Paspoortfoto's
politieregisters verdwijnen
zouden in
aad metaalbond
Y achter uitstel
rjvan cao-overleg
Breuk tussen
Proletarisch
PSP en
Links"
Commiezen belastingen
wensen hervormingen
DDT-etend organisme
lost problemen niet op
uchtmacht van
ortugal gooide
||0 dorpen plat
Inbreuk op persoonlijke vrijheid
Brief aan boze zusterorganisaties
T
Krijgsmacht zou
roerige tijden
tegemoet gaan
Den Uyl: overheid
moet plaats vesti^n?
bedrijven mede
bepalen
Drie lichtgewonden
bij brand in
Dowkraker
r>v
idvietriamees
offensief
i Cambodja
Walenwinnen
in Brussel
Vliegtuig
KLM
vertraagd door
bommelding
Eivormig Mars
nog weken
onder stof
Boekenhoek
MAANDAG 22 NOVEMBER 1971
la^
Van een verslaggever
Sun
- i s HAAG De Portugese
CSpjj macht heeft de afgelopen
t Jen een veertig dorpen in
kWi vrijde gebieden van Guinee-
teS,0 raet bommenwerpers ver-
sofl-blijkt uit een boodschap van
ter Amilcar Cabral van de
e bevrijdingsbeweging PAIGC,
or het Angola-comité in Am-
n werd ontvangen. Bij de
bcianvallen werden 15 mensen ge-
I n 28 gewond.
ens Cabral zijn er aanwijzin-
it de Portugezen de komende
v in het bevrijde gebied drie-
ï'/i, van Guinee met chemische
oenen wihen vernietigen om zo
pj ireel van de bevolking te bre-
ko et militaire gebruik van land-
rad ergiften werd dit voorjaar voor
°"êftreft Angola door de VN-com-
voor de rechten van de mens
gd-
ktober meldde de Angolese be-
fj31, igsbeweging MPLA dat in de
runde gebieden van die Portugese
kw tweederde van de oogst van-
j lucht onbruikbaar was ge-
1 Na de bespuiting met ontbla-
middelen volgen vaak na-
lombardementen. waardoor
h den mensen, vooral kinderen
jaarden, zijn gedood of ver-
aldus het bericht van de
sim VIEGEN Een 21-jange en
l-jarige Nijmegenaar zijn gis-
Idag gearresteerd, verdacht van
m ewapende roofoverval op de
ta r van de stadsschouwbrug. On-
idreiging met een pistool werd
s isier zaterdag gedwongen 2000
ri1a af te geven.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG In een aantal gemeenten wordt een van de
pasfoto's die iemand voor het verkrijgen van een paspoort moet
indienen, opgeslagen in een register van de politie, zonder dat de
betrokkene dit weet.
Dit zegt het WD-Eerste-Kamerlid,
prof. dr. G. Zoutendijk die over deze
„gewoonte" vragen heeft gesteld aan
de ministers Van Ag (Justitie) en
Geertsema (Binnenlandse Zaken).
Prof. Zoutendijk die al talloze ma
len kritiek heeft uitgeoefend op het
privacy-beleid van het kabinet, met
name wat betreft de invoering van de
centrale personen-administratie, heeft
de minster verzocht deze gemeenten,
hij schat het aantal op ongeveer 80,
op het ongeoorloofde van deze metho
de te wijzen.
„Ik kan niet beoordelen of 'het voor
de politie noodzakelijk is om van alle
burgers pasfoto's te hebben, maar ik
vind dat zoiets niet stiekum moet
gaan. Als die noodzaak inderdaad be
staat, dan moet er een wettelijke re
geling voor komen zodat de voor- en
nadelen openlijk in het parlement
besproken kunnen worden.
Dat moet dan los komen te staan
van een zaak (aanvragen van een pas
poort) die daar niets mee te maken
heeft. De bedoeling van mijn vragen
is tevens de regering op de gecompli
ceerdheid van de bescherming van de
persoonlijke vrijheid te wijzen, en op
de urgentie van een algemene wetge
ving op de privacy.
