„Matigingsberekening van
vakbeweging klopt niet"
GH3D
„Bij hulpverlening meer
begrip voor cultuur
van arme landen nodig"
WERKGEVERS KRIJGEN STEUN VAN PLANBUREAU:
Grondbank stof voor
discussie in Kamer
Prins Claus voor „Kontakt der Kontinenten":
7
VRIJiDAG 22 OKTOBER 1971
au onze parlementsredactie
EN HAAG Het is niet de
leling van de PvdA om door
del van de grondbank de
onalisatie van de landbouw-
iden te bevorderen. Deze
enking, die minister Lardi-
gisteren had uitgesproken,
1 door de PvdA-Kamerleden
Voortman, en C. Egas en
eer M. Dijkstra van D'66 met
van de hand gewezen. Het
ieringsprobleem in de
•uw staat bij ons voorop,
larde de heer Voortman.
jster Lardinois gooide het bal-
Ivan de nationalisatie op omdat
"er Voortman een motie had in-
id. waarin hij vroeg tien mil-
ulden meer ter be -hikking te
van de Stichting Beheer
tuwgronden (De Grondbank),
[deze motie wordt in hoofdlijnen
idbouwbeleid uitgestippeld met
ihoorlijke speelruimte voor de
De minister kreeg echter
ïling ernstige politieke bezwaren
de motie, omdat hij het spook
nationalisatie" zag opdoe-
)rs Den Uyl, de PvdA-fractie-
had tijdens de algemene be
vingen het onderwerp immers
»erd. Hij sprak toen over ver-
schappelijking van de gron-
|Dat is iets ander dan nationali-
verzekerde de heer Egas.
Amendement?
iotie van de oppositie leverde
ing enkele moeilijkheden op.
en D'66 zelf direct ook niet
op te lossen. De tien miljoen
voor de Grondbank worden
[lijk bezuinigd op de subsidie
_de ruilverkavelingen, die met
miljoen gulden wordt ver-
De tien miljoen gulden, die nu
fdbouw" wordt verdiend, kun-
•r een ander departement wor-
;egeven.
hoe moet de oppositie dit
:en? Dien dan amendementen
begroting in, was het advies
s regeringspartijen,
is de oppositie ook van plan
!n op grond van naar alterna-
begroting. Ze kwam gisteren
!r met een motie om het land-
ieid met, zoals werd gezegd,
rentverlegging van de instru-
te presenteren,
t beleid komt dan neer op een
■tieve schaalvergroting, de ont-
«ling van samenwerkingsvormen
f in bedrijfsgenoten en een ver-
de afvloeiing van arbeidskrach-
f in verband met een omvattend
:G" ;)naal ontwikkelingsbeleid,
ij t ruilverkavelingsbeleid is vol-
de motie van de oppositie aan
iwfol (firondige herwaardering toe.
0ge prioriteit verdient de be-
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG De centrale werkgeversorganisaties
bebben gisteren op een speciale persconferentie haarfijn
voorgerekend, waarom naar hun mening de berekening van
het effect van het matigingsplan der vakbeweging niet klopt.
En zij hebben daarbij (onverwacht) steun gekregen van het
onafhankelijke Centraal Planbureau.
Tuschinski. Op de foto Topoi (rechts),
in de film de rol van Tevje ver
tolkt tijdens een grapje met „toneel-
Tevje" Lex Goudsmit.
drijfsbeëindigingsregeling voor boeren
en tuinders, het ontwikkelingsbeleid
voor moderne agrarische bedrijven
en de ontwikkeling van de Grondbank.
Minister Lardinois, die blij was, dat
de PvdA geen boze nationalisatie
plannen had vond het toch wel een
groot bezwaar om twintig miljoen
gulden op de ruilverkaveling te be
zuinigen. De tien miljoen gulden ex
tra voor de Grondbank vond hij niet
nodig. De minister rekende de Twee
de Kamer voor, dat het mogelijk is,
dat de Grondbank volgend jaar voor
honderd miljoen gulden aankoopt.
Uitbreiding proef
De proef met de Grondbank wordt
genomen in ruilverkavelingsgebieden
in het noorden van het land. Alge
meen was de Kamer van mening, dat
het experiment niet tot deze gebie
den mag worden beperkt. De minis
ter beloofde eindelijk, dat hij de
deur zou openhouden voor andere
delen van het noorden.
