Jonkman kijkt van afstand
terug op het oude Indië
Mr Klaassesz vindt
plan van Stuyt
zeer optimistisch
Vlaggen halfstok bij
aankomst Hirohito
Weinig persoonlijks in eerste deel memoires
Relletje bij opening van
Arnhemse filmweek
Japan ziet Nixon
liever niet komen
Oprichter van
„Bejaarden wacht"
opgepakt
Weer Russische
functionaris
in België zoek
Huis ten Bosch, Verblijf Japanse
keizer, door politie afgegrendeld
N
nieuwe leidse courant
vrijdag 8 oktober t971
door J. KUIJK
Aan een beschouwing over het eerste deel van de memoires van de tachtigjarige mr. J. A. Jonk
man moet een waarschuwing vooraf gaan. De tilel „Het oude Nederlands-Indiëmag hier en
daar misschien allerlei weemoedige herinneringen of romantische associaties wekken het
gaat hier echter om een gortdroog boek.
Het hoort dan ook niet thuis in het langzaam ook in Nederland populair geworden genre
van de „ego-documenten", min of me-ir smaakvol vertélde herinneringen van mensen die
erbij geweest zijn boeken ook die boeien door de wisseling van grote lijnen en details en
hun waarde ontlenen aan de uiteraard subjectieve, maar vooral historisch-psychologiscbe
benadering van situaties en mensen.
Die karakteristieken van mensen
ontbreken in het boek van Jonkman
geheel. Er komen in dit boek heel
wat mensen voor, die in de Neder
landse en Indonesische geschiedenis
belangrijk zijn geweest, maar nie
mand zal na lezing van dit boek ook
maar enige indruk overhouden van
figuren als bijvoorbeeld de twee
laatste „landvoorgden" van Neder
lands Indië: de gouverneur-generaal
Tjarda van Starkenborgh Stachou-
wer en de luitenant-gouverneur-ge
neraal Van Mook. Vooral het ont
breken van een kenschets van de
laatste is erg vreemd, omdat hij wat
opvattingen en politieke idealen
aangaat Jonkman zeer na heeft ge
staan. Een zelfportret van de schrij
ver is het boek al evenmin geworden
tenzij juist die geweldige afstan
delijkheid karakteristiek is voor
Jonkman.
Een enkele keer schemert er iets
door van zo'n menselijk beeld als
Jonkman het heeft over Tjarda's
voorganger op „de troon in Buiten
zorg", jhr. mr. B. C. de Jonge. Maar
uit de noten blijkt dat Jonkman het
daarvoor benodigde materiaal gro
tendeels ontleend heeft aan de me
moires van De Jonge zelf en dat zijn
nu eenmaal de meest onbeschaamd
persoonlijk openhartige memoires die
na de oorlog in Nederland versche
nen zijn. Een verrukkelijk boek.
Dit alles ter waarschuwing voor
de liefhebbers van het genre. Wat
beslist niet wil zeggen dat Jonkmans
boek niet belangrijk is. Integendeel!
Hij is een man, die erbij geweest is:
officier van justitie in Makasser en
Semarang, lid van de Volksraad en
later voorzitter van deze goedbe
doelde poging tot het geven van in
spraak in het Indische bestuur, mi
nister van overzeese rijksdelen in
het eerste kabinet-Beel en voorzitter
van de Eerste Kamer.
Hij heeft zich bovendien terdege
gedocumenteerd, dikwijls met amb
telijke stukken, waaruit hijover
vloedig citeert. Die vele citaten ko
men de leesbaarheid van het boek
niet ten goede, maar aan de andere
kant ontleent het boek daaraan (en
aan het begeleidend commentaar
van Jonkman) zijn grote waarde.
Wie het boek wil waarderen, zal het
moeten bestuderen.
Het boek eindigt, zoals de titel al
suggereert, op 8 maart 1942 de
dag waarop het KNIL capituleerde
en de Japanse bezetting begon, nog
de laatste dag van „het oude Neder
lands Indië" dus. De jaren van het
ministerschap en de afwikkeling van
de Indonesische kwestie komen in
het tweede deel aan de orde, hoewel
er in de beschrijving van die moei
de zeer conservatieve, gelijktijdig Mr. Jonkman (tweede van rechts) als
opgekomen „Vaderlandse Club" tel- voorzitter van de Volksraad
de 10.000 leden) en de tegenwind
lijke en ook anderszins nare jaren
dertig in dc kolonie al een stevige
aanzet voor dat tweede deel wordt
geven.
Jonkman was student in de rech
ten in Utrecht, toen hij in de jaren
om de Eerste Wereldoorlog koos
voor een carrière bij de rechterlijke
macht in Indië. Hij kwam u't een
goed, in negentiende-eèuwse termen:
typisch bourgeois milieu, móar hij is
als student (of al eerder?) gegrepen
door de idealen van de ethische
richting ten aanzien van de kolonie.
Vandaar ook dat Jonkman zijn aan
vullende studies voor een Indische
carrière in Leiden maakt, bij de be
faamde Snouck Hurgronje en Van
Vollenhoven.
