Gouden toekomst
voor de Klomp
Minister bepleit
voorzichtigheid
bij bestrijding
milieuvervuiling
2&*
Har
Dirigent nam afscheid
van zijn Jeugdorkest
Nieuwe
ideeën
voor het
lopen op
klompen
Prins Bernhard opent
N ederhorst-kantoor
P roef onderzoek
luchtvervuiling
in Zuid-Holland
is -
Vuile industrie naar „Derde Wereld"
Raad koopt
melkfabriek
DINSDAG 26 OKTOBER 1971
s bov
IC
n biji
gelijk
heer
Ven
1 ven
legd,
en en
geme
ïging
zo bi
wat
ebest
fan
ge, to
lesprj
■ken,
ïl w(
loét
Geen maatregelen nemen waar
we later spijt van krijgen
jbsta
traks|£,
akt
Alp
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM „Het be-
ge v( jjfsleven hier in het Rjjnmond-
bied stelt zich uitzonderlijk
operatief op waar het gaat om
bestrijding van de milieuver-
g ov (reiniging, dat is me vandaag
erduidelijk gebleken." Aldus
L. B. J. Stuyt, minister van
lksgezondheid en milieuhy-
eus éne, gistermiddag na afloop
een werkbezoek dat hij met
f" n staf heeft gebracht aan Rot-
rdam.
ngen
gehev
naf
3e is,
och
■eft
taat.
)e bewindsman werd, na een rond-
cht boven het Rijnmondgebied, in
Viera kader van dit werkbezoek rond-
leid in drie industrieën die maatge-
uitm 1(1 geacht moeten worden voor het
tterdamse industriegebied: Shell
i3n emie N.V., Albatros Superfosfaat-
irieken N.V. te Pernis en de N.V.
brjek voor Chemische Produkten
ring ndelingenplaat. „In een bijzonder
ng I ;n WBH
ift hij met de directies van des
rijven gediscussieerd over de dij-
1 allf
Betreurd
made
Enerzijds zal volgens minister
eerde R* aan de milieuhygiënische
hun Pacten prioriteit gegeven moeten
nr. arden wanneer het gaat om uitbrei-
dketi- ïg van het industriële areaal van
Rijnmondgebied, maar anderzijds
volgens hem bedacht moeten wor-
stem-n <jat economische groei noodzake-
jSPgk is om de lasten voor het terug
gingen van de bestaande milieuver-
;e, iling en daarom ook de veilig-
var idsstelling van het welzijn, te kun-
eelte n opbrengen. Volgens de minister
in he ijgen de verschillende overheidsor-
nen die zich opmaken voor de
■t be jjd tegen de milieuvervuiling
^kto ai^g Wanneer de Wet op de Lucht-
rontreiniging in volle kracht gaat
ïrken, een geducht wapen in han-
iaan<
Tg al
?ecre
pla, Sinds januari 1971 beschikt men al
ter onderdelen van deze wet: de
depu
■n ge
uemd
situatie in het Rijnmondgebied. „Hoe
wel de normering voor de beleidsvoe
ring een nuttig instrument kan zijn,
moeten we er ons toch wel van be
wust zijn dat het in het algemeen
geen bevredigend uitgangspunt biedt
voor de individuele bedrijfsbenade-
ring," aldus de bewindsman. „Hier
doemt immers het gevaar op, dat het
stellen van de norm het opvullen van
het verontreinigingsniveau in de
hand werkt."
Als uitgangspunt zal volgens dr.
Stuyt moeten dienen, dat de veront
reinigende component in principe niet
in de lucht thuishoort. „De procesvor
ming zal er dan ook op gericht moe
ten zijn dat deze componenten niet
worden uitgestoten in de lucht; waar
dit niet volledig te realiseren is, zal
op basis van het principe van de
„best praltical means" moeten wor
den nagegaan of de resterende emis
sie uit een oogpunt van milieuhygiëne
aanvaardbaar kan worden geacht."
st
kent
derv< iêe van de diverse industrieën aan
terugdringen van de milieuvei
iling.
