planten,
planten en nog eens planten, die alle
in de kleurrijke aquaria terecht ko
men.
Koenzen: „Je kan duidelijk mer
ken. dat de mensen TV-moe worden.
Ze willen het levende schilderij te
rug, met mooie beelden zonder com
mentaar en rampen. En als er een
ramp is. betekent het, dat er een vis
je dood is...'
In die1 wereld leeft Koenzen. Met
een béétje tijd voor de goede kennis
op zaterdagmiddag. En voor de parti
culier in nood, die niet op werkdagen
moet komen met de 8.000 planten die
per dag worden verpakt. Wel, alstie
het niet te bont maakt, op zaterdag
middag. Want uit zijn eigen kweek
mag Koenzen verkopen en er is zo
véél eigen kweek.
Volgend jaar is er een nieuwe
aanbouw, Braziliaanse planten. Een
probeersel. Het ,,'s proberen" ligt
Koenzen overigens wel, als je die im
mense ruimten ziet: particulier initia
tief. Maar mooi.
4740, 1
2433, 1
3748. 1
4860. 1
3543, 3
P. v. d
nsburg,
Waterplanten kweker H. A. Koenzen met de tijgerlelie,
zijn duurste plant.
MIDDELBURG Gedeputeerde
Staten van Zeeland hebben de minister
van Verkeer en Waterstaat verzocht
vier bussen beschikbaar te stellen
voor de lijnen Goes-Kruiningen-veer-
haven Terneuzen. Provinciale Staten
hebben zich om financiële redenen
neergelegd bij de opheffing van de
veerdienst Terneuzcn-Hoedekensker-
ke, maar stelt daarbij als eis een di-
rekte busverbinding.
De betrokken vervoersmaatschap
pijen zijn bereid deze lijn in te stel
len mits de mogelijkheid van een re
delijk rendement wordt geschapen.
Met de aanschaf van het busmate
riaal is 500.000 gemoeid.
In West-Brabant:
werkende Turken
kozen bestuur
BREDA Een groot aantal van de
13.000 Turkse werknemers die in
West-Brabant werken hebben in Bre
da een Turks bestuur gekozen dat zal
opkomen voor de belangen van de
Turken en controle zal uitoefenen op
de Stichting Bijstand Buitenlandse
Werknemers Dit gebeurde op aanra
den van de federatie West-Brabant
van de PvdA en van het bondsbe-
stuur van de Metaalbond van het
NVV.
De Turken vinden dat de Stichting
Buitenlandse Werknemers hen te
weinig steun geeft. Zij hebben boven
dien het vertrouwen verloren in de
groepsleider, hun landgenoot A. Oz-
turk, die door het ministerie van
CRM is aangesteld. Deze heeft zich
nu bereid verklaard tot volledige sa
menwerking met 'het gekozen be
stuur.
De secretaresse van de federatie
West-Brabant van de PvdA, me
vrouw A. Bliek, heeft meegedeeld dat
er in de Tweede Kamer vragen ge
steld zullen worden over de 20.000
gulden die de Stichting zou hebben
teruggestort in de kas van het minis
terie. Deze gelden zouden niet voor
activiteiten gebruikt hoeven worden.
De Turken hebben te kennen gegeven
dat zij van dat geld graag een mos
kee zouden hebben.
BERGEN OP ZOOM De 32-jari-
ge M.M.H. uit Bergen op Zoom heeft
bij de politie bekend zijn 7-jarig
dochtertje te hebben mishandeld. Hij
drukte brandende sigarettenpeukjes
uit op de handjes, benen en lippen
van het kind. De man is aangehou
den.
