CHRISTELIJK ONDERWIJS:
EEN UNIEKE VRIJHEID
Zullen we zeggen: „pech gehad?
Remonstrant wil kerk
zonder geloof in God
Ca. 30.000 nv's
„besloten"
in 1972
Stemming over
priestervraagstuk
uitgesteld
Goed maar niet gek
Gek maar niet goed
Tweede telefoon
Hartstichting
wint geding
gedeeltelijk
Kamerleden op
de bres voor
Syrische joden
GZB-actie rond
5 december
Een woord voor vandaag
BER0EPINGS1
DEN HAAG Ongeveer 30.000
naamloze vennootschappen zullen
waarschijnlijk gebruik willen maken
van de mogelijkheid tot omzetting
in een besloten vennootschap (BV)
met beperkte aansprakelijkheid. Zij
ontkomen daarmee aan de verplich
ting tot publikatie van de jaarstuk
ken. de balans, winst- en verliesre
kening en toelichting daarop.
Deze verplichting wordt aan alle
N.V.'s opgelegd krachtens nieuwe
wettelijke regelingen op het gebied
van het vennootschapsrecht, die eer
der dit jaar zijn ingevoerd. Alleen als
een onderneming tot de grote BV's
zou behoren (activa van 8 min. of
meer en 100 of meer werknemers),
moet dit bedrijf een belans publice
ren. Een winst- en verliesrekening
hoeft een grote BV niet te publiceren.
De publikatieverplichting voor de
NVs gaat in op 29 december volgend
jaar. Om de grote stroom verzoeken
om omzetting in een BV te kunnen
verwerken, heeft de minister van jus*
titie erop aangedronen zo spoedig
mogelijk met zon aanvraag te kom^n.
Tot nu toe zijn er al ongeveer 500
verzoeken om omzetting ontvangen,
waarvan er inmiddels 200 zijn afge
daan.
Het ministerie van justitie verwacht
dat er ongeveer 15.000 nameloze ven
nootschappen zullen overblijven. Vol
gens een berekening van het CBS
zijn er op het ogenblik 45.000 N.V.'s
WASHINGTON (AFP) De Ame
rikaanse Senaat heeft donderdag
avond met 47 tegen 33 stemmen een
amendement van senator Howard
Cannon aanvaard ter versterking van
het Hickenleger-amendement. dat de
president het recht geeft hulp aan
landen te staken die Amerikaanse
eigendommen onteigenen.
Het amendement verplicht de pre
sident alle hulp te staken aan landen,
die geen aanvaardbare compensatie
geven aan maatschappijen, waarvan
eigendommen worden onteigend.
Het amendement houdt verband
met de onteigening van de kopermij
nen in Chili.
Dr. G. Huls: Reden lot dankbaarheid
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT'— Een onderwijs-
vergadering zonder onderwijs
protest begint een uitzonderlijke
gebeurtenis te worden. Daarom
was het opvallend dat dr. G.
Huls, voorzitter van de prot. chr.
vereniging voor kleuter- en ba
sisonderwijs, zich op de jaarver
gadering in Utrecht allerminst
ontevreden toonde over de onder
wijssituatie in Nederland. Ge
zien de unieke vrijheid die het
christelijk onderwijs geniet
meenden hij zelfs dat we genoeg
reden tot dankbaarheid hadden.
De heer Huls betreurde de bezuine-
gingen wel, maar hij vond het onbil
lijk als het onderwijs alleen maar
protesteerde zonder te aanvaarden
ROME (KNP) Op verzoek van
talrijke leden der bisschoppensynode
is de stemming over het priester-
vraagstuk verschoven naar 2 novem
ber. Het verzoek daartoe is door ver
schillende taalgroepen gedaan, omdat
de bisschoppen meer tijd willen heb
ben om het uiteindelijke document
der synode over het priesterlijk ambt
grondig te kunnen bestuderen en
eventueel veranderingen erin aan te
brengen.
dat ook in het onderwijs klappen
moesten vallen. Het onderwijs zal
moeten meewerken aan het vaststel
len van prioriteiten die binnen de be
staande mogelijkheden passen.
■fe Efficiency
Schoolbesturen zullen moeten zor
gen voor een efficiënt beleid. En lera
ren en schoolleiders moeten niet di
rect terug schoppen wanneer een
ambtenaar (zoals dr. P. J. Gathier)
zich eens kritisch uitlaat over hun
werk.
