Zeeuws verzet tegen nieuw
kanaal: mosterd na maaltijd?
Ernstig conflict dreigt in
Amsterdamse brandweer
QjL
agon met
K) ton
Wie werd
lurzee
Ambonezen mogen niet
hopen op zelfbestuur
Chemie van liet „hete"
atoom nu toepasbaar
Malik op persconferentie
Deze winter weer
premieregeling
voor schilders
„Kraken" van advies
verzekeraar leidt
tot kort geding
Scheikundige nasleep van kernreacties
Ds. Diephuis
na wurgpoging
doodgestoken
[XDMDEROAG 26 AUGUSTUS 1971
Van een onzer verslaggevers
tfraj DEN HAAG De Kamerleden Wilbers, Dijkstra en Imkamp (allen D'66) hebben de ministers van
'erkeer en waterstaat en van volksgezondheid en milieuhygiëne gevraagd of de vraag „moet het
laalhoekkanaal er komen" alsnog ter discussie kan worden gesteld.
I Daarmee hebben de kamerleden
Ongeroerd. Er is met de loftrompet
token omdat dit kanaal, dat tus-
interesseerden nogal duistere zaak
fen voor vele bij het Kanaal
tn de Westerschelde en de industrie-
Irreinen op de Antwerpse Linker-
jheldeoever zou moeten komen, pas
B inspraak van de bevolking tot
land zou komen. Maar op de door
Ijkswaterstaat georganiseerde hoor-
Ittingen in Zeeuws-Vlaanderen is
febleken dat er alleen maar menin-
en gegeven konden worden over een
Iegelijk tracé van het kanaal. Men-
jn die de vraag aan de orde wilden
stellen waarom het kanaal er eigen
lijk moet komen werd erop gewezen
dat zij met deze vraag te laat waren.
België wil het Baalhoekkanaal heb
ben, om de industrialisatie op de
Antwerpse Linkerscheldeoever door
te kunnen laten gaan. In september
1968 kwamen de toenmalige Neder
landse minister van verkeer en wa
terstaat Bakker en de Belgische mi
nister van openbare werken De Sae-
ger op een conferentie in Middelburg
overeen dat er onderhandelingsdele
gaties benoemd zouden worden die
een tractaat over het kanaal tussen
de twee landen moesten voorberei
den.
De Nederlandse regering zei België
in principe akkoord te gaan met dit
kanaal. Geen Kamerlid vond het no
dig over deze toezegging vragen te
stellen en de onderhandelingsdelega
ties gingen rustig aan het werk.
Nu de zaak al bijna in kannen en
kruiken is doemt pas de vraag op of
het Baalhoekkanaal eigenlijk wel zo
nodig door Zeeuw-Vlaanderen gegra
ven moet worden. De oppositie die
langzaam maar zeker in Zeeland te
gen het kanaal groeit, realiseert zich
dat er eigenlijk nog maar één moge-
Van een onzer verslaggevers)
APELDOORN Koortsachtig
ordt op het traject Amersfoort-
peldoorn gewerkt aan herstel
in honderd meter baanvak dat,
clusief bovenleiding en sein-
iparatuur, onbruikbaar is ge-
akt door het ontsporen van
n olietrein uit Schoonebeek op
eg naar Pernis.
Jisteren omstreeks het middaguur
een deel van deze trein door tot
toe onopgehelderde oorzaak uit de
s. Twee wagens kantelden waar-
er een openscheurde en in brand
og-
Iet ongeluk gebeurde bij Assel,
stelijk van Apeldoorn. Negentig
brandende olie vloeide uit de
kwagon, waardoor een groot deel
en rondom de spoorlijn één laaien-
rokende vuurzee werd.
>mdat er gevaar voor ontploffing
de tweede wagon bestond moest
e door de brandweerkorpsen uit
eldoorn en Barneveld, die vrij
edig ter plaatse waren, worden
;oeld. Met schuimblussers en een
dereenheid van de brandweer, die
assistentie kreeg van collega's
i de luchtmachtbasis Nieuw-Mil
ten, kon de enorme vuurzee ten-
te worden bedwongen.
