DOOR MOEILIJKE SPELLING BLIJVEN DEUREN GESLOTEN Lawaai van Schiphol dreef me naar D'66 2 dagen Brussel f49. Wandelen met NS Sr METAALWERKGEVERS: EIS WERKNEMERS TE HOOG Wolkers herovert gestolen auto AKSIEGROEP WIL STRUT BEIJNDIGEN,NARIGHIJT IS DAN VOORBIJ <sï Man wil raadhuis binnenrijden PAS GEKOZEN VOORZITSTER MEVROUW VAN DER SCHEER: NS-Minitrips in eigen land ZATERDAG 13 NOVEMBER 1971 Wat wil de Aksiegroep Spelling- °e<H vereenvaudiging 1972? De belangrijkste 4veranderingen zijn: 9 Waar je aan het eind van een J*werkwoordsvorm of ander woord een -t- hoort, schrijf je alleen een -t-: hij wort, een hont; 9 Alleen de lange-ij blijft bestaan, ',4e -ei- vervalt: twee ijeren; 9 Alleen de -au- blijft bestaan, de PWiSou- vervalt, vrauw, faut; In open lettergrepen wordt -ie- ■eenvoudïgd -i-: giter. Alleen aan eind van een woord blijft of wordt iet -ie: januarie; Voor de rest volgt de Aksiegroep le spellingsvoorstellen van de com- ie Pée Wesselings, die op 'tafel igen' maar nog niet als wetsont- zrp ingediend zijn in ons land en in België. Die commissie stelde in 1969 on dermeer voor: de tweede -d- en -t- in de verleden tijd ban werkwoords vormen weg te laten (hij antwoorde; -isch- te tverandeeren in -ies- (prak- ties); -lijk- te veranderen in >-lik- begrijpelikde -c- te vervangen door -k-, als je een -k- hoort (ak- tueel); en van de -c- een -s- te ma ken, als je dat hoort (sent); de -h- weg te laten als je hem niet hoort (tuis); de -n- als tussenletter weg te laten boekekastetc. etc. Allemaal kleine stapjes in de rich ting van: schrijf zoals je spreekt. Die voorstellen zijn volgens velen niet radikaal genoeg. De Aksiegroep voegde daarom haar eigen vier be langrijke voorstellen toe. Het is de bedoeling dat er druk op het parlement uitgeoefend wordt om een principe-uitspraak te doen over de spellingvereenvoudiging. De Ak siegroep vraagt niet om de nieuwe spelling direct in te voeren, maar als een principeuitspraak komt kunnen de onderwijzers alvast een heleboek moeilijke dictees afschaffen en in de prullenbak gooien. Daarom vraagt de Aksiegroep iedereen, maar vooral de mensen die iets met het onderwijs te maken hebben (en wie heeft dat eigenlijk niet?( om vanaf 1 januari 1972 in correspondentie, in de onderwijsbla den etc. de vereenvoudigde spelling toe te passen. Dan gaat het mis schien net zoals in 1934, toen door druk van buitenaf de spelling-Mar- chant werd verhaast Overwin de emotionele weerstan den, vraagt de Aksiegroep, bijt door de zure appel heen, dan zullen de kinderen vanaf augustus 1972 mogen schrijven: de strijt is geijndigt, de na- righijt behoort tot het verleden. JIS. Van onze onderw|jsredactie lMSTERDAM „Ik vind het van niet het ïste belang, dat, als we eenmaal die nieuwe Hing zouden hebben, mijn werkster en n kapper hun waslijstje zonder fouten men schrijven. De taal is het instrument de kunstenaar". Dat zei de dichter P. C. itens in de jaren dertig, toen er een sterke ireging was om de spelling te vereenvou- Die actie resulteerde in 1934 in de lling-Marchant. peilingsvereenvoudiging is nu wéér een onder - p van actie. Vier onderwijsorganisaties met en 100.000 leden (de Algemene Nederlandse erwijzers Federatie, de Vereniging Onderwijs iet Nederlands, de Vereniging voor Weten- ippelijke Spelling en de Seksie Nederlands van Vereniging Levende Talen) hebben de .Aksie- ep Spellingvereenvoudiging 1972' opgericht, die c wil gaan uitoefenen om zo snel mogelijk de ling te vereenvoudigen. De argumenten die aksiegroep daarvoor aanvoert, zouden Bou- als taalkunstenaar waarschijnlijk even idioot rkomen als