In Indië zelf kiest Jonkman (poli
tiek gezien nog steeds partijloos,
eerst na de tweede wereldoorlog zal
hij zich aansluiten bij de Partij van
de Arbeid) voor „De Stuw" dat
merkwaardige groepje Intellectuelen
rondom het gelijknamige blad dat
ondanks het betrekkelijk klein getal
(270 abonnees had het blad slechts;
van het gouvernement toch zo'n ge
weldige invloed heeft gehad en in de
eerste jaren na de oorlog zelfs bepa
lend is geweest voor het beleid ten
aanzien van de Indonesische onaf
hankelijkheid. De twee eerste na
oorlogse ministers van overzeese
rijksdelen, Logemann en Jonkman,
en de luitenant-gouverneur-generaal
Van Mook behoorden alle drie tot de
mannen van het eerste uur van „De
StuW'. Geen wonder dat de toen op-
positonele Gerretson woedend over
een „Machtsergreifung" van „De
Stuw" sprak.
„De Stuw" wilde volgens zijn be
ginselverklaring „beproeven aaneen
sluiting en samenwerking tot stand
te brengen tusschen de Nederlanders
hier te lande, die overtuigd zijn, dat
hun plicht als Nederlander is mede
te werken aan de verdere uitvoering
van Nederland's koloniale taak, wel
ke voltooid zal zijn, wanneer een In
disch Gemeenebest in de rij der
zelfstandige volken een eigen 'plaats
inneemt" en ook „dat Nederland en
dat gemeenbest blijvende banden
zullen onderhouden". En op de vraag
van de Indonesiër Soesanto Tirto-
prodjo: „Wil de Stuw onafhankelijk
heid" antwoordde het bestuur met
een volmondig „Ja".
Dat was allemaal in het begin van
de jaren dertig, want eind 1933 werd
het blad opgeheven, mede omdat er
weinig nieuwe medewerkers kwa
men. Gouverneur-generaal De Jonge
voerde een beleid dat jonge Neder
landse intellectuelen (die vooral on
der de ambtenaren moesten worden
gevonden) niet zo erg happig kon
maken met het oog op him carrière
en materiële positie medewerking te
verlenen aan een blad als „De
Stuw".
Aan de andere kant moet erkend
worden, dat de gouverneurs-gene
raal een merkwaardige politiek
voerden, in zoverre dat zij in de
Volksraad (die voor een deel uit ge
kozen, voor een deel uit benoemde
leden bestond) de eigen oppositie be
noemden. Zo zijn Jonkman en Van
Mook in de Volksraad terecht geko
men en zo is Jonkman m 1939 zelfs
tot voorzitter benoemd.
Had dat iets te maken met het feit
dat de Volksraad toch alleen maar
een raadgevende stem had. zodat de
G.G. niet zoveel te vrezen had en
een college van uitsluitend ja-broers
ook niet zo'n representatieve indruk
zou maken? Trouwens: de echte op
positie (de non-coöperatoren onder
de Indonesiërs) zaten niet in de
Volksraad die zaten ver weg in
Boven-Digoel of op Timor.
Jonkman onderkent om de drom
mel wel wat er aan de hand is
niet door het op te nemen voor de in
de uithoeken geïnterneerde Indone
sische nationalisten, maar door een
bijzonder feitelijke en daardoor in
drukmakende beschrijving van het
iot van de tweede voorzitter van de
Volksraad, de Indonesiër Thamrin,
die plotseling om politieke redenen
huisarrest krijgt en kort daarop aan
een hartaanval overlijdt.
De beschrijving van deze episode
is een van de mooiste stukken van
het boek tenminste voor wie de
kunst verstaat tussen de regels door
te lezen. Een warm verhaal komt er
ook hier niet uit.
Overigens blijft het de vraag ol
Jonkman de betekenis van de Volks
raad niet overschat. Hij achtte het
vertegenwoordigend karakter van
dit college weliswaar onvoldoende,
maar hij grijpt er zich aan vast
zeker als Nederland door Duitsland
is bezet en de Volksraad met de Sta
ten in de West het enige fungerende
parlement binnen het Nederlands
staatsbestel is. Hij botst dan ook als
voorzitter meer dan eens met de
gouverneur-generaal Tjarda van
Starkenborgh als hij ogenblikkelijke
versterking van de Volksraad
vraagt. Tjarda houdt de boot mooi
af: dat zou onelegant zijn nu in Ne
derland de Staten-Generaal niet
normaal kan functioneren. (Na de
oorlog leest Jonkman in een docu
mentenpublicatie verwonderd, ge
amuseerd? hoe minister Welter in
Londen Tjarda verzoekt Jonkman
eens de les te lezen, maar dat heeft
Tjarda toch ook weer niet gedaan).
Een boeiende vraag is waarom de
afwikkeling van de na de oorlog
plots zo manifest geworden Indone
sische kwestie, ondanks de invloed
van de voormalige Stuw-mensen, zo
moeizaam is verlopen. Het antwoord
daarop zal vooral uit het tweede
deel van deze memoires moeten ko
men. Toch geeft Jonkman nu al in
direct antwoord door uitvoerige be
schouwingen weg te geven over aard
en karakter van de grondwet van
1922; een grondwet waarin voor het
eerst het Koninkrijk in een zekere
vierhoeksverhouding werd gezet
(Nederland, Nederlands-Indië, Suri
name en Curasao zij het dat Ne
derland natuurlijk sterk domineer
de).