,We moeten trachten de fouten die
■■■Éhet verleden om welke reden dan
yjf; k zijn gemaakt, op zo kort mogelij-
ÜÉi| termijn weer goed te maken", 5
minister gistermiddag tijdens een
•gerljfering met de Rotterdamse gemeen-
"wan aad, de Commissie Bodem, Water
Lucht, vertegenwoordigers van de
{beweging, de Kamer van Koop-
idel en Fabrieken, en vertegen
hen lordigers van het bedrijfsleven en
renig de verschillende in het Rijn-
tterd indgebied opererende aktiegroepen.
ergat
neste
Avan
Dell
ing
,Het zou mijns inziens onjuist
vindt dr. Stuyt, „ten aanzien
n de industriële aktiviteit in dit ge-
welke immers een belangrijke
Ier dient te zijn van onze welvaart
ons welzijn, onvoldoende gelun
sde stappen te nemen die over en-
'i jaren betreurd zouden worden."
iiendiad inzake de Luchtverontreiniging
!e In op gang gekomen, er is een Sane-
e Or ïgscommissie voor het Rijnmondge-
meld(ec} gekomen die binnenkort een de-
litieve wettelijke status gaat krij-
vorige week is artikel 42 van
acht geworden dat de bedrijven
ft te rplicht zelf onverwijld maatregelen
dkeu nemen wanneer zich een „onge-
t plai )on voorval" heeft voorgedaan
larvan ernstige verontreiniging te
ichten is, en krachtens artikel 48
nu ook de commissarissen van de
bningin bevoegd algemene voor-
niste hriften te geven in geval van bij-
limtendere omstandigheden: bijvoor-
liendeld overschakeling op minder ver-
itreinigende brandstof, beperking of
illegging van het verkeer, geheel of
deeltelijk sluiten van bedrijven
tor de duur van 48 uur en dergelij-
ROTTERDAM Het Rijks Insti
tuut voor de Volksgezondheid gaat
samen met het Openbaar Lichaam
Rijnmond. TNO, de Rotterdamse
Keuringsdienst van Waren en de Rot
terdamse GG en GD en het KNMI te
De Bilt een gezamenlijk en geïnte
greerd onderzoek starten onder de
naam „Proefonderzoek Luchtveront
reiniging Zuid-Holland". In dit pro-
jekt zullen zowel de bestaande als
ook de nog op te richten vaste en
mobiele meetstations samenwerken.
De meetgegevens zullen zowel de
specifieke verontreinigende stoffen
als de stankstoffen omvatten, naast
uiteraard de normale meteorologische
gegevens. De uitkomsten van dit on
derzoek worden in de loop van het
volgend jaar openbaar gemaakt. Dit
deelde de minister van volksgezond
heid en milieuhygiëne, dr. L. B. J.
Stuyt, gistermiddag mee na afloop
van een werkbezoek dat hij aan de
gemeente Rotterdam heeft gebracht.
ROTTERDAM Ongeveer vijf
honderd bronchitispatiënten in Zuid-
Holland zullen worden benaderd voor
een onderzoek naar de invloed van
smog "op hun ziektebeeld. Het is de
bedoeling dat zij wekelijks een brief
kaart schrijven waarin zij vertellen
hoe ze zich voelen.
Het onderzoek staat onder leiding
van de Rotterdamse GG en GD-arts
dr. Biersteker en is een direct gevolg
van de smog-periode van september.
Minister Stuyt op bezoek by Shell.
Sluiting
Binnen afzienbare tijd wordt dit
7" ikket overigens nog aangevuld met
1 inwerkingtreding van artikel 43,
it ook de gehele of gedeeltelijke
opzetting van één bepaald bedrijf of
oduktieproces voor hoogstens veer-
kiina :n dagen mogelijk maakt.