De heer T. Tolman (chu) wees op
een herstructureringsplan voor de
veenkoloniën en op het Friese struc
tuurplan. De minister hoopte vurig,
dat de Grondbank het zou „doen
Want het gaat er uiteindelijk om, dat
ook mensen, die niet vermogend zijn
maar wel de capaciteit hebben ook
boer kunnen worden. Om dit te be
reiken is ook een aanpassing van de
pachtwet aan de maatschappelijke-
ontwikkeling nodig. Volgende jaar,
beloofde minister Lardinois, kom ik
met voorstellen tot wijziging van de
pachtwet.
Benoeming: Drs. A. de Boer. sinds
1962 burgemeester van Winschoten, is
met ingang van 16 november benoemd
tot burgemeester der gemeente Wisch,
met toekenning van gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester van Win
schoten. De heer De Boer is 52 jaar,
remonstrants, en lid van de WD.
(advertentie)
-/csc/c&dzpe^s
ücaM.
vraag kleurenbrochurc dealariljtt
aan bij Rlha Harderwijk
Volgens het Verbond van Neder
landse Ondernemingen en het Ne
derlands Christelijk Werkgeversver
bond zal het matigingsplan van de
vakbeweging niét leiden tot een ver
mindering van de verwachte loonkos
tenstijging met twee procent tot 11,5
procent, maar slechts met één procent
tot 12,5 procent. Dit is het cijfer-op-
jaarbasis. Als men het loonkosten
niveau als zodanig in aanmerking
neemt is er zelfs sprake van een stij
ging met 16,4 procent.
Dit verklaarden de werkgevers
organisaties in een nadere toelichting
op de kloof, die maandagavond leidde
tot een mislukking van het matigings-
overleg in de loonkommissie van de
Stiching van de Arbeid. VNO-voor-
zitter drs. C. S. Bakkenist deelde
mee, dat het Centraal Planbureau een
matigingseffect met slechts een half
procent tot 13 procent (op jaarbasis)
heeft berekend, en dat is zelfs 1,5
procent minder dan de rekensom van
de vakbeweging. (Een opvallende bij
zonderheid is dat het CPB zijn bere
kening heeft gemaakt op verzoek van
de vakbeweging zelf
Volgens de berekeningen van het
VNO en het NCW, die met lichtbeel
den zichtbaar werden gemaakt, zal
het vakbewegingsplan leiden tot de
volgende loonkostenontwikkeling: na-
indexering ter compensatie van prijs
stijgingen in 1971 of voor-indexering
ter compensatie van te verwachten
prijsstijgingen per 1 januari: 3 pro
cent, de gewenste reële inkomens
verbetering 3 procent; prijs-compen-
satie op 1 juli 2,5 pet. (op jaarbasis
1.25 pet., omdat deze loonsverbete
ring geen effect heeft in bet eerste
halfjaar); overloop van loonkosten uit
1971 minimaal 2,5 pet; incidentele
loonstijgingen (bij promoties, perio
dieke verhogingen, extra toeslagen
e.d.) 2 pet; stijging sociale lasten 0,4
pet; prijscompensatie op 31 december
3 pet. (op jaarbasis 0 pet.) Totaal 16,4
pet. (op jaarbasis 12,15 pet., waarbij
volgens de werkgevers minimaal 0,35
pet. moet worden opgeteld voor het
effect van meerjarige contracten e.d.,
zodat de loonkostenstijging op jaar
basis minimaal 12,5 pet. zal bedragen).
Er is dan voorts, aldus de werk
geversverbonden, sprake van een for
se „overloop" van loonkosten naar
1973, namelijk van minimaal 4,25 pet.
(1,25 pet. van de prijscompensatie op
1 juli en 3 pet. van de prijscompen
satie op 31 december) en daardoor zou
het bedrijfsleven dat jaar meteen al
weer met een zeer sterke loonkosten-
post beginnen.
W erkgeversplan
VNO en NCW maakten duidelijk dat
zij bij hun mening blijven dat de
prijsstijgingen in 1972 moeten worden
beperkt van de verwachte zeven pro
cent tot vijf procent en dat het daar
door niet mogelijk is de reële in
komens volgend jaar te verbeteren.
Reeds zonder enige contracts
loonstijging zit het bedrijfsleven al
met een kostenpost van ongeveer
vijf procent (overloop uit 1971 2,5
pet., incidentele loonsverbeteringen
2 pet. en sociale lasten 0,4 pet.). Niet
temin zijn de werkgevers bereid
de prijsstijgingen volledig te compen
seren en wel per 1 januari en 1 juli.