Het is eigenlijk een beetje tragisch
voor mensen als Jonkman (alweer:
het is zo'n afstandelijk, boek dat de
ze tragiek er alleen indirect uit af te
lezen is), dat die grondwet als resul
taat van de ethische en op voogdij
gerichte stromingen in Nederland en
Indië zelf iets formuleerde, wat in
de praktijk reeds aan het wegebben
was. Om wat namen te noemen:
gouverneurs-generaal als Idenburg
en Van Limburg Stirum waren met
een al in 1922 mannen van het ver
leden. Het was toen het tijdperk van
een Fock, De Graeff, De Jonge en
Tjarda op de Buitenzorgse troon.
Wat de aanzet had kunnen zijn
voor de geleidelijke uitbouw van het
Koninkrijk in een gemenebest van
gelijkwaardige staten, werd juist
twintig jaar lang voor de conserva
tieve krachten in Nederland en In
donesië een vijgeblad om zich achter
te verschuilen. Onafhankelijkheid?
best maar Nederland zelf zou
rechter in eigen zaak zijn om uit te
maken wanneer de tijd daarvoor
rijp was. „Wij hebben geen onaf
hankelijkheidsstrevingen te vrezen,
als wij er maar van uitgaan dat wij
hier nog eens 300 jaar zullen zijn",
zei die al eerder als schaamteloos
openhartig omschreven De Jonge in
die jaren dertig.
Jonkman en veel tot samenwer
king geneigde Indonesiërs als Soe-
tardjo (de man van de Volksraad
petitie uit 1936, die twee jaar later
in Nederland zo abrupt werd afge
wezen) hadden juist al hun hoop op
deze grondwet gevestigd.
Na 1945, in een revolutionaire si
tuatie, bleek uiteraard de tekst van
de grondwet achter de feiten aan te
hollen. „De grondwet maakte ons
onmachtig met Indonesië het politie
ke spel langs de weg van onderhan
delingen te leiden. Dit drong ons op
de weg van het geweld, waarop de
historie ons diskwalificeerde",
schrijft Jonkman in zijn memoires.
Een paar jaar geleden tijdens een
onderhoud zei Jonkman mij als
voornaamste taak tijdens zijn twee
jarig ministerschap (1946-1948) te
hebben gezien: de herziening van de
grondwet. Dat leek mij toen een
minimum-opvatting, die iemand van
zijn ministerschap kon hebben in
zo'n turbulente tijd.
Eerst nu ik de memoires van
Jonkman heb gelezen, begrijp ik wat
hij bedoelde. Misschien is oók duide
lijk waarom ik met zoveel belang
stelling naar het tweede deel uitkijk.
Het oude Nederlands-Indië, Me
moires van mr. J. A. Jonkman,
UitgeveryKoninklijke Van Gorcum,
Assen, 320 pagina's, geïllustreerd,
gebonden 38,-.
Door BER HULSING
ARNHEM De Arnhemse film-
week is donderdagavond geopend met
een paar woorden van Arnhems bur
gemeester. Kalm en nietszeggend.
Maar even later zorgde Cineclub voor
merkwaardige opwinding door de
verklaring dat de deelname van Ci
neclub geen instemming met de film-
week betekent ,want daarvan is alle
progressiviteit naar schijn.
In werkelijkheid, zei de' Cineclub-
woordvoerder, zijn de organisatoren
en subsidiënten er alleen op uit de
status quo'van onderdrukking en uit
buiting in dit land te handhaven. Het
kapitalistische filmbedrijf weert in
werkelijkheid revolutionaire films. Zo
ging de spreker nog enigé tijd door,
maar het had geen zin meer, want de
zaal maakte hem met geklap en boe
geroep verder onvefstaanbaar. Cine
club heeft drie dagen van revolutio
naire en andere geëngageerde films
in het Saskiatheater en dat vonden
de genodigden van de openingsavond
blijkbaar voldoende. Tot een rel in de
zaal kwam het voortijdige en onver
wachte optreden van Cineclub niet,
maar daarbuiten werd de discussie
voortgezet. De politie kwam eraan te
pas, er vielen klappen, ook bij men
sen die er niets mee te maken had
den.
De hoofdfilm van de eerste avond
was een fijne en Stemmige. Veneziano
anonimo, Heer, kom nog eenmaal bij
mij in Venetië genoemd, is een men-
gesl van Love Story, maar dan veel
zuiverder, en van Visconti's Dood in
Venetië, ofschoon niet zo sterk. Een
musicus, Tony Musante, ontmoet nog
een keer zijn vroegere vrouw, Florin-
da Bolkan. Zij praat een hele dag. De
oude geschillen en ruzies laaien weer
Bezwaren tegen
dagvaarding
apotheker erkend
Van een verslaggever
UTRECHT De raadkamer van
de Utrechtse rechtbank heeft de be
zwaren erkend van de Utrechtse apo
theker C. tegen wie de officier van
justitie mr. A. G. Bosch een vervol
ging wilde instellen, omdat de apo
theker in 1968 dioxigine- in plaats
van dioxinctabletten heeft afgeleverd.
