PEKING NA 16 JAAR UIT ISOLEMENT
A
China laat
Nixon geen
speelruimte
Middenstand en landbouw
woensdag bij regering
Onverwacht einde aan de weg van stagnatie
ziekte
bleek diplomatie
'ri
GOED DAT ER POLITIE IS..?
Hongaarse journalist:
Autopark in
Nederland
ongevaarlijk
JULI»
9
ZATfRDAG 17 JULI 1971
DDR laat zes
N Amerikanen vrij
[BERLIJN, 17 juli (AP) De rege-
g van Oost-Duitsland heeft vrijdag
zes Amerikanen vrij gelaten die
in de gevangenissen van dat land
.jnden en daarmee een struikel-
iok verwijderd in de vier-mogend-
[den besprekingen over het Berlijnse
Sbleem.
folgens een woordvoerder van hel
ïerikaanse leger vond de vrijlating
i de zes jonge Amerikanen, die ge-
ïgen zaten, beschuldigd van mis-
jven lopend van geweldpleging tot
(pverlening aan Oost-Duitsers die
[den vluchten, plaats ergens aan de
is met West-Berlijn.
bekendmaking over de vrijlating
de zes Amerikanen werd gedaan
nadat de vier ambassadeurs van
V.S., Rusland, Engeland en Frank-
vier uur lang bijeen waren ge
it in het kader van het overleg
Berlijn.
ërmoed werd dat de vrijlating van
Amerikanen met dit gesprek heeft
nengehangen.
verzoening Parijs
en Bonn over
~Midclen-Oosten
jjONN (AFP) De meningsver-
dllen tussen Bonn en Parijs over
politiek inzake het Midden-Oosten
volgens de Westduitse regerings-
•dvoerder Ahlers, uit de weg ge-
orgaj
deren
en,r
zi
ïlers deelde mee, dat er bepaalde
schillen en een zekere opwinding
Parijs zouden zijn geweest over
itingen die de Westduitse minis-
van buitenlandse zaken, Scheel,
noi hebben gedaan. Na een gesprek
isen zijn Franse collega, Schumann,
de Duitse ambassadeur in Parijs,
R—pte, bestonden er echter geen
Veilijkheden meer.
Jjerder was gemeld, dat de Franse
jering kritiek had geleverd op
DudeJ feit, dat minister Scheel tijdens
bezoek aan Israël van
y I EEG-document over de politiek
ens het midden-oosten zou zijn af
beken.
is Noordieren maken
iin eigen parlement
5ELFAST (AP) Zes landen van
parlement van Noord-Ierland heb-
i vrijdag hun werkzaamheden als
oderilementslid gestaakt en hebben be-
i gemaakt dat ze een eigen parle-
it zullen vormen,
zes zijn leden van de sociaal De-
ïtisch Labourpartij, en groep die
iveer een jaar geleden werd ge
ld uit activisten in de campagne
burgerrechten van het katholie-
leel van de bevolking van Noord-
ind.
WASHINGTON, PEKING (DPA) De weg van de Chinees-
Amerikaanse betrekkingen tot aan het hoogtepunt van Nixons aan
gekondigde bezoek aan Peking is over een periode van zestien jaar
duidelijk gekenmerkt door stagnatie. Het eerste officiële contact
tussen Washington en Peking is exact te dateren. Weinige maanden
na de conferentie van Bandoeng en korte tijd na de conferentie van
Genève komen op 1 augustus 1955 de ambassadeurs van beide lan
den voor de eerste keer in Genève bijeen. In die tijd was een Ame
rikaans patrouille-vliegtuig langs de Koreaanse kust neergeschoten.
keer weer officieel tot een nieuw ge
sprek.
Terugslag
Een terugslag deed zich weer voor
met de inval in Cambodja, die door
Amerikaanse troepen werd onder
steund. De daaropvolgende massade
monstraties van mei 1970 in Peking,
waaraan honderdduizenden Chinezen
deelnamen, golden als het Hoogtepunt
van de anti-Amerikaanse campagne
in de afgelopen 20 jaar.