De heer Zoutendijk wilde af
wachting van de beantwoording van
zijn vragen geen namen van gemeen
ten noemen die pasfoto's op deze ma
niet gebruiken. Van andere zijde ver-
(Van een verslaggever)
'YjN HAAG Voorzitter A. Groene velt van de Metaalbedrijfs-
jj0iNVV heeft in een brief aan de andere metaalbonden „om te
omen dat er verhalen ontstaan" uitgelegd hoe en waarom zijn
Kteatie vorige week dinsdag zich uit de onderhandelingen over
"fetaal-i
CAO terugtrok.
arde collega's, daar u niet naar
ilde luisteren en het voorover
dinsdag 16 november j.l. reeds
ele minuten verliet, menen wij
»d aan te doen u schriftelijk
delen wat we ons hadden
met u te bespreken tij-
voornoemd overleg", luidt de
van de brief,
eer Groenevelt legt daarin uit
tud gens zbn bondsbestuur de on-
delaars niet verder konden
zonder raadpleging van de
>an. Dat had hij maandagoch-
telefonisch aan de andere
oorzitters laten weten, en op
at 'lukte vergadering van dinsdag
daarover uitgebreid met hen
DUITpratcn. Maar dc anderen von-
de NVV-onderhandelaars hen
roldongen feiten hadden ge
zonder mogelijkheid van
erontwaardigd
nader overleg met de leden nodig
achtte. Maar in de SER-vergadering
van afgelopen vrijdag vertelde prof.
Van den Beid dat het effect bij nader
inzien ongeveer 12 procent bedroeg,
juist het percentage dat de SER-
meerderheid aanvaardbaar achtte.
De bondsraad van de Metaalbe
drijf sbond NW heeft met zeer veel
voldoening kennisgenomen van de
mededeling van de heer Van den
Beid, en van de ruiterlijke erkenning
van zijn fout, deelde bondsvoorzitter
Groeneveldt mee.
Matiging
standpunt blijkt ook uit een
ing van de Bondsraad van de
lijke metaalbedrijfsbond
die zich verontwaardigd toon-
Rottjndat het standpunt van de
ond al bij voorbaat vaststond
foor discussie vatbaar bleek".
TarijlB-delegatie heeft terecht ge-
rd, de CAO-onderhandelingen
aijanks voort te zetten, aldus de
st 1 lad.
ondsraad van de NV V-bond
terdich inmiddels achter het stand-
an zijn onderhandelaars ge-
Volgens de heer Groenevelt
So ij dit oordeel een belangrijke
ipeeld de verklaring van prof.
jn Beid van het Centraal plan-
ingaf vrijdag in de SER-vergade-
isojirecteur van het planbureau
iar zijn eerdere uitspraak in
>mene toepassing van de geza-
e eisen van de metaalbonden
rkomen op een loonkostenstij-
an 13 procent in plaats van
die de bonden zelf hadden
eend, en dat er dus nauwelijks
was van een bijdrage aan de
tiging.
ras een van de redenen waar-
NVV-bond vorige week eerst
De bondsraad heeft zijn onderhan
delaars opgedragen, op de ingeslagen
weg'voort te gaan in het volste ver
trouwen in de waarde van de voor
stellen voor het beoogde matigingsbe-
leid. De raad herinnerder er nog eens
aan dat die matiging alleen wordt ge
steund als aan de voorwaarden die de
vakcentrales aan de regering hebben
gesteld, wordt voldaan.
Als deze voorwaarden selectief
investeringsbeleid, gebruik van door
prijsmatiging gewonnen begrotings
ruimte voor collectieve voorzieningen
en deelname aan de matiging door
alle inkomensgroepen niet binnen
zes weken worden aanvaard, ontstaat
een heel nieuwe situatie, sprak de
bondsraad uit. Hij zal zich in dat ge
val beraden over een nieuwe op
dracht aan de CAO-onderhandelaars,
die geen rekening houdt met de mati
ging.
Van een verslaggever
UTRECHT De heer F.
Uyen, majoor bij de luchtmacht
en lid van de defensie-commis
sie van de PvdA, heeft zaterdag
in het radioprogramma T)it is
het begin' van de VARA gezegd
ervan overtuigd te zijn dat het
leger roerige tijden tegemoet
gaat.
Volgens majoor Uyen wil de grote
massa van de militairen iets geheel
anders dan de mensen die de machts
posities bekleden. Hij meende dat de
mensen zowel binnen als buiten de
krijgsmacht rijp zijn voor een verde
re democratisering.
