TEEN CHALLENGE
KIND LEERT LEZEN VANUIT
EIGEN ERVARINGSWERELDJE
Wegwijzer naar
u
NEDERLAND
ZATERDAG 16 OKTOBER 1971
„Het Kruis in de Asfoltjungle" vertelt hoe de plottelonds-dominee David Wilkerson in januari 1958 naor
New York Citty ging. Hij wilde proberen een groepje jongelui te helpen, leden van een jeugdbende, die ver
dacht van moord terecht stonden. Daarmee begon het verhool von Teen Challenge, dat met de boodschap
van Jezus de uitvallers von onze maatschappij opzoekt en opvangt. Zonder geld of hulp, moor in de diepe
overtuiging dat zijn Heer hem zond, begon de dominee een kruistocht onder de jeugdbenden. In die buurten
waor de „Bishops", „Mau Mau" of „Phantom Lords" hun terreur uitoefenden, bleef hij hun vertellen dot
Jezus ook hen liefhad. Een kruistocht die wonderlijk gezegend is.
Pas als men het levensverhaal van
licky Cruz („Ik zal nooit meer hui-
n") leest, beseft mèn enigszins hoe
oot de bevrijding uit de ban van
igst, haat en opgejaagd zijn („Run,
aby, run!" geweest moet zijn voor
n die zich aan God gewonnen
jven. Er is nauwelijks een rauwer,
alistischer èn rijkere illustratie te
inden van de wonderlijke werke-
jkheid dat „er geen grenzen zijn
an Jezus' macht".
Van bij elkaar gebeden giften
ichtte Wilkerson een eerste eénvou-
centrum in, 416 Clinton Avenue,
rooklyn, New York. Daar moes-
de jongens die niet anders ge-
*nd hadden dan haat en misdaad,
eren hoe in een nieuw leven de
latschappij weer in te gaan.
Maar binnen enkele jaren bleek de
ard van de nodige hulp drastisch
randerd te zijn. Waar de New
orkse politie vergeefs had getracht
bendes uiteen te houden, daar ze-
vierde de heroïne. Verslaving legde
ar onontkoombaar beslag op de
rade-generatie. De tijd en inzet die
loeger besteed werden aan het be-
irlogen van elkaar moesten nu wor-
n gegeven aan het bijeenhalen van
geld dat nodig was voor de vol-
nde „shots" heroïne.
Ook voor deze jeugd stond en staat
tol Challenge's nieuwe Centrum aan
s Clinton Avenue open. Voor de
leesten betekent dat slechts een
hoon bed, eten en. een goede ver-
rging, voor een. paar dagen. De
is intense ontwenriingsversehijn-
n (krampen, braken koude rillin-
i) jagen hen de straat weer op, in
I „vertrouwde" handen van de he-
«Mhandelaar. Anderen, in wan-
wop.hVjven en maken de „cold tur-
tey". ontwenning, door in het Cen
tura, geholpen door voortdurende
org en gebed van de staL Eenmaal
aar doorheen worden de meesten in
rehabilitatie-programma van
httien maanden opgenomen.
In het hart van dit program staat
bekering tot een nieuw leven in
ras. Alléén bii Hem is de radicale
nezing voor de mens te vinden,
rijheid, niet alleen van heroïne, al-
ühol, prostitutie of schuld, maar ook
ijheid tot een blij, onbevreesd en
Klgeficht nieuw bestaan.
De meeste nieuwkomers kijken
gwanend en ongelovig naar de ge
rijdiensten in de kapel en luisteren
uwelijks en zeker niet overtuigd
naar de „counselors". Menigeen sabo
teert de domestieke verplichtingen
(huishoudelijke assistentie, repara-
ties enz.) en probeert onder de bij
belstudie-uren uit te komen, maar na
korter of langer tijd krijgt de ernst
var de ondervonden begeleiding, de
indringendheid van de boodschap en
de levende voorbeelden van de
kracht van het geloof beslag op ve
len. Want velen zijn door Teen Chal
lenge gekomen tot Jezus, en tot een
heel nieuw leven uit Hem. In hen !s
het woord werkelijkheid geworden:
„Zo is dan wie in Christus is een
nieuwe schepping: het oude is voor
bijgegaan, het nieuwe is gekomen".
(2 Cor. 5:17).