In december 1970 kwamen er steeds
meer tekenen dat Washington bereid
was tot een ingrijpende wijziging van
zijn China-politiek en van de vraag
wie de Chinese bevolking bij de Ver
enigde Naties moet vertegenwoordi
gen.
Als een rode draad liep door de
mulering „Volksrepubliek China" er
varen die hij gebruikte in een toe
spraak in februari van dit jaar. De
tot dan toe gebruikelijke omschrij
ving was „Rood-China". Op 15 maart
hief Washington alle beperkingen op
voor Amerikaanse staatsburgers om
naar China te gaan.
De ambassadeursgesprekken die
sindsdien tamelijk regelmatig later
in Warschau plaatsvonden, ont
wikkelden zich door de jaren heen tot
de enige officiële contacten tussen de
Verenigde Staten en de Volksrepu
bliek.
Rode draad
Als een rode draad liep door dekin-
bekendmakingen van Peking de
steeds terugkerende formule van
„ernstige waarschuwingen" wegens
territoriale schendingen door de Ver
enigde Staten. De laatste van deze
waarschuwingen stamt van 23 fe
bruari van dit jaar: het was de
484ste.
Na een onderbreking van meer dan
een jaar in de „Warschause contac
ten" maakte minister van buitenland
se zaken William Rogers in maart
1969 ten overstaan van de Senaats
commissie voor buitenlandse betrek
kingen bekend, dat de regering-Nixon
zich wil gaan inzetten voor „con
structievere betrekkingen" met Pe
king.
Handel
Pingpong
Een signaal met een ongekende uit
werking kwam op 6 april uit Peking
met de uitnodiging van een Ameri
kaans tafeltennisteam tot een bezoek
aan China. De uitnodiging kwam
De volgende stap kwam in juli 1969
met liberalisering van de handel met
China. Bovendien mochten Amerika
nen naar China reizen, die gegronde
beroepsredenen konden aanvoeren.
Een grotere doorbraak volgde in
december 1969. Een week na het her
vatten van directe contacten in War
schau machtigde de Amerikaanse re
gering de buitenlandse filialen van
Amerikaanse ondernemingen niet-
strategische produkten aan China te
leveren. Op 20 januari van het jaar
daarop kwamen de beide ambassa
deurs in Warschau voor de eerste
praktisch neer op een openen van de
sportbetrekkingen tussen de twee
landen. Het was een duidelijke uiting
van de wens van Peking de betrek
kingen met Washington te normalise
ren.
De verandering in Pekings houding
werd door de internationale pers om
schreven als „Ping-pong-diplomatie"
Hoogtepunt van de reis die de Ameri
kaanse tafeltennissers maakten was
een ontvangst door premier Tsjoe En-
lai op 14 april. Op dezelfde dag
maakte Washington de opheffing van
het handels-embargo tegen China ta
kend. Vorige week tenslotte stelde
Nixon de invoerbepalingen voor Chi-
na gelijk met die voor de andere
communistische landen.
Verrassing
Overigens is het besluit van Nixon
Peking te bezoeken een van de
grootste internationale verrassingen
die hij in zijn twee en een halfjarige
regeringsperiode zijn land en de we
reld geboden heeft. Al had hij dan
zelf herhaaldelijk laten horen graag
eens China te bezoeken, niemand in
Washington had er tot nu toe serieus
rekening mee gehouden dat een der
gelijk bezoek mogelijk was zolang de
diepe meningsverschillen tussen Chi
na en de Verenigde Staten blijven
bestaan.
Voor Amerika is Nixons reis naar
Peking een ontwikkeling die weinige
jaren geleden nog volledig ondenk
baar was. Juist in de tijd dat Nixon
als de jongste vice-president in de
Amerikaanse geschiedenis onder
Eisenhower op het politieke toneel
verscheen was communistisch-China
het grote taboe van de Amerikaanse
politiek, dat niemand mocht aanra
ken.