de argumenten uit de jaren dertig. >m zouden kappers en werksters foutloos schrijven? Waarom zou ieder kind zonder veel moeite de spelling van zijn moedertaal len leren? HEKEL groep heeft meer dan genoeg redenen om aan lemen, dat de huidige spelling veel kinderen school ernstig dwarszit. En, dat als gevolg rvan, veel kinderen een hekel aan taal hebben elfs aan school. En dat daarom spellingvereen- diging broodnoodzakelijk is om iets te doen ïh® de democratisering van ons onderwijs. Niet een gemakkelijke en overzichteliike spelling fe democratiseringsproblemen in één klap zal adrfossen, maar het is wel een eerste stap op de I van onderwiisvernieuwing. Als kinderen min- 71övtifd nodig hebben om te leren spellen (en erg kinderen leren het nooit), dan kan de tijd vriikomt aan andere dingen besteed worden, taalDrogramma's bijvoorbeeld of aan de uit- ding van de woordenschat. Daar hebben kin- meer aan dan aan een foutloze spelling schrijven. steravond zond dp VARA pen nroeramma over iDPllinesvereenvoudieing uit in de serie en M'kke^zoen van de 1ll"n»"W". Daarin ver tel der- alleen allerlei bekende Nederlanders wat zü de soellinesvereenvoudiidng denken (Carmieeelt. Keizer. Marcel van Dam, Henri Knao. mevrouw noél. maar lieten de samenstellers zien hoe in rakbik, dat wil zeggen in de scholen, de spelling ct. Daarnaast werd getoond hoe veel eemakkp- de vereenvoudigde spelling is, welke regels 'ij gelden en hoe snel kinderen, die ermee ee- imenteerd hebben, die eenvoudige spelling 1 hanteren. In de uitzending vertelde de secre- hont trijn paart vrauw schiltpat taris van de aksiegroep en medesamensteller van het VARA-programma dr. G. A. Kohnstamm, waar om die eenvoudige spelling er moet komen en hoe de spellingsituatie nu is. EEN PLAAG Kinderen vinden spellen een plaag. Er gaat erg veel tijd in zitten, zelfs zoveel dat in de hoogste klassen van het basisonderwijs nog de helft vari de tijd voor taalles aan spelling besteed wordt. En dat blijkt nog niet voldoende. Integendeel zelfs. Hoe meer spellingsonderwijs de kinderen krijgen, hoe meer fouten ze soms maken, spellingonderwijs werkt verwarrend. Uit CITO-toetsen, (de zesdeklastoets, waaraan volgend jaar al een derde deel van alle Nederlandse zesdeklassers zal meedoen) is gebleken, dat bijna de helft van de schoolkinderen de werk- woordsopgaven van de spellingstoets fout beant woordde, en dat ook in de rest van de spellings- opgaven door een hoog percentage scholieren (in 1970 39 procent en dit jaar 23 procent) fouten ge maakt werden. Opgaven waarin werkwoordsvormen voorkomen worden dus voor vier van de tien leerlingen fout beantwoord. Werkwoordsvormen zijn moeilijker voor de kinderen dan 'gewone' spellingsopgaven, en deze moeilijke werkwoordsvormen beslaan de helft van de CITO-toets. Op grond van deze gegevens lijkt het aannemelijk dat het kunnen spellen van doorslaggevende in vloed is op de verdere schoolkeuze van de kin deren: spelling weegt zwaar bij de landelijke toets, erg veel kinderen maken fouten met de spelling en dus werkt de drempel voor verder onderwijs voor veel kinderen. En vandaar dat de aksiegroep spellingvereenvoudiging een sociale noodzakelijk heid vindt, een belangrijke bijdrage aan de demo cratisering van het onderwijs. Als mensen niet goed kunnen spellen (en dat zijn er erg veel, jongeren en ouderen), dan blijven de deuren voor hen dicht. Schriftelijk solliciteren bijv. kun je niet, als je de spelling niet beheerst. Marcel van Dam vertelde in het VARA-program ma, dat het vaak voorkomt dat mensen hem vragen langs te komen omdat ze hün problemen