Na 1 januari volgend jaar worden
hter pas de meest essentiële onder
weg! Ien van de wet van kracht: een
j V( gemene keuring van de uitlaatgas-
i ini n va" auto's- een Inrichtingenbe-
Qey uit waarbij bedrijven worden aan-
j wezen die voortaan aan stringente
ovinciale vergunningsvoorwaarden
illen moeten voldoen, en bovenal de
e lie ree belangrijke besluiten inzake de
al co ffingen en het fonds luchtveront-
:ie v iniging.
an ve
sing Het Fonds Luchtverontreiniging
-s. 't op den duur een kleine dertig
oor Ujoen gulden groot moet worden
d," j seft ten doel een vergoeding te kun-
Ov !n geven aan degenen die aanwijs-
ov< ,re schade ondervinden van de
rord chtverontreiniging, waar geen an
dere redelijke tegemoetkoming in de
hade is voorzien. Het Heffingenbe-
looyf uit daarnaast gaat alle kosten be-
sbru rijden die zijn verbonden aan de
me tvoering van de wet.
-rbui Veel aandacht besteedde minister
ha: luyt gistermiddag tijdens de hearing
t ve de raadzaal van het Rotterdamse
adhuis aan de normstelling, die vol-
lr a ens hem een belangrijk aspect moet
Jj, J urmen van de beoordeling van de
ROTTERDAM Ter afsluiting van
een tournee in België in het raam
van het Belgisch-Nederlands cultureel
akkoord concerteerde zaterdagmid
dag in de redelijk goed bezette Grote
Doelenzaal het Nationaal Jeugd Or
kest. Dit concert betekende tevens
het einde van de verbintenis, die zo'n
veertien seizoenen lang heeft bestaan
tussen dirigent Nico Hermans en dit
ensemble; zyn opvolger wordt Heinz
Friesen, als eerste hoboïst verbonden
aan het Rotterdams Philharmonisch
orkest.
Het orkest, voor deze gelegenheid
versterkt met enkele oud-leden, heeft
zijn leider deze middag met inzet van
alle krachten en met een opvallende
Gouda wint gouden
EHBO-wedstrijden
GOUDA Tijdens de zaterdag te
Gouda gehouden gouden jubileum-
wf '.istrijd in EHBO van de Koninklij
ke Nederlandse Bond tot het Redden
van Drenkelingen heeft Gouda beslag
gelegd op de eerste plaats, met 211
punten, gevolgd door Utrecht met 178
punten
Do Rotterdamse Reddingsbrigade
behaalde de derde prijs met 169 pun
ten. De leidersprijzen gingen naar
Gouda en WEert.
CULEMBORG ..In Nederland lopen ze allemaal op klompen." Deze uitspraak kon men
misschien een tiental jaren geleden nog wel horen uit de mond van een onwetende Amerikaanse toe
rist. Tegenwoordig weten de meeste bewoners van de nieuwe wereld wel beter. Nederland is een
modern land met flatgebouwen en auto's en het lijkt voor de hand te liggen, dat daarmee ook de
tijd van de klompen definitief voorbij is.
Maar volgens de heer A. H. van
Zuilekom, voorzitter van de Neder
landse Vereniging van Klompenfabri
kanten, is niets minder waar. „De
klomp heeft", zo zegt hy, „juist een
gouden toekomst voor zich en we wer
ken er hard aan om die toekomst
gestalte te geven.
Dikwijls denkt men dat de klomp
alleen voor een boer gemakkelijk
schoeisel is, maar er zijn veel meer
n.ensen die met het grootste plezier
op klompen zouden kunnen lopen,
als ze maar op het idee kwamen." De
heer Van Zuilekom denkt hierbij bij
voorbeeld aan mensen die in de tuin
werken, aan kampeerders die op dras
sige campings soppend hun schoenen
vernielen en aan kinderen die er
uitstekend op kunnen ravotten.
„Je moet natuurlijk wel reëel blij
ven", zo voegt de heer Van Zuile
kom hier aan toe, „en niet gaan pro
pageren dat mensen op een flat of
zo met dit houten schoeisel moeten
lopen, want dan wordt de hele om
geving stapelgek. Er zijn echter di
verse situaties waarbij het lopen op
klompen heel gemakkelijk kan en dat
wordt steeds meer naarmate de vrije
tijd toeneemt."
