Computers betreden terrein geneeskunde 1 NIEUW IN EUROPA Biesheuvel: Houding inzake China is niet dubbelhartig Rampzalige gaslek in Glasgow was al bekend SO misdrijven opgelost na pony-diefstal Nixon: niet te veel van reis verwachten Joan Haanappel: recreatiepark stichten Grol-personeel aan liet werk DEURLUIFELS CARPORTS Minstens 20 dóden door explosie Uit de Haag se hof geplukt Gedeeltelijke mobilisatie in Punjaab 9 ZATERDAG 23 OKTOBER 1971 >BER li Van onze redacteur wetenschappen UTRECHT Automatisering zal zowel de structuur de werkwijze van de gezondheidszorg veranderen, ver- cht minister Stuyt. Hij opende gisteren in Utrecht een oposium over medische informatica, verzamelnaam van es wat je met computers en aanverwante apparatuur kunt en ten dienste van de gezondheid. ga lt is zo veel dat volgens prof. dr. M. Hattinga Verschure „nog zei een zo jonge tak van de medische mschap zo grote perspectieven Hij is voorzitter van de orga- rende stichting. rgpectieven e perspectieven zijn inderdaad Is. Het toekomstbeeld van de me- he informatica toont ziekenhuizen rin de onvoorstelbare papierwin- dle wordt opgebouwd vanaf het nent dat een patiënt binnenkomt, ervangen door een elektronische rmatiestroom die vanuit allerlei ten waar de gegevens tot stand en loopt naar een centraal com- irgeheugen, en vandaar naar reen die ze nodig heeft en be id is. at betekent dat de beruchte httijden, die voor een belangrijk bestaan uit wachten op het op de e plaats arriveren van papieren, den beperkt. Het betekent ook dat mensen die die papieren maken, liceren en verplaatsen meer tijd gen voor productiever werk. :t centrale geheugen gaat op den ir de medische voorgeschiedenis de hele bevolking omvatten, rdoor wordt het mogelijk dat Bnd uit Groningen die in Maas- ït of desnoods in Napels seling ziek wordt, daar niet wordt andeld als medisch probleem met blanco verleden: de gegevens die belang kunnen zijn komen in en- minuten ter beschikking. Dvendien maakt het centrale ge msbestand onderzoek mogelijk de resultaten van de gezond- ■szorg. Verschillende behande- smethoden kunnen worden verge- n, en daardoor zal de kwaliteit het medisch handelen kunnen den verbeterd. rre toekomst it is het toekomstbeeld van de ische informatica het beeld een vrij verre toekomst zelfs, ir op dit moment worden de eer stappen gezet, en over de gewenste ting van de ontwikkeling wordt erif Van een onzer verslaggevers UTTEN Dertig misdrijven, die het laatste halfjaar op de Veluwe ^pl-|{xlr leegd werden, vooral in Putten, neveld en Ermelo, zijn opgelost de aanhouding van elf Puttena- en één Voorthuizense jongeman. dus nu gepraat. De drie betrokken partijen arts, patiënt en ziekenhuis hebben elk hun specifieke proble men. De patiënt ziet aankomen dat hij alweer in een computer wordt ge stopt, terwijl hij als staatsburger nog met zijn overheid discussieert over de bevolkingscomputer en de bescher ming van de daarin vast te leggen gegevens. Met medische zaken ligt dat nog gevoeliger. Een van de pro minente sprekers op het Utrechtse symposium was de Leidse prof. dr. G. Zoutendijk, die al geruime tijd ijvert voor wettelijke bescherming van de burger tegen onjuist gebruik van in formatiebanken. Hoewel bij het ge bruik van computers veel beter kan worden voorkomen dat gegevens in verkeerde handen vallen dan bij hand administraties, komt er volgens prof. Zoutendijk meestal niet veel van te recht, doordat de zaken te amateuris tisch worden aangepakt. Waarborgen De Eindhovense zenuwarts dr. L. H. Th. Kortbeek formuleerde een aantal eisen waaraan een centrale medische registratie zou moeten vol doen. Er mogen alleen bio-medische gegevens in worden opgenomen, en geen psychosociale (persoonlijke pro blemen, moeilijkheden in huwelijk of werk, enzovoort). De