Als christen kan Ik
Hirohito niet haten
Wim Kan hoopt opwonder'
van afgelasting bezoek
Engeland ontvangt
Hirohito rustig
Zuidafrikanen weigeren
hier openbare discussie
OUD-ZENDINGSMAN WIL DE KEIZER VERGEVEN
Ontwerpen van
kinderpostzegels
bekroond
Dagboek
Dialoog
Apartheid
Vrijstelling leraren
militaire dienst
één jaar verlengd
9
DONDERDAG 7 OKTOBER 1971
Van een onzer verslaggevers
AMERSFOORT Tijdens liet bezoek van de Japanse keizer Hirohito aan Nederland zou
ik ergens langs de route willen gaan staan, een bord op-m'n buik met de tekst: keizer, het doet
me genoegen als oud-krigsgevangene u te begroeten. Het is jammer wat er gebeurd is, maar hel zij
u in Jezus' naam vergeven."
Zo reageert de heer Jan Poot (58)
op de actie van de cabaretier Wim
Kan, die op bewogen wijze tegen het
aanstaande bezoek van de Japanse
keizer ageerde.
De heer Poot vertrok in 1937 als
pendingsofficier van het Leger des
Heils naar het voormalige Neder-
lands-Indië. Hij reisde drie jaar als
bedelofficier door Indië, werd leider
van een militair tehuis en streek in
1941 neer op een zendingspost aan de
noordkust van Java. In mei van dat
jaar trouwde hij, zeven maanden la
ter kwam de oorlog.
Na de capitulatie van het Neder
lands-Indische leger werd hij wegge
voerd naar het KKK-kamp (Kale
Koppenkampement) in Tjimahi. Door
omstandigheden moest hij in het
kamp als geestelijk verzorger optre
den. Later naar Soerabaja gebracht,
ging hij vrijwillig op het transport
over zee („er waren geestelijk verzor
gers te kort"). Singapore werd de
voorpost voor de hel van Thailand.
De heer Poot werkte aan de Siam-
spoorlijn, terwijl Wim Kan een paar
honderd kilometer verder aan de Bir-
ma-spoorlijn stond. In de Shanghai-
gevangenis in Singapore, daarheen
gevoerd toen de spoorlijn klaar was,
beleefde de heer Poot de bevrijding.
Daar vernam hij, dat zijn vrouw,
ernstig ziek door haar kamptijd, naar
Nederland was vervoerd. Drie jaar
DEN HAAG Zes leerlingen van
kustacademies hebben een bedrag van
3000 ontvangen voor hun ontwerpen
voor kinderpostzegels.
Het waren Marjo Starink uit Does
burg, H. F M. Geurts uit Velden
(Lb.), Johan Ekkel uit Kampen, An
toinette van Oef fel uit Breda, Pieter
jan Duitshof uit Doetinchem en F.
Hazelbach uit Rotterdam.
Zij waren de winnaars van een
prijsvraag die het grafisch studiecen
trum 's-Gravenhage ter gelegenheid
van zijn 25-jarig bestaan in samen
werking met het Nederlandse comité
voor kinderpostzegels en de PTT had
uitgeschreven.
Jan Poot: Wim Kan belicht maar
één kant van de zaak.
later overleed zij. „Ook mijn vrouw
voelde geen haat tegen de Jappen. Er
is zoveel onrecht in de wereld. Dan
kun je alle dag wel haten", zegt de
heer Poot.
Terug in Nederland kwam de heer
Poot al vlug bij de kinderbescher
ming. Op het ogenblik is hij direk-
teur van de Zespeka (Zes protestantse
kinderbeschermings-instellingen).
WROK
Hoewel de heer Poot zich als zovele
oud-geïnterneerden van Japanse
kampen een beetje vergeten voelt,
kan hij geen bewondering opbrengen
voor Kans optreden. ..Als christen
kan ik geen wrok hebben tegen de
keizer. De vergelijking die Wim Kan
maakte met de Drie van Breda is wel
leuk. We zouden eigenlijk de keizer
de sleutel van de Bredase gevangenis
moeten geven. Dan zouden we weer
eens bewijzen een christelijk' land te
zijn. Hoe kun je christen zijn zonder
te vergeven?"
