Van Niftrik in 1946 en n
Pausdom steeds zending
erger monarchie
TRIENSKE BEIMERS KOMT
IN ROTTERDAM SPREKEN
LH
Protestantenbond wi
nieuw type voorgang^
Een woord voor vandaag
Zendings-pionierster in Nederland:
KWARTET-
TROUW
COMMENTAREN
Wasfi Teil
Herleving van
r.k. kerk
in Litouwen
E
DINSDAG 30 NOVEMBER^.
Belgische geestelijken roepen Polarisatie in
op tot openlijk verzet Duitse
BRUSSEL. (AP) Drie mili
tante Belgische r.k. bewegingen
hebben dit weekeinde opgeroe
pen tot openlijk verzet binnen de
kerk. Zij veroordeelden de laat
ste bisschoppensynode als een
volledige mislukking met het
pausdom als „een steeds erger
wordende absolute monarchie"
en deden een beroep op de chris
tenen om het initiatief te nemen
nieuwe gemeenschappen op te
richten die hun eigen mannelij
ke en vrouwelijke priesters' zou
den kiezen, onder wie getrouwde
mannen en priesters die politiek
geëngageerd zijn.
Het document werd besproken op
een vergadering van ongeveer 50
sympathisanten, die in een Brus
selse krottenwijk werd gehouden en
die werd toegesproken door kanunnik
Pierre de Locht en Suzanne van der
Meersch, die beiden de synode in Ro
me van op een afstand hebben ge
volgd. Suzanne van der Meersch is
een actief lid van de militante groep
..Vrouwen en mannen in de kerk"
die streeft naar een groter aandeel
voor vrouwen in kerkelijke zaken. De
twee andere militante groepen zijn
„Aanwezigheid en getuigenis" en
„Dienende en arme kerk".
Geen middenweg
„Je gehoorzaamt ofwel onvoor
waardelijk aan de pauselijke opvat
tingen of je wordt behandeld als een
vernieler van het pausdom en de ka
tholieke kerk. De curie probeert je te
overtuigen dat er geen middenweg is
tussen blinde, onvoorwaardelijke ge
hoorzaamheid en verwerping van het
pauselijke primaatschap." aldus Su
zanne van der Meersch. „Wat deze
vergoddelijking van het pausdom nog
hatelijker maakt zijn alle dispensa
ties, uitzonderingen waarvan be
weerd wordt dat zij te danken zijn
aan de grootmoedigheid van de paus.
Dit gaat zóver dat velen de paus dan
ken omdat hij toestaat dat een be
paald punt op de agenda wordt ge
zegd of dat priesters worden uitgeno
digd naar de synode., de meest ele
mentaire rechten van het christen
volk worden niet geëerbiedigd en al
les wat wordt toegestaan wordt voor
gesteld als een gift. Het gehele cen
traliserende systeem heeft de neiging
om van bisschoppen slechts gehoorza
me mannen te maken en hen ertoe te
brengen hetzelfde monarchistische
spel in hun diocees te spelen." aldus
het document dat spreekt van „infan
tiele onderwerping aan de paus."
Valse
argumenten
Het document van de drie bewegin
gen verweet veel bisschoppen afgege
ven te hebben op het huwelijk en
daarbij het oecumenisme vergeten te
hebben door de waarde van het hu
welijk voor protestantse dominees te
verlagen..., en voorts valse argumen
ten bijeengebracht te hebben om het
celibaat tegen iedere prijs te bescher
men.
Over de hervorming van de kerk in
België wordt gezegd: „Wij doen een
beroep op de plaatselijke kerken zich
geheel in te zetten in de strijd voor
rechtvaardigheid in de wereld en
België, werkelijke, radicale solidari
teit te tonen en dit recht in praktijk
te brengen en duidelijke standpunten
in te nemen ten aanzien van de bui
tenlanders in België, de Navo, de be
trekkingen met Portugal en Brazilië,
de wapenhandel en de speculatie in
onroerend goed."