Johnson
President Kennedy ondernam aan
het begin van zijn ambtsperiode eni
ge schuchtere pogingen de verhou
ding met China te normaliseren.
Maar met het Amerikaanse Congres
en de publieke opinie in zijn rug
hield hij er gauw mee op. Zijn opvol
ger Lyndon Johnson was te diep in
het conflict in Vietnam verstrikt ge
raakt dan dat hij nog tijd had serieus
te denken aan een andere houding
ten opzichte van China.
Nixon ondernam zijn poging tot
een direct gesprek met Peking te ko
men op een tijdstip waarop hij enkele
uiterst moeilijke onderhandelingen
met de Sowjet-Unie voert. In Helsin
ki is juist de volgende ronde van de
Russische-Amerikaanse besprekingen
over een beperking van de kernbe
wapening begonnen waarvan Nixon
hoopt dat er een overeenkomst over
de raketafweersysternen kan worden
bereikt.
Berlijn
In Berlijn zijn de ambassadeursbe
sprekingen over een nieuwe regeling
voor Berlijn, die van groot belang
zijn voor de toekomstige ontwikke
ling van Europa, net een kritieke fase
ingetreden. Bovendien beginnen er
Oost-West-onderhandelingen te da
gen over een wederzijdse troepenver
mindering in Europa.
Welke uitwerking Nixons diploma
tie tegenover Peking zal hebben op
de Russische leiders en hun politiek,
blijft mogelijkerwijs het belangrijk
ste probleem van de komende maan
den, temeer daar Nixon een topge-
sprek met de leiding in het Kremlin
voorlopig heeft afgewezen met het
argument dat een dergelijk gesprek
dan pas nuttig kan zijn als er gunsti
ge vooruitzichten zijn geschapen.
Vietnam
Een centraal punt bij Nixons over
wegingen is ongetwijfeld het Viet
nam-conflict geweest, dat hij op de
een of andere manier zal moeten
beëindigen of tenminste kleiner ma
ken wil hij de hoop behouden op een
herverkiezing in november 1972.
In Washington is men er al lang
goed van doordrongen dat een werke
lijke vredesregeling voor Vietnam
niet mogelijk is zonder deelname van
de Chinese Volksrepubliek. Toevallig
zijn er de laatste dagen aanwijzingen
gekomen dat de Chinezen, na hun
langdurige politiek van isolering,
weer grotere belangstelling hebben
gekregen voor een oplossing van het
Vietnam-conflict en voor een confe
rentie over Indo-China zoals die van
1954 in Genève.
Parijs
Of het bezoek van Nixon aan Pe
king een directe invloed zal hebben
op de Parijse vredesbesprekingen
blijft de vraag. E\ Amerikaanse re
gering zit nu met het jongste vredes
voorstel van de Viet Cong waarin
voor de eerste keer de terugtrekking
van de Amerikaanse troepen verbon
den is aan de vrijlating door Hanoi
van alle krijgsgevangenen.
De Amerikaanse publieke opinie
wil Nixon onder druk zetten en hou
den om een termijn voor terugtrek
king vast te stellen opdat de krijgs
gevangenen kunnen worden vrijgela
ten. Open blijft ook de vraag welke
uitwerking Nixons nieuwe stap zal
hebben op de discussies over toelating
van China tot de Verenigde Naties.
Mao, de Chinese leider
Amerikaanse deskundigen zijn
al maandenlang bezig te bepalen
welke houding Washington
straks moet innemen als de dii-
cussies tijdens de vergadering
van de Verenigde Naties losbar
sten. Na de aankondiging van
Nixons reis valt er nauwelijks
nog op te rekenen dat hij zich
nog langer actief tegen toelating
kan opstellen.
stelij
i or JL
WASHINGTON (UPI, Reuter, AP) De reis van Henry Kis-
ger naar Peking is één van de best bewaarde geheimen uit de
aerikaanse diplomatie. Zijn geheime bezoek aan de Chinese hoofd-
d vond plaats, terwijl officieel gemeld werd dat Nixons adviseur
t van zijn maag had iets wat buitenlandse reizigers in India
entutk overkomt en daarom een „werkvakantie" had genomen.