„Natuurlijk zijn we in Nederland
vergeten. Toen we in Nederland te
rugkwamen, zag men ons aan voor
een stelletje slavendrijvers. Zelfs in
het Leger des Heils zeiden ze „wat
moeten we met je beginnen?". Dat
Nederland ook nog eens oorlog heeft
gevoerd tegen de Jappen, wordt wel
eens over het hoofd gezien."
„Wim Kan kwam voor mij zeer ge
frustreerd over. Hij belicht maar één
kant van de zaak. In de kampen zijn
ook zoveel positieve dingen gebeurd.
Ik vond het wel aandoenlijk dat Kan
minister-president Biesheuvel uit
daagde. Maar het was wel overdre
ven. Nee, als ik op Soestdijk zou eten,
zou ik de keizer een extra stukkie
ham geven en hem zeggen „we ver
geven het u"."
De heer Poot toont ons zijn dag
boek bijgehouden in de moeilijke
kampjaren. „Net zo'n dagboek als
Wim Kan." Hij leest stukjes voor,
ontroerd, emotioneel. „Ik was geeste
lijk verzorger. De enige en voor alle
kerkelijke richtingen. Dat was wer
kelijk oecumene." Verhalen van exe
cuties. Hoe kan hij dat vergeven?
„Dat heb ik een keer eerder moeten
doen", vertelt de heer Poot. „De eer
ste dag toen ik bevrijd was, liep ik in
Singapore. Ik zag een oploop, inlan
ders, oud-krijgsgevangenen. Zij
dwongen de Jappen de straat schoon
te maken. Even ging er een vreugde
door me heen. Nu krijgen ze eindelijk
op hun donder. Ik drong me wat naar
voren, keek een Japanner recht in de
ogen.
Die vent had me in Thailand in
elkaar geslagen. Ik voelde mijn vuis
ten. Maar op dat moment hoorde ik
de stem van God: vergeef, zei die
stem. Ik ben trillend op mijn benen
weggegaan."
Dat Wim Kan nu oproept voor pro
test-acties tijdens het bezoek van de
Japanse keizer, vindt de heer Poot
een groot risico. „Je gaat iets losma
ken. Denk eens aan die Ambonezen,
wat hebben die niet geleden onder de
Jappen." Jan Poot wil daarom op een
andere manier protesteren, onder de
woorden vergeving en verzoening. Hij
wil nog wel even opmerken, dat hij
respekt heeft voor Wim Kans kamp
verleden. „Hij heeft heel wat mensen
geestelijk er weer bovenop geholpen."
Nederland heeft meer
Surinaamse artsen dan
Suriname zelf
DEN HAAG Het aantal Suri
naamse artsen, dat zich in ons land
heeft gevestigd is niet bekend, maar
er zijn aanwijzingen dat er op het
ogenblik meer Surinaamse artsen in
Nederland werken dan in Suriname.
Dat heeft minister Nelissen geant
woord op vragen van het Tweede
Kamerlid Koekoek (BP). De vraag tot
het voorbereiden van een verbod tot
immigratie uit Suriname in Neder
land beantwoordde de minister ont
kennend: „Aangezien Surinamers in
het algemeen de Nederlandse natio
naliteit bezitten kunnen zij zich
vrijelijk vestigen in Nederland", al
dus de minister. Hij wijst er op dat
gestreefd wordt naar een meer spe
cifieke benadering van het vraag
stuk, gegien de gevolgen met name
in het menselijke vlak welke de
stroom van migranten met zich mee
brengt.