HANNOVER (EPD) De
„conferentie van belijdende ge
meenschappen" in West-Duits-
land en West-Berlijn (een groep,
waarin de belijdenisbeweging
„Geen ander evangelie" een do
minerende rol speelt) wil voort
aan alleen nog die zendingsor
ganisaties steunen, die de theo
logische opvattingen van deze
groep delen.
De conferentie heeft vijftig zen
dingsorganisaties gevraagd, of zij de
„Frankforter verklaring" goedkeuren,
het anti-racisme-program van de we
reldraad afkeuren en zich distancië-
ren van de propaganda-actie, die de
samenwerkende Westduitse zendings
organisaties dit jaar gestart zijn. De
Frankforter verklaring van maart
1970 spreekt van een fundamentele
crisis in de zending, omdat de kerken
hun missionaire opdracht zouden ver
waarlozen ten gunste van politieke en
sociale actie.
PARIJS (KNP) Uit een recent
onderzoek blijkt dat er in Parijs
steeds minder kinderen worden gebo
ren en ook steeds minder kinderen
worden gedoopt. In 1965 werd 47.9
procent van de baby's gedoopt. In
1969 kwamen 37.097 Parijse kinderen
op de wereld. Daarvan werden 14.458
kinderen (38,9 procent) gedoopt.
•-bu
rde)
No
1-clii
rone
dis
Het slot van de genezing van de jongen met de stommt
speelt zich af binnenshuis (Marcus 9:28 en 29). De dii
vragen de Heiland: Waaromhebben wij hem niet kunn
drijven?" Ze staan verbaasd. Hebben ze niet tijdens hun ei
tournee velen geholpen en vele zieken genezen. Lees maa ring
cus 6:13.
Bovendien bleek immers dat er geen geloof voor nodig
vader van het kind zei immers tot de Heer: „Ik geloof, koL m
ongeloof te hulp!" tel
De discipelen geloofden veel meer. Hadden zij niet echt 1 lt d
hart met Petrus beleden: Gij zijl de ChristusMaar tot
den zij. Waarom? ^fdi
Ik geloof dat het antwoord te vinden is in Marcus 6:30. en.
terug komen van hun reis, lezen toe: Zij berichtten Hem vo
zi/ gedaan en geleerd hadden.De nadruk valt op het t ^fer|
..zij". Zij hebben gepreekt. Zij hebben mensen genezen. 2 \ng
ben demonen uitgeworpen. ouc
De Heiland zegt hel niet precies zo, maar toch wel. Zij
woord is: „Dit geslacht kan door mets uitvaren dan door
We lezen vandaag: Genesis 1:9— 13.
Trienske Beimers tijdens haar
aangenomen
vorige verlof met haar drie
kinderen.
9 EEN NIEUWE ROMAN 9
VAN
B. NIJENHUIS!
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
- meesterlijke intrigue
- knappe psychologie
- geladen, maar beheerste
stijl
- spanning die in ieder
hoofdstuk trilt!
- gebonden 14,50
bij iedere boekhandel
KOK KAMPEN
V an een onzer verslaggeefsters
ROTTERDAM De bekende zendings-pionierster Trienske
Beimers, die op liet ogenblik met verlof in Nederland is, komt
woensdagavond 1 december in Rotterdam spreken.
Eind 1953 vertrok de Friese verpleegster met niets meer dan een
koffertje met medicamenten naar de binnenlanden van Tanzania,
war een geheel nieuw zendingsveld wachtte. Omdat ze geen
zendingsgenootschap kon vinden, dat haar wilde uitzenden ging zij
op eigen gelegenheid.
Haar reiskosten verdiende ze zelf
bij elkaar. Daarvoor pakte ze zoveel
mogelijk werkzaamheden aan, zoals
aardappels rooien, aardbeien plukken
enz. Inmiddels is Trienske verbonden
aan de Stichting Africa Zending.
Boekjes
Na haar komst in het Oefipa dis
trict, net zo groot als Nederland, ver
rezen onder haar toezicht een zieken
huisje, een polikliniek, een kraamkli
niek en een kindertehuis. Daarnaast
schreef Trienske ook nog boekjes
voor volwassenen, kinderboekjes en
rondzendbrieven en vertaalde ze ge
deelten van het Oude Testament in
de landstaal.