niet op kunnen schrijven. Omdat het veel te tijdrovend is om iedereen langs te gaan, blijven veel mensen met hun problemen zitten. Voornamelijk omdat ze niet met de taal overweg kunnen. INTELLIGENTIE Veel kinderen kunnen en willen ook vaak niet doorleren, omdat ze niet kunnen schrijven, en school betekent voor hen: schrijven, spellen. De spelling wordt in onze maatschappij gehanteerd als een middel waarmee je mensen kunt testen op hun intelligentie, opleidingsniveau. En dat idee wil de aksiegroep eruit hebben. Spelling is een technische kwestie en door die techniek drastisch te veranderen, komt er tijd vrij om aandacht te besteden aan stijl, woordenschat en goed leren stellen, leren lezen, spreken, formule ren, luisteren. Wie het heeft over goed moeder taalonderwijs, zal moeten bedenken dat spelling vereenvoudiging ook daarom een noodzakelijkheid is: uit sociale en uit dicdactische overwegingen. Ook de tegenstanders van spellingvereenvoudiging zien dat laatste wel in. Zo vindt oud-minister Klompé spellingvereenvoudiging eigenlijk vreselijk, vanuit het oogpunt van de taal als cultuurgoed. Maar, zo zei ze in de televisieuitzending, toch mag die reactie niet overwegen, omdat we nu de mond volhebben van het feit dat alle groepen uit de samenleving moeten worden geholpen om zich zo goed mogelijk te ontplooien, zal ook inderdaad alle mogelijkheden moeten aanwenden jonge mensen een kans te geven. De sociale kant van het probleem overweegt voor haar. VLAGTWEDDE De 38-jarige woonwagenbewoner P. J. W. uit het kamp Rijsdam (gem. Vlagtwedde) heeft gistermiddag Stellingen, waar het gemeentehuis van Vlagtwedde is, op stelten gezet. Als een dolleman reed hij door de Hoofdstraat, waarbij hij met zijn auto ook op het trottoir terecht kwam. Tweemaal wilde hij het gemeentehuis binnenrijden. De rijkspolitie heeft de man ingesloten. Enkele weken geleden is zijn woon wagen uitgebrand. De gemeente Vlagtwedde gaf hem tijdelijk een ca ravan, om met zijn vrouw en vijf kinderen in te wonen. Hij kon een woonwagen in huur of huurkoop krijgen. De man wilde echter het geld, 4000 gulden, zelf in handen heb ben. De gemeente zag redenen om dit niet te doen. W. ging daarna met zijn caravan naast het gemeentehuis staan. De rijkspolitie heeft de wagen donderdag weggesleept. Gisteren kreeg de man van sociale zaken te horen dat de voorwaarden waaronder hij een woonwagen kon krijgen, net waren veranderd. Toen besloot hij tot zijn wraakexpeditie. auto-inzittenden brand glas inbraak ongevallen rechtsbijstand reis storm wettelijke aansprakelijkheid voor particulieren ziekte KIN W ziektekosten om zéker te zijn! vrug uw assurantieman inlichtingen over Rijnmond-verzekeringen of I prr, I 3^" wend u rechtstreeks tot I jjrrT n. v. verzekeringsmaatschappij \s-gnvepdgfcwal B8 rdtm-3 UI. 010-368844^ Cruisemode voor de winter vakantie: Modehuis Leeser in Rotterdam toonde een show van cruisekleding. Op de foto links een katoenen voile blouse met een katoenen zwarte rok versierd met grote vruchten. Rechts een katoenen voile japon met roosjes op een zwart fond. Van een onzer verslaggevers AALSMEER „Schiphol ergert me mateloos; zo ongrijpbaar als een spin, die plotseling toeslaat". Mevrouw Ruby Elisabeth van der Scheer-van Essen (29), de zondag gekozen nieuwe voorzitster van D'66, woont aan de Oostereindweg in Aalsmeer, waar de op Schip hol aanvliegende jets overduidelijk merkbaar zijn. Zo duidelijk dat mevrouw Van der Scheer er in 1969 toe gedreven werd lid te worden van D'66 (overigens: „de doelstellingen van D'66 hebben mij van het begin af aangesproken"). seis 12 wandelroutes in de j mooiste streken in ons land. Vraag de folder „Wandelen met NS" aan het station. 