Wim Kan bleef gisteravond, tijdens een gesprek in het NOS-journaal,
van keizer Hirohito.
hopen op een afgelasting van het bezoek
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Wim Kan heeft nog steeds hoop dat leden van
de Tweede Kamer een actie gaan ondernemen om de komst van
keizer Hirohito (morgen) naar Nederland te voorkomen. Voor het
NOS-journaal suggereerde de heer Kan gisteravond dat alsnog vijf
tien Kamerleden het verzoek aan Kamervoorzitter Van Thiel zouden
moeten richten, om de komst van Hirohito aan de orde te stellen. e
ring verantwoordelijk moet worden
gesteld voor eventuele ongeregeldhe
den bij de komst van Hirohito.
De (geringe) hoop van Wim Kan
dat alsnog het bezoek zal worden af
gelast lijkt weinig grond te hebben.
Het is al duidelijk dat de regerings
partijen niet een actie tegen komst
Zelf overweegt Wim Kan, als het
bezoek toch mocht doorgaan, „in de
vredelievende sfeer iets te doen" als
een vorm van demónstratie. Hij liet
gisteravond blijken ontevreden te
zijn met het antwoord van premier
Biesheuvel op zijn open brief.
De heer Biesheuvel schreef aan
Kan dat „zijn voorgangers van het
kabinet-De Jong van te voren gewe-
LONDEN (Reuter, UPI) De Japanse ambassade in Londen
heeft berichten uit Nederland tegengesproken, als zou keizer Hiro
hito overwegen, zijn tweedaags privé-bezoek aan ons land af te ge
lasten, naar aanleiding van het toenemende verzet onder de be
volking.
De Japanse keizer Hirohito en de Lord Mayor ereburgemeestervan Lon
den Sir Peter Studd, tijdens een welkomstwoord voor er een banket plaats
vond in Guildhall.
De Engelse bladen hielden zich
eveneens bezig met het onderwerp.
Zo schreef de Evening Standard, dat
de Nederlandse regering de keizer
gewaarschuwd zou hebben, dat zij
niet in staat is, zijn veiligheid te ga
randeren. Zij zou een aanval vrezen
van de zijde van krijgsgevangenen,
die in Japanse kampen hebben geze
ten of van links-extremistische Ja
panse studenten.
100 journalisten
Volgens het blad zou een woord
voerder van het ministerie van bui
tenlandse zaken in Den Haag hebben
gezegd, dat er meer dan 100 journa
listen met de keizer meereizen, waar
van slechts de helft officieel bij het
Japanse hof is geaccrediteerd.
„Je hebt maar één Japanse linkse
student nodig die zich tussen de jour
nalisten begeeft en het hele bezoek in
de war stuurt". Onder zulke omstan
digheden zou men niet voor de veilig
heid van de keizer kunnen instaan.
Toen keizer Hirohito gisteren een
rijtoer door Londen maakte, sprong
een man tevoorschijn uit een kleine
(Vervolg van pag. 1)
„Wij bestrijden niet het Zuidafri-
kaanse volk maar het apartheidsbe-
leid en de radicale onderdrukking.
Alle hoop op vrede binnen het apart
heidsstelsel is ijdel", aldus onder
meer zijn verklaring. Dr. De Gaay
Fortman wil dat direct het gesprek
begonnen wordt met de bannelingen
en de gevangenen op het Robbenei
land. „Ons bid dat u die kans. op 'n
gesprek wat daar nog bestaan, on-
middelik sal aangryp en sodoende die
overmydelike bloedbad, waarop die
apartheid nou blindelings aanstuur,
sal voorkom."
De leden van de oppositiepartijen
die het gesprek niet wilden bijwonen
spraken in een verklaring onder meer
uit dat „de plaats van de dialoog niet
bier maar in Zuid Afrika is." „De
partners in deze dialoog zijn niet wij,
maar de leiders van de zwarte meer
derheid *van uw volk, dat wil zeggen
diegenen die deze meerderheid als
haar echte leiders beschouwt (die
voor het merendeel ondergedoken
zijn of op het Robbeneiland gevangen
zitten) en niet door de blanke rege
ring naar voren geschoven marionet
tenfiguren." Tot deze dialoog heeft
plaatsgevonden dienen ontvangsten
en gesprekken als deze uitsluitend de
propaganda voor de „gescheiden ont
wikkeling", aldus de oppositieleden.