Daardoor zouden minstens 19 hartpa
tiënten ten gevolge van digitalisver-
giftiging om het leven zijn gekomen.
De apotheker werd verantwoorde
lijk gesteld van het in omloop bren
gen van een half miljoen verkeerde
tabletten. Hij was destijds hoofd van
het analytisch laboratorium van de
Onderlinge farmaceutische groothan
del in Utrecht. In een bezwaarschrift
tegen de dagvaarding betoogde O. on
schuldig te zijn en onvoldoende gron
den voor eeen rechtszaak te zien.
In de beschikking van de raadka
mer van de Utrechtse rechtbank staat
dat het hoogst onwaarschijnlijk is dat
een strafrechter het in de dagvaar
ding omschreven feit („grove schuld")
geheel of gedeeltelijk bewezen zal
achten.
Substituut-officier van justitie mr.
A. G. Bosch heeft tegen dit besluit
van de raadkamer appel aangetekend
bij het gerechtshof in A'dam.
WASHINGTON (Reuter, AP, UPI)
De betrekkingen tussen Japan en
de Verenigde Staten zijn zeer gespan
nen. Dat bleek gisteren nog eens dui
delijk toen de Japanse premier Sato
voor de Amerikaanse televisie ver
klaarde dat president Nixon beter af
kon zien van zijn voorgenomen be
zoek aan Japan als hy op de terug
reis is van Peking.
Sato zei verder te hopen dat een
„derde en vierde schok" in de betrek
kingen tussen zijn land en Washing
ton vermeden zou kunnen worden. In
Japan worden de reis van Nixon naar
China en de Amerikaanse importbe
perkingen de eerste en tweede schok
genoemd.
De Japanse regeringsleider keerde
zich ook tegen het vestigen van een
zogenaamde hot-line tussen Washing
ton en Tokio. Zo'n verbinding zou
door taalmoeilijkheden meer schade
dan goed doen, meende premier Sato.
op, de vroegere liefde ook nog even.
Wij ervaren gaandeweg wat die twee
bond en scheidde en horen evenals zij
tegen het slot dat hij niet lang meer
te leven heeft. Regisseur Enrico Ma
ria Salerno heeft al die emoties en
stemmingen prachtig verbonden met
beelden van het eveneens stervende
Venetië. Niet alleen met de toeristi
sche schoonheden van de stad, ook
als het zo uitkwam, met de vervallen
lelijke delen. De film is mooi, stil en
gevoelig.
Het filmkijken was 's middags voor
de opening al begonnen tot stand ge
komen korte films. Betrekkelijk kort
dan. De meeste waren te lang .De
sterkste is Identity van Jan Vrijman,
een kritisch portret van een gladde,
mooipratende, zelfttewuste, maar ook
wel eens doorzakkende reclameman.
Hij gaat goed af.
AMSTERDAM De recherche van
de Amsterdamse politie heeft gister-
middag de oprichter van de stichting
„Nationale Bejaardenwacht", de 44-
jarige Jonkheer H. E. W. K. M. van
de P. in zijn woning in Schoorl aan
gehouden op verdenking van oplich
ting van bejaarden voor een bedrag
van ongeveer 52.000 gulden.
De man verdween enkeie weken ge
leden, toen hij bemerkte dat de politie
belangstelling had voor zijn „boeken".
Van de P. had door middel van col
portage pleisters en prentbriefkaar
ten laten verkopen, waarvan de op
brengsten ten goede zouden komen
aan het be jaar den werk.
De Amsterdamse recherche heeft,
om een inzicht te krijgen in de groot
te van het mogelijk achtergehouden
bedrag, ruim 6000 brieven verzonden
naar alle gemeentebesturen in ons
land, alsmede naar alle scholen.
In deze brieven werd gevraagd of
kinderen van die scholen waren be
naderd voor de colportage en indien
mogelijk hoeveel geld zij bijeen had
den gehaald. Op deze wijze kwam de
politie tot nu toe aan een bedrag van
52.000 gulden. Er reageerden ongeveer
200 scholen op deze oproep. De ver
dachte kan dit bedrag volgens de po
litie niet verantwoorden.
BRUSSEL (AP) De chef-corres-
spondent van het Russische persbu
reau TASS in Brussel, die sinds 29
september werd vermist, blijkt m
Moskou te zijn. Dit heeft de Belgische
politie gisteren bekend gemaakt. Van
de andere Russische functionaris,
Tsjeboratew, lid van de Russische
handelmissie in Brussel, die al vier
dagen weg is, ontbreekt nog ieder
spoor.
De journalist, Walentine Wokow, i9
verdwenen zonder vertrekvisum, een
verplicht document. Er wordt in
België rekening mee gehouden dat de
verdwijning van de twee Russen ver
band houdt met het in Engeland over
lopen van de Russische spion Oleglya-
lin.
