Ondergang bedreigt
flora op wegbermen
Schade bij Marbon
rond 15 miljoen
Communisme eiste 50
miljoen Chinezen
Bespuiting met herbiciden rampzalig
Samka Iden: h inderwetonderzoek
alles
goed
ïl en
wel
l Staatsbezuinigingen
Zweed sloeg slachtoffers
van verkeersongeluk dood
Uit de Haagse hof geplukt
9
DONDERDAG 12 AUGUSTUS 1971
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De explosie
bij het chemisch bedrijf Marbon
het westelijk havengebied van
Amsterdam heeft, volgens een
irlopige schatting, zeker 15 tot
20 miljoen gulden schade veroor
zaakt. De afdeling van het be
drijf waar de explosie ontstond,
zal zeker een jaar buiten bedrijf
blijven.
In de vijf jaar dat Marbon in het
Amsterdamse havengebied is geves
waren er drie kleine branden.
Enkele Amsterdamse raadsleden heb
ben aangekondigd het verdwijnen
Marbon uit de hoofdstad te zul
len bepleiten.
In Amsterdamse ziekenhuizen la
gen gistermiddag nog tien zwaar ge
wonden (vijf brandweerlieden en vijf
personeelsleden van Marbon), van
wie er drie ernstig aan toe zijn. Bur
gemeester Samkalden deelde gister
middag in de Amsterdamse raad mee
dat geen van de gewonden nog in
levensgevaar verkeert. De ramp kost
te aan vijf brandweerlieden en drie
personeelsleden van Marbon het le-
telijk havengebied in Amsterdam, die
8 doden heeft geëist
Dr. Samkalden verklaarde voorts,
dat een nieuw Hinderwet-onderzoek
nodig is omdat voor het verwoeste
deel van het bedrijf een nieuwe ver
gunning vereist is.
B. en W. van Amsterdam tijdens de
minuut stilte ter herdenking van de
slachtoffers van de brand bij Marbon.
VRAGEN OVER
ZAAK-MARRON
Van een onzer verslaggevers
HAARLEM Het PSP-statenlid
De Nie heeft gedeputeerde staten van
Noord-Holland gevraagd of b en w
van Amsterdam het chemisch be
drijf Marbon onverkort bedrijfsver-
gunningen willen blijven verstrekken.
De heer De Nie vindt handhaving,
uitbreiding en vestiging van chemi
sche bedrijven in de nabijheid van
grote bevolkingsconcentraties als
Amsterdam niet langer verantwoord.
De heer De Nie wil dat de vergunin
gen van Marbon worden ingetrokken.
door Huib Goudriaan
WAGENINGEN Niet alleen de bomen worden op
geofferd aan de moloch Verkeer. De wegbermen, met alles
wat erop en eraan is, de honderden soorten planten en de
hiervan weer afhankelijke insecten, worden nog al te vaak
met herbiciden doodgespoten.
WASHINGTON (AP) De sub
commissie voor binnenlandse veilig
heid van de Amerikaanse senaat
heeft vandaag een studie gepubli
ceerd, waarin gezegd wordt, dat het
Chinese communisme minimaal 34
miljoen en maximaal 63 miljoen
mensen het leven heeft gekost.
De schrijver van de studie, pro
fessor Richard Walker, hoofd van
het instituut voor internationnale stu
ft 1» zul
j we
>IJÏ
Geen vergunning
Het Amsterdamse PSP-raadslid
Irs. Huib Riethof wil dat b en w van
hoofdstad Marbon na deze ramp
ïjseS nieuwe hinderwetvergunning
zullen verlenen: „Er mag geen nieu
we hinderwetvergunning voor dit be
drijf worden afgegeven. Ze kunnen
de oorzaak van de ramp van gisteren
wel vinden maar nooit het risico uit
sluiten dat een dergelijk bedrijf voor
de omwonenden heeft. Deze ramp be
wijst nog eens dat de vestiging van
chemische industrie dicht bij woon
kernen onverantwoordelijk is. Daar
om moeten die bedrijven verdwijnen.
Het hele industriebeleid bij het
:eekanaalgebied ,zal opnieuw
discussie moeten komen."