Dr. Huls vond het merkwaardig dat
zaken als verkleining van de klassen
meer tongen en pennen in beweging
brengen dan de zaak van het christe
lijk onderwijs. Hij wees daarom uit
voerig op het belang van het christe
lijk onderwijs, dat nu de taak heeft
jonge kinderen te leren dat zij de
resultaten van wetenschap en tech
niek moeten beheren als werken van
Gods handen.
•fe Specialisatie
In de middagvergadering spraken
de heren M. Baayens en L. Costers
over de vernieuwing van kleuter- en
basisonderwijs. Hoofdinspecteur Cos
ters rekende erop dat in de nieuwe
wet op het basisonderwijs ook het
kleuteronderwijs zou worden opgeno
men. Er komt dan één school voor 4-
tot 12-jarigen.
Er is reeds een plan om binnen de
onderwijzersopleiding twee speciali
saties in te stellen, een voor het on
derwijs aan 4- tot 8-jarigen en een
voor 8- tot 12-jarigen. Ook de oplei
ding voor kleuterleidsters moet dan
veranderd worden.
Het probleem bij de integratie van
COMMENTAREN
De Nederlanders zijn een goed volk, maar het
moet niet te gek worden. Dit geliefde beeld van
onszêlf wordt bevestigd in de NIPO-enquète waar
in de gevoelens en inzichten aangaande ontwikke
lingssamenwerking van een representatieve groep
van 3007 personen zijn getoetst. Ruim 91 procent
is voor meer of evenveel ontwikkelingshulp. Maar
44 procent meent ondertussen heel goed in de
gaten te hebben, dat de hulp maar voor een klein
deel terecht komt bij de mensen die haar nodig
hebben. De voorstanders van verhoging van de
hulp (47 procent) vinden voor twee derde deel,
dat daarvoor andere middelen dan belastingver
hoging moeten worden gevonden. En 50 procent
vindt het een slechte methode om meer import
uit ontwikkelingslanden in ons land toe te laten,
als onze eigen produktie daaronder enige tijd zou
lijden.
Waarmee maar gezegd wil zijn, dat we wel goed
zijn, maar niet gek. Persoonlijk koesteren de Ne
derlanders zelfs verhevener gevoelens dan hun
regering. Dat moge blijken uit het gegeven, dat
45 procent denkt dat de regering aan ontwikke
lingssamenwerking doet om economische redenen,
zoals het bevorderen van de handel, er zelf aan
Hierdoor ontstaan vreemde tegenspraken: een
niet onaanzienlijk aantal mensen dat meent dat
maar weinig hulp de mensen bereikt die haar
nodig hebben, is tóch voor handhaving van het
peil van de hulp. Zo zijn er meer onverwerkte
tegenstellingen: wèl voor vergroting van de hulp
zijn, maar tegen belastingverhoging tot dat doel;
wèl voor vakopleiding en industrialisatie in ont
wikkelingslanden zijn, maar niet voor importen
uit die landen die onze werkgelegenheid zouden
kunnen schaden.
Hier blijkt uit, dat de samenhangen niet goed
zijn doordacht. Daarmee heeft de nationale com
missie in elk geval een aantal nuttige aanwijzingen
gekregen voor haar voorlichtingsbeleid. Uit de
enquête is ook genoeg bewijs te halen om vast te
stellen, dat dit geen hopeloze onderneming hoeft
te zijn. Naarmate de ondervraagden meer onder
wijs hebben gehad, blijkt er namelijk al veel meer
begrip voor die samenhangen te bestaan. En ook
partijpolitiek gezien zijn er interessante verschillen
aan te wijzen. Zo blijken b.v. relatief gezien de
Als wij directeur-generaal van de PTT zouden
zijn (zoals bekend is dat gelukkig niet zo) zouden
wij liever onze tong afbijten of onze hand afhak
ken dan met deze tong of hand een plan publiceren
dat op niet eens zo lange termijn toch maar tot
doel heeft de Nederlanders rijp te maken voor de
tweede telefoon in huis.