Voor de harde lijn die de legerlei
ding schijnt te willen volgen had ma
joor Uyen een verklaring.
Die harde koers zou mede een ge
volg zijn van het feit dat veel mili
tairen van het voormalige KNIL (Ko
ninklijk Nederlands, Indisch Leger)
doorstromen naar hogere kaderfunc
ties. Deze mensen staan volgens ma
joor Uyen nog steeds vreemd tegen
over de Nederlandse maatschappij en
willen een harde lijn volgen, in elk
geval een koers die tegen de behoefte
aan de democratisering ingaat. Ma
joor Uyen noemde de veroordeling
van de dienstplichtigen Schul en Do-
na tot drie maanden Nieuwersluis be
treurenswaardig. De veroordeling
moet naar zijn mening gezien worden
vanuit de positie van hoge officieren
die hun geisoleerde positie willen be
schermen.
Van een verslaggever
ASSEN Alleen wanneer bewust
wordt ingegrepen in de vrijheid van
vestiging van bedrijven, kan het
noorden des lands zijn recht krijgen,
zei oppositieleider E'en Uyl zaterdag
op een PvdA-protestvergadering in
Assen. De laatste vier jaar is dat niet
gebeurd, en vandaag plukken we de
zure vruchten van een falend beleid.
Door ingrijpen in de vestigingsvrij
heid kan volgens drs. Den Uyl wor
den voorkomen dat een bedrijf op de
verkeerde plaats terechtkomt. Hij
meende dat een eventuele vestiging
van Hoogovens in het noorden op
nieuw aan de orde moet worden ge
steld. Op dat punt vond hij zijn par
tijgenoot prof. De Galan aan zijn zij
de.
Van de vele uitingen van protest in
Assen behoorde die van PvdA-voor-
zitter Van der Louw tot de schilder
achtigste: „Het Noorden is de vrijblij
vende regeringsnota's spuugzat."
namen wij dat o m. de gemeente
Arnhem de gewraakte methode volgt.
Burgemeester Roeien van Arnhem
wilde geen commentaar geven: „Het
gaat om een zeer gecompliceerde
zaak, mijn verklaring zou de verwar
ring alleen maar groter maken. Laten
we maar rustig de beantwoording
van de vragen afwachten" zei hij.
Een politiewoordvoerder, hoofdin
specteur H. P. van Boom vertelde
echter dat in Arnhem pasfoto's voor
een paspoort inderdaad bij de politie
terechtkwamen maar dat hieraan be
gin dit jaar een eind is gemaakt. „We
zagen het nut er niet meer van in en
beschouwden het ook wel een beetje
als een inbreuk op de persoonlijke
vrijheid.
In de ambtelijke wereld worden
bepaalde maatregelen volgens een ze
ker automatisme jarenlang gehand
haafd zonder dat daarbij een her
waardering van deze aktiviteiten al
tijd plaatsvindt. Ik weet niet wan
neer deze regeling werd ingesteld,
maar ik heb het idee dat hij nog
stamt uit de tijd van de persoonsbe
wijzen.
Die pasfoto's gaven echter een
enorme administratieve rompslomp
zodat het weinig zin bleek te hebben
om foto's te bezitten van mensen zon
der crimineel verleden, aldus de heer
van Boom.
TERNEUZEN Bij een brand in
een installatie van Dow Chemical in
Terneuzen zijn gistermiddag drie
werknemers van het bedrijf licht ge
wond. De bedrijfsbrandweer had bin
nen een uur het vuur in een kraakin
stallatie bedwongen. De brandweer
van Terneuzen werd niet gealar
meerd.
In de kraakinstallatie een van
de zestien van het bedrijf werd
nafta (een benzineachtige aardolie
fractie) bij hoge temperatuur afge
broken tot gasvormige produkten. De
brand ontstond waarschijnlijk door
een lek in een van de leidingen. De
schade was gisteren nog moeilijk te
beoordelen, maar het zag er in ieder
geval naar uit dat de produktie kon
doorgaan.