ikani,
linger kwam verleden week
lerdag aan in Pakistan voor be-
lingen met president Jahja Khan
igeringsleiders. De pers vermoed-
liets, toen een „lichte ongesteld-
bekend werd gemaakt. Het di-
dat Kissinger met Khan die avond
dien i hebben, werd geannuleerd en
De afeld werd dat hij voor rust ver-
ekenken was naar de bergplaats Na-
jali, ruim 80 km van Rawalpindi,
iterdags zou hij weer terugkeren
hoofdstad, maar later werd be-
p,J gemaakt dat dat pas 's zondags
gebeuren.
nerdaad verscheen Kissinger
jndags weer in Rawalpindi voor
lunch met president Khan. Maar
laats van uit te nisten in de ber-
jj nam de adviseur een vliegtuig
TPakistaans of een Chinees) naar
sjng. Pakistan is een van de weini-
ïjanden, die een geregelde lucht-
idienst op China hebben. Vrij-
ivond was Kissinger in Peking,
l km verwijderd van de plaats,
Tvan gezegd was dat hij zou zijn.
werd ontvangen door premier
En-lai, tijdens een bezoek dat
jveel groter betekenis heeft dan
usfgelopen bezoek van Amerikaan-
afeltenners aan China. Kissin-
Lverd begeleid door leden van de
r ikaanse geheime dienst.
'Tste geheimzinnigheid over zijn
jnaar China duurde voort, tot
i voor de televisie zijn verras-
p bekendmaking deed.
t^Lpsinger is een hoogleraar van de
de Harvard-universileit; een
(zei, die zich dikwijls met veel
in het nachtleven van Wash-
cht fa stort, vergezeld door film-ster-
n 9uit Hollywood. Zij die hem
van I
:lpka
goed -kennen, zeggen dat hij onge
twijfeld het grootste plezier zal heb
ben, over hoe hij de gehele perswe
reld voor de gek heeft kunnen hou
den en zijn reis naar Peking heeft
kunnen maken, zonder dat ook maar
iemand daar iets van vermoedde.
POSITIE
De rol van Kissinger als belang
rijkste adviseur van president Nixon
heeft onlangs tot controversen gèleid.
Senator Stuart Symington verklaarde
begin dit jaar dat William Rogers, de
minister van buitenlandse zaken, op
cocktailparties in Washington uitgela
chen werd. omdat Kissinger „in alles,
behalve de titel" wordt beschouwd
als de minister van buitenlandse za
ken. Hoewei dit een venijnige ont
kenning van het Witte Huis uitlokte,
werken Nixon en Kissinger van het
begin af steeds bijzonder nauw sa-
Vermoed wordt dat door hem in
derdaad de Amerikaanse buitenland
se politiek gemaakt wordt, in samen
werking met Nixon. Het feit, dat hij
werd uitgekozen om de delikate mis
sie naar Peking te volbrengen, zal de
ze vermoedens alleen maar verster
ken. Overigens werkte de in Duits
land geboren adviseur ook al onder
de presidenten Eisenhower. Kennedy
en Johnson.
HARLINGEN Bij een verkeers
ongeval op de kop van de afsluitdijk
is de 34-jarige mevrouw Wittebrood
uit Zaandam om het leven gekomen.
Haar 35-jarige man J J Wittebrood
werd met een schedelbasisfractuur
overgebracht naar het ziekenhuis te
Groningen. Hij verkeert in levensge
vaar.
Een invasie van de aarde door een
vliegende schotel van een ander zon
nestelsel? Het lijkt er veel op, maar
deze schijf met negen meter doorsnee
is bestemd voor de bedekking van de
veiligheidsmantel van een atoom-
energie-centrale in Brunsbüttel en
wordt daarheen vervoerd op een
speciale vrachtwagen.
EMMEN De 17-jarige N Lubbers
uit Nieuw Amsterdam is donderdag
avond in Emmen bij een verkeerson
geluk om het leven gekomen.