'ui voordelig uit met NS (Van onze soc.-econ. redactie) DEN HAAG De werkgevers in de metaalindustrie willen 2 procent minder aan reële verbe tering van loon- en arbeidsvoor waarden geven dan de 3 procent, die de vakbonden voor 1972 heb ben geëist. Dat bleek tijdens een persconferen tie. waarop de onderhandelingsdele gatie van de metaal-werkgevers gis termiddag bekendheid heeft gegeven aan haar tegenvoorstellen op het eind vorige week ingediende eisen-pakket van de vakbonden. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Na een korte sprint Over het Damrak en de Prins Hendrikkade in Amsterdam is de 46-jarige schrijver Jan Wol kers donderdagmiddag weer in "et bezit gekomen van zijn auto, "ie op 15 oktober gestolen was. De 29-jarige lasser H. P., een Ooede bekende van de politie, be landde na de spectaculaire actie "m Wolkers in de cel. Met haar man over het Dam rak wandelend, werd de vrouw van Jan Wolken de auto gewaar De schrijver zétte onmiddellijk «e achtervolging in, waarbij hij Werd geholpen door de bestuur der van een auto die achter de hestolen wagen reed. Bij de Sint 'fjicolaaskerk aan de Prins Hen drikkade werd de lasser tot stop- Pen gedwongen. Wolkers opende het portier en wrong zich naast de bestuurder, die vertelde dat hij de auto op het Waterlooplein had gekocht. Na aankomst van de politie bleek dat de lasser een cylinder- revolver en een afgeknipte ny lonkous bij zich had en al het een en ander op zijn kerfstok had. Wolkers keek daar nogal van op, hertelde hij gisteravond. „Het leek een hele aardige jongen. Wat moét je moeder daar wel van denken, zei ik nog tegen hem." Jan Wolkers gebruikt zijn dure auto, een Citroen Pallas DS 21, alleen op de lange afstand. Om dat hij vaak elders in het land moet zijn, onder meer om lezin gen te houden, moet hij zich, zoals hij zegt, snel en veilig kun nen verplaatsen. In Amsterdam maakt hij gebruik van de fiets. De werkgevers willen op 1 januari 4 procent loonsverhoging geven, (waarvan 3 procent op basis van d< bestaande indexeringsclausule) als compensatie voor de prijsstijgingen tussen april en oktober van dit jaar en 1 procent als reële verbetering van loon- en arbeidsvoorwaarden. (De werkgevers geven de voorkeur aan uitbetaling in loon, maar eventuele verbetering van secundaire arbeids voorwaarden moeten naar hun me ning ook uit dat ene procent worden gefinancierd). In het loonvoorstel van de metaal- ondernemers wordt verder een maxi male compensatie voor prijsverhogin gen van 3 procent per 1 juli genoemd, terwijl zij evenals de vakbonden rekening houden met 2 pet. inci dentele loonstijgingen in 1972 (buiten de cao vallende toeslagen promoties Uitgaan, winkelen, eten en drinken in het Parijs van België. VoUcdig verzorgd, dus incl. hotel, maaltijd en reis: van elk station. Vertrek dagelijks van 1 oktober 1971 tot 15 mei 1972. Alle informatie in de NS-reiskrant op de stations. voordelig uit met NS e.d.). Daardoor komen de werkgevers op een totale loonkostenstijging van 9 pet tegen de vakbonden 10.5 pet. Om tot het gesignaleerde verschil van ca. 2 pet te komen, moet er rekening mee worden gehouden dat de vakbonden een verlaging van de sociale lasten voor de werkgevers in de metaalin dustrie met ca. 0,3 pet. vercalculeren terwijl de werkgevers deze „meeval ler" buiten beschouwing willen laten, omdat er op dit terrein ook wel eens ..tegenvallers" zijn, zo verklaarde de heer Prins, voorzitter van de onder handelingsdelegatie. Een ander belangrijk .verschil be treft de hoogte van de werkgeversbij drage aan de vakbonden voor bijzon dere uitkeringen aan hun leden. De ondernemers willen de bestaande bij drage van 10 per werknemer verho gen tot 12,50 (neerkomend op een totale verhoging van ca. 2 tot ca. ƒ2.5 miljoen), door ir. Prins „een royale aanpassing aan de waardeda ling van de gulden" genoemd. De vakbonden hebben een verhoging tot 0.5 pet van de loonsom geëist. Volgens hen komt het werkgeversbod neer op „slechts iets meer dan de huidige 0.1 procent." Ook hebben de metaalwerkgevers laten weten volgend jaar geen ar beidstijdverkorting en vakantiever lenging te willen. Van vakbondszijde werd na afloop van het gesprek van gisteren verklaard dat de belang rijkste verschillen zitten in de moge lijk geachte reële loon- en arbeids- voorwaardenverbetcring, de compen satie voor prijsstijgingen (de werkne mers willen onbeperkte compensatie), de financiële bijdrage aan de vakbon den („het werkgeversvoorstel is be paald niet aanvaardbaar") en de faci liteiten voor vakbondswerk in de on dernemingen. De onderhandelingen zullen dins dag worden voortgezet. In een later stadium zal ook nog gesproken moe ten worden over een extra'compensa tie voor prijsstijgingen, omdat de in de indexeringsclausule gestelde grens van 6 pet is overschreden. „Toen we hier twee jaar geleden kwamen wonen, hadden mijn man en ik steeds slaapstoornissen. Volgens de dokter was dit een normaal ver schijnsel voor mensen, die bij Schip hol wonen. Nou is het afgelopen, dacht ik: D'66 had ik al langer een goeie club gevonden en ik werd lid". Dit was ook de consequentie van haar opvatting, dat de gemiddelde Nederlander nauwelijks invloed heeft op het bestuur. „De denkbeelden van D'66 over het ondoelmatig functione ren van ons parlementaire systeem hadden mij inderdaad direct aange sproken. En dan als je de machte loosheid van de mensen ziet, wil je iets doen. Ik weet niet hoe ik dat goed moet zeggen, misschien zo: ik vind de beknotting van de mens in zijn ontwikkeling onaanvaardbaar". Mevrouw Ruby van der Scheer werd 23 maart 1942 als dochter van een vrouwenarts in Deventer gebo ren. Zij studeerde Nederlands in Am sterdam en had later een antiqui- teitenwinkcl in de Amsterdamse War moesstraat. Zij trouwde met architect Van der Scheer en werd moeder van een zoon (met zijn negen jaar de oudste) en drie dochtertjes (de jong ste is twee jaar). Hoe combineert u het po litieke werk met uw taak als huisvrouw? „Ik moet inderdaad twee dingen doen: in de eerste plaats mijn werk in het gezin, in de tweede plaats dat voor D'66. Twee jaar geleden deed ik alleen de huishouding, maar toen Volledig verzorgd, dus Incl. reis van ieder station, logies en maaltijden: 2 dagen Amsterdam f 39.- 3 dagen Zuid-Limburg f 48.- 3 dagen Twente f49.- 3 dagen Montferland f49.- 3 dagen Bergen N.H. f49.- 3 dagen Drente f53.- 3 dagen Friesland f64.- 3 dagen Brabant f 66.- 5 dagen Terschelling f 89.- 5 dagen Ameland f89.- Vertrek dagelijks van 1 oktober 1971 tot 15 mei 1972. Alle informatie in de NS-reiskrant op de stations. werd ik vervelend en onverteerbaar voor mijn man. Er zijn zo ontzettend veel dingen, die me interesseren... We hebben toen, in 1969, met ande re nieuwkomers, direct een werk groep opgericht, die zich bezig zou houden met de gemeentepolitiek. Er was toen op Schiphol een baan hier heel dichtbij in gebruik voor het opstijgen; werkelijk onverteer baar, zoals Schiphol zich het recht aanmatigde zo'n 30.000 mensen wak ker te houden. Deze baan wordt nu niet meer voor dat doel gebruikt, maar ik vind het op het ogenblik