Propageren
De Nederlandse Vereniging van
Klompenfabrikanten heeft plannen
klaar om het gebruik van de klomp,
onder meer door doelgerichte reclame,
te propageren. Er zijn op het ogen
blik echter nog talrijke factoren die
een remmende invloed uitoefenen op
de uitwerking van de ideeën die de
heer Van Zuilekom met groot enthou
siasme ontvouwt.
Zo is de klompenindustrie wat be
treft opzet en mechanisering een dui
delijk verouderde bedrijfstak. De om
vang van de fabrieken is, behoudens
een enkele uitzondering, gering en
vele ondernemers in deze industrie
zijn niet met hun tijd meegegaan.
„Ook bij de klompenfabrikanten zelf
leefde eigenlijk het idee, dat de be
drijfstak een aflopend zaakje was en
ze waren als het ware al de partituur
van de Dodenmars aan het opzoeken
om hun ondernemingen een passende
begrafenis te geven", zo illustreert de
heer Van Zuilekom de situatie waar
in de klompenmakers zich zo'n drie
jaar geleden bevonden.
„Een klompenfabrikant is dikwijls
een zeer kundig ambachtsman maar
vaak ook een slecht zakenman. Hij
heeft een vaste kring van afnemers
en ontplooit geen enkel initiatief om
nieuwe bronnen aan te boren. Daar
door is eigenlijk de hele industrie
van geringere betekenis geworden,
terwijl dat helemaal niet nodig zou
zijn.
„Wanneer thans", zo zegt de voor
zitter van de Nederlandse Vereniging
van Klompen fabrikanten, een organi
satie, waarbij 65 meest grotere
van de 140 klompenmakers zijn aan
gesloten, „de vraag naar klompen
een sterke stijging zou vertonen, dan
zou het heel moeilijk zijn daaraan te
voldoen. We zouden nu al meer klom
pen kunnen verkopen dan we maken.
Modernisering
Verhoging van de produktie is ech
ter niet mogelijk zonder grondige mo
dernisering van het machinepark. Er
gebeurt in een klompenfabriek wel
iswaar veel machinaal, maar de ma
chines moeten allemaal voortdurend
bediend worden. Kortom ze zijn erg
ouderwets. Dat is ook geen wonder,
want aan de ontwikkeling ervan is
in de laatste dertig jaar niets meer
gedaan.
De Vereniging is daarom gaan pra
ten met een (Duitse) machinefabriek
en deze is met een ontwerp gekomen
van een nieuwe boormachine, die een
enorme besparing zou geven. Het
probleem is echter dat dit apparaat
veel te duur is. Grote investeringen
zijn er voor de meeste klompenma
kers evenwel niet bij.
Wanneer we zo'n machine toch er
door zouden duwen, dan zou dat het
einde kunnen betekenen van een
groot aantal klompenmakers. Doordat
ze een dergelijke machine niet kunnen
betalen zouden zij met een te ouder
wets produktieproces moeten blijven
werken. En dat is natuurlijk niet de
bedoeling van de vereniging. We heb
ben echter goede hoop dat het moge
lijk zal blijken een goedkoper appa
raat te ontwerpen en dat zal ook wel
moeten, want het zit er dik in dat de
omzet in klompen zeer sterk zal gaan
stijgen.
Neem alleen al de grote exportmo
gelijkheden. Klompen zijn momenteel
nog een typisch Hollandse aangele
genheid, maar waarom zouden ze in
Engeland of Amerika niet op klompen
kunnen gaan lopen? Het is misschien
wat eenvoudig weergegeven, maar
eigenlijk moet er alleen maar voor
gezorgd worden dat er ook in het
buitenland meer bekendheid aan de
klomp wordt gegeven en dat dan
natuurlijk ook aan de grotere vraag
kan worden voldaan, d.w.z. dat de
mensen klampen kunnen kopen als
ze dat willen.
Want ook daar ontbreekt het in
Nederland vaak aan. Mensen in gro
tere plaatsen die tegenwoordig steeds
meer naar buiten trekken en mis
schien best klompen zouden willen
kopen hebben er vaak geen flauw
idee van waar ze ze kunnen krijgen.