Een vrij geëmotioneerde ir. P. A.
M. Cornelissen (KVP) zei na het be
sloten gesprek: „Het is onbegrijpelijk,
dat de Kamerleden van de oppositie
partijen zich aan het gesprek ont
trekken. Zij hebben nu juist de gele
genheid met de Zuidafrikaanse parle
mentsleden te praten."
Na de bijeenkomst werd meege
deeld dat de Nederlandse parlemen
tariërs het vraagstuk van de apart
heid aangesneden hadden. Het ANP
meldde dat: „Naast een afkeuring
van deze politiek werd opgemerkt dat
veel dingen in Zuid-Afrika voor de
Nederlander niet begrijpelijk zijn.
Men wees bijvoorbeeld op het verbod
tot het sluiten van een huwelijk tus
sen een kleurling en een blanke.
De Zuidafrikaanse parlementariërs
verdedigden de politiek in hun land
uitvoerig, maar zij kregen te horen
dat de Nederlandse delegatie deze
verdediging niet overtuigend vond."
De drie Zuidafrikaanse parlements
leden, die weigerden aan een open
baar gesprek met de Nederlandse col
lega's deel te nemen zijn de heer J.
C. B. Schoeman, lid van de volksraad
voor de Nationale Partij, de heer B.
Muller, lid van de senaat voor de Na
tionale Partij en de heer J. L. Horak,
lid van de senaat voor (le Verenigde
Partij. Deze laatste partij is de sterk
ste in het parlement vertegenwoordig
de oppositiegroep. De partij heeft zich
uitgesproken tegen de „kleine apart
heid".
menigte en riep beledigingen naar de
keizer in het Japans en in het Engels.
Het gezicht van de keizer was onbe
wogen en de politie, die in groten
getale aanwezig was. greep niet in.
Na afloop verklaarde de demon
strant: „Ik riep de dingen, die ik naar
mijn hoofd had gekregen, toen ik in
een Jappenkamp zat. Ze hebben me
daar drie maanden gemarteld. Ik
vind het een schandaal, dat ons esta
blishment die mensen gastvrijheid
verleent".
Uitgejouwd
Het was één van de weinige inci
denten tot nu toe. Dinsdag werd de
keizer uitgejouwd door een groep Ja
panners en wierp iemand zijn overjas
in de keizerlijke koets als een vorm
van protest. Veel Engelsen kunnen
niet enthousiast zijn over het bezoek
en ze kijken een andere kant op als
het keizerlijke paar voorbij komt.
Vooral het feit dat de keizer weer
geridderd is in de Orde van de Kou
seband, nadat hij er door koning
George in 1941 uitgegooid was, heeft
krantelezers in de pen doen klimmen.
„Dit ongelukkige gebaar is zout in de
wonden van de duizenden, die nog
steeds treuren om de doden uit die
jaren", schreef één van hen. Een Brit
legde een krans op een oorlogsgraf
met de woorden: „Ons geheugen is
niet zo kort als dal van een regering,
die vandaag welkom heet hen, die uw
lijden en dood veroorzaakten".
Een ander stilzwijgend protest
kwam van Lord Mountbatten, die de
overgave van de Japanse troepen in
Zuidoost-Arië accepteerde. Hij wei
gerde het officiële banket bij te wo
nen dat dinsdagavond in het Buc
kingham Palace aan de Japanse kei
zer werd gegeven.
Zijn staf deelde mee, dat de graaf
afspraken had gemaakt die hij niet
kon afzeggen en dat hij tijdens het
gehele bezoek van Hirohito buiten
Londen zou zijn. Het moest evenwel
niet als een belediging aan de keizer
opgevat worden.
Teruggestuurd
De directeur van het Britse Insti
tuut voor management heeft de on
derscheiding teruggestuurd, die hem
was gegeven als een voormalige
krijgsgevangene, die had meegewerkt
aan de Birma-spoorweg.