RIO DE JANEIRO (Reuter) Minstens 24 mensen
zijn om het leven gekomentoen zaterdag een in aan
bouw zijnd viaduct in Rio de Janeiro voor een deel in
stortte. Men vreest dat het dodental tot 40 zal stijgen.
Het viaduct, dat over een verkeersweg looptkwam
omstreeks het middaguur in vier grote stukken beton
naar beneden op het passerende verkeer. Auto's en een
bus werden verpletterd. 800 mensen doen pogingen om
de enorme blokken beton van de platgeslagen auto's te
verwijderen.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het ziet er
naar uit dat een belangrijk aantal
aanhangers van de actiegroep
Proletarisch Links binnen de
PSP alsnog zal worden ge
royeerd, nu deze groep zaterdag
in Amersfoort heeft besloten met
haar activiteiten door te gaan,
ondanks de uitspraak van het
oktobercongres van de PSP
waarin het tendensrecht was af
gewezen.
Het tendensrecht houdt in het recht
van een minderheid om dwars door
de partij organen heen en zelfs met
veronachtzaming van die organen op
vattingen te propageren die afwijken
van het gevestigde standpunt van de
partij. Een dergelijke handelwijze is
te vergelijken met de werkmethode
die Nieuw Links binnen de PvdA de
laatste jaren heeft gebruikt.
WOERDEN Een beter werk
klimaat, betere promotiekansen
en een betere salariëring voor
de belastingcommiezen.
Deze eisen werden zaterdag in
Woerden geformuleerd op de al
gemene vergadering van de
nieuwe Vereniging van com
miezen van 's rijks belastingen
in de aanslagregeling en controle,
hr
Van de ruim duizend leden,
waarmee de vereniging begon,
waren er tweehonderd naar
Woerden gekomen.
Voorzitter P. M van Es uit Rotter
dam verklaarde dat de verbetering
van het werkklimaat bewust boven
aan op het verlanglijstje is gezet,
omdat de vereniging deze eis urgen
ter vindt dan de salariëring. „Door de
steeds opgevoerde produktie en de
vele wetswijzigingen zijn vele com
miezen overbelast met alle gevolgen
van dien", protesteerde de voorzitter.
De vergadering besloot een tele
gram te sturen aan minister Nelissen
(financiën), waarin met 'net oog op de
grote onrust in deze tak van dienst
gevraagd wordt om een grondig on
derzoek naar het ziekteverzuim en de
oorzaken die tot dit verzuim onder
DM PENH (Reuter) Duizen-
idvietnamese militairen zijn de
net het zuidoosten van Cam-
Jvergetrokken in een nieuw
leeps offensief, zo is maandag
taire kringen in Pnom Penh
en.
etuigen hadden zondag een
bestaande uit 65 pantserwa-
200 vrachtwagens waargeno-
Tsjipoe, ongeveer 20 km in
>ied dat wordt aangeduid met
agaaibek en dat een „uitstul-
an de Cambodjaanse grens in
ietnam is.
Vietnamese zijde is maandag
gd dat een nieuwe Zuid-Viet-
ooeratie in Cambodja voor de
ond.
Misschien is het een overblijfsel
uit de bezettingsjaren Maar hoe het
ook zij, ik heb een ontstellende he
kel aan in de rij staan.
Zelfs voor ik een winkel in ga.
loer ik naar binnen om te zien of
het lang wachten geblazen is.
Laat de aankoopplannen varen als
het me te bar lijkt.
Rij-staan is bovendien een ver
schrikkelijk brok ergernis, omdat
de Nederlander de kunst ervan niet
verstaat. Je fatsoen wordt altijd te
pakken genomen door een slimme
rik. die vóór weet te komen.
Maar nu heeft die afkeer van het
rijen me toch een poets gebakken.
Mijn paspoort is enige tijd geleden
verlopen
Daar heb je niet onmiddellijk hin
der van, want nog vijf jaar mag men
door de landen van de EEG reizen.
En als straks Engeland en zijn me
debrengers ook tot de EEG behoren
is dat een flink brok van de door
mij te bereizen wereld.
Toch het blijft een beperking
en je kunt nooit weten.
Maar altijd was er wel een uit
stelsmoes om naar het stadhuis te
gaan.