Echtpaar Welbooren restaureert al twintig jaar
DEN HAAG Zo te zien is het een gewoon hoekhuis op het
noord-oosten. Veel ramen met een beetje vitrage ervoor. Kom je
binnen dan merk je het pas. Op een gespikkeld, koel granieten vloer
oppervlak staan twee houten werkbanken. Er omheen gewonden
uiterst kostbare, eeuwenoude gobelins. Een man en zijn vrouw zitten
voorovergebogen over de behangseltapijten. Ze praten niet, ze res-
tuareren. Langzaam tikt de tijd voort in deze ruimte waar een
antieke rust hangt en waar het ruikt naar proper. Kunstwever
J. Welbooren staat op van zijn werk. In de aangrenzende huiskamer
pakt hij van de tafel een donkerbruine stopfles die hij omschudt.
Enkele brokjes indigofera tinctoria vallen eruit. De kunstwever kijkt
er even naar en zegt dan; „Das is het. Alles wat ik nog heb."
Het zijn brokjes van een diep blau
we kleurstof, waar de 53-jarige kunst
wever en tevens restaurateur op
wijst. Een natuurkleur die volgens
een moeizaam proces bereid wordt
uit het tropische plantje indigofera
tinctoria en die vroeger veelvuldig
gebruikt werd bij het weven van go
belins. Sinds de bereiding van een
synthetische indigo is de echte indigo
zo goed als niet meer te krijgen.
De Welboorens zitten er maar mee,
want voor het herstel van gobelins
hebben ze het natuurlijke blauw hard
nodig. Het namaak-indigo gaat na
melijk niet met zijn tijd mee; het
leeft niet. Het natuurlijke blauw daar
entegen wint met het verstrijken van
de tijd steeds meer aan kleur. „Je
kunt het een beetje vergelijken met
een oude eikenhouten kast. Daar zet
je toch ook geen nieuw stuk meubel
plaat in?" verduidelijkt de restaura
teur in zijn woonhuis annex werk
plaats aan de Haagse Schenkkade.
regenwater verwerkt tot een vloeibare
kleurstof. Daarin worden de onge
bleekte garens geverfd.
„Op die momenten", bekent de
kunstwever, „voel ik me net een al
chemist. Dan zit ik te goochelen met
kruiden, net zolang tot ik een kleur
naar mijn zin heb. Dan sta ik mid
den in die kruidengeuren met de deu
ren zoveel mogelijk dicht, omdat ik
anders last met de buren krijg. Meer
dan een ons tegelijk durf ik daarom
nooit te verven. Bovendien blijft het
oppassen geblazen, want ik heb het
wel eens meegemaakt dat bij iemand
de keuken uit elkaar sprong toen hij
met kleurmengen bezig was."
Moord
Tevergeefs
Enige tijd geleden plaatsten de Wel
boorens de volgende advertentie in
een weekblad: Al jarenlang verven
we wollen en zijden garens voor de
restauratie van antieke weefsels. Het
plantaardige indigo is echter al jaren
niet meer in de handel. Is er soms
een apotheker of drogist die nog een
oud voorraadje heeft?
„Geen enkele reactie op gekomen",
vertelt de heer Welbooren, die samen
met zijn echtgenote al ruim twintig
jaar restaureert. „We hadden een
stille hoop dat er nog apothekers of
drogisten waren, die het hadden. Heel
vroeger werd het indigo namelijk door
specialisten gebruikt voor nieronder-
zoek. En zo'n tweehonderdvijftig jaar
geleden nog werd het bü drogisterijen
verkocht om op zwerende wonden te
leggen. Nu gebruiken wy het om de
gaten in gobelins mee te helen."
Boombast
De tijd, die nodig is voor herstel van
één gobelin, lijkt voor een leek zeer
lang. Zes jaar is heel normaal voor
een gobelin van pakweg zes bij drie
meter. Daar staat tegenover dat een
eenmaal gerestaureerd wandtapijt
weer honderd jaar mee kan. „De men
sen die komen kijken, vinden altijd
dat het te langzaam gaat. Dat ergert
me. Het is nu eenmaal een langdurig
werk omdat het allemaal handwerk
is. Bovendien zitten die oude doeken
heel ingenieus in elkaar en zijn veel
technischer en esthetischer van opzet
dan dc moderne stukken. Soms zijn
we alleen al uren bezig met het zoe
ken naar de juiste kleur."