Recente cijfers laten zien dat van
de vele honderden die het program
ma voltooiden, meer dan 70 pet. na
terugkeer in de maatschappij
„schoon" bleef. dwz. zonder verdere
begeleiding niet weer aan drugs ver
viel. Life schreef over de aanpak van
Teen Challenge: „worthv and highly
successful". Art Linkletter een Ame-
rikaanse Toon Hermans, noemde het
programma van Teen Challenge:
„het meest effectieve drug-rehabili
tatie programma dat ik ken in de
VS". Opmerkelijke uitingen omdat
„succes" bij verslavingsbestrijding
meestal vér te zoeken is. De officiële
regerings-klinieken, waar alleen me
dische behandeling wordt geboden,
erkennen dat tussen 85 en 95 pet.
van hun patiënten weer aan drugs
vervalt na terugkeer in de maat
schappij, als geen verdere begelei
ding wordt geboden. De sleutel tot
blijvende rehabilitatie is een inner
lijke omkeer, een radicaal nieuw le
vensdoel.
In 1962 werd een boerderij in Reh-
rersburg, Pennsylvania, in gebruik ge
nomen. Ze biedt aan 60 :ot 80 ex-
verslaafden een omgeving waarin ze
kunnen leren leven en werken. Le
ven als bewuste Christenen, en wer
ken als bewilste en verantwoordelij
ke nieuwe burgers. Ze kunnen er een
vak leren: monteur, timmerman, kok,
enz. Ze leren samen te werken, en
samen te leven. Met elkaar en met
de staf worden de vele moeilijkheden
die een terugkeer naar een „nor
maal" leven met zich brengt, over
wonnen. Van een verslaafd bestaan,
waarin alles om henzelf draaide,
naar een bestaan waarin het om de
ander gaat.
Voor meisjes en vrouwen heeft
Teen Challenge nu het Walter Ho
ring Home, in Garrison, New York.
Daar kunnen een kleine twintig
meisjes in moeilijkheden de weg te
rug vinden. Die is vaak moeizamer
tan die van de mannen. De prostitu
tie, waartoe ze bijna allen zijn verval
len, heeft hun hun zelfrespect ont
nomen, en dat herstelt zich maar
langzaam. In vele uren van gesprek
ken en kampvuur, advies, gebed en
sport, bijbelstudie en huishoudelijke
werkzaamheden leren ze geloven dat
vergeving en genade ook voor hen
zijn. Ze leren hun leven weer aan te
durven en hun persoonlijke moeilijk
heden en angst de baas te kunnen.
Veel ex-verslaafden voelen het als
hun roeping de bevrijding die zij er
varen hebben aan anderen door te
geven. Velen van hen bemanhen
Teen Challenge centra als ervaren
staf, velen geven zich in straat- en
achterbuurt-werk. Voor de scholing
van degenen die te weinig opleiding
hadden, is het Teen Challenge Insti
tute of Missions gesticht. In twee
jaar krijgen de studenten een basis
training die gericht is op hun toe
komstig werk. en die o.m. omvat: ge
schiedenis, hygiëne, kantooropleiding
en boekhouden, EHBO en uiteraard
Bijbelscholing. Om het iedereen mo
gelijk te maken de opleidine te vol
gen zijn de kosten ongelofelijk laag:
32 dollar per drie maanden. Daarte
genover moet elke student drie uur
per das werken ten behoeve van het
Teen Challenge werk, in het huis
houden, op het land, in een drukke
rij. in reparaties enz. Daarnaast biedt
het urogram volop de gelegenheid
practijk-ervaring op te doen in de
straten, gevangenissen, ziekenhuizen
of kerken. Hier leren ze hun geloof
„uit de emotie" te halen, en het te
integreren in hun houding, overtui
ging en actie.
De zorg voor de uitvallers van de
maatschappij strekt zich thans ook
uit tot ontheemde kinderen, vaak
van verslaafden of prostituees. In
1967 ging in Westbury (Long Island)
het Teen Challenge Little Peoples
Home open, waar tientallen kinderen
opgevangen zijn in een thuis met een
gezinssfeer, zonder angst, verwaarlo
zing of geweld. Een modem centrum
in Florida is nu in voorbereiding,
voor de jeugd-reclassering.