Vandaag geen tijd, gisteren geen
zin, dan weer de pasfoto's onvind
baar
„Toch doen voor 1 januari", zei
ik er dan stilletjes achterna, „want
dan wordt het duurder."
En fors ook.
Een pas is immers een luxe ar
tikel; straks verzinnen ze nog een
reisbelasting voor" elke grensover
schrijding
Enfin, deze 17,50 zou ik in mijn
zak houden. In december, echt dan
zette ik de tanden op elkaar en zou
stadhuiswaarts gaan voor een nieu
we pas
Pas
Dan de klappaspoorten van
22 november af al 17,50 duurder
Eén ogenblik dacht ik nog slim te
zijn, een uitzonderlijke brainwave
te hebben: „Ik ga vrijdag nog gauw
even die pas aanvragen
Hoe laat is het stadhuis open?
Als ik dan op de stoep sta
Maar ik stond niet op de stoep. Ik
Had van dit te doen en van dat te
organiseren.
Om eerlijk te zijn, ik vergat de
hele passenaffaire
Tot des avonds het nieuws kwam:
duizenden hebben nog snel een pas
aangevraagd
Duizenden even slim als ik, dat is
al een tik op het hoofd; maar daar
bij duizenden die ook echt hun plan
volvoerd hebben wat ik stoom
had laten zitten.
Dat is vernietigend voor het zelf
bewustzijn.
Wees prijsbewust, calculeer
scherp
Vergeet het maar
Zeventieneneenhalve gulden in de
sloot gegooid
Ik aarzelde tussen zelfverwijt en
zelfbeklag.
Biechtte het mijn moeder.
En zie, ze had alweer het troos
tend woord.
Ze zei: „Ach, je moet maar den
ken, zou je als ze je zeventieneneen
halve gulden boden een uur lang in
len dichte dringende rij gaan staan?"
Ik kon hartgrondig „nooit" zeg
gen.
En wentelde zo een last van het
geweten
Die pas zal ik nog wel eens gaan
aanvragenlaterwaarschijn
lijk op het laatste nippertje
commiezen hebben geleid.
De heer Van Es stelde in het open
baar aan de minister de vraag of het
juist is dat op één van de grootste
inspecties van Nederland de planning
voor 1972 rekening houdt met de aan
wezigheid van sjechts de helft van de
commiezen en dat wordt aangenomen
dat de andere helft overspannen of
ziek zal zijn.
De voorzitter wilde in deze openba
re vergadering geen onderdelen van
beleidszaken bespreken omdat vol
gens hem in het verleden duidelijk is
gebleken dat in het openbaar geuite
kritiek eventuele promoties nadelig
beïnvloedt. „We willen wel voor de
belastingdienst leven, maar er niet
voor sterven, riep hij geëmotioneerd.
BRUSSEL In de Brusselse ag-
glomeratieraad, waarvoor de Brusse
laars zondag voor het eerst naar de
stembus gingen, zal de meerderheid
van de zetels bezet worden door de
francofonen van het Rassemblement
Bruxellois. Zondagavond was vrijwel
zeker dat ze van de 83 zetels er 42
■bezetten. De Brusselaar heeft zich
hiermee in meerderheid uitgesproken
voor franstaligheid van de Belgische
hoofdstad.
De Vlaamse volksunie gaat in de
nieuwe raad vijf zetels bezetten, de
socialisten 16, de katholieken 14 en de
liberalen die zeer verdeeld zijn opge
komen, waarschijnlijk twee. De rest
gaat naar kleinere partijen.
De algemene conclusie die uit deze
uitslag getrokken kan worden is: de
taaipartijen, het Rassemblement
Bruxellois en de Volksunie, hebben
een aanzienlijke vooruitgang geboekt
ten koste van de drie traditionele
partijen, katholieken, socialisten en
vooral liberalen. Daarmee is een
trend, die al ontstond tijdens gemeen
teraadsverkiezingen van vorig jaar
oktober en die doorzette tijdens de
parlementsverkiezingen van veertien
dagen geleden, bevestigd.
SANTIAGO (Reuter) Een KLM
machine is gisteren na een loos alarm
met twee uur vertraging van het
vliegveld van Santiago (Chili) opge
stegen met bestemming Amsterdam.