„Het toekennen van de hoogste on
derscheiding voor ridderlijkheid aan
de keizer, maakt mijn onderscheiding
waardeloos" schreef hij. Een andere
oud-krijgsgevangene heeft een Ja
panse vlag gekocht, die hij om de
mat van zijn café heeft gevouwen,
zodat zijn klanten „het bezoek kun
nen gedenken".
ten hebben, hoe de keus ook zou uit
vallen, dat de komst van de keizer bij
veel mensen schade zou aanbrengen".
Reacties
Wim Kan zei gisteravond dat de
fout is, dat de erfenis van het kabi
net-De Jong door Biesheuvel is over
genomen. De heer Kan heeft de laat
ste dagen enorm veel reacties gekre
gen op zijn gesprek voor de televisie
van zondagavond, waarin hij zei ac
ties tegen de komst van Hirohito toe
te juichen.
Wim Kans stellingnemen tegen
het keizerlijk bezoek werd gister
avond gevolgd door een aantal men-
sen uit Assen: leden van de roomska-
tholieke parochieraad, het roomska-
tholiek pastoraal centrum, medewer
kers van het vormingscentrum Klein
Vredeveld en hervormde predikanten.
Niet verzwijgen
In een open brief aan de premier
protesteren zij tegen de vanzelfspre
kendheid waarmee hij het bezoek van
de Japanse keizer heeft geregeld. Zij
dringen er bij de heer Biesheuvel op
aan zich niet louter door economische
motieven te laten leiden bij denor-
malisering van de betrekkingen tus
sen Nederland en Japan.
„Nog steeds worden mensen dage
lijks geconfronteerd met de gevolgen
van de Japanse bezetting. Dit mag
niet verzwegen worden bij het bou
wen van een nieuwe toekomst", al
dus de Asserburgers, die van de heer
Biesheuvel een „eerlijk, openhartig en
duidelijk stellingnemen" verwachten.
Demonstratie
Het jongerencentrum De Kargadoor
in Utrecht, wil vanavond een de
monstratieve optocht houden door
Utrecht tegen de komst van de kei
zer. De optocht zal om 7 uur vertrek
ken vanaf .het Domplein. Ook wordt
er rekening mee gehouden dat stu
denten, die zich solidair voelen met
protesterende studenten in Japan, ac
ties gaan ondernemen.
Het onafhankelijk verbond van be
drijfsorganisaties, OVB in Rotterdam
heeft in een telegram aan premier
Biesheuvel laten weten dat de rege-
Een van de topstukken van de bont
collectie van Maximilian, getoond iit
New York. Deze lange bontmantel is
gemaakt uit Russisch kroonsabel en
kost het bescheiden fortuintje van
120.000 gulden.
DEN HAAG De in Den Haag
gevestigde buitenlandse persbu
reaus Reuter en AFP zijn woens
dagavond opgebeld door een on
bekend gebleven man, die mee
deelde dat „Hirohito zijn bezoek
aan Nederland aanstaande zater
dag niet zal overleven". De onbe
kende belde op even voor negen
uur. De man maakte zich niet be
kend en legde direct na zijn drei
gement de hoorn op de haak.
van Hirohito gaan ondernemen. Ook
de oppositiepartijen overwegen dat
niet.
Gisteren is op Schiphol, in Amster
dam (ondermeer bij het Rijksmu
seum en in Den Haag een generale
repetitie gehouden om morgen het
bezoek zo vlekkeloos mogelijk te
kunnen laten verlopen.
Auto's met daarin functionarissen
die de rol van de keizer en zijn aan
hang speelden, begeleid door motor
politie op de weg en twee hefschroef-
vliegtuigen in de lucht, vormden de
„keizerlijke" stoet. De helikopters
zochten bij de proefrit eventuele lan
dingsplaatsen uit om in geval van
moeilijkheden langs de route, te kun
nen landen.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Minister Van Veen
(onderwijs) meent, dat de bestaande
regeling voor vrijstelling van militai
re dienst voor leraren bij het VWO.
de Havo en pedagogische academies
niet opnieuw behoeft te worden be
keken.