Want als wij directeur-generaal van de PTT
zouden zijn, zou ons heel wat gelegen zijn aan de
image van ons overheidsbedrijf dat tot de dag van
vandaag enerzijds geen kans ziet iedereen die het
vraagt onmiddellijk op het telefoonnet aan te slui
ten en aan de andere kant op bepaalde plaatsen
zoveel overcapaciteit op zijn centrales heeft dat
het kennelijk de moeite loont om bij wijze van
proef te onderzoeken hoe die capaciteit alsnog
benut kan worden.
Wij zouden, als wij directeur-generaal van de
PTT waren, niet alleen inzien dat dit soort plan
nen ergerlijk is voor de wachtenden, maar ook
dergelijke fouten in de planning van ons bedrijf
diep betreuren. Daarom zou er ons heel wat aan
gelegen zijn zelfs de vaagste aanduidingen over dit
soort toestanden te vermijden.
Bovendien zouden wij, als wij directeur-gene
raal van de PTT waren, overwogen hebben dat
wij aan het hoofd stonden van een diensten ver
lenend overheidsbedrijf dat een zekere faam heeft
opgebouwd wat betreft zijn grote winsten
verdienen, eigenbelang, afzetgebieden vormen en
zovoorts. Maar zélf vinden ze voor 53 procent, dat
het behoort te gebeuren omdat het een morele
plicht is, anderen te helpen.
Nu vindt prins Claus, de voorzitter van de
Nationale Commissie Ontwikkelingsstrategie 1970-
1980, dat ons volk er vaak nogal eenzijdig, emotio
neel en paternalistisch over denkt. Dat mag hij
natuurlijk best vinden: als volk zijn we namelijk
heus niet onschendbaar. Maar het is wel treffend,
dat voor hem uit de enquête een heel ander en
minder vleiend beeld oprijst dan de ondervraagde
Nederlanders waarschijnlijk bedoeld hebben te
geven.
Hierbij komt trouwens een oud bezwaar van
enquêtes naar voren, dat naar onze mening nog
steeds niet is ondervangen: hoeveel van de onder
vraagden 'vinden dat zij iets moeten vinden' en
bouwen zo een beeld van zichzelf op, dat er een
beetje mee door kan? Je kunt je immers eigenlijk
niet permitteren ook niet tegenover een enquê
teur om voor verlaging van de ontwikkelings
hulp te zijn. Maar je wilt toch ook niet naïef lijken
door zomaar aan te nemen, dat de hulp daar komt
waar ze wezen moet.
AR-stemmers het meest bereid te zijn, de gevolgen
in ons land van meer import uit ontwikkelings
landen te aanvaarden (36 procent) en CH-kiezers
het minst (17 procent). Kiezers van alle andere
partijen zitten tussen deze uitersten in
Misschien slaagt de commissie erin om de ge
noemde samenhangen in breder kring duidelijk te
maken. Dan zal duidelijk worden, hoe allerlei
mechanismen economische, monetaire en poli
tieke precies de verkeerde kant op werken en
dat deze generatie daar een soort omkering in
teweeg zal moeten zien te brengen. En daarbij
hoeft heus niet alleen die morele plicht onder
streept te worden, maar ook het belang van de
komende generaties.
Ten slotte: dat het ontwikkelingsvraagstuk ook
belangrijke psychologische voetangels en klemmen
inhoudt, blijkt uit het grappige gegeven, dat op
de vraag of er ook in ons eigen land ontwikke
lingsgebieden zijn, veel meer mensen uit de Rand
stad ja zeggen dan Groningers.
winsten, die in feite nog veel groter zijn dan uit
de cijfers blijkt als wij maar net als elk ander be
drijf onze miljoeneninvesteringen (die ondanks al
les kennelijk nog steeds achterblijven) op korte
termijn financieren.
Niet in de laatste plaats zouden wij, als wij di
recteur-generaal van de PTT waren, bedacht heb
ben dat met dit plan wij zelf en niet onze consu
menten de behoefte zouden scheppen en ook dat
deze tijd toch al vervuld is van status-symbolen,
waar zo'n tweede telefoon natuurlijk meteen bij-
hoort en dat er nog heel wat mensen in Neder
land allerminst behoefte aan zo'n ding zouden
kunnen hebben gewoon omdat zij te klein wo
nen.
Het is mogelijk dat wij, als wij directeur-gene
raal van de PTT waren, ons ten aanzien van onze
tweede overwegingen over de financiering en de
rentabiliteit van ons overheidsbedrijf zouden moe
ten verschuilen achter de wensen en verlangens
van een politiek verantwoordelijk bewindsman,
subsidiair diens ambtelijk apparaat.