>e brand is naar men aanneemt
staan door wrijving van metaal
met vonken gepaard ging. De vol-
Ige blussing was na anderhalf uur
feit. Persoonlijke ongelukken de-
zich niet voor. De wagenvoerder
de trein verminderde het gevaar
r de niet uit de rails gelopen wa-
s onmiddellijk los te koppelen en
kilometer verder te rijden.
>e NS verwachtten gisteravond
dat de herstelwerkzaamheden
vandaag nog enige tijd in beslag
tnen nemen. Het reizigersvervoer
sen Apeldoorn en Amersfoort
'dt tijdelijk onderhouden door
delbussen. Het herstel wordt be-
ïflijkt door de vervuiling van de
lem die de half verbrande oliehoe-
lheden heeft aangericht
Eerst moesten de ontspoorde wagons worden verwijderd, 'waarna het om
vangrijke herstelwerk van honderd meter baanvak inclusief bovenleiding
kon beginnen.
lijkheid is om het kanaal tegen te
houden, namelijk wanneer het parle
ment straks niet met het kant en kla-
•re tractaat akkoord gaat. Hoewel het
niet de eerste keer zou zijn dat dit
gebeurt in 1927 verwierp de Eerste
Kamer een tractaat over de Schelde-
Rijnverbinding lijkt de kans hier
op toch maar heel klein.
Het ziet er naar uit dat de vraag of
het Baalhoekkanaal er moet komen te
laat wordt gesteld en dat de discussie
alleen nog maar over het tracé kan
gaan. Hierover moeten de Raad van
de Waterstaat en de Rijksplanologi
sche Commissie de minister van ver
keer en waterstaat adviseren. Geen
eenvoudige zaak. Want rijkswater
staat heeft twee mogelijkheden voor
tracé's gegeven, die technisch even
gemakkelijk of moeilijk zijn maar die
verschillende, moeilijk tegen elkaar
af te wegen bezwaren hebben.
Wordt het kanaal door het Ver
dronken Land van Saeftinge gegra
ven, dan wordt een belangrijk na
tuurgebied aangetast. Het Land van
Saeftinge zal na de voltooiing van de
Deltawerken het enige schorrenge-
bied van wat forsere omvang zijn dat
Zuidwest-Nederland overhoudt (het is
overigens de vraag in hoeverre dat ook
door de Antwerpse schepen (wethou
der) voor havenzaken L. Delwaide als
wandelgebied gebruikte land door de
tot vlak bij de grens komende Belgi
sche industrieën zonder meer zal
worden aangetast).
Het kanaal kan ook binnendijks
aangelegd worden. Dan wordt er
..maar" 550 hectaren van het Ver
dronken Land van Saeftinge aange
tast en moeten bovendien de dorpjes
Baalhoek, Kruispolderkaai, Paal, Dui-
venhoek en Emmadorp verdwijnen.
Volgende week dinsdag zal de Raad
van Waterstaat nog eens een hoorzit
ting in Hulst houden over de tracé's.
Het lijkt erop alsof met verlangen
wordt uitgezien naar iemand die een
duidelijk voordeel van één van de
twee tracé's zou kunnen noemen. Bij
een vorige hoorzitting hebben drie
Delftse studenten getracht een oplos
sing te bieden door met een derde
tracé op tafel te komen. Maar dit tra
cé bleek al lang voordat de onder
handelingen over het kanaal begon
nen waren al door België bedacht en
verworpen te zijn, evenals een tracé
dat Zeeuwsvlaamse werkgevers heb
ben voorgesteld. Het eerste tracé
heeft teveel nautische bezwaren, het
tweede tracé kost onnodig veel land
bouwgrond.
ONDEN (Reuter) Een woord-
rder van het Britse ministerie van
tenlandse zaken heeft gisteren
tgedeeld, dat er bewijzen zijn dat
in januari van dit jaar door de
'imaros in Uruguay ontvoerde
'assadeur, Geoffrey Jackson, nog
leven is en zelfs in goede gezond-
verkeert.
(Van een verslaggever)
BANGKOK/DJAKARTA
Terwijl koningin Juliana en
prins Bernhard gisteren in Bang
kok lunchten met het koninklijk
paar van Thailand, zwommen in
het zwembad van de Nederland
se ambassade en winkelden in de
Thaise hoofdstad, bereidde Indo
nesië zich voor op het staatsbe
zoek.