Uitgaande van een totale prijsstijging
van 5 pet wordt dat tweemaal 2,5
pet. (op jaarbasis 3,75 pet.), waardoor
de totale loonkostenstijging oploopt
tot 8,75 procent. Daarbij moet volgens
de werkgevers nog minstens 0,25 pro
cent worden opgeteld voor het effect
van meerjarige contracten en derge
lijke, zodat er een loonkostenstijging
ontstaat van ruim negen procent en
dat is ten opzichte van 1971 (14 pet.)
een beperking met ongeveer een
derde.
Beperking van deze omvang is
noodzakelijk om voldoende effect te
bereiken in de strijd tegen de inflatie,
zo zeggen de werkgeversverbonden,
die menen dat deze stap bovendien
nodig is om in 1973 de prijsstijgingen
te kunnen matigen tot de drie pro
cent, die vrij algemeen (ook door
de president van de Nederlandse
Bank, dr. J. Zijlstra) aanvaardbaar
wordt geacht.
Effect op prijzen
Volgens VNO en NCW is ook de
mening van de vakbeweging, dat be
perking van de loonkostenstijging met
twee procent zal leiden tot een beper
king van de prijsstijgingen met één
procent, onjuist. Drs. Bakkenist: „De
vuistregel van het Centraal Plan
bureau is, dat het eerste jaar slechts
een kwart van de loonsomstijging
doorwerkt in de prijzen en in het
daarop volgende jaar nogmaals een
kwart. Dit betekent dat een beper
king van de loonsomstijging met on
geveer vier procent (zoals de werk
gevers willen) in 1972 leidt tot een
beperking van de prijsstijgingen met
één procent. Daar komt dan in 1973
nog één procent bij".
Hoe de werkgevers dan op 5 pet.
prijsstijging in 1972 komen? De over
blijvende één procent beperking
wordt verkregen door de invloed
van de verscherpte internationale con
currentie en de conjuncturele situatie
(minder mogelijkheid tot doorbere
kening) en door aftrek van de invloed
op de prijzen der hogere indirecte be
lastingen, waartoe ook de vakbe
weging zich bereid heeft verklaard.
Ook het standpunt van de vak
beweging, dat rendementsverbetering
in de ondernemingen als gevolg van
beperking aan het loonfront ten goe-
beperking aan het loonfront ten goede
moet komen aan de financiering
van collectieve voorzieningen, onder
vond scherpe kritiek van de werk
geversorganisaties. „Als we de ge
middelde loonsomstijging beperken tot
ruim negen procent en de prijsstij
ging zal vijf procent zijn, blijft er
vier procent over. Bij een produktivi-
teitsstijging van drie procent, zoals
het CPB verwacht, zal er nog één
procent ten laste van het rendement
komen," aldus drs. Bakkenist. „Zelfs
ons matigingsplan leidt niet tot ren
dementsverbetering. Dat kan ook niet
in een jaar, als we zien hoe de laat
ste jaren de winsten voortdurend
zijn gedaald."
Gezonde verstand
Zowel drs. Bakkenist als NCW-voor-
zitter mr. P. M. H. van Boven toon
den zich diep teleurgesteld over het
mislukken van het matigings over
leg in de looncommissie van de
Stichting van de Arbeid. Maar dins
dag komen de voorzitters van alle
betrokken centrale organisaties in
een speciaal overleg bijeen, om na
te gaan of er toch mogelijkheden voor
een gezamelijke aanbeveling zijn.
„Ik hoop dat dan het gezonde ver
stand zal zegevieren," zei drs. Bakke
nist, die meende dat het voor de
vakbeweging „helemaal niet zo moei
lijk is om een drastischer matigings
plan aan haar achterban te verko
pen, omdat steeds meer mensen tot
het inzicht komen dat we de laatste
jaren een geheel verkeerde weg zijn
ingeslagen en dat loonstijgingen die
door prijsstijgingen weer ongedaan
worden gemaakt, geen enkele zin
hebben."
Mr. van Boven: „Overigens moeten
we bedenken, dat het niet de taak
van de centrale organisaties is om
te onderhandelen. Dat is in het kader
van de huidige loonpolitiek voorbe
houden aan de CAO-partners. Wij
kunnen het volk alleen maar voor
rekenen wat de gevolgen zijn als
wij op de ingeslagen weg doorgaan."
Drs. Bakkenist: „En als men niet naar
ons wil luisteren, dan zullen we wel
zien, waar we in 1972 terecht komen,
maar dan kan men ons niets meer
verwijten".