LONDEN (Reuter) De man die
bovenaan de lijst stond van mensen
waarop de Britse politie jacht maak
te, is gisteren gearresteerd, het is de
38-jarige Frederick Sewell, die ge
zocht werd in verband met de moord
op een politie-officier die op 23
augustus van dit jaar gepleegd werd
in een juwelierswinkel in Blackpool.
Sewell werd gisteren gegrepen toen
de politie een inval deed in een huis
in Noord-Londen. Hij lag naakt te
slapen met een geladen geweer naast
zich. Sewell schrok wakker toen zes
politiemensen zijn kamer binnen
drongen. Er volgde een korte maar
hevige vechtpartij, aldus de politie.
ROTTERDAM De commissaris
der Koningin in Zuid-Holland, mr. J.
J. Klaassesz vindt het plan van mi
nister L. B. J. Stuyt om enkele on
derdelen van de wet op de luchtver
ontreiniging versneld in werking te
laten treden zeer optimistisch. Het
zal volgens mr. Klaassesz meer tijd
vergen dan de nu aangekondigde voer
weken om die bepalingen in werking
te stellen. De heer Klaassesz is voor
zitter van de saneringscommissie
Rijnmond.
Volgens hem zijn de Provinciale
besturen in het bijzonder Gedepu
teerde Staten en de Commissarissen
der Koningin niet voldoende van
instrumenten voorzien om de wet uit
te voeren.
Zuid-Holland heeft overigens wel
de beschikking over een aantal amb
tenaren met voldoende technische
kennis om de wet uit te voeren, zo
meende de heer Klaassesz. De pro
vincie kan namelijk een beroep doen
op het apparaat van Rotterdam en
Rijnmond. Bij de Provincie zelf wer
ken voer ambtenaren die zich op
dit gebied hebben bekwaamd.
De heer Klaassesz reageerde met
deze opmerking op een uitspraak van
de gemeenteraad van Maassluis waai-
in getwijfeld werd aan het ambte
narencorps dat deze problematiek
moet opvangen. Met name nn het
weekeinde schort daar nog al wat
aan, aldus de Maassluise raad.
Ook de Commissaris der Konin
gin in Groningen, mr. E. H. Toxo-
peus vraagt zich met betrekking tot
de wet op de luchtverontreiniging of
wat hij zou moeten doen als zich
plotseling een noodsiuatie zou voor
doen. Hij zei enigszins overrompeld
te zijn door het besluit van de
minister.
De heer Toopeus is van oordeel dal
de bewerktuiging van de Provincie
erg gebrekkig zijn en hij vraagt zich
af of er wel voldoende deskundigen
zijn die uiteen kunnen zetten hoe het
precies zit. We gaan in Groningen
erg zorgvuldig te werk, maar ik vind
weet wie wat moet gaan doen, aldus
het verontrustend als je nog niet
de heer Toxopeus.
DEN HAAG Hoewel de komst
van de Japanse keizer een deel van
de bevolking onberoerd laat, zyn er
ook velen, voornamelijk ex-gevan
genen van de Japanners, emotioneel
bewogen. Om ongewenste demonstra
ties te voorkomen en voorbereid op
alles patrouilleerden vanmorgen re
chercheurs met politiehonden en ge-
uniformeerde agenten op het terrein
van Huis ten Bosch, waar keizer
Hirohito met zijn echtgenote, keizer
in Nagako, gedurende het bezoek
verblijven. Slechts weinig belang
stellenden hadden zich voor de aan
komst van het keizerlijk paar bij de
hekken van Huis ten Bosch gepos
teerd. Enkele huizen in Den Haag
waren getooid met de nationale drie
kleur, die in enkele gevallen halfstok
hing.
Bij dokter D. Frowein aan de Bezui-
denhoutseweg hing de vlag ook half
stok. De ellende, die hij gedurende
de tweede wereldoorlog bij de aan
leg van de Birmaspoorweg heeft on
dervonden en het overlijden van zijn
moeder in een concentratiekamp,
waren voor hem aanleiding openlijk
te laten blijken wat hij van het be
zoek van de Japanse keizer dacht.
Enkele huizen verder tying eveneens
een vlag halfstok. Een aantal per
soneelsleden van de stichting „Al
gemene bonden van scholen" werk
ten in de oorlog ook aan de Birma
spoorweg. Eén van hen merkte des
gevraagd op, dat hij het belachelijk
vond, dat de drie Duitse oorlogsmis
dadigers die hun levenslange gevan
genisstraf moeten uitzitten in de
Bredase gevangenis niet worden
vrijgelaten terwijl de Japanse kei
zer, die naar zijn mening ook een
grote schuld aan de oorlog heeft ge
had, officieel wordt ontvangen.
Gelijkluidende geluiden werden
gehoord by Huis ten Bosch, waar
enkele oud-militairen stonden te
wachten, om zoals zy zeiden de kei
zer enige weinig lovende woorden
toe te roepen, ook al zou dat een
paar dagen gevangenisstraf beteke
nen.