„De oorzaak van de ramp bij Mar
in Europe is nog onbekend. Het on-
;k naar de oorzaak is nu door
cherche begonnen, in nauwe sa-
•erking met het gerechtelijk na-
rtenschappelijk laboratorium
het ministerie van justitie in Den
lag"
>it zei burgemeester Samkalden
iddag in de raad in een ver
ing over de catastrofe in het wes-
Dat het met onze economie niet zo
oskleurig is, blijkt nu wel uit de
tbinetsbesprekingen. Wat mij echter
ilkomen raadselachtig is, nu er een
ikort is van negenhonderd miljoen
Iden, waarbij nog wel eenzelfde be-
rag zal komen, en diverse bezuini
gen doorgevoerd zullen worden,
|t de regering niet aarzelt aan ont-
ikkelingshulp een forse uitbreiding
'geven en niet niet minder dan vijf
liljard gulden voor de eerstkomende
[vier jaren te bestemmen. Wanneer
Ti dit bedrag, hetwelk de belasting-
dalers maar toch weer moeten op-
'engen, niet verstrekt, dan is het
neigende tekomt met één slag weg
gewerkt, en blijft er nog ruimschoots
over. Niettegenstaande de regering
"eet, dat, eer dit bedrag uiteindelijk
-f°P de juiste plaats van bestemming
KT is aangekomen, een groot percentage
in corrupte handen ter ;cht is geko
men en voor een ander belangrijk
""rcentage wapens is aangekocht,
>jft zij maar rustig doorgaan dit be-
iggeld op een ergerlijke wijze te
-visten. Dit is een uiterst kwa-
■Uke zaak. waartegen geen enkele
minister zijn stem verheft. Dit zou
kn ook het vermoeden kunnen wek-
dat dezen bij de erlening een
onlijk belang zouden kunnen
'ben. Er valt in ons land zelf nog
n lEL'Jnnoemelijk veel te doen. wat toch
ebeslist voorrang moet hebben. Laat
'lea EL5egering niet langer zo flink naar
buiten doen ten koste van de belas-
jn ^betalers, en deze hulpverlening
maar overlaten aan grote landen, zo-
sis Amerika. Rusland en China. En
laat ze ook maar eens meer denken
aan onze nationale zeevaart, die
steeds dieper het moeras ingaat. Het
verlenen van faciliteiten is hier be
slist meer dan nodig.
M. Hauser. Rotterdam.
Schmelzer overlegt
nog over
China-beleid
DEN HAAG Nederland overlegt
met een aantal bevriende landen over
het beleid, dat gevoerd zal worden
ten aanzien van de vertegenwoordi
ging van China in de Verenigde Na
ties Dit beleid zal zeker afwijken van
dat van de Verenigde Staten. Dat
teeft minister Schmelzer gezegd op
een bijeenkomst van de buitenlandse
pers in Nederland.
Schmelzer zei, dat Nederland ten
aanzien van China steeds een eigen
beleid heeft gevoerd en dat ook zal
blijven doen. Nederland onderhoudt
vrijwel sinds het uitroepen van dr
volksrepubliek China diplomatieke
betrekkingen met Peking. Voordat Ni
xon zijn reis naar China aankondigde
was op het ministerie van buitelandse
zaken in Den Haag al een diepgaande
studie over het beleid ten aanzien
van China ter hand genomen.
Nederland en België
blijven praten over
industrie langs Maas
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Nederland en Bel
gië zullen over mogelijke nieuwe
industrievestigingen langs de Maas
nauw overleg blijven plegen. Minis
ter Stuyt (milieuhygiëne) heeft dit
gistermiddag het actiecomité Schone
Maasvallei persoonlijk verzekerd.
Het actiecomité was gisteren naar
Den Haag gekomen om te proteste
ren tegen een mogelijke vestiging
van een olieraffinaderij in het Bel
gische plaatsje Ternaaijen. De ves
tiging zou voor de Maasvallei bij
Eysden rampzalige gevolgen kunnen
hebben. De minister kreeg een pe
titie overhandigd met twintigdui
zend handtekeningen.