gegevens moeten los van de naaih van de patiënt wor den bewaard en mogen alleen worden herkoppeld als de behandelende arts zich legitimeert en schriftelijke toe stemming van de patiënt heeft, met daarnaast een minder veeleisende re geling voor noodgevallen. De arts staat de komst van de com puter ook niet met open armen af te wachten. Typerend zijn de waarschu wende woorden van minister Stuyt gisteren: bij alle hulp die de automa tisering ons zal kunnen bieden zal de persoon van de arts, van de verpleeg ster en van alle andere medewerkers die de patiënt in zijn hulpbehoevend heid omringen, een onmiskenbare factor blijven. Behalve de dreigende ontmenselij king die de computer trouwens juist tegengaat door tijd vrij te ma ken die eerder aan routinewerk moest worden besteed ziet de arts een aantasting van zijn medische autoriteit aankomen in de vorm van computers die hem „helpen" bij zijn diagnose. Vandaar dat iedereen die dergelijke systemen ontwerpt en ze ooit hoopt te verkopen (aan artsen!) niet aflaat er de aandacht op te vesti gen dat deze machines de arts alleen maar hèlpen, en natuurlijk' aan ziin persoonlijk inzicht en oordeel alle vrijheid laten. ier hoofdverdachten zijn in het van bewaring te Zwolle opgeslo- de 25-jarige grondwerker H. D. zijn 24-jarige collega C.S., de arige fabrieksarbeider R. W. v. A. de 22-jarige T. D., die tal van iepen uitoefent. Allen zijn uit ten afkomstig en worden door de tie gekarakteriseerd als café inden. De andere acht, wier rol der groot was, zijn na verhoor r op vrije voeten gesteld, e bende, die in verschillende com- aties optrad, is door de politie ont- ikerd nadat kort geleden uit een in Speuld een stamboek-pony d ontvreemd. et bleek bij onderzoek dat de inen deel uitmaakten van een uit- reide groep, die goed is voor een tigtal diefstallen, inbraken en ver- iteringen. Toch zal de invoering, hoe geleide lijk ook, een schok betekenen. Maar ze komen. Diagnoseprogramma's voor bepaalde groepen ziekten verkeren nog in een ontwikkelingsstadium waar ze de eerste jaren nog niet uit komen (Siemens toont een experi ment op de tentoonstelling die het symposium in de Utrechtse jaarbeurs begeleidt). Maar Philips is bijvoor beeld al vrij ver met een systeem dat de radioloog bij het interpreteren van röntgenfoto's stapje voor stapje mee neemt langs alle mogelijkheden, waarbij hij alleen nott maar aan de hand van vragen op de knopjes „ja" of „nee" drukt. De computer vat zijn antwoorden samen in een rapport dat a la minute uit de schrijfmachine komt. In een enkel geval typt de radioloog zelf nog een paar regeltjes tekst in, verder hoeft hij alleen nog maar zijn hand tekening te zetten. Wat eenvoudiger, maar dan ook nu al te koop, is een schrijfmachine die met door de radio loog zelf opgestelde standaardzinnen rapporten tikt met een snelheid van bijna duizend aanslagen per mi- De elektrische registratie van de liartwerking kan op een band worden gezet om later door een computer te worden geïnterpreteerd. nuut. De standaardzinnen staan op een magneetbandje, de radioloog geeft alleen de nummers op. Deze apparaten staan al in twee Nederlandse ziekenhuizen, en blijken daar flink wat tijd te besparen. Daardoor verdienen ze hun eigen aanschafprijs in een of twee jaar te rug. Maar het eerste bruggehoofd van de „echte" computer in de gezond heidszorg zal de ziekenhuisadminis tratie zijn, een toepassing die relatief „onmedisch" is en dus ook weinig weerstanden ontmoet. Hoewel de or ganisatie en de apparatuur zich aan elkaar zullen moeten aanpassen, een proces dat niet zo eenvoudig is gezien de hardnekkigheid die be staande structuren in ziekenhuizen nogal eens blijken te hebben. WASHINGTON (Reuter) Presi dent Nixon heeft gisteren gewaar schuwd voor d-s verwachting, dat zijn komende