De missie van Teen Challenge
heeft in New York City vele vormen
aangenomen. Coffeeshops in Manhat
tan: „The living Room" en ,The lost
Coin", het straatwerk C.UR.E. van
studenten in de donkerste buurten in
de Bronx, Brownsville en Brooklyn,
evangelisatiewerk door bijbelkringen,
en „geef-een-thuis aan een pleeg
kind" programmain vele vormen
wordt het getuigenis van het Licht
der wereld gebracht.
De financiering van al dit werk
blijft zorg baren. Hoewel vele parti
culieren, instellingen en kerken mild
mééhelpen, vraagt de noodzakelijke
uitbreiding van hulpverlening steeds
meer geld. Nog steeds moet Teen
Challenge van giften bestaan. Maar
het geloof dat God tijdig in de soms
onoverzienbare geldzorgen zou voor
zien, is nog hooit beschaamd.
Teen Challenge New York, onder
de bezielde leiding van David en Don
Wilkerson, krijgt meestal wel de
grootste aandacht. Toch zijn er mo
menteel meer dan dertig Teen Chal
lenge centra, vele in de V.S., een
tiental daarbuiten.
In de grootste steden in de V.S. is
de aard van het werk, net als in New
York City, sterk gericht op rehabili
tatie van drug-verslaafden. Het pro
gramma in San Francisco bijvoor
beeld biedt plaats aan zestien jonge
lui. In 1964 gestart is Teen Challenge
San Francisco opmerkelijk gezegend.
In een interview vertelde directeur
Stan Way dat op elke vijf ex-ver
slaafden die na het programma de
maatschappij weer ingingen, er vier
vrij van drugs zijn gebleven. ..Mari
huana is ons grootste probleem. Dat
zet de deur naar heroïne open".
Teen Challenge Houston heeft haar
rehabilitatie-centrum in een oud he
renhuis op 519 Sul Ross. Don Anson,
de directeur, had dit voorjaar tien
ex-verslaafden in het programma,
zich voorbereidend op terugkeer in
de maatschappij. Behalve met dit
centrum werkt Teen Challenge in
een coffeeshop op de bekende (be
ruchte) Allen's Landing. Daar kom je
er volop drug-gebruikers tegen, maar
ook veel anderen gretig op zoek naar
iets nieuws, iets „anders". Ook zij
horen daar, naast muziek en zang, de
goede boodschap van het nieuwe le
ven in Jezus.
Toch is in vele steden waar Teen
Challenge gevestigd is, drug-versla
ving (nog) niet het grootste probleem.
Daar is het werk dan ook voorna
melijk gericht op de jonge zorgen
kinderen van de maatschappij. Teen
Challenge Toronto is daarvan een
goed voorbeeld. In het ruime Cen
trum op 650 Broadview wordt onder
dak geboden aan omstreeks twintig
jongens uit ontwrichte gezinnen.
Henry Borzel. een der medewer
kers, vertelde me hoe op verschillen
de manieren getracht wordt deze
jongelui weer geestelijk klaar te ma
ken voor de maatschappij. Opge
groeid in een omgeving waar ver
trouwen, eerlijkheid of liefde onbe
kend waren, moeten ze door het pro
gramme. door voorbeeld, leiding,
raad en daad van de staf, in voort
durende confrontatie met wat God
van hen vraagt, op weg naar een
nieuw levensdoel en naar een nieuwe
persoonlijkheid.
Naasit deze vorming wordt ook
practisch gewerkt: men kan een op
leiding buitenshuis volgen en een
vak leren, en men wordt flink gehol
pen bit het vinden van een nieuwe
baan. Dat Teen Charlenge Toronto een
goede naam heeft blijkt wel uit het
feit dat een aantal van de jongelui
door de rechter in het Centrum wor
den geplaatst en zo buiten de ge
vangenis een r.'euwe kans krijgen.
Naast het rehabil'tatie-werk in het
Centrum wordt via coffee-shops en
straat-evangelisatie voortdurend ge
tracht de loslopende jeugd te berei
ken.
„Ga uit in' de wegen en de stegen,
en breng ze het goede nieuws! Dat is
onze opdracht". Dat zegt Peter Oli
ver, directeur van Teen Challenge
Puerto Rico, over het nog jpnge werk
in die uithoek van de wereld In de
korte tijd van haar bestaan zijn er
TEEN CHALLENGE
niettemin al enkele honderden de
deuren van het Centrum in Bayamon
binnengekomen, en hebben daar ge
hoord en ervaren dat ook voor hen
een nieuw begin mogelijk is.