Minister Schmelzer (buitenlandse
zaken) hield gisteren een persconfe
rentie in de Nederlandse ambassade
in Thailand, waar hij uiteenzette dat
het staatsbezoek aan Indonesië de
nieuwe vriendschappelijke betrekkin
gen tussen Nederland en Indonesië
symboliseert en zal stimuleren. Toen
één van de aanwezigen vroeg of
Schmelzer van plan was de kwestie
van de duizenden politieke gevange
nen in Indonesië ter sprake te bren
gen zei de heer Schmelzer dat hij met
de minister van buitenlandse zaken
van Indonesië, Adam Malik, overeen
gekomen was uitsluitend de humani
taire achtergronden van deze zaak te
bespreken.
Minister Malik zei over de Ambo
nezen dat zij geen hoop mogen heb
ben op zelfbestuur. „Zij zullen geen
voorrechten krijgen boven andere be
volkingsgroepen in Indonesië". Hij
onderkende de materiële problemen
van oudere Ambonezen die naar In
donesië willen terugkeren en die in
RIJSWIJK Het bestuur van het
bedrijfschap schildersbedrijf heeft
gisteren besloten, ook in het komende
winterseizoen een premieregeling in
te stellen voor het laten verrichten
van schilderwerk. De regeling is
overeenkomstig die in het afgelopen
winterseizoen.
Deze regeling was destijds in het
leven geroepen, om de werkgelegen
heid in het schildersbedrijf in de
wintermaanden te stimuleren.
Nederland een ouderdomspensioen
hebben, terwijl in Indonesië een der
gelijke regeling niet bestaat. „Wij
zullen dit probleem gezamenlijk moe
ten oplossen. Deze mensen mogen
overigens niet ten laste komen van de
Indonesische staat of het gebied
waarin zij gaan wonen", aldus Malik.
Het bezoek van koningin Juliana
en prins Bernhard kan volgens Malik
leiden tot een verdere ontwikkeling
van de goede betrekkingen tussen
Nederland en Indonesië, „maar het
Nederlandse volk krijgt geen bevoor
rechte positie in Indonesië vergeleken
met andere volken. Nederland heeft
wel een speciale plaats. Er .zijn geen
problemen meer tussen beide landen.
Het boek van de oude geschiedenis is
gesloten".
„Overleg"
De drie Kamerleden van D'66 heb
ben er bij de ministers op aangedron
gen alsnog openbaar overleg te be
ginnen over de primaire vraag of het
Baalhoekkanaal wel nodig is. Zij vin
den de procedure, waarbij Nederland
België in principe medewerking heeft
toegezegd zonder dat er een openbare
discussie is geweest verouderd. Zou
den de ministers tot grote verba
zing van de Kamerleden alsnog de
mogelijkheid geven voor discussie
over de noodzaak van het kanaal, dan
zou de moeilijke kwestie van het tra
cé wat opgeschoven kunnen worden.
Maar hier ziet het niet naar uit.
België, dat haast heeft met het Baal
hoekkanaal. zou zich wat genomen
voelen na de principetoezegging die
het eerder van de Nederlandse rege
ring heeft gehad. Zeggen de ministers
dat er niet meer over de noodzaak
van het Baalhoekkanaal gesproken
kan worden, dan is dat een goede
waarschuwing om in volgende geval
len niet met schreeuwen te wachten
tot je geslagen wordt, maar eerder op
het vinkentouw te gaan zitten.
Prinses Beatrix en Prins Claus bezochten gistermorgen in het kader van het
driedaags werkbezoek aan Overijssel het tehuis voor gehandicapte jongeren
„De Schelp" te IJsselmuiden.
BREDA „Fictieve winstdeling, te
duur betaald en een hypotheekrente
als lokaas". Wegens dit advies dat de
financieel adviseur P. C. Fortuin uit
Goirle aan een relatie gaf op een of
ferte van de verzekeringmaatschappij
„De Stad Rotterdam" diende gisteren
een kort geding voor de vice-presi
dent van de Bredase rechtbank, mr
W. van den Berg.
Mr P. van Marwijk-Koov uit Rot
terdam vroeg namens de verzekering-
maatschappij de vice-president een
verbod op te leggen na dit soort uit
latingen op straffe van een dwang
som van 10.000 gulden per overtre
ding.