Nu is Trienske al enkele jaren
werkzaam in een ander gebied, na
melijk Kilangala. Daar is ze helemaal
opnieuw begonnen. Er kwam weer
een kindertehuis, een polikliniek, een
kerkje en in de omtrek kleine school
tjes. Mensen, die ze zelf heeft opge
leid geven nu les op de schooltjes,
waar niet alleen kinderen, maar ook
volwassenen de lessen volgen.
Geen regeringsfunctionaris in de Jordaanse
hoofdstad werd door de Palestijnen zo gehaat en
door de Bedouïenen zo vereerd, als Wasfi Teil,
Jordanië's eerste minister die de Palestijnse com
mando-organisaties dit jaar voorgoed uitschakelde,
nadat zij vorig jaar september al grote klappen
hadden gekregen. Die haat van de Palestijnen was
in zekere zin ten onrechte. Want Wasfi Teil was
niet anders dan het gehoorzame instrument van
zijn koning, dat diens orders met de grootste nauw
gezetheid uitvoerde.
Het is dan ook niet verbazingwekkend, dat Hoes
sein gisteren bij de teraardebestelling van zijn ver
moorde premier tot tranen toe geroerd was. Op
nieuw moet hij zich bewust geweest zijn van zijn
grote eenzaamheid binnen de Arabische wereld.
Slechts een aantal Bedoeïenen-stammen in zijn
land steunen hem van harte, omdat hij de perso
nificatie is van een toestand van weleer, toen er
nog geen ontwikkelde stedelijke burgerij in de
Arabische wereld was, die streefde naar zelfont
plooiing en eigen macht.
De moordenaars hebben in Cairo laten weten,
dat Wasfi Teil slechts nummer één is van de te
executeren personen, die op de Palestijnse doden
lijst staan. Zij zeiden in opdracht te hebben gehan
deld van de Fatah-leider Aboe Ali Iyyad, die tij
dens de gevechten van september vorig jaar
althans volgens de mededelingen van de Palestij
nen toen door het Jordaanse leger gevangen ge
nomen was en doodgemarteld. Aboe Ali Iyyad zou
in zijn testament hebben verzocht premier Wasfi
Teil als de hoofd-verantwoordelijke voor zijn even
tuele dood te straffen.
Over de gevolgen van Tells gewelddadige dood
kan men eindeloos speculeren. Eén ding is dui
delijk: de betrekkingen tussen Jordanië en Egypte,
die toch al zeer gespannen waren juist van
wege het feit, dat koning Hoessein Wasfi Teil tot
premier had benoemd zullen er beslist niet har
telijker op worden. Want in Amman zullen onge
twijfeld kwade vermoedens worden geuit over de
omstandigheden van de dood van Tell. Hoe was
het mogelijk, dat de veiligheidspolitie in Egypte,
die zo voortreffelijk is georganiseerd, een aantal
Palestijnen toeliet, die niet alleen valse paspoorten
hadden, maar ook nog in het bezit waren van
wapens? Hoe was het mogelijk, dat Teil dood
geschoten werd, slechts enkele uren nadat de
Jordaanse delegatie om extra-veiligheidsmaatrege
len had verzocht?
Er is slechts één uitweg uit de Egyptisch-Jor-
daanse moeilijkheden. De leden van de „Zwarte
September" zouden officieel als Israëlische agen
ten gekarakteriseerd kunnen worden om het oos
telijk front (nl. Jordanië) nieuw leven in te blazen
en op die manier Israël beter te kunnen omsinge
len. Deze uitweg zouden de Egyptenaren graag
willen kiezen, indien Hoessein ermee zou instem
men om weer aan Cairo's zijde de verbale oorlog
tegen Israël te hervatten. Het lijkt onwaarschijn
lijk, dat Hoessein aan dit verlangen tegemoet zal
komen. Hij heeft vorige week immers nog zijn be
reidheid tot een gesprek met Israël te kennen ge
geven, een politieke houding, die hem juist op dit
moment door Cairo zeker niet in dank is afge
nomen.