In de zomer van 1968 begon Teen
Challenge officieel ook met werk aan
druggebruik en -preventie in Europa.
Ds. Howard Foltz kreeg de leiding
over het op te bouwen Europese
werk en vestigde zich met zijn gezin
in Den Haag. Het koffie-bar werk in
„de Ark" werd overgenomen mét het
gebouw en weldra ging de eerste
Europese Teen Challenge koffiebar
„de Logos", Korte Houtstraat 18
open. Via straatcontacten en folders
komt daar zaterdags- en zondags
avonds jeugd binnenlopen, voor een
kop koffie en een praatje, met elkaar
of met onze medewerkers. Soms zor
gen combo's of zanggroepen voor af
wisseling en voor een andere manier
van brengen van de boodschap.
We hebben een sterk vlottend pu
bliek, maar toch ook velen die regel
matig terugkomen. De problemen
waar ze mee komen, zijn vaak (nog)
niet die van verslaving, maar die van
het „waarom" en „waartoe" van hun
leven. Ze zoeken gesprek, soms ad
vies. En ook diegenen die op andere
tijden komen aankloppen om hulp
zijn welkom. Enkele tientallen heb
ben zo al de weg naar Jezus mogen
(terug) vinden. Zij zijn nu lid van
plaatselijke kerken.
Ook in andere steden van Neder
land zijn nu Teen Challenge koffie
bars: Breda, Groningen. Stadskanaal,
Rotterdam (in oprichting). Regionale
voorlichtingsbijeenkomsten, spreek
beurten, films, lectuur en verzorging
van voorlichtend materiaal vormen
Teen Challenge's bijdragen tot het
landelijk drug-preventiewerk. Mede
werkers uit een verblijdende diversi
teit van kerken en maatschappelijke
functies dragen het werk. Ds. H.
Sleebos uit Breda assisteert nu in de
leiding van het Teen Challenge-werk
in ons land.
Dank zij een intensieve bearbei
ding is het aantal contactpunten in
Europa snel gegroeid. Het is opmer
kelijk hoe open men bleek te staan
voor dit werk, en hoe groot de be
hoefte er aan was. Centra zijn opge
richt in Frankrijk (Parijs)*en Duits
land (o.a. Frankfort), van waaruit
het werk onder de plaatselijke jeugd
wordt opgezet. Een grote moeilijkheid
bleef echter dat Teen Challenge geen
opvangmogelijkheid bezat voor drug
verslaafden die zich voor ontwenning
en rehabilitatie meldden. Tot nu on
langs ook daarin werd voorzien! Een
jong Duits echtpaar wilde Zichzelf en
hun kippenboerderij in de buurt van
München aan het werk onder ver
slaafden wijden. De boerderij is
overgenomen en wordt nu verbouwd
tot revalidatie-centrum voor West-
Europa.
Dat centrum zal plaats kunnen
bieden aan 35 jongelui en zes stafle
den. Een deel van de kippenfokkerij
blijft gehandhaafd als bron van in
komsten en als arbeidstherapie. Ds.
Foltz verhuisde van Den Haag naar
München. Het is nog maar een begin,
en naar menselijke maatstaven, ze
ker in een welvaartstijd, kwetsbaar
en zwak. Het werk evenwel vindt
kracht in het vertrouwen op de lé
vende Jezus, naar Wie Teen Challen
ge de weg wil wijden.
In zeventien Amsterdamse basisscholen loopt sinds augustus
I taalactiveringsprogramma dat de kinderen wil leren lezen
rait hun eigen ervaringen. „Ik ga naar school, ik kom van
heet het eerste deel van het programma dat door een team
het Research Instituut voor Toegepaste Psychologie (RITP)
de Amsterdarpse universiteit is samengesteld. De leiding bij
project heeft dr. Co van Calcar.
de inleiding bij het eerste deel
rijft Van Calcar, dat lezen en
rijven de kinderen pas iets zegt
het gaat over zaken die ze
ben meegemaakt. Taalactlve-
sprogramma's die los' van de
tn wereld van de kinderen
»n, blijken et veel uit te halen,
fa het speciale programma af-
•erkt is en de klas weer over-
tot de orde van de dag. dan
tel effect van zo'n programma
snel uitgewerkt. Vandaar dan
dat dit Amsterdamse active-
•programma het onderwijs ge-
ende het hele eerste jaar op
jool moet bepalen.