Daarentegen stelde mr F. van der
Laken uit Breda dat de heer Fortuin
als onafhankelijk adviseur zijn me
ning had gegeven, welke op waarheid
■berust. Naar zijn mening heeft zijn
cliënt zich wellicht in „wat krasse
termen" geuit, maar heeft niet on
rechtmatig gehandeld. Hij merkte
verder nog op dat de heer Fortuin
zich al geruime tijd keert tegen le
vensverzekering als spaarvorm in het
algemeen en benadrukte dat de voor
lichting in de assurantiewereld geheel
geschiedt door een netwerk van be
langhebbende tussenpersonen, die zelf
bij de zaak zijn betrokken.
Op 1 september is de uitspraak.
Commandant wilde ontslag nemen
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Als gevolg
van de ramp bij het chemisch
bedrijf Marbon in het Amster
damse havengebied, waarbij ne
gen mensen het leven verloren,
is binnen de Amsterdamse brand
weer een ernstig conflict ont
staan.
Een dreigend ontslag van brand
weercommandant R. H. P. Baay kon
dinsdag alleen door persoonlijk in
grijpen van burgemeester Samkalden
worden voorkomen.
De brandweercommandant dreigde
dinsdagmorgen met z'n ontslag op een
emotionele vergadering van de mede
zeggenschapscommissie van de Am
sterdamse brandweer. De commissie
leden verklaarden „binnen de huidige
verhoudingen niet te kunnen samen
werken met de korpsleiding".
Het ongenoegen bleek zich echter
voornamelijk tegen ondercomman
dant D. Nielsen van de Amsterdamse
(Van onze
redacteur wetenschappen)
HILVERSUM De scheikun
de van het „hete" atoom is al
bijna veertig jaar oud, maar zelfs
voor chemici is het een bijna on
bekende tak van wetenschap.
„Dit is de eerste keer dat het on
derwerp in Needrland aan een
breder publiek wordt gepresen
teerd", vertelde gisteren dr. L.
Lindner aan ruim 300 vakgeno
ten op het zomercongres van de
Koninklijke Nederlandse chemi
sche Vereniging.
Het 'hete' atoom kan afkomstig zijn
van een atoomkernreactie. Wanneer
onder bepaalde omstandigheden bij
voorbeeld een zwavelatoom wordt be
kogeld met een los kerndeeltje, een
neutron, blijft dat in de atoomkern
steken. Er is dan een onmogelijk
bouwsel ontstaan, dat in onvoorstel
baar korte tijd uit elkaar valt, in dit
geval door het uitstoten van een an
der soort kerndeeltje, een proton. De
atoomkern die achterblijft heeft nu
een andere samenstelling: het is geen
zwavel meer, maar fosfor.
Wie nu het fenomeen Hagenaar
op zijn best wil zien, moet beslist
nog deze week naar de Fred.
Voor niet-Hagenaars, vlak bij het
Gemeentemuseum. De Fred heet of
ficieel Frederik Hendriklaan, maar
deze week is er niets officieels. Al
leen maar een heleboel gezelligs.
Of liever nog meer gezelligs dan
anders, want de Fred is een win
kelstraat die er wezen mag. Men
zegt, dat de bewoners van het Sta
tenkwartier, al zijn ze naar een ver
oord als Mariahoeve of Zoetermeer
verhuisd, nog tot in lengte van
dagen terugkeren naar de Fred om
er te boodschappen.
Nu hebben alle winkeliers van de
Fred de koppen bij elkaar gesto
ken en een extra winkeltje als
kraampje op het trottoir gebouwd.
En daar tussen zijn lilliputbedrijf-
jes, ook in kraampjes, met oud am
bachtelijk handwerk te zien.
Een verschrompelde maar olijke
man uit het Overijsselse of Drentse
zit er bijenkorven te vlechten. Ooit
bedacht hoe het riet zo eindeloos
lang kan zijn, dat er een korf van
gewonden kan worden? Ik weet het
Er zitten spinsters, die het heim
wee naar mijn spinnewiel oproepen.