OIRSBEEK In een ziekenhuis te
Brunssum is vrijdagmiddag overleden
de 58-jarige heer J. A. Bex, caféhou
der in Oirsbeek, die enkele uren te
voren met zijn bromfiets door een
personenauto was aangereden.
DOMBURG De 60-jarige Duitse
badgast H. F. O. Hoffmeister uit Hul-
mersbach is vrijdagmiddag tijdens
het baden in zee bij Domburg ver
dronken De heer Hoffmeister, die
met zijn echtgenote in zee .zwom,
werd waarschijnlijk door de hoge
golfslag verrast.
DEN HAAG De regering heeft de voorzitters van de centrale
organisaties van werkgevers in het midden- en kleinbedrijf en de
landbouw uitgenodigd voor een (volgende week woensdag te hou
den) algemeen oriënterend gesprek op het Catshuis.
Afgelopen dinsdag had een aantal
ministers onder leiding van minister
president mr. B. W. Biesheuvel al een
dergelijk gesprek met de voorzitters
der drie vakcentrales en (afzonder
lijk) met die van de centrale werk
geversverbonden.
In kringen van de middenstands
organisaties heeft men zich aanvan
kelijk enigszins boos gemaakt over
het feit dat midden- en kleinbedrijf
SJ
1RICH
:n
EN
ie
INI*
Rózend was ik! Driemaal in
twintig minuten hielden ze mij
aan: papieren zien!
Maar de volgende morgen
om acht uur hoorde ik in het
nieuws, dat de politie jacht had
gemaakt op een man, die een
oude.alleenwonende boer voor
diens spaargeld de hersens
had ingeslagen.
En ze hadden de dader nog
te pakken gekregen óókl
en de landbouw niet tegelijkertijd
waren uitgenodigd. De vrees bestond
namelijk dat buiten hen om (zoals
in het verleden wel eens gebeurd is)
met de vakcentrales en de indus
triële werkgevers principe-afspraken
zouden worden gemaakt over zaken
die ook voor de andere bedrijfssec
toren van betekenis zijn. De voor
zitter van het Koninklijk Verbond
van Ondernemers in het midden- en
kleinbedrijf, de heer P. G. van der
Weele, zou volgens enkele persbe
richten zelfs hebben overwogen de
uitnodiging van de regering niet te
aanvaarden.
„Zowel minister Langman (econo
mische zaken) als minister Boersma
(sociale zaken) hebben mij echter uit
drukkelijk verzekerd dat er slechts
sprake is van oriënterende gesprek
ken en dat er geen ingrijpende beslis
singen vallen zonder overleg met alle
betrokken sociale partners in het be
drijfsleven", zo zei ons de heer H. de
Mooij, voorzitter van het Nederlands
Christelijk Ondernemersverbond in het
midden - en kleinbedrijf. „Er is voor
mij dan ook geen enkele reden om de
uitnodiging van de regering niet te
aanvaarden, integendeel, er zijn wel
een paar heel belangrijke zaken te
bespreken, met name op het gebied
van het prijsbeleid". Minister Lang
man heeft verklaard te hopen dat er
nog voor het gesprek van woensdag
een staatssecretaris benoemd zal zijn
die zich speciaal gaat belasten met de
problematiek van het midden- en
kleinbedrijf.
PEKING Een Hongaarse
correspondent in Peking heeft
gisteren geschreven, dat een
overeenkomst tussen China en
Amerika over Formosa „niet zo
uiterst moeilijk schijnt te zijn als
tot nu toe werd aangenomen".
De correspondent, Denes Baracs
van het Hongaarse Nieuwsagent
schap, verneemt van 'waapemers in
Peking', dat Nixon als prijs voor zijn
invitatie zal moeten betalen met het
verwijderen van de obstakels voor
China's toetreding tot de VN. het
voortgaan met de troepenterugtrek
king uit Vietnam en de Chinese be
langen in Azië niet dwars te zitten.