Eén van de moordenaars heeft zich over de ster
vende Teil gebogen en diens bloed opgelikt. Daar
mee gaf hij het duidelijkste uiting aan de ge
voelens, die het gros van de Palestijnen koesteren
ten aanzien van koning Hoessein en diens- omge
ving. Hoessein zelf is zich daar volkomen van
bewust. Hij zal dan ook nog minder dan voorheen
bereid zijn om enige concessie tegenover deze
gevaarlijke tegenstanders te doen, welke verzoen-
lijke woorden hij misschien in de toekomst nog zal
uiten.
De moord op Wasfi Teil zal ironisch genoeg op
nieuw de Palestijnen ten kwade komen. Al hun on
verzoenlijke en gewelddadige acties hebben hun
juist het tegendeel gebracht van datgene, waar
voor zij streden. Enige maanden geleden was Hoes
sein nog bereid om Teil als premier te ontslaan en
zodoende zijn betrekkingen met zijn buurlanden
Syrië en Irak te verbeteren. Deze moeite is hem
nu bespaard gebleven. Hij is opnieuw de overwin
naar gebleven in de strijd, die nog steeds niet defi
nitief is uitgestreden.
Voor zover nu te overzien is, zal deze strijd pas
beëindigd zijn, wanneer alle Palestijnen gecapitu
leerd hebben of koning Hoessein uit de weg is
geruimd. Het tweede alternatief lijkt in de verre
toekomst waarschijnlijker.
Na veel jaren in eenzaamheid te
hebben gewerkt, heeft Trienske Bei
mers versterking gekregen. Vorige
maand is de jonge dokter Harry
Kamstra met zijn echtgenote en twee
kinderen in Kilangala aangekomen
na maainden lang op een visum te
hebben gewacht. Twee jaar geleden
kreeg zuster Beimers al assistentie
van de verpleegsters Dea van der
Leij uit Den Haag en Teus de Ruiter
uit 's-Gravenzande.
Met behulp van dia's zal Trienske
wiens pionierswerk niet alleen in
kerkelijke kring, maar ook daarbui
ten ve.el waardering ondervindt,
woensdagavond vertellen over het
zendingswerk in Tanzania.
Plaats van samenkomst is de Lu
therse kerk aan de Van Swietenlaan
3 te Rotterdam-zuid (vlak bij het me
tro-station Zuidplein). De avond be
gint om 8 uur.
Organisatie berust bij de Neder
landse Christelijke Gemeenschaps
Bond. Dit is een interkerkelijke be
weging, die probeert bijdragen te le
veren tot opwekking binnen de kerk,
waarbij tevens de eenheid binnen de
kerken wordt bevorderd. Daartoe
komt men onder andere bijeen in bij
belstudiekringen en bidstonden. Het
adres van de bond is mejuffrouw E. W.
van Esveld. Goudse Rijweg 28, Rot
terdam, telefoon op werkdagen tussen
9 en 11 uur 13.69.19.
N'ED. HERV. KERK
Beroepen: te Hoornsterzwaag:
kand. K. Lammertsma te Amsterdam;
te Ridderkerk: A. J. Timmer te Wou
denberg; te Ridderkerk-Slikkerveer:
P. J. Bos te Ameide; te Wekerom: B.
Haverkamp te Nijkerkerveen.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor Borsele: C. de Rid
der te Nunspeet.
Kruiswoord-puzzel
HORIZONTAAL: 1. snuiftabak, 4.
vochtmaat. 7. rivier in Rusland. 8.
zangstuk, 9. levendig, 11. eind, 12. spoor
staven, 14. slede. 15. onheil aanbrengen
de godin, 16. oude lengtemaat, 17. in
houdsmaat. 19. vallei, 21. boom, 23.
plaats in N.H., 24. steler, 25. vlug, 26.
woede.