griezelig dat er door de wisselende kabinetten nog steeds geen uitspraak is over een tweede luchthaven. Elk uitstel geeft Schiphol de gelegenheid het vliegverkeer op te voeren. „On schuldig lijkt bijvoorbeeld dat Shell een vergunning heeft gevraagd aan de gemeente Aalsmeer om grond te kopen voor vijf reservoirs. Maar als je deze zaak nader bekijkt en die combineert met een aantal andere bestemmingen op deze grond, zoals het rechttrekken van de Ringvaart, zou je kunnen concluderen dat door het Shell-plan Schiphol zich via een achterdeur een nieuwe uitbreiding kan permitteren. Dit onttrekt zich echter aan de waarneming van de mensen omdat het plan langs een he leboel schijven (gemeente, rijkswater staat, provincie) wordt gerealiseerd.' Denkt u dat een individu veel kan doen voor de sa menleving? „Ja, zeer zeker. Maar scholing is zo fundamenteel. Als je niet eens ge leerd hebt om te formuleren wat je denkt, wat kun je dan doen? Daarom vind ik dat de zogenaamde sociaal achtergebleven gebieden als in het Noorden en in de binnensteden, die scholing in de eerste plaats nodig is. Dat mensen al op hun zestiende en zeventiende jaar van school komen en dat dan elke ontwikkeling op houdt, dat kan niet." Wat is dc opdracht van een politicus? „proberen in het parlement die be sluitvorming te bewerkstelligen, na het afwegen van het voor en tegen uit de alternatieven datgene te kie zen, wat hem het meest verantwoord lijkt. Als ik zeg: hij moet zich rich ten naar de volkswil dan kan hij op dat moment besluiten 'nemen die niet in overeenstemming zijn met de wens van de meerderheid. Hij heeft wel degelijk een eigen verantwoordelijk heid." Welke maatstaf hanteert u uiteindelijk bij het bepalen van wat juist is, een ideolo gische maatstaf, een gods- ..Geen ideologische of godsdienstige. Voor de oplossing van een probleem moet je een aantal alternatieven naast elkaar leggen en dan bekijken welke besluitvorming het meest ver antwoord is. Ik heb in de bijbel nog nooit kunnen vinden, hoe groot de belastingverhoging moet zijn. Ik vind dat de behoudende groepen vaak bang zijn voor iets nieuws, omdat ze Mevrouw R. E. van der Scheer: „Over hoogte van de belasting zegt de bijbel niets..." bang zijn voor onzekerheden, niets is voor mij eeuwig zeker. Je kunt een eenmaal ingenomen standpunt gerust verlaten als blijkt dat het onjuist is geweest." Onderschrijft u dan geen zekerheid als „hebt uw naaste lief als uzelf"? „Voor mij geldt dat natuurlijk als voor ieder ander. (Dat is ons alge meen-christelijke cultuurpatroon). Ik geef geen enkele politieke partij het recht dat te monopoliseren. Maar ik begeef me hiermee op uitermate glad ijs..." Wat moet er veranderen in de westerse maatschap pij? „Het allerbelangrijkste is, dat de scheidingslijnen, de etiketten die de mensen verdeeld houden en die niet meer van toepassing zijn, wegvallen, zodat de mensen in staat zijn geza menlijk de grote problemen aan te pakken." Een actueel probleem: hoe denkt u over abortus? „Ik vind dat elke vrouw het recht heeft zelf te bepalen, of ze abortus wil of niet. En om mijn standpunt toe te lichten zou een hele dialoog nodig zijn." Komt er binnen de ko mende vier jaar een pro gressieve partij? „Dat weet ik niet. Dat is helemaal afhankelijk van wat er gebeurt. Als er een „rampje" kwam, (wat ik overi gens niemand toewens) waardoor heel Nederland in dezelfde luchtverontrei niging zou zitten als het Rijnmondge bied, zou er binnen het jaar een pro gressieve concentratie ontstaan, die de meerderheid zou verwerven".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 7