Die kleuren zijn een hoofdstuk
apart. Alle gobelins zijn geweven van
natuurlijke kleuren. Er zijn dagen dat
de heer en mevrouw Welbooren de
bossen intrekken op zoek naar stuk
ken boombast en speciale korstmos
sen. In de keuken worden deze ingre
diënten in een roodkoperen bak ge
deponeerd en met behulp van gekookt
Alles bij elkaar liggen er in het
atelier meer dan duizend spoeltjes
met verschillende kleuren. Kleuren,
waarvan de wever niet altijd het ge
heim wil prijsgeven. Dat is een kwes
tie van beroepsgeheim. „Het is voor
gekomen dat er een moord is gepleegd
om dit beroepsgeheim. Een Vlaamse
wever is vroeger met een dolk ver
moord omdat hij de concurrent niets
over een speciale kleur rood wenste
te vertellen. Ik hoef niet bang te zijn
voor concurrentie, want die is er in
Den Haag in ieder geval niet. Van ons
beroep zijn er nog maar weinig."
De heer en mevrouw Welbooren, die
iedere werkdag volgens de normale
kantooruren aan hun gobelins wer
ken, zijn er nog lang niet op uitge
keken. Als alles meezit, hebben ze op
hun vijfenzestigste alle twee een zaal
vol gobelins hersteld. In kasteel Gun-
terstein te Breukelen en het rijks
museum te Enschede kunnen ze dan
op hun gemak naar hun werk gaan
kijken. Misschien dat er tegen die tijd
een paar tussen zullen hangen waarin
synthetisch blauw is verwerkt, maar
dat is dan niet hun schuld.
Leren kleding gestolen
WAALWIJK In Waalwijk is bij
de lederkledingfabriek TROKO voor
een waarde van bijna 20.000 gulden
aan kleding gestolen Het is een par
tij jassen en overgooiers. De daders
kwamen binnen in de opslagruimte
door planken uit de wand van het
houten bijgebouw te halen en daarna
een binnendeur te forceren. Verder
ontbreekt nog elk spoor.
De Wclbrorens op zoek naar een bijpassende kleur om een versleten stuk
gobelin te herstellen.
Benzine, lucht, een vonk en dan
krijg je dit,
IFassen met benzine
ROTTERDAM De 51-jarige me
vrouw A. F. Broerse uit de Van
Epenstraat in de Alexandcrpolder
liep maandagmiddag inwendige
kneuzingen en flinke brandwonden
aan handen en gezicht op toen zich in
haar woning een explosie voordeed.
Mevrouw Broerse was in de douche
bezig een kledingstuk te reinigen met
was-benzine. Doordat zij de deur
openden, waardoor zuurstof zich
mengde met de benzine-damp, was
een vonk van een lichtschakelaar
voldoende om het mengsel met een
luide knal te laten ontploffen.
Mvrouw Broerse werd door de
kracht van de ontploffing enkele me
ters weggeslingerd. De ravage in de
eengezinswoning was enorm. Plafond,
ruiten en muren zijn zwaar bescha
digd. Van het interieur bleef weinig
over dan een chaotische puinhoop. De
schade wordt geschat op niet minder
dan 20.000 gulden. Het huis is onbe
woonbaar.
De uitgerukte brandweer kon zich
beperken doof een begin van brand,
ontstaan door de met de explosie ge
paard gaande steekvlam, te bedwin
gen. Omwonenden waarschuwden de
GG en GD die het slachtoffer naar
het Dijkzigtziekenhuis bracht. Me
vrouw Broerse was alleen thuis.
De luide knal trok in de „slaap
stad" Alexanderpolder veel bekijks. r
De plaats van de explosie werd ge
markeerd door vele glassplinters die
over de straat lagen verspreid. De
Van Epenstraat werd tijdelijk voor
het verkeer gesloten.