Aankomst Schiphol
Met bijna zeven minuten vertra
ging is vanmorgen om tien over
twaalf Hirohito op Schiphol aange
komen. De keizer werd op ongeveer
500 meter afstand van het stations
gebouw op een betonnen platform
ontvangen. Er waren constant twee
helikopters in de lucht om de hele
omgeving in de gaten te houden. De
controle was minder scherp dan
bij het vertrek van koningin Juliana
en prins Bernhard naar Indonesië.
Van doorzoeking van auto's op
Schiphol bijvoorbeeld was geen
sprake. Keizer Hirohito en zijn echt
genote werden onder aan de vlieg
tuigtrap welkom geheten door de
Japanse ambassadeur, door de di
recteur-protocol van het ministerie
van buitenlandse zaken jhr. dr. G.
Beelaerts van Blokland namens
koningin Juliana en prins Bernhard
door grootmeester J. J. L. baion
van Lynden en door grootmeeste
res M. E. L. baronesse Sweerts de
Landas Wijborg en door de haven
meester van Schiphol J. G. Mesland.
Van het vliegtuig waarmee de
keizer aankwam, wapperde de Ne
derlandse en Japanse vlag. Nadat
het gezelschap onderaan de vlieg
tuigtrap voor zwermen fotografen
en televisiecamera's had geposeerd,
werd dadelijk per auto naar Den
Haag vertrokken. De stoet nam niet
de noimale aansluiting van Schip
hol op de rijksweg, maar ging
dwars over de start- en landings
banen naar een zy-uitgang van de
luchthaven.
Markt- en visserijberichten
Visserij
KATWIJK AAN ZEE Vanochtend
was er geen haringafslag.
SCHEVENINGEN. 8 oktober Visse-
rljberlchten. Besommingen trawlers in
guldens: SCH 62—14.460. besommingen
kustvissers: SCH 18—5000. SCH 28—1820.
SCH 32—3060, SCH 34—8360. SCH 65—1500.
SCH 67—4470. SCH 72—2400. SCH 74—
4570. SCH 132—7460. OD 17—2180, OD
19—11.780. GO 2—11.000, GO 11—7300, GO
14—20 570, GO 17—3960. GO 22—15.880, GO
27—6060. GO 287930, GO 36—13470. GO
43—3140. SL 11—5880, TH 10—8600. TH 21—
3900, TH 42—7050. Noteringen per kg:
gr tong 620—670. grm 690—720, kim 555
575. tong I 417—440, II 390—415, tarbot I
765—790. II 550—600. III 290—335. IV 200—
250, griet I 270—300, II 150—185; per .40
kg: grm schol 47—58, middel 41—48.
klein 38—44, wijting gestript 40—52, rode
poon I 70—90, II 30—65, schar 10—18, bot
10—12, m kabeljauw 80—100, kabé.ljauw
60—70, II 47—55, III 30—40; per 100 kg:
gr kabeljauw 150—200; per 40 kg: verse
makreel 26—40. Verwachte aanvoer voor
morgen: van de Westkust SCH 6 en
118 en circa 10 kustvissers en 2 span
nen met 1500 kisten verse haring.
Aangevoerd: 505 kisten kabeljauw. 1320
kisten schol. SS kisten wijting. 10 kisten
makreel. 100 kisten rode poon. 300 kis
ten schar, 19.700 kg tong en tarbot,
IJMUIDEN Donderdag voerden 26
vaartuigen aan: 59 schar. 190 kleine
kisten. 70 wijting. 213 kl. k.. 788 gul
en kabeljauw. 134 koolvls. 850 haring.
200 kl. k.. 264 makreel. 16 pilchards,
298 schol, 82 schar en 95 varia.
IJMUIDEN, donderdag Besommin
gen in guldens: KW 39—41.900, KW
125—29.200. UK 1—24.300. ARM 12—1130,
ARM 25—1790, KW 109—319. KW 177—
540. KW 18910.500, SL 12—10.500, TX
16—3400, TX 40—4700, UK 23—910, UK
245—1240, VD 1—1450. VD 9—400, VD 19—
1900. VD 25—7800, VD 44—1500, VD 75—
900, VD 115—1300, WR 34—1470, WR 48—
1300, WR 136—1180, YE 28—1100, IJM
23—1600, ZL 6—1200, TX 9 en TX 29—
17.900, UK 54 en UK 208—2400, UK 17 en
UK 249—4860, UK 56 en UK 200—2600.
UH 107 en UK 131—1300. UK 135 en UK
145—4100. UK 141 en UK 271—15.800, UK
142 en UK 236—3800. UK 196 en UK
234—2100.
IJMUIDEN Donderdag Prijzen
per 1 kg ln guldens: tarbot 7.93—6.99,
gr tong 6.92—6.64. grm 7.19—6.90. kim
6.54—6 09. tong I 5.88—4.94. II 4.94—3.89.
zalm 11.00—10.37: per SO kg: tarbot 325
—135. griet 180—64, rode poon 9047.
gr gul 90—76, middel 7560, klein 64
37, koolvls I 53—45, II 25—20, gr schel
vis 67. grm 72, kim 61, schelvis I
72—45. wijting 55—48. schar 69—31, gr
schol 71—07, schol I 74—63, II 79—51,
III 86—56, haring 38—32, makreel 49
24.20, pilchards 27.80—25, heek I 230,
II 185, III 140, haal 51,. horsmakrèel
17.50. krab 28—22, harder 190—175; per
125 kg: gr en middel kabeljauw 204192.
leng 132, middel koolvls 122: per 10
stuks: gr kabeljauw 174130, middel 98
84; per hoop: rog 86.