bezoeken aan Peking en Moskou internationale vraagstukken zullen oplossen en automatisch een langdurige vredesperiode zullen waarborgen. De Amerikaanse president ver klaarde, dat hij weliswaar naar de twee communistische hoofdsteden ging op zoek naar vrede, „maar ik heb geen illusie, dat deze bezoeken de grote verschillen zullen oplossen, die tussen do mogendheden bestaan". In een toespraak tot de Amerikaan se vereniging van republikeinse vrou wen, zei Nixon voorts te beseffen, dat het veel beter is te spreken over verschillen dan erom te ve c h t e n. De Amerikaanse president legde er de nadruk op, dat de Verenigde Sta ten economisch en militair sterk "moe ten zijn, willen zij de wereldvrede tot stand brengen. De Verenigde Staten kunnen hun militaire kracht niet. ver minderen, tenzij er met de tegen standers een overeenkomst kan wor den gesloten tot wederzijdse vermin dering van de militaire sterkte, aldus Nixon. Studiecentrum niet naar verontruste onder of ficieren Van een onzer verslaggevers HILVERSUM Het studiecentrum voor militair leiderschap in Hilver sum heeft zijn medewerking aan oen bijeenkomst van verontruste onderof ficieren ingetrokken. Deze bijeen komst zou op 28 en 29 oktober in het studiecentrum worden gehouden. Een gespreksgroep van verontruste onder officieren, ontstaan op initiatief van sergeant-eerste klas A. du Bois uit Amersfoort, wilde tijdens de twee daagse conferentie met de belangen vereniging van onderofficieren praten over mogelijkheden tot verbetering van de discipline in de krijgsmacht. Een woordvoerder van het studiecen trum wilde gisteren niet zeggen waarom de gespreksgroep niet wel kom is. Sergeant Du Bois toonde zich verbaasd over de beslissing van het studiecentrum, waarvan hij nog niet formeel op de hoogte was gesteld. Van een onzer verslaggevers PUTTEN Joan Haanpappel (33) is niet van plan haar contract met Holiday on Ice te verlengen: zij speelt met de gedachte om een groots ontspanningspark te stichten met als centraal onderdeel een kunsijsbaan. Joan Haanappel laat zich nog oriënteren over plaatsen in Nederland waar het project zou kunnen komen. De Noordwest Veluwe zou hierbij een grote kans maken, Putten is een van de gemeenten die kandidaat staat. Het centrum zou 15 hectare groot worden, waarvan een derde nodig wordt geacht voor parkeerruimte. De gemeente Putten is nog niet bena derd. Via bloed en wierook Gaarne wil ik reageren op het arti kel van dr. C. Rijnsdorp in het blad van 9 oktober. In zijn artikel „Via bloed en wierook naar aanbidding" maakt hij enige zeer ongelukkige opmerkingen. Om dit te demonstre ren, zal ik enige gedeelten van zijn betoog kritisch bespreken. Het esthetisch aspect bij de prote stantse kerkdienst is cultureel gespro ken de orde van dienst; het zingen van de gemeente en het bewegen van de predikant op de hoge preekstoel (scheerbakje is dan doopvont) ouder lingen en diakenen, het kunstzinnig- gebouwde orgel met de vele engeltjes, kunstig orgelspel (Jan Zwart, Johan nes de Heer). Maar het vloekt alle maal met het evangelie van Johan nes, dat spreekt over de aanbidding in geest en in waarheid. Deze conclu sie is natuurlijk onjuist. Even misda dig zou het zijn om in dezelfde trant het katholieke kerkgebouw en de ka tholieke misviering te bespreken. Dit getuigt niet van liefde. Jammer ech ter, dat dr. C. Rijnsdorp dit niet voelt. Dr. C. Rijnsdorp concludeert uit Joh 4. dat Jezus het accent verlegt van de massale eredienst naar het persoonlijk gebed. De tekst spreekt, hier niet van eredienst. Is dit een staaltje van inlegkunde? In de katholieke liturgie ziet de heer Rijnsdorp machtsvertoon. Hij spreekt dan ook over de priesterkas te. Hij neemt zelfs het woord antiek heidendom in de mond. In de prote stantse kerk vindt men ook een kas