Er was een bommelding. De 65 passa
giers en de negen leden van de be
manning verlieten rnet vliegtuig dat
daarna aan een grondige inspectie
werd onderworpen. Van een bom is*
geen spoor gevonden.
Proletarisch Links begon een soort
gelijke actie binnen de PSP, nadat
deze partij bij de kamerverkiezingen
van dit jaar een belangrijke neder
laag had geleden. De groep kwam
met een manifest waarin omvorming
van de PSP tot een revolutionaire ar
beiderspartij werd bepleit en opvat
tingen van het pacifisme werden ge
ventileerd die bij het partijbestuur op
scherpe weerstand stuitten.
Het partijbestuur reageerde met
een voorstel aan het Groningse con
gres van 23 en 24 oktober om de hele
groep te schorsen. Het congres ver
wierp dat voorstel en nam in de
plaats daarvan een motie van de af-
deling-Rijswijk aan waarin het ten
densrecht werd afgewezen.
Doorgaan
De aktiegroep Proletarisch Links
besprak zaterdagmiddag in Amers
foort de situatie zoals die na het con
gres was ontstaan. De groep besloot
met grote meerderheid van stemmen
door te gaan met de actie ondanks de
uitspraak van het congres tegen het
tendensrecht. Het partijbestuur dat
eveneens in Amersfoort vergaderde
en meteen van het besluit van Prole
tarisch Links op de hoogte werd te-
bracht, reageerde onmiddellijk met
een besluit tot schorsing van de hele
groep. Het partijbestuur nam dit be
sluit zonder tegenstemmen. Er waren
alleen enkele onthoudingen, onder
welk die van Max Plekker, die be
kend staat als sympathisant van Pro
letarisch Links. Het schorsingsbesluit
van het partijbestuur zal worden
voorgelegd aan de partijraad, die 11
december vergadert. Wanneer de par
tijraad ermee instemt zudlen de
schorsingen in royementen worden
omgezet. Het partijbestuur is van
plan in de eerste plaats het presidium
van de bijeenkomst van Proletarisch
Links aan te spreken en vervolgens
diegenen te royeren die zich met het
presidium solidair verklaren.
Aangezien de aktiegroep enige tijd
geleden onderling heeft afgesproken
dat zij in haar geheel de partij zal
verlaten zodra ook maar één aan
hanger zou worden geroyeerd is nu
een aanzienlijke uittocht uit de PSP
te verwachten.
In de partijraad maakt rnet schor-
singsvoorstel van het partijbestuur
een grote kans te worden aanvaard.
De leden van wie men een tegenstem
zou kunnen verwachten zijn namelijk
sympathisanten van Proletarisch
Links die wegens het schorsingsbe
sluit hun rechten hebben verloren.
De heer Rein van der Horst uit
Amsterdam, een van de bekende
PSP-ers die tot de aanhang van Pro
letarisch Links mag worden gerekend
verklaarde trouwens tegenover ons
dat een PSP zonder tendensrecht
voor hem geen aantrekkelijke partij
meer zou zijn, namelijk een „partij
met nare autoritaire trekken", zoiets
als de CPN, zoals de heer Van der
Horst het zei.
PASADENA (UPI) Er verschij
nen langzaam iets meer details op de
Marsfoto's die de Mariner 9 trouw
hartig blijft maken, maar het is nog
niets om opgewonden over te raken
volgens een zegsman van het Jet Pro-
pulsion Laboratory in Pasadena. Het
grootste nieuws komt daarom niet uit
de camera's maar van andere metin
gen: de planeet blijkt op een inge
wikkelde manier eivormig te zijn.
Net als de aarde is Mars iets afge
plat aan de polen, maar er is ook van
de zijkanten in de bol „geknepen": de
evenaar trtijkt namelijk eveneens
eivormig te zijn. De instrumenten
hebben verder duidelijk de aanwezig
heid van water op Mars vastgesteld,
vooral in de omgeving van de zwarte
plekken die op de foto's van het
overstofte oppervlak van de planeet
zichtbaar zijn.
Midden deze week wordt de eerste
van de beide Russische Marsvaartui
gen bij de rode planeet verwacht.
Anthony van Kampen Het beest
uit zee. Uitgave: Uitgeverij C. de
Boer jr. Bussum 17,90).