Markten
ALKMAAR. 8 oktober Kaasmarkt.
Geen aanvoer. Commissienoteringen
(in guldens per kg): fabrieksedammer
3 78. middelbare 3.93. Goudse volvette
3.98. Handel goed.
DELFT. 8 oktober Groenteveiling:
komkommers AAA 64, AA 5257, A 45—
48. B» 43—45. C 31—43. D 26—32. E 15—19
(144.000). kromme komkommers 58—65 (5
ton), stek 33—45 (9 ton), tomaten A 310—
350, B 300—350, C 240—290, D 200 (94
ton), sla 7—13 (31.000).
DEN BOSCH, 7 oktober Paarden
markt. Aanvoer 578 stuks. Prijzen (ln
guldens per stuk: luxe paarden 1800—
2500, voljarlge 1450—2100, jonge werk
paarden 1550—2200, 2%-jarige (tuigpaard)
1400—1900. 2 jarige (trekpaard) 1500—
1950. ïvi-jarige(lulgpaard) 1000—1350,
lVHarlge (trekpaard) 1250—1650, veulens
(tuigpaard) 700—1000, veulens (trekpaard)
900—1200. hitten 800—1025, Shetlandse po-
nies ruins) 300—525, Shetlandse ponies
(merries) 450—900. Prijzen (in guldens
per kg geslacht gewicht): Jonge slacht-
Daarden 4.101.75, oude slachtpaarden
3.10—3.60, slachtveulens 4.00—4.80 Over
zicht (resp. handel en prijzen): Luxe
Daarden: redelijk vlot - goed gehand
haafd. Voljarlge: behoorlijk - ruim prijs
houdend. Jonge werkpaarden: redelijk
goed - stijf. duur. 2>/a-jarigc: vrij vlug -
vast. 1 «A-Jarige: tamelijk willig - stij
ver. Hitten: rustiger - Iets aflopend.
Shetlandse ponies: stil - gedrukt, slacht
paarden: kalm - aflopend Slachtveulens:
vrii goed - vast. Veulens: levendig -
duur.
N.B. De eerstvolgende paardenmarkt
zal worden gehouden op donderdag 21
oktober.
's-GRAVENZANDE, 8 oktober Frult
en Groenteveiling Woutersweg: toma
ten exoort A 340—410. B 350. C 310—
390. C 240 per 6 kg: bloemkool A 17—
51. B 17—20. meloerlen: ananas 35—115.
net 45. oeen 25150. sla I 6—16 per stuk:
peterselie 916. selderii 4'/i5«A per bos:
aiicanten 190230. frankenthalers 170
240. sniibonen 45185. dubb. bonen 35—
?«o. rorfe kool 15. spniitkool A 5476.
B 40—45. preo A 20—40. B 18—21. andii-
vie 12—15, pepers 66—110. rabarber 16
per kg.
•s-GRAVEN7.ANDE 7 oktober Vei
ling West!anti: tomaten A 390. c 350.
AT 350—360 B 330. C 320. rood A 330—
34(1 ner 6 ke: sla 6—12 oer kroD: schor-
«ncen A 83—92. B 68. C 46. prei A 20—
34 b 26 per kg; bloemkool 17—21 per
stuk.
HONSET.ERSDIJK, 7 oktober Co«D.
lin«: Rozen per stuk: Baccara 57—74.
Carla '17—44, Carol 12—15. Coral Prln-
sess 28, Garnette 12—18. Motrea 22,
ivramho 32, Sonla 41—56, Donata 30.
Prominent 28. Evergold 16—23. Carina
37—41, Marimba 14—20 Dr. Verhaee
2'—38. Nordia 22—32, Peer Gynt 43—61.
Sonora 31, Spanish sun 14—18. Super
star è8—38. Tiara 21—25, zorlna 15—21,
White Weekend 41—45, Irissen per bos:
Ideaal 150—200, Prof. Blaauw 190—275.
White van Vliet 290. Lelie: Euchan-
tement 125. Rubrum 100—230. Tigrum 41
—64. White Lelie 41—65. Diversen: Al-
stroemeria 3565. Euphorbia 51—73. Bel
la Donna 125. Gerbera 39—72, Gloriosa
60—93. Leeuwenbekken 60—125. Nerine
50—250. Sierpepers 230, Cljmbldium 120—
270. Cathlya 210—340. CUpripedium 215.
Troschrisanten per bos: Bonnie Jean
190—330. Polis wit en geel 120—190.