Volgens minister Stuyt verkeren
de plannen voor een vestiging van de
raffinaderij nog in een pril sta
dium. Hij liet er zich daarom noch
positief noch negatief over uit. Wel
verzekerde de minister dat een amb
telijke werkgroep van het ministe
rieel comité Benelux de ontwikke
ling op de voet zal volgen.
dies van de universiteit van South
Carolina, schrijft verder het heel wel
mogelijk te achten, dat het cijfer uit
eindelijk de 50 miljoen nadert.
De subcommissie heeft op 27 juli
opdracht gegeven de studie, die de
titel „de mensenlevens, die het com
munisme in China heeft gekost", te
publiceren. Het besluit werd geno
men nadat president Nixon zijn be
zoek aan Peking had aangekondigd.
De studie van Walker begin bij de
stichting van de Chinese communis
tische partij 50 jaar geleden. Verder
wordt uit de doeken gedaan hoe de
partij in 1949 aan de macht kwarn,
terwijl tenslotte het bestuur van het
land onder voorzitter Mao Tse-Toeng
en premier Tsjoe En-Lai wordt be
schreven.
Hoewel de communisten de eer
wordt gegeven dat zij op sommige
gebieden grote vorderingen hebben
gemaakt, schrijft Walker dat die vor
deringen vergezeld gingen van mas
sale executies, zuiveringen, slaven
arbeid en terreur.
Ondanks waarschuwingen en ad
viezen, die soms gunstig werken,
gaan teveel particulieren en over
heidsdiensten onverdroten hun gang.
Veiligheids- en economische overwe
gingen, een netheidscomplex, domme
gemakzucht en nonchalance hebben
ertoe geleid, dat het laatste toe
vluchtsoord van een belangrijk deel
van onze wilde flora, de enkele tien
duizenden hectares wegbermen, ern
stig wordt bedreigd.
Is het al bijna onmogelijk een
veldboeket te plukken langs weilan
den en akkerranden, de „vietnamise-
ring" van de wegbermen heeft ook
het eens zo levendige kleurenpalet
langs Nederlands wegen en dijken
aangetast.
Hoe kon het zover komen? Het
hoofd van de afdeling Onkruidbe-
strijding van de Plantenziektekundige
Dienst in Wageningen. de heer P.
Zonderwijk antwoordt: „Vroeger
bracht het gras van de wegbermen
nog wat op voor de boeren, die de
bermen pachtten en soms zelfs be
mestten.
Distels
Toen er na de 2de Wereldoorlog,
•mede door de verbetering of vernieu
wing van wegen, veel akkerdistels
in de bermen optraden, vreesden veel
Athene nog niet
rijp voor EEG
DEN HAAG (ANP) Er bestaat
niet het minste vooruitzicht dat Grie
kenland tot de EEG zal toetreden zo
lang de fundamentele rechten van de
mens in Griekenland en de voorwaar
den voor de werking van een normaal
van het lid van het Europese Parle-
ties. Dit beleid zal zeker afwijken van
verklaard in antwoord op vragen
van het lid van het Europese parle
ment Pierre-Bernard Couste, een
Franse Gaullist.
Hét beperken van de toepassing
van de associatie-overeenkomst is een
logisch uitvloeisel van de staatsgreep
van 21 april 1967, zo zegt de commis
sie voorts.
landbouwers dat de zaden van de dis
tels en ook van andere planten hun
cultuurland zouden bereiken. Dit was
in vier provincies aanleiding voor het
instellen van een zogenaamde distel-
verordening, die de beheerders ver
plichtte de distels voor het in bloei
komen te verwijderen.
In die tijd, vanaf 1947 al, kwamen
de eerste herbiciden op de markt,
waarmee de planten gemakkelijk en
met weinig kosten konden worden
„weggespoten".
„Op grond van onderzoekingen is
inmiddels vastgesteld, dat de akker
distel en andere bermplanten als be-
reklauw, fluitekruid en dergelijke,
zich nauwelijks in cultuurland kun
nen vestigen en de akkerdistel lande
lijk nog maar weinig voorkomt. He
laas denken velen nog steeds dat het
zaad van alle mogelijke plantensoor
ten uit wegbermen het cultuurland
van de boer bedreigt. Intussen is in
de loop der jaren door het opruimen
van bloeiende wegbermvegetatie een
aanzienlijke verarming van de land
schappelijke waarde ingetreden.