„Zodoende zijn Nixons handen in
de komende periode gebonden,"
schrijft Baracs, een goed geïnfor
meerd journalist. „Van Chinese zijde
is het duidelijk dat de uitnod:ging
aan Nixon een radicale omwenteling
in de buitenlandse politiek betekent.
Voor de eerste maal heeft het de mo
gelijkheid van een Chinees-Ameri
kaanse modus-vivendi in Azië binnen
het bereik gebracht".
FORMOSA
Baracs merkt op, dat premier Tsjoe
En-lai onlangs tegen Amerikaanse
journalisten zei, dat de opheffing van
de Amerikaanse bescherming van
Formosa een voorwaarde vooraf voor
een normalisering van de betrekkin
gen was.
„Maar vandaag", zo vervolgt hij,
„schijnt een andere oplossing, die
beide partijen bevredigt in ieder
geval op gorte termijn niet zo ui
terst moeilijk bereikbaar te zijn, als
tot nu toe."
VERW ACHTING
Volgens waarnemers in Peking wr-
wacht China, zonder dat er voor
waarden zijn gesteld, dat de Verenig
de Staten geen obstakels plaatsen in
de weg naar het herstel van China's
rechten in de Verenigde Naties deze
herfst, dat ze niet het tempo van de
troepen verminderingen uit Vietnam
vertragen en, in het algemeen, nat ze
geen enkele uitdagende stap onderne
men tegen de Chinese buitenlandse
bedoelingen in Azië en andere delen
van de wereld, zoals bijvoorbeeld de
putch van verleden jaar in Cambodja
en de Laotiaanse invasie van afgelo
pen februari."
Volgens Baracs weet president
Nixon dit ongetwijfeld er zijn aan
vaarding van de uitnodiging betekent,
dat .Washington reeds zijn nieuwe
politiek voor Azië", die gebaseerd is
op de normalisering van de betrek
kingen met China, gestalte heeft ge
geven".
HANOI
In de communistische wereld is bet
nieuws óver het algemeen ontvangen
zonder commentaar. China's bondge
noten, Noord-Vietnam en Noord-Ko
rea bewaarden de stilte. Ongetwijfeld
worden de ontwikkelingen gespannen
en met argwaan gevolgd door Hanoi.
Ook de Sowjetunic heeft nog niets
gezegd over de komende reis, hoewel
weinig gebeurtenissen in de afgelopen
jaren zo belangrijk hebben kunnen
zijn voor de Russische leiders als de
ze. In het Kremlin zal ongetwijfeld
vermoed worden, dat de nieuwe poli
tiek tussen Peking en Washington
wordt ingegeven door anti-Sowjetge-
voelens.
BASEBALL
Hongarije, Moskous bondgenoot,
had gisteren wel al een commentaar.
Het partijdagblad Esti Hirlap meende
dat de reis „nog meer moeilijkheden
in de wereldpolitiek kan veroorza
ken'. „Het is geen ping-pong-spelle
tje meer, maar een baseball-wed-
strijd', schreef het blad.
AMSTERDAM Het huidige auto
park in Nederland vormt, mede dank
zij de geografische gesteldheid en
meteorologische gesteldheid van ons
land, geen bedreiging voor de gezond
heid. Dat is de conclusie van een arti
kel in het RAI-orgaan van deze jveek.
Voorts wordt wel gezegd, dat het
gewenst is om verdere emissie van
koolmonoxyde en, zij het in Neder
land van minder betekenis, van kool
waterstoffen te beperken om ook in
de toekomst geen schade te doen ont
staan. In de E.E.G. zijn wat dat be
treft al richtlijnen opgesteld om die
beperkingen te verwezenlijken.
Ze treden op 1 oktober a.s. in wer
king in Frankrijk en West-Duitsland,
terwijl ook in ons land deze richtlijn
van toepassing zal worden. De uit
breiding van het autopark zal de oe-
reikte vermindering van schadelijke
emissies op de duur compenseren.
Daarom is verscherping van de eisen
in de toekomst te verwachten.