Daarom ook zouden wij als wij directeur-gene
raal van de PTT waren, bedenken dat het toch
maar verstandiger is tong/hand ongerept te laten,
maar gewoon het hele plan in de diepste laden van
ons bureau op te bergen en tong of hand te ge
bruiken voor een gesprek met of een brief naar
onze minister over deze geforceerde bedrijfsvoe
ring.
beide opleidingen is echter dat aspi
rant-onderwijzers een havo-diploma
nodig hebben en apsirantkleuterleid-
sters met mavo kunnen volstaan.
■fe Groepen
De heer Costers zei tenslotte dat in
veel gevallen de klassegrootte geen
beletsel kon zijn om het klass«ver-
band los te laten en in groepen te
gaan werken.
Op een school met zes klassen ligt
het gemiddelde aantal leerlingen tus
sen de 28 en 33,5. Op grotere scholen
wordt dat ongunstiger, maar op klei
nere scholen zijn de klassen ook weer
kleiner.
Van een verslaggever
AMSTERDAM De civiele kamer
van het Amsterdamse gerechtshof
heeft in twee in hoger beroep dienen
de zaken t ussen de Nederlandse
Hartstichting en de heer J. van der
Putten te Oosterhout beide partijen
ieder één keer in het gelijk gesteld.
In de eerste zaak die in eerste aan
leg door de Nederlandse Hartstichting
was verloren, bepaalde de kamer dat
het de heer Van der Putten voortaan
verboden is om namens de vereniging
van lijders aan hart- en vaatziekten,
die hij adviseert, de naam „Centraal
bureau fondsenwerving" te gebrui
ken. Ook dient hij zich te onthouden
van uitlatingen in ongunstige zin
over de Hartstichting. In beide geval
len staat een dwangsom van duizend
gulden op overtreding van het ver
bod.
In het in eerste aanleg eveneens
door de Hartstichting verloren ge
ding, dat door de heer Van der Put
ten was aanhangig gemaakt, bepaalde
de kamer dat de Hartstichting zich in
de toekomst moet onthouden van de
nigrerende uitlatingen aan het adres
van de heer Van der Putten. De
Hartstichting is van mening, dat het
percentage van de opbrengsten van
de door de heer Van der Putten ge
voerde acties veel te laag is. Zij heeft
dit standpunt herhaaldelijk in de pu
bliciteit gebracht. Ook op overtreding
van dit verbod staat een dwangsom
van duizend gulden.
Van een verslaggever
DEN HAAG Vertegenwoordigers
van bijna alle partijen hebben de re
gering vragen gesteld over de behan
deling van de joden in Syrië. Zij vra
gen de regering er eventueel via
internationale instanties bij de re
gering van Syrië op aan te dringen
de daar wonende joden de vrijheid te
geven te vertrekken, wanneer zij dat
willen. Volgens sommige berichten
worden de joden in Syrië blootgesteld
aan martelingen. De partijen die
hierover geen vragen hebben gesteld
zijn de CPN, de Boerenpartij. NMP
en de anafhankelijke Jac. de Jong.
ZEIST De gereformeerde zen-
dingsbond in de Nederlandse her
vormde kerk verwacht, dat haar in
komsten over 1971 onder de begrote
bedragen zullen blijven. Dat zou be
tekenen. dat niet alleen een aantal
extra verzoeken om steun van de
kerken in Kenia en Indonesië afge
wezen moeten worden, maar dat ook
het bestaande werk niet volledig ge
handhaafd kan blijven. Om dit te
voorkomen, gaat de GZB van 29 no
vember tot 6 december een landelijke
actie voeren onder het motto „Vijf
december: doe 't eens voor een an
der". Onder meer zullen de met de
GZB meelevende scholen huis-aan-
huis-collecten organiseren.
De psalmist is in Psalm 103 met zichzelf in gesprek. „La
Here, mijn ziel", zegt hij. En wie hem vraagt: „Waarom?"
woordt hij: „Vergeet niet een van Zijn weldaden." Maar
weldaad die de hoogste indruk op hem gemaakt heeft is
geving. Hij roept het blij uit: „Zover het oosten is van hel gj
ten, zover doet Hij onze overtredingen van ons."