Hij antwoordt dit op vragen van
het Kamerlid Schakel (ARP) dat had
aangedrongen op de instelling van
een speciale commissie die zich op
nieuw moet bezinnen over dit belei<j.
Uit het antwoord blijkt nog dat de
regeling nu weer is verlengd voor één
cursusjaar. „De vrijstellingsregeling
werd destijds getroffen voor volledig
bevoegde leraren aan gymnasia;, ho
ger burgerscholen, middelbare meis
jesscholen en kweekscholen in die
vakken waarin het bestaande tekort
tot een noodsituatie dreigde te leiden.
Na de inwerkingtreding van de wet
op het voortgezet onderwijs is de re
geling gecontinueerd voor de scholen,
die uit omzetting van gymnasium etc.
zijn ontstaan," aldus minister Van
Veen.
Den Haag heeft het jaarlijks eve
nement zo goed als achter de rug.
De Damesbeurs.
Vorige week zaterdag werd de
honderdduizendste bezoeker al bin
nengehaald. Veertig procent van de
beursgangers zijn mannen.
Daar worden toch wel twee din
gen duidelijk uit. Ten eerste dat het
aloude recept, steeds aangepast aan
de veranderde smaak, het nog best
doet.
Ten tweede, dat het huishouden
niet meer uitsluitend een vrouwen
zaak is.
Goed, niet elke man grijpt vaat
doek en stofzuiger, maar de-man-
met-de-pantoffels-voor-zijn-stoel,
die nauwelijks wist dat er een vaat
doek of een stofzuiger in zijn huis
was, die gaat verdwijnen.
De vrouw mag in deze twintigste
eeuw de buitenwereld hebben ont
dekt; de man heeft zijn thuis einde
lijk eens in ware gestalte leren ken
nen.
Ik heb altijd het idee, dat de vrije
zaterdag dat gedaan heeft. Hoeveel
huismoeders hebben toen die maat
schappelijke verandering in de lucht
hing, niet geroepen, dat die man op
zaterdagochtend in huis een ramp
zou zijn? De drukste dag van de
week!
En nu...
Zaterdagochtend is mannenoch-
tend in heel veel winkels. Mannen
met lijstjes en een rimpel boven de
neus, wanneer het artikel van dat
lijstje er niet is en ze een beslissing
moeten nemen.
Erepalm
Mannen met wilde koopdrift als ze
lekkere blikjes zien. Mannen met
hun vrouwen, samen uitkienend wat
wel en wat niet kan lijden.
Op de Damesbeurs was het grap
pige, dat veel mannen de soep, de
zoute knabbels en de yogurthap met
aandacht keurden, terwijl de vrou
wen in absolute aandacht de doe-
het-zelf schilderdemonstratie volg
den.
Een hele avond heb ik rondge
zworven. Geen stand overgeslagen.
Me laten besproeien met vele par
fums... salmaniakdrop over een slok
frisdrank genomen, wat beter anders
om had kunnen gebeuren, maar de
route was nu eenmaal zo.
En tenslotte met loden voeten
weggewandeld.
Met diepe bewondering voor al die
schenkende, scheppende en pratende
dames en heren standhouders.
En met een tikkeltje spijt, dat ik
geen erepalm mocht uitreiken.
Die was dan gegaan naar het
meisje met de schoenen....
Het meisje, ergens op een klein
podium van een stand, dat daar
steeds weer haar slanke voetjes
toonde in een ander omhulsel.
Links laten kijken, rechts, voor,
achter—
Een stapje vooruit, een achteruit,
een rondje draaien....
Dan floep achter een gordijn en
nauwelijks een paar seconden later
weer op het podium-
Een one-woman show zonder
woorden met een ongelooflijke flair
en energie gebracht.