Het wonder apparaat, dat mij in
bezettingstijd boter, kaas en eieren,
babyschoentjes en tot in lengte van
dagen wol opleverde.
Er is een zilversmid, die uit on
ooglijke bolletjes en piepkleine
plaatjes wondersieraden bouwt; een
schoenlapper, die geen tijd voor
lappen heeft omdat het publiek als
maar wil weten hoe een schoen op
gebouwd wordt.
Fred
Ga er heen met een lege maag,
want wafels en poffertjes geuren
alom, kaas en worst wordt aangebo
den, saté en schaslik geroosterd,
hamrollen blinken u toe.
En de Hagenaars flaneren, hun
eigen aloude ambacht. Maar niet
deftig en stijf. Ze flaneren met een
kartonnen bordje, waarop een wan
kel slaatje, in de hand en smullen,
zo maar op straat
Ze kopen bloemen en planten voor
een prik, bossen zomer en herfst
in rijke kleur.
Overal zijn opeens terrasjes ver
schenen, zomaar tafeltjes en stoe
len op de stoep.
Er is een brokje antiek ook en de
prijzen zijn ook antiek, het bofje
van het jaar is daar voor de lief
hebber te vinden.
En in de avond schijnen er de
lampen onder de bomen en straalt
het licht uit de winkels, die de deur
rustig open houden.
Laat het televisienieuws maar
schieten, bespaar uzelf de portie
dagelijkse wereldruzie en ga eens
genieten van wat een club mensen,
dié het waarachtig in deze super-
markttijd zo eenvoudig niet heb
ben, met opgewektheid samen tot
stand hebben gebracht.
Een stukje wereld van blijheid en
romantiek, waar vindt men dat nog?
Als ik een petje had, nam ik het
af.
Voor de Fred!
Dat is het gebruikelijke verhaal
van zomaar een kernreactie, een ver
haal dat kernfysici plegen af te kor
ten tot'32-S (n.p) 32-P'. Maar. dan
begint pas het verhaal van de "hete
chemicus' Lindner. Dat kersverse fos-
foratoom 32-P begint zijn bestaan na
melijk met een krankzinnig hoge
snelheid, door de terugstoot van het
uitgeworpen proton. En die hoge
snelheid betekent dat het allerlei vol
strekt onverwachte scheikundige re
acties kan aangaan.
Dat is begrijpelijk. Als een chemi
cus twee stoffen met elkaar wil laten
reageren, doet hij dat vaak door er
een vuurtje onder te stoken: de mole-
kulen gaan dan harder door elkaar
bewegen, botsen ook harder op el
kaar, en als dat hard genoeg gebeurt
'doen ze elkaar iets', er worden che
mische bindingen verbroken, nieuwe
gevormd, er ontstaan andere stoffen.
Het 'hete' atoom dat van een kern
reactie afkomstig is heeft een snel
heid die door het stoken van vuurtjes
nooit bereikt zal worden. Als-je het
omrekent heeft het een 'temperatuur
van vele duizenden graden. En het
zal dus op onverwachte en nieuwe
manieren chemische bindingen ver
breken en vormen.
Kleine opbrengst
Voor het maken van bepaalde stof
fen is de scheikunde van het hete
atoom in het algemeen geen erg
praktische oplossing. De kernreacties
die hete atomen leveren kunnen maar
met mondjesmaat worden opgewekt in
het laboratorium, en de hoeveelheden
stof die daarmee te maken zijn laten
zich in onderdelen van milligrammen
nog maar nauwelijks meten. Daarom
misschien bleef deze tak van weten
schap jarenlang de vrij onbekende
hobby van een paar onderzoekers.
Maar ook op dit gebied dienen zich
nuttige toepassingen aan. In biolo
gisch en medisch onderzoek wordt
steeds meer gebruik gemaakt van ra
dioactief gemerkte stoffen, waarvan
men door het meten van de radioacti
viteit precies kan nagaan waar ze in
bijvoorbeeld het lichaam van een
mens blijven.