Ze blijven nergens opgehoopt om op een gegeven momen
weer tussen ons en God in te kruipen. Gods vergeving is zi
dat wij daardoor een nieuw mens worden. Als God het ha
nigt is Eet een nieuw hart. Als God ons leven bevrijdt, ontv
wij nieuw leven. Als God onze Geest verlost van de druk, oi s
gen wij een nieuwe Geest.
Laat de zonde dan geen littekens na? Ja. Blijven er dan gj
dingen die wij eeuwig zullen betreuren? Ja. Zoals er ook
handen van de opgestane Heiland de littekens geblevt
de wonden van het kruis. Maar die littekens zijn tevens eéï
vende herinnering aan Gods goedertierenheid, opdat we
onszelf zullen verheffen, opdat we steeds zullen weten:
ben, ben ik uit genade.
We lezen vandaag: Lucas 14: 12t24.
We lezen morgen: Mattheus7:13-20:
Nieuwe beginselverklaring voorgesteld
KWARTET I TROUW
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie:
J. de Berg (voorzitter),
H. P. Ester, G. J. Brinkman,
J. van Hofwegen.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM In het Re
monstrantse Weekblad pleit ds.
L. B. Houtgast uit Gorssel voor
een nieuwe remonstrantse begin
selverklaring zonder aanduiding
van een Godsbegrip.
Robinson, Paul van Buuren, Doro-
thee Sölle, Bonhoeffer en Harvey Cox
hebben ons niet onberoerd gelaten,
zegt ds. Houtgast. We kunnen niet
meer geloven in een persoonlijk aan
spreekbaar God, die de wereld en
daarin ons leven leidt. We kunnen
zovele van onze oude en ook nieu
we liederen niet meer con amore
meezingen. Niet alleen gemeentele
den, maar ook predikanten zullen in
dezen hun moeite hebben.
Volgens de beginselverklaring van
1928 willen de remonstranten „God
vereren en Hem dienen". Ter wille
van de „oprechtheid tegenover ons-
BARCELONA (AFP) De situatie
bij de SEAT-autofabrieken in Barce
lona is niet gewijzigd, De meeste ar
beiders blijven tot dinsdag uitgeslo
ten, wegens hun weigering het werk
te hervatten. Slechts enkele afdelin
gen staken niet.
Ongeveer 6.000 arbeiders in Barce
lona hebben gisteren de opdracht om
op 29 oktober te staken uit solidari
teit met de werknemers van de SEAT
opgevolgd. De order tot „algemene
staking" was gegeven door de illegale
„arbeiderscomité's"
zelf en tegenover de buitenwereld"
stelt ds. Houtgast in de plaats daar
van de volgende formulering voor:
„De Broederschap der Remonstranten
is een gemeenschap van christen-hu
manisten, die in vrijheid en ver
draagzaamheid ernaar streven, hun
leven zowel persoonlijk als maat
schappelijk te laten leiden door het
evangelie van Jezus Christus."
Ds. Houtgast: Wat wil men méér
dan het evangelie van Jezus Christus,
de boodschap van het ware mens-zijn,
de ervaring, dat daar een omkering
van het hele menszijn gegeven is?
„Jezus" zijn voor anderen is de erva
ring van Transcendentie zegt Bon
hoeffer, van datgene, wat ons leven
te boven gaat.
Niet relevant
In een eerste commentaar schrijft
hoofdredacteur ds. A. M. van Peski,
dat voor zijn gevoel de discussie rond
NED. HERV. KERK
Beroepen: te Wekerom:
Schuurman te Putten.
GEREF. KERKEN
Beroepbaar: G. J. Jans, \kaj|
Bussum.
Benoemd: tot geest.-verz.
Breukelderhof te Bennekom
Hartenberg te Wekerom: A. Tn
te Velp, die deze benoeming
aangenomen.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt: voor Almelo: Chr
Poel te Yerseke.