VERTICAAL: 1. moerasvogel, 2. water
in N.Br., 3. gereed, 4. oorlogsgod, 5. bij
rivier van de Rhóne, 6. bloem, 7. koren-
tor, 10. naam of opschrift van een boek,
13. plaats aan de Segre, 17. niet gespan
nen, 18. leuk, 20. meisjesnaam, 22. rivier
in Engeland.
Oplossing vorige puzzel
HOR.: 1. lakei, 5. mos, 8. A res, 9. node,
10. pek, 11. polis, 12. negen, 13. na, 16. oJ„
18. leges, 20. tenor, 22. nis, 24. ever, 25.
niet. 26. mis, 27. stere.
vert.: 1. lap, 2. aren, 3. keker, 4- es, 5.
mol, 6. Odin, 7. sesam, 9. non, 11. peper,
14. totem, 15. genie, 17. Levi, 19. sier, 2L
Nes, 23. sté, 25. N.T., 18. lor.
MOSKOU (Reuter) Autoriteiten
in de sowjet-republiek Litouwen ma
ken zich er zorgen over. dat een anti-
Russisch nationalisme in toenemende
mate een uitlaatklep heeft gevonden
in trouw aan de rooms-katholiekc
kerk. Een aanwijzing hiervoor is een
recensie in het dagblad Sowjetskaya
Litwa van oen onlangs verschenen
boek over „katholicisme en natie".
Toen Litouwen in 1940 in de Sow-
jetunie werd ingelijfd na 21 jaar on
afhankelijkheid, was de meerderheid
van de (thans) 3.1 miljoen inwoners
rooms-katholiek. Er zijn geen statis
tieken van de huidige toestand. In de
afgelopen twee maanden .hebben ten
minste twee groepen Litouwse rooms-
katholieken, samen meer dan driedui
zend ondertekenaars, zich bij de re-
geringbeklaagd over de orhstandïg-
heden, waarin hun kerk verkeert.
Het blad erkent, dat in Litouwen
sprake is van „nationalisme op ker
kelijke grondslag". Religie en natio
nalisme voeden elkaar en de kerkelij
ke leiders buiten de toestand uit, al
dus het blad.
Van een verslaggever
LAGE VUURSCHE De Ne
derlandse protestantenbond gaat
de opleiding voorbereiden van
een nieuw type voorganger.
Naast de theologen die ver
trouwd zijn met het erfgoed uit
het verleden en dit voortdurend
kunnen blijven vertalen naar het
heden, zijn er ook werkers no
dig die zowel religieuze ge
meenschappen kunnen bijstaan
in hun veranderingen in her
oriëntatie, in hun herbezinning
op de zin en het recht van hun
bestaan, als met allerlei andere
vormen kunnen experimenteren.
Er zijn helpers nodig die zonder
een vaste rol de mensen toch moeten
bijstaan in het zoeken naar zingeven
de en bindende relaties. Het gaat
daarbij niet allereerst qm - praten,;
prediken, discussiëren, maar het gaat
er juist om de vele andere communi
catiewegen bloot te leggen.
DESKUNDIGE
Om deze nieuwe opleiding voor te
bereiden, is er een deskundige nodig
rt jl
die als proces-begeleider kan
Daarom heeft de algemene v vai
ring van de Nederlandse pnLj-p,
tenbond, die zaterdag in Lage r
sche werd gehouden,»na een i: aan
van dr. K. H. Roessingh, wete j
pelijk medewerker aan de U j Q.