te: het kerkelijke systeem rond de papieren paus. Met de Reformatie kwam de verdeeldheid. In de katho lieke liturgie gaat het inderdaad om machtsvertoon: de macht van God en de ten Hemelgevaren Heer. Hier is een gelegenheid voor aanbidding. Dr. Rijnsdorp schrijft, dat bij de Hervormde Kerk en de Gereformeer de Kerken een behoefte aan liturgie bestaat. Volgens hem gaat het bij hen niet om machtsvertoon. Waar baseert hij dat op? Daarom nu de volgende conclusie. Toen dr. Rijnsdorp dit artikel schreef, had hij reeds een vooringenomen standpunt. Hij stelde de zaken erg zwart-wit voor. Zijn artikel getuigt niet van een gedegen studie Hij denkt nog in de sfeer van het Conci lie van Trente. Jammer dat Het Kwartet dit artikel heeft geplaatst. Hopelijk komt dr. Rijnsdorp eens tot de ontdekking, dat in alle katholieke misvieringen en protestantse kerk diensten Christus aanwezig is en dat de Liefde alle ontaarde machtsverto ningen schuwt. Sliedrecht K. J. Homan NIEUWERSCHANS Alle 222 werknemers van de kledingindustrie Grol NV in Nieuweschans kunnen aan het werk blijven. Dit is het re sultaat van een akkoord tussen de bewindvoerders van Grol en de NV Hol Uniformkledingbedrijf in Breda, welk bedrijf Grol zal overnemen. Een deel van de werknemers kan maandag direct aan de slag, terwijl de overigen binnen afzienbare tijd eveneens aan het werk kan. Maan dagmiddag zal het Grol-personeel in het bedrijf op de hoogte worden ge bracht van de details van het ak koord. waaraan ook regeringsinstan ties hebben meegewerkt. Zelfhechtende hoogglans aluminium wandtegels. 12 prachtige kleuren. Geen vakman nodig. U kunt het zelf doen. Deze tegels hechten op alles; op hout, staal, cement, over oude tegels, op steen etc. Ideaal voor keu kens, boven fornuis, bad- en douche cel, toilet, gang, etc. Zijn bijzonder decoratief, onbreekbaar. Stuur 10 naar Alvi, postgiro 2144021 en wij zenden u een proefpakket van 12 verschillende kleuren zelfhechtende tegels. Indien het u niet aanstaat, stuur ze dan franco terug en u krijgt uw geld terug. Indien u tot bestel ling overgaat van 4 m2 of meer, kunt u de tegels houden en de 10 van het bestelbedrag aftrekken. De ze tegels zijn 10 bij 10 en kosten slechts 35 per m2. Alvi aluminium Standaardmaat 120 breed, 90 uitval, slechts ƒ98, Speciale maten duurder. Prachtige kleuren, geen onderhoud. Alvi aluminium Geen onderhoud. Oersterk Prachtige kleuren. ALVI WIT GEMOFFELDE ALUMINIUM DUBBELE RAMEN Weg koude, weg beslagen ramen. Topkwaliteit. Richtprijs reeds vanaf 45,- per m2. Verder leveren wij: wit gemoffelde ingebouwde serres, stan daardmaat 250 x 450 x 210 cm. hoog, 1850,Verder alle speciaal-maten. Hordeuren, raamhorren, patio's, windbrekers, jaloezie ramen en deuren, winkeloverkapping, oprolbare regen- en zonneschermen. BEL NU 03410-5345 OF SCHRIJF ALVI-HARDERWIJK Van onze parlementsredaktie DEN HAAG Minister-presi dent Biesheuvel vindt het poli tiek verstandig dat Nederland in de algemene vergadering van de Verenigde Naties stemt vóór de resolutie van Albanië tot toe lating van rood-China, maar niet tegen de Amerikaanse resolutie stemt, die deze toelating weer onmogelijk kan maken. Bij de beslissing over de Ameri kaanse procedure-resolutie (rood-Chi na kan pas met tweederde meerder heid van stemmen worden toegelaten) zal Nederland zich namelijk van stemming onthouden. De Nederlandse minister-president vindt dit geen dubbelhartige houding, maar politieke motieven (niet van binnenlandse aard), die niet genoemd kunnen worden, zijn beslissend. Ove rigens, zo voorspelde mr. Biesheuvel, zal de Amerikaanse resolutie het niet halen. OMBUIGING Er is volgens hem sprake van een duidelijke beleidsombuiging, als Ne derland zich onthoudt van stemming. In het verleden stemde de Neder landse delegatie steeds