DOOPSGEZ. BROEDERSCI
Beroepen: Te Den Haag (arb
Pati)A. v.d. Doel te Den Haag. I
NED. HERV. KERK
Afscheid: van Körtgene: F.
lekes wegens vervroegd emeritaj
GEREF. KERKEN
Afscheid: van Stadskanaal
Schrovenwever wegens emeritai
Intrede: te Fijnaart c.a.,
sinds 1 juni 1970 reeds werk:
als pastoraal medewerker: kant#
A. van Exel te Fijnaart.
GEREF. KERKEN (VRIJG.fde
Intrede: te Marknesse: kanjeU;
Wielenga uit Barendrecht. (eek
ALG. DOOPSGEZ. SOC. (in
Intrede; te Den Haag: E. vant hi
ten uit Hilversum, voorheen n I
dingspred. te Prati (Indonesië), yer
ecin
tteri
het geloof in „een persoon-achtige n In vpr-zpLprïni Bl
God" al lang heeft plaatsgemaakt oOCiaiC Vei ZeKeriHfe
voor een andere, wgarbij het wèl heet
toegaat in hoofden en harten.
Hij bedoelt de strijd „tussen een
concreet-profetisch geloof, dat directe
lijnen voelt lopen van het evangelie
naar radicale strijd in de wereldse
structuren èn een geloof, dat dit te
riskant en niet wezenlijk acht en met
zijn hart bij onwereldser geloofsza
ken is". Dit is de strijd, die volgens
ds. Van Peski momenteel de her
vormde kerk verscheurt' en hij heeft
het gevoel, dat pas in het licht van
déze worsteling de Godsvraag op
nieuw relevant gaat worden.
197 \Z
premies voor
DEN HAAG Voor een
verzekeringswetten zijn de
7oor het jaar 1972 vastgesteLrs,
procenten van het inkomen zuq
volgende premiepercentages
AOW: 10,3 (was 9.9), AWW: 1,
Algemene kinderbijslagwet:
AWBZ: 2 (1,6), Kinderbijslagwe
loontrekkenden: 3,3 (3,3), WA
(5,6), WW: 0,8 (0,8).
De herziene premiepercentag
tekenen dat de totale druk m( vc
half orocent is gestegen. (tijl
de
"9
ge
1 ng
Indrukken van de bisschoppensynode in Rome (3)
door H. Biersteker
„Wat kunnen wij als christe
nen in deze grote crisis doen?"
Die indringende vraag heeft de
Engelse econome Barbara Ward
de Romeinse bisschoppensynode
voorgehouden. De crisis waarop
zij doelt is beklemmend genoeg.
„Het grootste deel van onze
energie komt uit een bron, waar
van het einde in zicht is, name
lijk, aardolie, kolen en gas. En
het verbruik ervan is zodanig
dat met name wat olie betreft
gerekend moet worden op de uit
putting van de bronnen in de
komende eeuw. Zelfs waar het
bestand nog toereikend is heb
ben de industriële landen de
goedkoopste en makkelijkst be
reikbare bronnen uitgeput. Daar
door hebben zij bijgedragen tot
een kostenstijging voor de ont
wikkeling van landen die later
gekomen zijn".
Maar groter verbruik betekent
ook grotere vervuiling. De afval
van een intensieve verbruikseco-
nomie vergiftigt niet alleen ri
vieren en lucht in eigen land,
maar komt ook in de zeeën en
verhoogt naar men zegt 4e .aar-
detemperatuur. „Als deze ver
schijnselen het onvermijdelijk
gevolg zijn van een hoge levens
standaard van één kwart van de
wereldbevolking wat gaat er
dan met onze wereld gebeuren
als de andere driekwart van de
mensheid ditzelfde welvaartspeil
zal bereiken? We kunnen onze
economische bedrijvigheid niet
scheiden van water-, lucht- en
bodembeheer, waarvan tenslotte
ons aller overleven afhangt. De
overbelasting van de biosfeer is
nu al een onderkend risico. Zul
len de rijken dus tegen de armen
zeggen: pech gehad, terwijl wij
onze levensstandaard op peil
houden moeten de ontwikke
lingslanden in het belang van
de mens hun levensstandaard
maar laag houden? Het pro
bleem van de verdelende recht
vaardigheid staart ons hier aan
Het was vreemd om na deze
pijnlijke analyse toch nog weer
verscheidene bisschoppen te ho
ren afgeven op regeringspro
gramma's tot geboortebeperking.