De heer Zonderwiik (vijftien jaar
hoofd van de afdeling Onkruidbp-
strijding van de PD) houdt zich bezig
met het keuren op bruikbaarheid van
de bestrijdingsmiddelen en het advi
seren hierover aan de gebruiker. F
meent dat het niet verkeerd is be
strijdingsmiddelen toe te passen,
waar cultuurgewassen door onkruid
worden verstikt. ..Maar het ingrijp-
met herbiciden houdt op, waar de
economische noodzaak niet meer aan
wezig is".
Dit uitgangspunt dreef hem ertoe
in 1961, op een internationaal congres
van vakgenoten in Warschau, te
waarschuwen voor de negatieve in
vloed van herbiciden op de wilde flo
ra.
Verantwoord gebruik wijst hij niet
af: „Via gecontroleerde gebruiksaan
wijzingen en folders, die door de in
dustrie zijn opgesteld, alsmede door
schriftelijke en mondelinge voorlich
ting van de overheid, kan een verant
woorde toepassing van chemische
middelen in Nederland niet tot een
catastrofe voor het gewas leiden. Op
grond van de Bestrijdingsmiddelen
wet zijn ook de toepasser van de
P. Zonderwijk: met de bloemen gaan de vlinders
middelen, evenals de consument van
het geoogste produkt redelijk be
schermd."
Strafbaar
Gebruik van een bepaald middel
dat niet op de markt is toegelaten of
gebruik buiten de omschreven doel
einden, is strafbaar. Vorige week ver
scheen in Rotterdam een fruitteler
voor de economische politierechter,
wegens zijn slordig omspringen met
een bestrijdingsmiddel. De hele be
groeiing langs de. sloot, die aan zijn
boomgaard grenst, was verkleurd. De
officier van justitie zei toen: „We
moeten niet lukraak met allerlei be
strijdingsmiddelen werken om te pro
beren vele kleine kwalen te verdrij
ven. We zouden daar weieens een
heel grote kwaal voor terug kunnen
krijgen."
Wat kunnen die gevolgen van luk
raak bespuiten zijn?
De heer Zonderwijk heeft de laat
ste twee jaar in lezingen en artikelen
in bladen van natuurbeschermingsor
ganisaties, de consequenties beschre
ven.
In de eerste plaats het oecologisch
aspect, dat wil zeggen, de samenhang
die er bestaat tussen een bepaalde
groep planten, de insecten die daarop
leven en de vogels die weer van die
insecten leven. Het meest spreke
voorbeeld hiervan is de band, die be
staat tussen de grote brandnetel en
vlinders als atlanta, kleine vos en
dagpauwoog. De rupsen van deze be
kende dagvlinders vinden hun voed
sel uitsluitend op het brandnetelblad.
Uitroeiing van deze brandnetel bete
kent tegelijkertijd uitroeiing van deze
vlinders.
In de tweede plaats het weten
schappelijk aspect Een rijke variatie
in het milieu maakt studies mogel:
waarvan de resultaten hun vruchten
kunnen afwerpen. Een voorbeeld
hiervan is het onderzoek naar het on-
bemeste, slechts eenmaal per jaar ge
hooide, zogenaamde blauwgrasland.
Dit type grasland bevat een verbluf
fend groot aantal plantensoorten. Het
moderne weiland met zijn hoge prr
duktie en voedingswaarde hebben we
voor een groot deel te danken aan de
bestudering van de blauwgraslanden
(rond de eeuwwisseling in ons land
nog ruim voorhanden) door prof. dr.
D. M. de Vries.
Zeker vier toeristen zijn om het
leven gekomen, toen een in aanbouw
zijnd terras van het luxueuze hotel
Riviera in Benalmadena (Spanje)
instortte. Op het moment van de in
storting zaten veel gasten aan tafel
in een zaal onder het uitgestrekte
terras.
i»;
KUNGAELV (UPI) In de
Zweedse stad Kungaelv heeft
een 26-jarige man bekend dat hij
twee ernstig gewonde jonge
meisjes heeft gedood om hen uit
hun lijden te verlossen, nadat hij
hen met zijn auto had aangere
den.
De man is dinsdag gearresteerd,
nadat de lichamen van de twee meis
jes 14 en 15 jaar oud in een
ondiep graf in een bos waren gevon
den. De automobilist had drie weken
voor zijn aanhouding nog een negen
jarig meisje overreden, dat eveneens
overleed.