Verdeeldheid
In het kamp van de vakbeweging,
dat zich tot dusver eensgezind heeft
geschaard achter het loonmatigings
plan van de drie vakcentrales, is
inmiddels verdeeldheid gekomen. De
bij het Nederlands Katholiek Vak
verbond aangesloten Unie van be
ambten en hoger personeel noemt in
zijn gister verschenen orgaan dit
plan onaanvaardbaar omdat het
„duidelijk discriminerende elementen
inhoudt voor beambten en hoger
personeel."
Volgens de unie is de reële inko
mensvooruitgang voor de laagst be
taalden in de afgelopen twaalf maan
den ongeveer vijf procent geweest.
En voor de middengroepen slechts
l'/s procent „De suggesties van de
vakcentrales voor een nieuwe nivel
leringsronde wekken bij ons de in
druk dat de moeilijke economische
situatie wordt gebruikt om tot ver
dere herverdeling van de inkomens te
geraken," aldus de Unie, die ook
tegen het huidige prijsindexerings-
systeem en tegen een niet-doorgaan
van de inflatiecorrectie is.
Prins Claus heeft gisteren de herdenking van het 10-jarig bestaan van het centrum Kontakt der Kontinenten by-
gewoond. Bij zijn aankomst werd de Prins begroet door een meisje in Tanzaniaanse klederdracht, Vicky Nyirenda.
Van een onzer verslaggevers
SOESTERBERG Prins Claus vindt, dat de rijke landen bij het
geven van ontwikkelingshulp aan arme landen wat meer begrip
voor andere culturen moeten tonen.
„Ik huiver wanneer ik de neiging
bespeur, dat men andere landen en
volkeren met onze maatstaven wil
meten, in de mening, dat wij moeten
en kunnen uitmaken, wat goed voor
hen is," zei prins Claus gisteren in
Soesterberg bij de viering van het
tienjarig bestaan van het centrum
Kontakt der Kontinenten in Soester
berg. Dit instituut houdt zich vooral
bezig met het organiseren van cur
sussen en werkweken over de missie-
en ontwikkelingsproblematiek.
De prins riep de inwoners van de
rijke landen op bereidheid te tonen
„tot meer begrip voor de zelfontwik
keling van culturen, die vaak wel,
technisch-wetenschappelijk ten ach
ter zijn, maar daarom nog geenszins1
geestelijk en moreel en uit een oog
punt van menswaardigheid minder
behoeven te zijn."
Aalmoes
Voor de komende lente en zomer is het Italiaanse confectiemodel
op deze foto. Het is een broekpak van gespikkelde crêpe met een
enorme kraag van organza, versierd met een witte corsage van
lelietjes van dalen.
De ontwikkeling van de derde we
reld zal volgens prins Claus niet in
de eerste plaats financiële offers van
ons vragen. „In een gezellig wedstrijd-
programma centen vergaren is leuk.
Bovendien zijn ze nodig ook. Maar
als het daarbij blijft, is het niet meer
dan een aalmoes, gedeponeerd in het
centenbakje van de bedelaar. Zich
bezig houden met de toestanden en
verhoudingen in de wereld, daarbij
respect opbrengen ook voor het in
zicht van de ander, voor het recht
van ontplooiing tot zijn persoonlijk
heid, is veelal een moeilijker presta
tie," zo zei hij.
Voor de pogingen van Kontakt der
Kontinenten om dat mondiale denken
sterker te maken moet iedereen vol
gens de prins dankbaar zijn. „Een
van de grote en existentiële uitdagin
gen voor dit Europa in de wereld nu
is een begrijpend en wederkerig hel
pend kontakt der kontinenten," vond
hij.
De term „derde wereld" bracht
prins Claus op een vergelijking met
de opkomst van de derde en de vier
de stand. „Deze derde en vierde stand
zijn op het toneel van de geschiedenis
verschenen volgens hun eigen wetten
en inzichten. Zij hebben uiteindelijk
een verrijking van de samenleving
tot stand gebracht, hoewel onder
bloed en tranen", zei hij. Volgens
hem moet geprobeerd worden de in
tegratie van de „derde wereld" tot
stand te brengen voor de bloed en
tranen brengende oorlogen en revo
luties.
Op welk ogenblik het begonnen is,
weet ik niet. Gisteravond echter
ontdekte is het.