'et taalactiveringsprogramma
e®rt zich op ervaringen als de
°°l en thuis, de buurt, de tele-
de markt, het park enz Een
yramma dat resultaten wil boe-
1 zal zich rond deze thema's
fan concentreren. Daarmee
"allen de oude leesmethodes
t maar het leren lezen zal mak
eer en effectiever gaan ais de
deren naar aanleiding van hun
tri ervaringen en leefwereld ie-
1 lezen.
"I die leefwereld horen ook de
!rs. Vandaar dan ook dat het
ölt soort programma's heel
"ïrijk is dat de ouders bij de
j30' betrokken worden zodat ze
fan zien en begrijpen dat de
school niet zomaar iets vreemds
doet, maar dat de school aansluit
bij wat ze als ouders van hun
eigen kinderen weten. Het pro
gramma legt niet voor niets al in
het eerste deel zo'n nadruk op
thuis.
„Eigen" is ook de buurt. Het is
belangrijk er met de kinderen op
uit te trekken; kinderen zien van
alles op straat, ze ontdekken er
dingen die ze op school meestal
direkt moeten vergeten. De school
staat buiten die werkelijkheid en
Van Calcar pleit ervoor de ontdek
kingen van de kinderen in te pas
sen in het onderwijs. Als de school
(ontdekkings)tochten met de kinde
ren gaat maken, dan nemen de
ouders dat vaak over. Die gaan
dan ook uitstapjes maken met hun
kinderen. Bovendien biljoen zulke
ervaringen inspiratie op te leveren
voor de kinderen om er verhalen
over te maken, te tekenen en er
over te praten met elkaar. Allemaal
bijzonder „activerende" bezighe
den.
De opvattingen waarop het pro
gramma gebaseerd Is, zijn niet
nieuw. Wel is het zo, dat ze nu
eens allemaal op een rijtje gezet
zijn en met aanwijzingen voor de
onderwijzers(essen) klaargemaakt
zijn voor gebruik. Alles hangt sa
men en als de kinderen dat door
door Aukje Holtrop
krijgen, is de eerste stap gezet op
weg naar veel meer informatie
voor de kinderen uit moeilijke
buurten.
Oorspronkelijk zou dit program
ma op 40 basisscholen „gaan".
Door geldgebrek zijn dat er nu
maar zeventien geworden, waarvan
vijftien het gewone activeringspro
gramma doen en twee extra pro-
jekten een soort ploniersscholen
zijn.
Zoals er meer scholen per buurt
aan het programma meedoen om
de samenhang en samenwerking
binnen een buurt tot zijn recht te
laten komen, zo zouden er ook
kleuterscholen moeten meedoen.
Maar het geldgebrek heeft niet al
leen het aantal deelnemende scho
len beperkt, ook de kleuterscholen
zijn afgevallen.
Tegenover (of naast) de ideeën
van Van Calcar over activering
vanuit de ervaringen van het kind
zelf. staat de opvatting van dr. Jan
Rupp die in Utrecht een gezinsacti-
veringeprogramma ontwikkelde dat
in Amsterdam „gelopen" heeft en
dit jaar In Lopikerwaard. Oude Pe-
kela en Tilburg uitgevoerd zal wor
den. Dat programma gaat ervan uit.
dat ouders een onmisbare rol (kun
nen) spelen bij de stimulering van
de kinderen. Het is zonneklaar dat
schoolbegeleiding gepaard moet
gaan met gezinsactivering, zegt dr.
Rupp. Maar over de vraag hoe dat
moet, lopen de meningen uiteen.
In een rapport over hoe het ge-
zinsactiveringsprogramma het afge
lopen jaar gewerkt heeft, staat dat
het doel was de ouders uit de so
ciaal-economisch zwakste laag. zo
te geleiden dat zij hun kinderen de
ontwikkelingsimpulsen kunnen gaan
geven die belangrijk zijn voor een
goede schoolloopbaan voor die
kinderen. De ouders moesten ge
holpen worden om inzicht te krij
gen in de ontwikkeling van hun
kinderen en ze moesten doorkrij
gen dat zij als ouders Invloed uit
kunnen oefenen op de ontwikkeling
van hun kind.