Klompen staan nu eenmaal nog niet
in een schoenenzaak of in een waren
huis, maar moeten in een klein dorps-
winkeltje uit een donkere hoek ge
haald worden. Een klomp zou echter
best in een etalage kunnen staan."
De heer Van Zuilekom is er van
overtuigd dat het niet meer zo lang
zal duren of de klomp komt meer in
de belangstelling bij het grote pu
bliek. „Het is een ontwikkeling, die
al een klein beetje op gang begint te
komen. De produktie van klompen is
van ongeveer zes miljoen paar in
1946 teruggelopen tot zo'n drie miljoen
in 1970, maar dat is een absoluut
dieptepunt. Dit jaar zit er voor het
eerst een kleine stijging in en wan
neer de klomp op de juiste manier in
de belangstelling wordt gebracht zal
het niet lang meer duren of deze in
dustrietak gaat een enorme bloei be
leven. Zeker als het lukt de export
op poten te zetten."
Co-operafie
Om de grote toekomstplannen van
de vereniging te laten slagen zal het
noodzakelijk zyn dat de klompenma
kers meer gaan samenwerken. De
heer Van Zuilekom denkt hierby niet
aan fusies maar aan een co-operatie,
waarbij de klompenfabrikanten zelf
standig werkzaam zullen kunnen bly-
ven. Deze co-operatic zou zich dan
kunnen bezighouden met de verkoop,
concentratie muzikaal gehuldigd op
een wijze, die nauwelijks te verbete
ren viel.
Na een opening met de in behou-
de stijl geconcipieerde Concertante
Ouverture van Jef Maes (in deze
ruimte al eerder ten gehore gebracht
onder Eduard Flipse). speelde het at
tent reagerende orkestapparaat in
derdaad op het niveau van een be
roepsorkest, maar met de geest van
een amateurensemble .zoals een type
rende uitspraak luidde de in 1969
in regeringsopdracht door Hermans
zelf gecomponeerde Miniaturen voor
groot orkest, aantrekkelijke bevatte
lijke speelmuziek met veel zin voor
klankkleur.
Twee jonge Belgische pianistes,
Chantal Bohets en Cécile Evrard wa
ren vervolgens de gewaardeerde so
listen in het lichtvoetige, soms toch
wel wat platvloerse concert voor twee
piano's en orkest van Francis Pou-
lenc, in uitstekende samenwerking
met ensemble. Het succes was zo
groot, dat er een fragment moest
worden herhaald.
Na de pauze speelde het orkest ho
ge troeven uit met een verrassend ge
laden vertolkte tweede symfonie van
Brahms, waarin het aandeel van de
strijkers wel het meest opvallend
was. Nico Hermans kan met veel ge
noegen op deze middag terugkijken.
P. Veenstra
export en reclame voor dit typisch
Nederlandse produkt.
Dat de Nederlandse klompenfabri
kanten de handen ineen zullen slaan
is volgens de heer Van Zuilekom niet
aan twijfel onderhevig. Hij geeft
evenwel toe. dat het nog wel even zal
duren voordat de nieuwe opzet van
de grond komt: „De klompenmaker
begint nu eenmaal moeilijk aan iets
nieuws."
De heer Van Zuilekom legt er ove
rigens de nadruk op dat het hem
gaat om klompen waar je op kunt
lopen en niet om de klompjes, die je
in de souvenirwinkels ziet liggen. „Je
kunt een klomp natuurlijk ook aan
de muur hangen of op de schoorsteen
zetten, maar dat is niet de bedoe
ling ervan. U moet ons ook niet ver
gelijken met een fahrikant van sier-
klompjes, want die maakt net zo goed
molentjes of asbakjes. We maken
doodgewoon houten schoeisel en het
is onze bedoeling dat de klomp weer
als een gebruiksvoorwerp gezien en
verkocht wordt.
GOUDA Een kleurige dia-wand,
die een scala van bouwaktivitciten
van Nedcrhorst over de gehele we
reld in beeld brengt, lichtte op toen
prins Bernhard maandag het nieuwe
hoofdkantoor van de Verenigde Be
drijven Nederhorst in gebruik stelde.