teit van Amsterdam, besloten j^te
op te nemen met andere orgs
van vrijzinnig karakter om h(
zo'n deskundige aan te stelle^
and
ïudi
Ds. mr. D. G. Hoevers, emei
thers predikant, wees echtei
parallel in het recreatiewerk.ting
niet alleen kerken van vri,^
structuur samenwerken,
vele orthodoxe protestant
rooms-katholieke kerken. min;
HUMANISTEN H>
Men zou ook wat de opleidi^3
dit nieuwe type voorganger Iden
kunnen samenwerken, zo meehek
protestantenbond. Gedacht wbrf^
nog aan een samenwerking
humanistisch verbond, jmer
Indien men er in slaagt om
kundige spoedig aan te tr,
hoopt de bond in januari of II wo
een nieuwe conferentie te b:z;
om de plannen verder uit te
in
iroor
Van 1949 af werken prof. dr. A. F. N. Lekker-
kerker uit Groningen en zijn Amsterdamse colle
ga dr. G. C. van Niftrik samen als chroniqueurs
van het blad Kerk en theologie. Nu prof. Van Nif
trik een kwart eeuw hoogleraar is heeft prof. Lek-
kerkerker „voor de aardigheid" de kronieken uit
de eerste zeven jaren èn die vanaf 1968 nog eens
aandachtig doorgelezen. Over zijn bevindingen
schrijft prof. Lekkerkerker in Kerk en theologie
o.a. dit:
„Er vertoont zich dan wel een verschuiving bij
Van Niftrik. De eerste jaren moest de gerefor
meerde gezindte het nog wel eens ontgelden, met
name wanneer deze zich weer eens te buiten was
gegaan aan een vlotte etikettering van Barth met
de bijkomende veroordelingen („het dodelijk ge
vaar van de dialectische theologie") of een chris-_
tendommelijkheid van een christelijk nationale'
school in Hardegarijp. Tegenwoordig kijkt het po
lemisch oog van mijn chroniqueur meer in de
richting van een z.g. horizontalistische theologie,
een theologie van de revolutie, een maatschappij
kritische theologie, waarin de transcedentie Gods
zich oplost in de stroom van geschiedenis en revo
lutionaire veranderingen. Is de Van Niftrik van
1971 nu een totaal andere dan die in 1946? MijnS
inziens één en dezelfde. Opnieuw meent hij de éne
zin te moeten zeggen: God is. Over de belijdenis
van de transcendentis Gods ging het in de afweer
tegen de gereformeerden van 1946 (openbaring
wordt nooit tot geopenbaardheid. gaat nooit over
in de beschikking van onze christelijke handen) en
in de afweer tegen de horizontalisten en revolutio
nairen van 1971, die zich soms ook onder de gere
formeerden bevinden."
In het Gereformeerd Weekblad kaart de Kamper
prof. dr. Herman N. Ridderbos uitvoerig na over
de hervormde synodezitting, waarop het getuige
nis van prof. Van Niftrik c.s. behandeld is. Uit het
betoog van prof. Ridderbos de volgende frag
menten:
„In ieder geval is het" wel duidelijk, dat de te
genstand tegen het op de achtergrond geraken van
centrale stukken van het oude belijden ten gunste
van een in zeer bepaalde zin politiek en maat
schappelijk geëngageerde kerk groter wordt en dat
in dit opzicht de tijd van de geruisloosheid voorbij
is. Deze tegenstand is bij de hervormde synode
misschien ook wel onder de indruk van „de eerste
schrik" zo hard aangekomen, dat ondanks alle
tegenstanders van het getuigenis, de gehele synode
toch op een voor mijn besef nog al opvallende wij
ze haar erkentelijkheid voor dit getuigenis en haar
instemming met de daarin uitgesproken bezorgd
heid heeft betuigd, zij het dan ook, dat men op de
eenzijdigheden ervan gewezen heeft. Maar de in
druk is toch wel, dat het overwicht gedurende al
deze drie dagen duidelijk aan de kant dergenen lag.
die een verandering van koers wensen en zich niet
langer bij de overheersende invloed van een be
paalde minderheid in allerlei van de kerk uitgaan
de activiteiten wensten neer te leggen. En dat is
voor een hervormde synode nogal wat en daarin
kon zij wel eens opnieuw de gevoelige thermo
meter blijken van wat er in de lucht zit.
Wat dit alles uit zal werken, is een tweede. En
ook daarin heeft de hervormde synode weer haar
eigenaardig karakter vertoond. Wie iets van het
debat gehoord heeft, wie ook de rede van prof.