Om dat te bereiken werden huis
bezoeken afgelegd, eenmaal per
week of per twee weken, waarbij
de huisbezoeker met het kind
speelde, voorlas, het kind vragen
stelde, met het kind praatte etc.
Belangrijk was dat de moeder er
bij was, om haar te laten zien hoe
belangrijk voorlezen en spelen kan
zijn.
Dat het niet eenvoudig was alle
ouders te interesseren en mee te
krijgen, ligt voor de hand. Het was
de taak van de huisbezoekers om
met beield en overleg een vertrou
wensrelatie op te bouwen, om de
ouders (en omdat het overdag ge
beurde was dat meestal de moe
der) te leren hoe ze hun kinderen
konden helpen en hoe ze het werk
van de huisbezoeker moesten
voortzetten.
Vandaar dat het werk van .de
huisbezoeker iets van een demon
stratie had: voordoen hoe je kinde
ren aan het praten krijgt, spelen,
vragen stellen. Een belangrijke sti
mulans waren de resultaten van dit
werk: aan de hand van tekeningen
bijvoorbeeld kon aangetoond wor
den dat het kind dank zij spelletjes
en voorlezen „vooruit" ging.
Dat klinkt dus allemaal erg goed.
Toch zien de huisbezoekers en arv
dere medewerkers aan dit gezins
programma met gemengde gevoe
lens terug op dit werk. Rupp zelf
zegt. dat hij ondanks de goede re
sultaten niet gelukkig is met de
gevolgde methode. Zo ontstonden
er spanningen met scholen, omdat
het programma helemaal vanuit de
gezinnen ontwikkeld werd en niet
vanuit de school. Als het program
ma vanuit de school ontwikkeld
was, zouden er waarschijnlijk con
flicten ontstaan zijn met bv. het
clubhuis- en buurtwerk. Dit jaar wil
Rupp in Utrecht een gezlnsactive-
ringsprogramma ontwikkelen vanuit
een Informatiecentrum, dus (weer)
niet vanuit de school.
Belangrijker dan deze deels
technische bezwaren zijn de inhou
delijke bezwaren, die tijdens het
project bij de medewerkers rezen.
Zo maakten de medewerkers zich
bezorgd over het doel van het ge
zinsprogramma. Dat doel zou kun
nen zijn de emancipatie van de ar
beidersbevolking. De emancipatie
van de arbeiders zal het werk van
de arbeiders zelf moeten zijn, zegt
Rupp. Maar een activeringspro
gramma zal zich ten dienste van
dit emancipatiestreven moeten stel
len of het werkt mee aan de. be
stendiging van de bestaande maat
schappelijke structuur. Wil een ac
tiveringsprogramma zich werKeliJk
ten dienste steller van een emanci
patiestreven onder de arbeiders,
dan zullen doel en inhoud van het
werk van het begin af door en in
overleg met de arbeiders bepaald
moeten worden.
Een ander onderwerp van dis
cussie vormde het uitbreiden van
de activiteiten van het programma.
Door het niet te beperken tot het
onderwijs, zou zo'n programma in
een bepaalde wijk ook bij kunnen
dragen tot activering van de ge
zondheidszorg, van de huisvesting
en van de Jeugdvoorzieningen.
De vaders zouden ook bij het
programma betrokken moeten wor
den: de fabrieken waar ze werken
moeten binnen het project gehaald
worden. Er zou onderzoek ge
daan moeten worden naar de „ver
borgen" mogelijkheden in de arbei
dersbevolking, waar men geneigd
is zichzelf te onderschatten. Een-
gezlnsactiverlngsprogramma zou
een prachtige signaleringsfunctie
kunnen hebben, zodat, indien no
dig. hulp in een vroeg stadium ge
boden kan worden op een aan het
probleem aangepaste wijze.
Tenslotte: het tou aanbeve
ling verdienen de scholen voor bui
tengewoon onderwijs op te heffen
en de bestaande kennis en Inzich
ten. mèt de outillage en de leer
krachten onder te brengen In één
vernieuwd Integraal basisonderwijs.
Tot zover het verslag en de dis
cussiepunten, zoals dr. Rupp die
op papier zette. Eon volledige eva
luatie van het project moet voor
het eind van het jaar verschijnen