De man heeft nu bekend dat hij
■begin deze week op de weg bij Kun
gaelv, in westelijk Zweden, ook twee
meisjes heeft overreden. De meisjes
waren volgens de man zeer ernstig
gewond. Hij besloot daarop de slacht
offertjes dood te slaan „om een einde
te maken aan hun lijden". De licha
men werden begraven in een bos op
15 kilometer van de plaats van het
ongeluk.
De politie werd gealarmeerd door
een boer, die vertelde dat er een man
bij hem was gekomen die een spade
te leen vroeg en hem vertelde dat hij
die nodig had om „twee mensen te
begraven, die ik heb aangereden".
Sectie op de lichamen van de meis
jes heeft uitgewezen dat zij inder
daad met slagen zijn omgebracht.
De man is aangeklaagd wegens
moord en te hard rijden.
DEN HAAG In verband met zijn
benoeming als lid van de AHP-frac_
tie in de Tweede Kamer zal mr. G.
C. van Dam zijn functie van algemeen
secretaris van het Nederlands Chris
telijk Werkgeversverbond neerleggen.
Een maanreiziger mag heimwee naar
de maan hebben, het is zo gek niet.
Iedereen heeft wel zo'n heimwee-
plekje in zijn hart, al zijn die plekjes
dan wat aardser. Risico van wer
kelijk naar het plekje terugkeren is
dat herinnering en werkelijkheid el
kaar niet meer dekken.
In Amsterdam heb ik zo'n plek.
Een straat waar je nooit zo maar
doorloopt, wanneer je er niet wezen
moet.
Om het maat te noemen: de Vos-
siusstraat, die wat hol ligt langs het
Vondelpark parallel aan de P.C.
Hooftstraat. Het huis, waar ik bij
Oma logeerde was hoog en geheim
zinnig. Beneden een sousterrain.
w ar bakker en kruidenier via de
ramen hun waren afleverden. Ach
ter die keuken met nog een koperen
pomp een raamloos vertrek. Provi
siekamer werd dat genoemd, maar
ik was overtuigd dat hier eens
Blauwbaard zijn griezeldaden had
gepleegd. Daarachter lag de verruk
kelijkste kamer: openslaande deu
ren naar een tuin met grint en rozen.
Boven was de keuze moeilijk. Aan ererondje door het Vondelpark. Ver-
de tuinkant het saeltje. In mijn kin- rukt telde je de koetsjes, die achter
derogen een paleiselijk wonder van het boomgordijn langs schimden.
afmeting. Je keek er uit op het Dat Vondelparkaan het ont-
atelier van de beeldhouwer Raedeker bijt had Oma met voorzichtige ge
en in eerbiedige verrukking zag je baartjes de kaaskorstjes gesneden
soms de meester in een stofjas rond- en broodblokjes. Die gingen in een
waren. Maar aan de voorkantgrauw papieren puntzak en dan naar
de vijver, waar onverzadigbaar de
m eenden en de zwanen, de Amster-
ileimwec damse zwemsijsies, wachtten.
De gloriedag toen je alleen mocht
Daar was Oma in haar voltaire Saan °P een ochtend, dat de huis-
met het gobelinbekleedsel. Oma in Sen°,en andere besognes hadden
een statige zwarte japon en onvoor- Er was wel even berazd geweest,
stelbaar oud, al bedenk ik me nu dat of het kondat kind
ze toch niet zo ver van mijn huidige Maar wat zou er kunnen gebeu-
leeftijd afgeweest moet zijn. rende stille straat, het zonnige
Soms ratelde er de kar van een padhoogstens een ruiter en wat
groteman door de straat en dan was andere kinderen met grauwpapieren
het heerlijk om op het smeedijzeren- builtjes vol kaaskorstjes en brood
balkonnetje te mogen uitkijken. Op brokjes.
woensdag was dat balcon de vaste Ik ben er laatst weer eens ge-
uitkijkpost. weesto Vondelparkvol mu-
Woensdag was de Amsterdamse ziekgeschettervuilvaalten
trouwdag en een bruidsstoet, die Je kunt maar beter vergeten, dat
zichzelf respecteerde, maakte een het bestaat
In de derde plaats de esthetische en
recratieve kant van de zaak. Uit een
oogpunt van schoonheid en ontspan
ning is het zonneklaar, dat er een zo
groot mogelijke variatie van flora en
fauna moet zijn. Een monotoon land
schap, een uit netheidsoverwegingen
troosteloos kort geschoren grasberm,
geeft geen geestelijke rust. Het is ook
nog helemaal de vraag of een saaie
autoweg de veiligheid bevordert. Zou
afwisseling, een kleurige wegberm, de
automobilist niet wakker houden, ziin
oplettendheid niet eerder versterken.