Pink Marble 180—240. Excello 210. Spi
der wit en geel 130—185. Tunefull 190—
240. Geplozen chrysanten per stuk:
Shoesmlth wit en geel 53—93, Golden
Betscr 27—37, Roltnda 42. Breltner 18—
30. Clingendale 18—59. Tom Pearse 40—
58. Bornholm 3348. Hoeks Glorie 41—
72. Escort 47, Pandlon 43. Trosanjers
per bos: Tony 310—515. Sams nTlde
230—415, Elegance 180—265, Exquisite
210—295,. Lisa 175—240,. Peashy 160—335,
Royalette 195—295, Scarlet 190—255. An
jers per stuk: Alice 28—34, Deslree 21—
31. Esparar|:e 19—28, G J Sim 18—26.
Harvest Moon 35, Karnaval 21—28, Ree
fer 18—25, Lena 19—27. Le Reve 28—34,
O. Beauty 36, Shocking 21—29, Sir Ar
thur 18—26. Tangerine 36, White slm
21—29, Willam slm 16—31, Yellow Dusty
28—34, Nora 31—38. Bella 23—26. Crowly
18—27 Freesia per bos: Alaska 260.
Aurora 205—345, Ballerina 210—38S Gol
den Yellow 130—27D. Golden Melody
160—305. Marina 310. Mozart 190—410.
Pimpernel 170—255. Royal Gold Snow
Queen 160—305. Sonata 140—260. Stock
holm 180—265. White swan 170—335.
KATWIJK AAN DEN RIJN. 7 okto
ber Groenteveiling: wasoeen AI 420
—540, All 270—760, BI 320—610. Cl 390—
450, CII 340— 380, bloemkool 6 per bak I
46—63, II 17—28, 8 per bak I 41—51, b©6-
peen 33—52, andijvie 15—25, breekpeen
370450, prlnsessenboncn 115—175. spil
nazie 14—31, uien 190—350, sla 14—23.
groen kool '20—21. gele kool 17, rode
kool 12—15, spitskpol 24—28.
Aanvoer waspecn 241.000 kg, bloem
kool 5000 stuks.
LEIDEN. 8 oktober Kaasmarkt.
Aanvoer 2 partijen Goudse en 4 partijen
Leidse kaas. Prijzen (ln guldens per
kg): Gourse extra kwaliteit tot 4 90.
le kwaliteit tot 5.40. Handel kalm.
LEIDEN. 8 oktober Veemarkt.
Aanvoer: 25 stieren. 100 melkkoeien.
(100 VEBO). 313 vette koeien. 55 vare
koeien. 71 vette kalveren, 150 vette
schapen. 133 fokschapen (53 VEBO),
1144 vette lammeren, 48 varkens (zeu
gen). 63 schrammen; 327 biggen, l po
ny. 124 gelten (68 VEBO)
Notering: stieren (fok) 1400—1650,
stieren (slacht) 4.80—'.50, melkkoeien
1200—1850. vette koeien 4.30—5.45—5 55.
varekoelen 7501000—1650, vette kalveren
3.60—4.15, vette schapen 85—105—135, fok
schapen 140—185, vette lammeren 125—
165. zeugen (drachtige) 375—400—475,
schrammen 95—110—120, biggen 68—7578,
gelten 15—95.
Handel: stieren fok vlug, stieren
slacht flauw, melkkoeien redelijk, vette
koelen vlug, varekoelen willig, vette
kalveren vlug. oude schapen en fok
schapen goed. vette lammeren goed.
zeugen, schrammen en biggen redelijk,
gelten goed.
MONSTER. 6 oktober VeUIng West-
land: sla 12—13. prei 34—38, radijs 23—
33. druiven: allcanten 215—250. witte
230—270, frankenthalers 205—255, museaart
265—320. maroc 205—230. pepers 90—120.
rood 3585, paprika 8—38, boen 180
220. snijbonen 145170, spinazie 17—23.
sugettl 37. bloemkool 1719. spruiten
75, andijvie 40—46, knolselderij 16—30,
uien 18. raapstelen 10 Vi. pompoen 135,
tomaten L 426-430, I 420—430, R 400—
420, St 370—390.
Vit de DUINSTREEK
KATWIJK Panbos. Op ver
zoek van de gemeente werkt de Kon.
Ned. Heidemij momenteel een plan
uit met betrekking tot het Panbos.
De reconstructie van dit wandel
paradijs is voornamelijk nodig om
de gevolgen van de droogte in de
laatste zomers en van het intensieve
bezoek te overwinnen.
KATWIJK Commissievergadering.
Woensdag 13 oktober is er een
openbare commissievergadering van
onderwijs en culturele zaken. Het
begint om 8 uur in het gemeentehuis.
KATWIJK De tegenwoordige
noordpost van de K.R.B., is in ten
zodanige staat, dat vernieuwing
noodzakelijk is. In verband mee de
uitbreiding van het strandareaai in
noordelijke richting wordt gedtcht
aan de bouw van een nieuwe vaste
post. evenals in zuid het geval is.
KATWIJK Jubileum. De heer
H. v. d. Plas is vandaag vyien-
twintig jaar werkzaam bij visnan-
del P. v. d. Plas aan de Tramstraat.
Zijn specialiteit is het bakken van
vis.
NOORDWIJK De interne com
petitie van de Noord wij kse schaak
vereniging Daniel Noteboom mag
zich in een grote belangstelling vtr-
heugen. Niet minder dan veertig
schakers hebben zich hiervoor op
gegeven.