Dat is een manier waarop onder
andere bepaalde kankergezwellen
kunnen worden opgespoord, omdat ze
de eigenschap hebben, een bepaalde
stof op te zamelen. Het gezwel is dan
terug te vinden als een (tijdelijk)
zwak radioactief plekje. Het maken
van een radioactief gemerkte stof ge
beurt gewoonlijk in twee stappen:
eerst worden radioactieve atomen ge
maakt, en die worden daarna zorg
vuldig in de gewenste stof inge
bouwd.
De 'scheikunde van het hete atoom'
kan die twee stappen op een heel ele
gante manier combineren. Sommige
met radioactief fluor-18 gemerkte
verbindingen"- zijn zelfs op andere
manieren veel moeilijker te maken,
vertelde dr. Lindner, die hoofd is van
de chemische afdeling op het Insti
tuut voor kernfysisch onderzoek
(IKO) in Amsterdam.
brandweer te richten. De brandweer
mannen voelen zich beledigd door
uitlatingen van de ondercommandant
vorige week dinsdag in de televisie-
rubriek AVRO's Televizier. De heer
Nielsen zei toen onder meer, dat het
salaris en de vele vrije tijd tegen
woordig belangrijke, zo niet de be
langrijkste drijfveren zijn om het be
roep van brandweerman te kiezen.
Ondemocratisch
Brandweercommandant Baay wordt
verweten dat hij vorige week vrijdag
een vergadering verbood waarin de
brandweerlieden hun gevoelens van
onbehagen naar aanleiding van de
Marbonramp konden uiten. De
brandweerlieden vinden het verbod
ondemocratisch.
Op een protestvergadering tegen
chemische bedrijven in het Noordzee-
kanaalgebied hadden een aantal
brandweerlieden begin vorige week
geëist niet langer bij chemische ram
pen te worden ingezet. Ze vinden dat
dit werk voor specialisten is. Ook
werd geprotesteerd tegen de slechte
opleiding en informatie die Amster
damse brandweerlieden van deze be
drijven zouden krijgen.
Van een onzer verslaggevers
TEN BOER De verdachten van
de roofmoord op de 84-jarige predi
kant W. R. Diephuis hebben eerst ge
poogd de bejaarde dominee te wurgen
met hun handen. Ook is gepoogd hem
te verstikken in een kussen en ten
slotte is hij geslagen en doodgestoken.
Dit is in grote trekken het overi
gens wonderlijke verhaal dat J. van
S. (21) en L. E. (20) hebben verteld
over de lugubere moord op de oude
man. Het tweetal had eerst een kroe
gentocht gemaakt per taxi naar Ap-
pingedam en Delfzijl en keerde om
streeks 1 uur in Den Boer terug.
Daarna gingen ze naar de woning
van de dominee en vertrokken eerst
nog weer naar de ouderlijke woning
van J. van S. orfi een broodmes en
een uitbeenmes op te halen alsmede
een vijl. Volgens het verhaal van het
tweetal waren deze apparaten nodig
om in te breken.
Eenmaal binnen en halverwege de
trap naar boven hoorden ze de domi
nee ademhalen. Opnieuw volgens hun
eigen verklaring wilden ze toen de
oude man laten schrikken.
Ze stormden zijn slaapkamer bin
nen en speelden een luguber spelletje
dat eindigde met een dodelijke steek
in de hartstreek. Bij hun binnenstor
men in de kamer werd de dominee
wakker en een van beiden sloeg hem
met het heft van het mes op het
hoofd, waarna de wurgpogingen be
gonnen en tenslotte het slaan en ste
ken Daarna onderzochten ze de stu
deerkamer op geld. maar vonden
slechts een spaarbankboekje.
Het tweetal is vervolgens per fiets
vertrokken en daarna met ondermeer
de trein naar Duitsland gegaan. Niet
helemaal duidelijk is geworden wie
van de twee de dodelijke steek heeft
toegebracht. Op dit punt lopen de
verklaringen van het tweetal uiteen.
Tweede bekentenis
moord predikant
GRONINGEN Ook de tweede
verdachte van de moord op de 84-ja-
rige emeritus-predikant W P. Diep
huis in Ten Boer, de 21-jarige L.E.
heeft een volledige bekentenis afge
legd. De verhoren in Hamburg von
den plaats onder leiding van luite
nant F. J. C. m. van Etten van de
rijkspolitie.
De uitlevering van beide verdach
ten is aangevraagd.