Ten vierde het economische as-
Tegen de achtergrond van de opge
somde nadelen van het intensief be
handelen van wegbermen met herbi
ciden, alsmede van het zeer frequent
maaien, is het hiervoor uitgegeven
bedrag van miljoenen guldens per
jaar nauwelijks te verdedigen. „Ook
intensief maaien", aldus de heer Zon
derwijk, „verarmt de flora in hoge
mate, omdat de bloeiende pla-
door deze handelwijze geen mogelijk
heid hebben uit te groeien. In de re
gel zal ook op de vruchtbaarste gron
den niet meer dan twee- hoogstens
driemaal per jaar behoeven te wor
den gemaaid".
Hoe moet het zinloos vernietigen
van de bloeiende flora in de wegber
men, een onderhoud waarmee
hoge kosten zijn gemoeid, worden
voorkomen?
De heer Zonderwijk: „Op grond
van de aanwezigheid van levende za
den in grondmonsters van bes^r'
en halfdoodgemaaide bermen, kunnen
we goede hoop hebben, dat vele ber
men na drastisch gewijzigde beheers
maatregelen, toch nog in hun oor
spronkelijke toestand kunnen worden
teruggebracht.
Ook kan in bepaalde situaties uit
zaai van ter plaatse thuishorende
soorten worden overwogen. Bij de
aanleg van nieuwe wegen kunnen
mengsels langzaam groeiende grassen
en kruiden worden ingezaaid.
„Voorop dient te staan dat wegbe-
bakening, verkeersborden en berm
plankies goed zichtbaar moeten b'
ven. Chemische middelen kunnen hun
dienst daarbij bewijzen evenals bij
het tegengaan van de weg opkruipen
de grassen.
Gemeenten, waterschappen en par
ticulieren kunnen voor een onpartij
dige voorlichting terecht bij de voor
lichtingsdiensten van de overheid en
dienen zich niet uitsluitend te laten
adviseren door handelaars in bestrij
dingsmiddelen", aldus de heer Zon
derwijk.
Maar voor alles is nodig een men
taliteitsverandering bij de afnemers
van bestrijdingsmiddelen, die koste
wat het kost hun „spul" willen ge
bruiken, zonder de noodzaak van ge
val tot geval te bekijken. Een hou
ding, waarin zij volgens informa
ties die wij kregen soms worden
gesterkt door vertegenwoordigers, die
schamper spreken over de genuan
ceerde benadering van de Onkruidbe-
strijding in Wageningen.
De heer Zonderwijk meent dat er
een kentering ten goede is. „We moe
ien deze zaak niet in het emotionele
vlak trekken, maar op een evenwich
tige wijze benaderen. Veel beheerders
weten niet hoe waardevol sommige
wegbermen zijn. In onwetendhe'd
wordt veel vernietigd, omdat men via
voorschriften in een star patroon van
handelingen verzeild is geraakt" Het
hoofd van de Onkruidbestrijding. die
in de Groene Berichten van de Plan-
tenziektenkundige Dienst rege'maMg
waarschuwt tegen het bespuiten van
bermen, noemt enkele overheidsin
stanties en diensten, die de adviezen
ter harte hebben genomen.
Gedeputeerde Staten van Noord
en Zuid-Holland deden het afgelopen
voorjaar op polderbesturen en water
schappen een beroep het gebruik van
chemische middelen zoveel mogelijk
te beperken. In Noord-Holland werd
dit verzoek ook gedaan aan de ge
meenten. Of het zal helpen? Ant
woord: alleen wanneer iedere Neder
lander weigert tegen gele. steppe
achtige wegbermen aan te kijken.