voor een der gelijke Amerikaanse resolutie. „Als GLASGOW (Reuter, AP, AFP) Dë afschuwelijke explosie, waarbij donderdag in een winkel centrum te Clarkston Toll, een voorstadje van Glasgow min stens twintig doden en honderd tien gewonden zijn gevallen, is Hoe was het toch ook al weer Het ïrleden begint al grijs te worden, och klonk het eens zo fraai en werd en rooskleurige toekomst voor Den laag en Scheveningen afgeschui erd. We behoefden alleen maar even te 'achten en de dageraad zou gloren Het was natuurlijk wel sneu, dat e nieuwe toekomst eerst het ver wijnen van het populaire Heckver- iste; dat Rutecks gesloten werd, dat avoy dicht ging. Maarnet als ij een operatie moest eerst het wil- e vlees uitgesneden worden eer een ieuw gaaf geheel kon groeien We hebben dan nu ook een mooie ier, al is die nooit het vrolijk toneel an drommen genietende mensen ge worden. omdat het zo duur is er te ertoeven. We hebben dank zij de emeente een strandpromenade en ankzij de vernieuwingspolitiek daar en aantal eetruiven. Maar er is nauwelijks een gele enheid waar de niet luxueuse maar ok niet ruifetende bezoeker terecht In Den Haag zelf wordt het al net zo. Eethuisjes genoeg. Kaarslicht en goede wijn. uitgelezen spijzen en een discreet gepresenteerde rekening: au tomatieken en broodjeswinkels bij de vleet en. als krenten in de rijst, een paar middelklasse gelegenheden, waar het goed en verzorgd eten is en de prijs redelijk. Eén daarvan gaat nu ook al weer verdwijnen Boschlust sluit op 30 november de deuren. Boschlust, ouderwets gezellig met een biljart, een leestafel, een serre, bovenzalen en een terras. Het lekt in Boschlust wanneer hét regent: het is verveloos maar het is ongelooflijk vriendelijk, knus, gedienstig. De klant is er nog koning. Geen koffie maar chocola Als we dan maar zeggen willen hoeveel suiker? Nog wat van die lekkere saus Na tuurlijk een ogenblik later is er een nieuwe portie aangerukt. En altijd het moment waarop di recteur Kozel de ronde doet met de traditionele kist met bonbons. Met Boschlust verdwijnt nu eens niet een society-enclave uit het Haagje, maar het trefpunt van de gemoedelijke Hagenaar. De koffie- kransjes, de familiefeestjes, de brui loften, de borrelclubjes, de zakenont- moetingen. Opknappen zou te duur zijn. De zaak is niet meer rendabel. Er zal nu. aldus de E.M.S.. een financieel- administratieve functie aan worden toebedeeld. Benieuwd of dat met of zonder lekkend dak zal gebeuren Ach ja, die E.M.S., die ons een rooskleurige toekomst voorhield men is er thans ook druk bezig het aantal Adelante sigarenmagazijnen in te krimpen. Sommige worden ge sloten. andere tracht men aan de man te brengen door ze aan de be heerders te koop aan te bieden. Het verleden mag in onze herin nering grijs worden, de toekomst is nog een tikkeltje donkerder veroorzaakt door een gaslek, dat al twee dagen tevoren was ge signaleerd. Een ploeg van het Schotse gasbe drijf was op zoek naar het lek, toen een daverende ontploffing het win kelcentrum en gebouwen in aangren zende straten in een grote puinhoop herschiep. Zeventien winkels werden vrijwel geheel verwoest en een dak garage met twjntig auto's stortte om laag. Overal verspreid lagen doden en gewonden, sommigen gruwelijk verminkt. De meeste slachtoffers wa ren winkelpersoneel, vrouwen en kin deren. Reddingsploegen zoeken tot op he-- den m stromende regen en storm in het puin naar eventuele overleven den. Gistermorgen waren dertien lij ken geborgen, gistermiddag werden er nog zeven gevonden. Men schat de kans nog overlevenden te vinden zeer gering. Van de honderdvijftien ge wonden zijn er 59 slecht aan toe HEL De explosie deed zich in de late middag voor, toen er grote drukte heerste in het winkelcentrum. Oogge tuigen spraken van een hel. Overal klonk