Van de heer A.M. Schreuders, direc
teur van de raad van bestuur van de
VBN, ontving de prins een cheque, te
besteden voor het World Life Fund
en het misdeelde kind.
De heer Schreuders besprak de in
dustriële ontwikkeling in Nederland
en een aantal ontwikkelingslanden.
Deze landen zullen weldra de wens
op tafel leggen een deel van de in
dustrie naar de Derde Wereld te ver
schuiven. In een aantal gevallen zal
dat zelfs een eis van de ontwikke
lingslanden zijn, aldus de heer
Schreuders.
In Nederland gaan er steeds meer
stemmen op 'vuile' industrieën te we
ren en zo mogelijk af te stoten. Men
geeft steeds meer de voorkeur aan
schone, in casu hoogwaardige indus
trieën. Indien deze tendens zich door
mocht zetten, zullen de „vuile"
industrieën elders in de wereld
een vestigingsplaats moeten zoeken.
De gedachten gaan dan onmiddellijk
uit naar de ontwikkelingslanden. De
ze verschuiving van industriële be
drijvigheid loopt parallel met het mi-
lieubeheersbeleid, dat nu langzamer
hand in ons land van de de grond
komt.
De heer Schreuders stelde zich nog-
Samen met dc president van de
Raad van Bestuur, de heer A. M.
Schreuders, bekijkt prins Bernhard
de dia-lichtbakken in het nieuwe
hoofdkantoor.
al gereserveerd op ten aanzien van
alle kritiek op 'vuile' bedrijven. Hij
wees er op dat velen hebben geprofi
teerd en nog profiteren van de wel
vaart, die deze bedrijven in ons land
hebben gebracht. Nu het begrip wel
zijn steeds meer om de hoek komt
kijken, heeft iedereen ineens volop
kritiek op de „vervuilers". En dat
terwijl die bedrijven handenvol geld
uitgeven om de milieuvervuiling zo
veel mogelijk tegen te gaan. Over de
bouwnijverheid in ons land zei de
heer Schreuders dat in deze bedrijfs
tak binnenkort ook de ondernemings
raden hun intrede zullen doen. De
heer Schreuders hoopte dat dit zowel
voor de ondernemers als Ytoor de
werknemers vruchten zou afwerpen.
Voor de openingsceremonie bestond
bijzonder grote belangstelling,. Een
aardige bijzonderheid was, dat Ne
derhorst uit elk land, waar het be
drijf bouwprojecten uitvoert, één
werknemer had laten overkomen.
Ook de receptie, die in de middag
uren werd gehouden, trok vele bezoe
kers. Volgend jaar maart doet Neder
horst het, met de viering van het
100-jarig bestaan van het 'moederbe
drijf, allemaal nogeens dunnetjes
over.
OUDEWATER Tijdens de raads
vergadering van donderdag, 28 okto
ber zal een voorstel op tafel komen
om het fabrieksgebouw van de n.v.
Fabriek van Melkprodukten der Ver
enigde Zuivelbereiders voor de prijs
van ƒ230.000 aan te kopen. Naar het
B. en W. van Oudewater voorkomt
wordt met deze transactie een goede
zaak gediend, nl. de stadssanering
en de werkgelegenheid, terwijl bo
vendien deze transactie de gemeente
geen geld behoeft te kosten, zodat
ook het financieel belang van de ge
meente daarmee gediend is.
Ook zal tijdens de raadsvergade
ring een voorstel aan de orde komen
om een bedrag van 500 beschikbaar
te stellen voor het vervaardigen van
een medaillon van het stadswapen
van Oudewater. Dit in het kader van
de herdenkingsfestiviteiten in 1972,
waarbij het gemeentebestuur van
Dordrecht heeft besloten om de Sta
tenzaal. waarin in juli 1572 de eerste
vrije statenvergadering werd gehou
den. te restaureren. Deze restauratie
zal in juli 1972 voltooid zijn.