Van Kampen heeft een studie ge
maakt van de dramatische gevolgen,
die ontstonden na de ondergang van
het compagnieschip „Batavia" in een
riffengebied aan de westkust van
Australië. Het huiveringwekkende
verhaal speelt in 1628 en vooral 1629:
Niet de schipbreuk staat centraal in
deze monumentale roman, maar het
verbijsterende gedrag van een aantal
opvarenden, die na de stranding in
twee kampen uiteen vielen. De onder
koopman Jeronimus Cornelisz., een
voormalige Haarlemse apotheker
in feite een ernstige criminele psycho
paat bleef met een kleine twee
honderd mannen, vrouwen en kinde
ren op het wrak achter. Een kleinere
groep verbleef, onder leiding van de
soldaat Wiebe Mayes, een Groningse
jongen, op het nabijgelegen onbe
woonde eiland. Commandeur Pelsaert
is met weinige getrouwen weggezeild,
naar Batavia om hulp te halen.
Van Kampen laat in dit boek Wiebe
Hayes de tragedie vertellen, die ge
boekstaafd staat als een der afschu
welijkste gebeurtenissen die zich ooit
op een schip hebben afgespeeld. Jero
nimus is het monster uit zee. Onder
zijn leiding worden meer dan hon
derdvijfentwintig mannen en vrouwen,
ook meisjes en kleine kinderen, in
koelen bloede vermoord. De auteur
beschrijft de bloedbaden en het uit
eenlopende sadistische bedrijf, dat
eraan voorafgaat, zeer ingetogen. Deze
soberheid geeft de roman echter een
grote zeggingskracht. De moed van
de soldaat leidt er toe. dat er uitein
delijk gevonnist wordt, zij het met
de wreedheid van die tijd. Het infer
no, dat Van Kampen in de herinne
ring terugroept, doet denken aan het
bestiale optreden in de Duitse con
centratiekampen.
Een roman, waarvan men koud
wordt!
Van onze redacteur wetenschappen
AMSTERDAM Russische
geleerden hebben een mikro-or-
ganisme gevonden dat onder be
paalde omstandigheden in de
bodem het insektenbestrijdings-
middel DDT kan afbreken.
Het gebruik van DDT wordt al ja
ren door 'biologen bestreden omdat
het in de natuur bijna niet wordt
afgebroken, en aanzienlijke schade
aanricht doordat verschillende dieren
steeds grotere hoeveelheden ervan in
hun lichaam krijgen, met tenslotte
dodelijke gevolgen.
Er is wel gespeculeerd dat de Rus
sische vondst aanmerkelijke invloed
zou kunnen hebben op de discussie
hierover, die juist de laatste tijd fel
oplaaide nadat landbouwdeskundige
en nobelprijswinnaar Norman Bor-
laug op een FAO-conferentie een hef
tige aanval had gedaan op de „mi
lieu-hysterici" die bestrijdingsmidde
len wilden afschaffen en daarmee
zijn inziens de wereldvoedselvoorzie
ning in gevaar brachten.
Maar de vinding van de Russische
onderzoekers lijkt bijzonder weinig
praktische betekenis te hebben, om
dat hun mikroskopisch kleine eter-
tjes wel zeer bijzonder omstandighe
den nodig hebben om hun zegenrijk
werk te doen.
Het gaat namelijk pas echt goed in
zeer vochtige grond bij een tempera
tuur van dertig graden, en dan nog
alleen als die grond bepaalde andere
stoffen in voldoende mate bevat.
Alleen hier en daar in de tropen zal
dus DDT in de bodem kunnen wor
den afgebroken. Bij toepassing elders
zal deze stof zich dus toch in het
milieu handhaven, met alle gevolgen
van dien.
Het zou ook wel merkwaardig zijn
als het DDT-probleem door de ont
dekking van een mikro-organisme
plotseling dichter bij een oplossing
zou blijken.
Want de overal gehoorde klacht was
niet dat niemand een organisme kon
vinden dat DDT kon afbreken, maar
dat DDT tot op de gekste plaatsen en
in verontrustende hoeveelheden in
het milieu werd aangetroffen, waar
uit bleek dat het in de praktijk niet
of nauwelijks afgebroken wérd. Dat
probleem bestaat nog steeds.