gegil en gekerm. Een stroom van ambulance-wagens en personen auto's voerde de gewonden af naar het ziekenhuis. „De bloedige tafere len, die ik daar zag, deden me denken aan een medische hulppost aan hel front", zo vertelde een chauffeur. Politie, brandweer en vrijwilligers slaagden er ln tenminste vijftig men sen uit het puin van ingestorte ge bouwen te bevrijden. Veel van de ge wonden behoorden tot de passagiers van een dubbeldeksbus, die op het moment van de ontploffing passeerde en de volle laag kreeg. Het was de ergste ramp in Schotland, sinds het drama van januari in het Ibrox-sta- dion in Glasgow, waar 66 mensen omkwamen toen een dranghek het begaf. Op dezelfde dag deed zich ook nog eens een ontploffing voor in Newcast le. Daarbij vielen twee doden en vijf gewonden. alle landen het Nederlandse voor beeld volgen, legt dat geen Chinees op het vaste land een strobreed in de weg om in de VN te komen. Mate rieel is het belangrijkste, dat we de Albanese resolutie steunen", aldus de toelichting van de minister-president op een stukje Nederlandse buiten landse politiek. DRUGO VERLEG Het kabinet heeft gisteren besloten in te gaan op de uitnodiging van de Franse regering het overleg te begin nen over het vraagstuk van de verdo vende middelen. Voorwaarde is even wel, dat dit internationaal overleg slechts een oriënterend karakter heeft. De verantwoordelijkheid voor het drugbeleid is in de eerste plaats nationaal. Naar het internationale drug-overleg zal een ambtelijk.' com missie worden afgevaardigd. VRIJWILLIGERS Naar Dahomey zullen opnieuw een aantal Nederlandse vrijwilligers wor den gezonden. Zij zullen worden in gezet op een project voor het schep pen van goede economische voor waarden in de omgeving van het streekcentrum Save. Het doel van dit tweede Nederlandse project is de trek van jongeren naar de grote stad af te remmen. De benodigde fondsen ko men voor een groot deel uit Neder- landze ontwikkelingsgelden, die via medefinanciering worden verschaft. Op het ogenblik werken veertien Nederlandse vrijwilligers in Daho mey. NEW DELHI (AP, Reuter) De spanningen tussen India en Pakistan duren voort. In de strategisch belang rijke Indiase staat Punjaab heeft men gisteren een "gedeeltelijke mobilisa tie" afgekondigd van de burgerwacht. Deze staat grenst over een afstand van 300 kilometer aan Pakistan. Vol gens goed ingelichte bronnen is het bevel gegeven, omdat men gereed wil zijn, daar volgens sommige rapporten de Pakistani's een grote troepenmacht naar dit gebied hebben gezonden. Premier Gandhi heeft gisteren cte toestand aan de grenzen met Pakistan gedurende drie uur met haarc kabinet besproken. Vermoedelijk komt het kabinet vandaag weer bijeen. Mor genochtend verlaat mevrouw Gandhi het land. Zij gaat een bezoek van drie weken brengen aan West-Europa en Amerika. DAF werkt niet samen met Franse en Duitse fabriek Van een onzer verslaggevers EINDHOVEN/AMSTERDAM Woordvoerders van de Franse vracht- wagenfabriek Saviem (dochter van Renault) en van de Duitse fabrikant BMW hebben ontkend, dat er nauwe samenwerking op handen zou zijn met DAF. Volgens de laatste tijd circulerende geruchten zou DAF contacten zoeken met beide concerns voor samenwer king in de personenauto-sector zowel als in die van de vrachtwagens. Ook zou sprake zijn van mogelijke samen werking met het Duitse MAN-con- cern en de Amerikaanse vrachtwa genproducent International, die o.m. dc Willy Overland-auto's bouwt. DAF zélf zwijgt al wordt officieel v/el toegegeven, dat men openstaat voor samenwerking. Volgens een woerdvoerder van de fabriek is deze samenwerking noodzakelijk met het oog op de nieuwe eisen, die worden gesteld ten aanzien van de veiligheid en de luchtverontreiniging.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 9