WADD1NXVEEN Harte-
lijk dank, je hebt getoond dat de
politieman van vandaag uit het
goede hout is gesneden". Met
deze woorden heeft burgemeester
C. A. van der Hooft van Wad-
dinxveen de schietende politie
man G. van Pelt gecomplimen
teerd met zijn moedig optreden.
De heer Van Pelt raakte betrok
ken bij de achtervolging van de
inbreker die er met hoofdagent
Van Hattem achter het stuur
vandoor was gegaan na een mis
lukte inbraak in een benzine
pompstation in Rotterdam.
Vanuit de Opel Kadett schout
de vluchteling op zyn achtervol
ger in casu rijkspolitieman Van
Pelt, die hierop het vuur beant
woordde. „Ik ben als burgemees
ter van Waddinxveen en als
vriend van jullie allemaal blij
dat je werkzaam bent by de
groep Waddinxveen van het
korps Rijkspolitie, aldus de heer
Van der Hooft waarna hij de
heer Van Pelt een herinnerings
boek overhandigde. Na de schiet
partij is de politieman enkele da
gen met verlof gegaan.
ROTTERDAM Burgemees
ter W. Thomassen van Rotter
dam beschouwt de handelwijze
van de taxichauffeurs, die za
terdagavond waren betrokken bij
het incident rondom een 22-jari-
ge Portugese zeeman en de Rot
terdamse taxichauffeur P. Dek
ker, onaanvaardbaar.
In een brief aan de Rotterdamse
Taxitelcfooncentrale schrijft de heer
Thomassen dat het gebruik van een
mobilofoon om collega-chauffeurs te
hulp te roepen, kan leiden tot onbe
raden en onverantwoordelijke acties
met kwalijke gevolgen.
Dc burgemeester nodigt vertegen
woordigers van de taxichauffeurs uit
voor een gesprek donderdagmiddag
met wethouder C. G. L. Polak van
verkeer en de hoofdcommissaris van
politie.
De Rotterdamse politie heeft in
middels een informatief gesprek ge
voerd met de heer Verhage. directeur
van de Taxitelefooncentrale. Com
mentaar op dit gesprek wilde men
van de zijde van de politie niet ver-
stre kert. Volgens de heer Verhage
moeten de gebeurtenissen van zater
dagavond gezien worden in samen
hang met dc- moord op de Rotterdam
se taxichauffeur „Kappie" Dijksman.
„In het nieuwe communicatiesys
teem is er een mogelijkheid", aldus
de heer Verhage, „om door een nood-
oproepknop direct de centrale te
alarmeren. Dat betekent dat de ande
re taxichauffeurs ineens in actie kun
nen komen. Dat is eigenlijk de reden,
dat de taxichauffeurs het recht liever
in eigen hand wilden nemen".
In zijn brief aan de Taxitelefoon
centrale zegt burgemeester Thomas
sen begrip te hebben voor de risico's,
die de chauffeurs tegenwoordig lopen,
en voor de spanning die daaruit
voortvloeit.
Op de noodkreet die de heer Dek
ker zaterdagavond via zijn mobilo
foon liet horen, reageerden meer dan
honderd collega's, die zich terstond
naar de plaats van het incident rep
ten.
De inmiddels gealarmeerde politie
kon ternauwernood voorkomen, dat
de Portugese zeeman, die een café
was binnengevlucht, door de woeden
de chauffeurs werd gelyncht.
Het incident ontstond, toen de 'neer
Dekker op de hoek van de 's-Graven-
dijkwal en de Nieuwe Binnenweg
met zijn auto achteruit reed en daar
bij het been raakte van de 22-Jarige
Portugese zeeman L. D. Deze gaf een
klap op het kofferdeksel van de wa
gen.
Boos hierover stapte de taxichauf
feur uit. Er ontstond een woorden
strijd, waarbij uiteindelijk enkele
klappen vielen. „Het toeval wilde", zo
vertelt de heer Verhage, „dat deze
auto net zeven weken oud was en de
heer Dekker er erg zuinig op was."