De twee enige vaders die de aan
dacht vroegen voor de bevol
kingsexplosie kwamen uit Vene
zuela en Indonesië. Aartsbisschop
Darmojuwono van Semarang
acht het hoog nodig dat de kerk
de mensen in ontwikkelingslan
den actief gaat bijstaan bij het
streven naar verantwoord ouder
schap. „Er moeten wetenschap
pelijke studies ondernomen wor
den om de periodieke onthou
ding gemakkelijker en effectie
ver te maken", aldus de Indone
sische kardinaal. (Hierbij verme
nigvuldigen zich de gedachten,
evenals waarschijnlijk zijn pa
rochianen).
Onze neiging om het bevol-
kingssurplus voornamelijk in de
derde wereld te situeren leidde
tot een felle uitval van Barbara
Ward. Een journalist had haar
gevraagd of het niet beter was
de ontwikkelingslanden de pil te
geven dan voedsel. Zij wond zich
hierover bijzonder op: „Waar ik
ook kom, in Afrika, Latijns Ame
rika of Azië, vraagt men: waar
om stelt de blanke er zoveel be
lang in dat er minder van ons
zijn? Hebben de rijke mensen
niet een inhaerente wil tot geno
cide? Wij hebben het recht van
de mensen op een beter aandeel
in de wereld niet in de schaal
gelegd. Wij zeggen hen slechts:
maak minder kinderen Ik zie
niet in waarom zij die op een
bepaald ogenblik in de geschie
denis voornamelijk door verove
ring de hand hebben gelegd op
de meeste rijkdommen van ds
aarde, nu van ieder ander ver
wachten dat zij niet te veel
eisen stellen en zich matigen",
aldus de veeg uit de pan van
Barbara.
Later zei een Rhodesische bis-
ent
ng
schop: „We moeten veel meer
vrouwen in de curie hebben.
Maar het zal moeilijk zijn om er
meer te vinden zoals Barbara
Ward. Nadat die gemaakt is moe
ten ze de gietvorm zijn kwijtge
raakt".
Geen geweld, de kerk moet de
gewetens bereiken (Equador).
Geweld is de grootste verleiding
bij ons, het kan wel legitiem zijn,
maar het is meestal niet effectief
(Nicaragua). Welk antwoord ge
ven we de mensen voor wie het
geweld tot een obsessie is gewor
den? (Uruguay). De kwestie van
het geweld veroorzaakt een
schisma onder onze katholieken
(Dominicaanse republiek). Deze
collectie uitspraken verzamelde
ik uit de notities van een paar
synodedagen. De afkeer van re
volutionair geweld is algemeen
maar wordt vooral gevoed door
de vaders uit Latijns Amerika.
Het leidde tot het commentaar
van de kritische priestergroep
Operatie Synode: is het hen be
gonnen om passief toezien hoe
anderen de kastanjes uit het
vuur halen of bedoelen ze ge
weldloosheid als een actieve
strijdmodei? En kardinaal Al-
frink zei: „De vrede waarin wij
vandaag leven is geen paradijs
maar voor velen van onze tijd
genoten vergelijkbaar met een
hel. Vele mensen zijn daarom
bepaald niet zo bang voor het ge
bruik van wapengeweld als voor
het voortbestaan van het geves
tigde onrecht. Het is niet moei
lijk het geweld te veroordelen,
het is veel moeilijker het te
voorkomen. Wij hebben dringend
behoefte aan actieve, niet ge
welddadige vormen van verzet",
aldus de kardinaal in een knapp*
interventie waarbij zijn voorzit
terschap van de Internationale
Pax Christi-beweging duidelijk ger
meesprak. Hij viel de Ameri
kaanse bisschoppen bij die de
synode hebben gevraagd zich
krachtig uit te spreken voor de
erkenning van „selectieve" ge
wetensbezwaarden, dat zijn die
genen, die niet tegen deelneming
in iedere gewapende strijd zijn,
maar wel tegen deelneming in
bepaalde oorlogen, bijvoorbeeld
Vietnam. Opmerkelijk genoeg
heeft ook de nogal conservatieve
kardinaal Krol van Philadelphia
zich hier achter geschaard,
De Amerikaanse bisschoppen
hebben verder de Wereldraad
van Kerken ten voorbeeld ge
steld die in het vlees van zijn
eigen budget sneed ten behoeve
van verdrukte rassengroepen in
de wereld. De Belgische bisschop
pen vinden dat de synode dit
programma tot bestrijding van
het racisme moet ondersteunen.
'e)A\
t. ril
linj