Een telefoontje. Net op het ogen
blik, dat ik met een zucht mijn
mantel»uittrok en met luide stem
verkondigde nu „de hele avond niks
meer te doen.J'
Uit de hoorn een opgewekte stem,
die heel vrolijk en joviaal riep, dat
Karei er was.
Karei.... welke, wie, waai?
Maar als ze zo argeloos vertrou
welijk aannemen de enige Karei ter
wereld voor je te zijn, dan heb ik
niet zo snel de moed om zulke vra
gen te stellen. Laten doorpraten is
het beste, de identificatie komt dan
meestal wel.
Ik deed dus joviaal terug met:
„Hallo die Karei... „dan de pauze no
dig voor hem om in te vallen.
Hij deed het: „Zeg om kwart voor
acht is de auto er...."
I Ik haalde opgelucht adem. Een
verkeerde verbinding was mij even
als zijn auto onbekend....
Een auto had ik zeker niet besteld.
„Sta je klaar?", riep de opgewekte
stem.
„Nou, nee....", aarzelde ik me af
vragend hoe dit pijnlijk misverstand
op te lossen.
Karei werd opeens scherp. „Maar
je hebt het beloofd! Ik stond er bij
toen je het in je agenda schreef. Je
kunt ons nou niet in de steek la
ten..."
In wilde haast probeerde ik mijn
tas te grijpen, net onder handbereik.
Agenda eruit. De blaadjes haastig
om en Karei ondertussen zoet hou
den. Geen auto, geen Karei op de
avonduren....
„Sorry" loog ik, „Mijn agenda.
iken toen opeens schoot het mij
te binnen. Een vluchtige ontmoeting,
een uitnodiging, een afspraak, inder
daad hij heette Karei en we zouden
met een paar anderen over een of
ander in de verre toekomst te ge
beuren jubileum gaan praten.
En dat zou vanavond zijn. Maar
hoe ter wereld kon mijn agenda-
avond dan blanco zijn?
Nog een blaadje om en daar stond
Karei...!
Een week later. En onder Karei op
de volgende dag weer een afspraak-
die vaag in mijn hoofd hing met de
associatie echter dat er toch over
november gesproken was....
Bliksemsnel Karei gesust en be
loofd te komen, met dank voor het
zenden van een auto....
Toen heel de lieve lange week uit
pluizen, en morgen en overmorgen
en de week na de volgende week....
Wat hoorde in welke week thuis?
Het schamele uur, dat mij restte,
doorgebracht met telefoontjes her en
der, aldoor met hetzelfde stomme
verhaal, dat ik me vergist had bij
het blaadjes omslaan in mijn agenda
en alle weken nu verstrengeld lagen
tot een moeizaam te ontwarren
knoop. Toen de auto voorreed was
de agenda een zee van doorhalingen
en herschrijvingen. Een aantal men
sen zullen hoofdschuddend aan dat
rare mens gedacht hebben.
En dat alleen omdat die agenda
van dat ragdunne papier heeft en ik
die altijd zo praktisch licht van ge
wicht gevonden heb
Ook lrnndel
De voorzitter van Kontakt der
Kontinenten, dr. ir. D. B. W M van
Dusseldorp, zei in zijn openings
woord, dat het westen zich van zijn
verantwoordelijkheid ten aanzien van
de ontwikkeling van de derde-wereld
niet kan afmaken met het schenken
van 1 of 2 procent van het nationaal
inkomen.
Hij roemde de vrijgevigheid van
het Nederlandse volk, maar zei soms
niet aan de indruk te ontkomen, dat
men de giften ziet als een afkoopsom
van een zeker schuldgevoel. De arme
landen hebben niet alleen hulp, maar
vooral ook handel nodig. Dat bete
kent dat er verregaande wijzigingen
in belangrijke economische sectoren
in onze maatschappij nodig zijn. Boe
ren zullen de produktie van sommige
voedingsmiddelen moeten staken.
Arbeiders in de textielindustrie
zullen elders werk moeten zoeken. De
bereidheid om dergelijke ingrijpende
veranderingen door te voeren, kan al
leen door een uitvoerige voorberei
ding door onderwijs, vormingswerk
en alle communicatiemedia tot stand
worden gebracht. Op dit terrein ho
pen wij een steentje bij te dragen, zo
zei dr. Van Dusseldorp.
Benoemd: Aan de RU te Leiden tot
lector in de geschiedenis van de oud
christelijke kunst dr. P. P. V. van
Moorsel; tot lector in de radiologie dr.
J. D. Mulder.