Van Niftrik aan het begin ervan, gelezen heeft
zou denken: hier barst de boel uit elkaar (en ik
moet er niet aan denken, dat op een gereformeer
de synode de tweespalt zich zo in het centrum varz v
de kerk zou openbaren), dat zij zich, aan het sloej
van iedere zitting, weer tot een gemeenschappeli] £joc
ke solutie of uitstel van solutie, op voorstel van d en
zeer bekwame secretaris ds. Landsman laten be-^ j
wegen. Dat wil niet zeggen, dat men na zijn har* Gg
gelucht te hebben naar huis is gegaan en dat e,
helemaal niets zal gebeuren, dat van enige kerk^
ordelijke importantie is. Er zal de eerste tijd w<
niet weer een kosmokomplot komen: over het Iko
zal ook wel een hartig woordje binnenskamers ge
sproken worden en het getuigenis zal zeker no
teir
is J
naklinken in een door de synode te verzende
boodschap, waarin ook de „tegenpartij" wat mee
tot haar recht zal komen. En men zal stellig ooi -
bij het benoemen van mensen op bepaalde sleu
telposten rekening houden met het feit. dat d
kerk in ieder geval institutair van de loutere pro
gressiviteit. niet kan bestaan. Maar de kerk zsrui<*
verder blijven zoals zij is, verdeeld over zéér een ro®'
trale zaken.
Of het bij ons veel anders is? En of wij ook nil e
reeds met volk zeilen de organisatorisch verenigd
maar inwendig en geestelijk verdeelde kerk bin n
nengaan? En of er, wat dat betreft, nog wel enig ~rr
verhindering meer is om met de hervormden „sj "J1
men op weg" te gaan, omdat dit „samen" dan im .e*
mers ook betekentsamen verdeeld?
Ik kan ook nog moeilijk geloven, dat de predi r
king in de gereformeerde kerken reeds zulke fellfp
tegenstellingen oproept als het in het Getuigeni B
al doen zich ook bij ons de eerste verschijnsele
voor van het niet meer bij bepaalde predikant"^
willen kerken. Maar ook dan nog is het de vrai
of de reden daarvoor inderdaad zo aanwijsba^
gelegen is in de denaturering van de verkondigin
van het evangelie, waartegen het Getuigenis mi
zoveel kracht en bewogenheid stelling neemt.
Ik bedoel hiermee niet te ontkennen, dat
huidige strijd om het behoud en om het recht
verstaan van het evangelie door alle kerken heen
loopt en dat hiermee de toekomst van de kerk i
de ruimste zin van het woord duidelijk op het spi
staat. Maar de vraag is, of wij binnen onze kerke
thans reeds in een'stadium zouden verkeren, waar
in wij tegen elkaar met deze laatste ernst positi
zouden moeten kiezen en of wij, alvorens dit 1
doen. nog niet genoeg grond en reden en dus oo
de verplichting hebben samen de weg te zoeken
Ik geloof wel, dat die verplichting onder een steel
grotere druk komt te staan, wil men de eenhei
niet prijs geven. De hervormden hebben van oui
de ruimte in de kerk zo groot gemaakt, dat zij, tyoor
wijze van spreken, „alles" tegen elkaar kunnl irif
zeggen om dan toch weer naar huis te gaan, zor dei-
der dat iemand behoeft te denken, dat er kerki d
lijke ongelukken van komen. Bij de gereformeel va
den hebben de wanden van de kerk dergelijlfesie
spanningen in het verleden niet kunnen verdri |er
gen. Dat is nu wel wat anders en wellicht ook w n d
wat beter geworden. Maar in beide gevallen blij j
de identiteit en de geloofwaardigheid van de kei neji
toch wel op het spel staan en ik zou niet een keqjnst
begeren, waarin het ja en het neen zozeer tegel be
over elkaar komen te staan, dat het nog wel du»an
delijk is wat de verschillende groeperingen in d. 8
kerk voorstaan, maar niet meer wat de kerk z«b\V
en in haar geheel als de onaantastbare inhoi »br>
van het evangelie belijdt en ook bereid is te han^m t
haven tegen hetgeen zich daartegen binnen cfean
kerk verzet."
