„Wurger van Delft"
hoort TBR eisen
ZIER
HORECA-CONCERN VAN
DER VALK „TEELT"
EIGEN VEE EN VLEES
V
Maatschappij moet ziekte aanvaarden
Plaatsing in
inrichting
biedt
voldoende
garantie
ZATERDAG 26 JUNI 1971
•n.re EN HAAG Ontslag van
tsvervolging, onvoorwaarde-
terbeschikkingstelling
de regering en plaatsing
CMei en inrichting eiste de offi-
Nleu van justitie, mr. J. Wes.-el,
reüaö c'e 26-jarige Hans C. K.
i )elft, de man die onder de
10 „Meneer X'' Delft enkele
eesd 1(len lang in een wurgende
30 tgreep hield.
nst.J
8 tin eis, waaraan een uitvoerige be-
£ling van het psychiatrisch rap-
vooraf gaat om hem begrijpelijk
iken voor de maatschappij die
ds beschermd moet worden tegen
die -zoals de president van
chtbank, prof. W. r. C. van Hat-
op%et uitdrukt „hoogst gevaar-
hrf gebleken",
eiden
ds ird en poging tot moord zijn de
te supermarktverkoper ten laste
self1- Moord op de pas getrouwde,
isse. -ige Ada Lansbergen-Hölscher
ds 1 november en poging tot moord
SÖS! 22-jarige Marijke van Staaije-
arlas op 4 januari. De officier
doodslag en poging tot moord
Een. Hij gaat er zeker vanuit dat
verlfchte op de noodlottige ogenblik-
>rn jet toerekeningsvatbaar was.
,Ve jf. J. Kloek van de psychiatri-
r ze observatiekliniek in Utrecht,
astra Hans is geweest stelt dat het
ïóndi ron|Jer 's dat de ziekelijke gees-
soie ;teldheid van deze man niet eer-
ndijk an het licht is gekomen. Hij
hier op een familie-pathologie
la), 'ij zwaar is.
10 ds
kind is Hans opgegroeid met
^E' loeder die zwaar ziek was. Hier-
heeft zich een brok vijandschap
kkeld tegenover de moederfi-
9 in de eerste plaats en tegenóver
lder en de stiefmoeder, die de
astige en onduidelijk gestructu-
kinderen uit het eerste huwe-
baar man moeilijk kon ac-
and.jren, in de tweede plaats.
alle sterke verhalen, die hij po-
™ik Bn kranten vertelde, zie ik een
oord ijzing hoe graag hij in de be-
derdftelling wilde staan. Hoe graag
wilde hebben van zijn
jpiens en hoeveel behoefte hij
meeqan eclatante successen", zo stelt
Kloek. „Telkens echter gebeur-
ir weer dingen, die hem deden
dat hij toch maar een ge-
ftö mannetje wasl"
T.r^pmt daarbij de angst die hij voc-
Jonfelij'ke krankzinnigheid had. Zo
zelfs dat hij radeloos wordt als
Rijn
esdic""
Is W:
kinderen deze erfelijke belasting kon
den dragen. Bovendien kreeg hij op
dat moment het probleem te verwer
ken. dat hij de genegenheid van zijn
vrouw voor de tweede keer zou moe
ten delen met een kind. Dat, terwijl
hij nog steeds wil inhalen wat hij in
zijn eigen jeugd sterk heeft gemist:
liefde en aandacht."
Toch ziet prof. Kloek in de moord
op Ada Lansbergen een onbewuste
„wraakoefening" voor de inbraak.
Zelf zegt Hans hierover: „Ik dacht
wat kan het mij ook schelen, ik ga
ook op pad. Geen ogenblik ben ik
echter van plan geweest een vrouw te
doden. Ik heb altijd mensen willen
helpen."
De angst voor erfelijke ziekte woog
zo zwaar, dat Hans meermalen een
psychiater om opname in een inrich
ting heeft gesmeekt. Vanaf zijn acht
tiende jaar is hij onder behandeling
geweest en in 1965 werd hij opgeno
men in verband met een poging tot
zelfmoord. „De drang om anderen te
vernietigen en zichzelf ligt vrij dicht
bij elkaar bij hem", verklaart prof.
Kloek
Op de 24ste november zag Hans
Ada afscheid nemen van haar man,
die naar zijn werk ging. Tegen zijn
vrouw verklaarde hij een band van
zijn brommer te moeten plakken en
nam daarvoor zelfs een emmer water
mee naar de kelder. Hij ging naar de
flat aan de £>apsouwselaan en gaf
zich uit voor enquêteur.
Eenmaal binnen, wilde hij van Ada
geld hebben. Daarna heeft hij haar
een aantal glazen jenever laten drin
ken, zodat zij zich het feit niet zou
herinneren." Op het - laatste moment
echter raakte Hans in pahiek dat zij
later toch naar de politie zou gaan en
wurgde haar.
CORRESPONDENTIE
Na de ontdekking van de gruwelij
ke moord volgden de uitgebreide cor
respondentie en vele telefoontjes met
de redaktie van de Delftse Courant.
In december eiste hij 20.000 als
smartegeld voor de weduwnaar van
Ada Lansbergen. Zoniet, dan zou een
tweede moord volgen. Delft hield zijn
adem in. Hans verklaart echter ter
zitting, dat hij met die tweede moord
alleen zichzelf heeft bedoeld.
Toch ging hij op 4 januari met de
bedoeling de eerste de beste vrouw te
vermoorden naar de flat aan de Dc-
bussylaan. „Ik dwaalde maar wal
rond, wilde mezelf van het leven be
roven, maar wist niet goed hoe ik dat
zou doen", zo zegt hij. „Ik wilde van
de flat afspringen."
Tegenover Marijke gebruikte hij de
smoes dat hij een benedenbuurman
was en last had van lekkage van de
verwarming. Marijke, die het niet erg
vertrouwde, wilde de verwarming
wel controleren, maar sloot de deur.
Toch wist Hans binnen te komen,
waarop Marijke begon te gillen.
In een paniekreactie probeerde hij
de jonge vrouw de mond te snoeren
door zijn hand erin te stoppen. Deze
manier van „kalmeren" is voor de
president aanleiding uitgebreide vra
gen te stellen over de EHBO-cursus,
die Hans volgde en waar het onder
werp ademhaling ook verstikking
is behandeld Hans verklaart ad-
rem: „Wurging niet"
VISIOENEN
Na zijn arrestatie op 5 januari leg
de lians diverse tegenstrijdige ver
klaringen af. Ook stuurde hij brieven
aan de officier met de mededeling dat
hij ook verantwoordelijk zou zijn ge
weest voor de moord op de Ameri
kaanse militair in Amsterdam en op
de Rotterdamse taxi-chauffeur ..Kap-
pie" Dijksman. Een uitgebreid onder
zoek in Amsterdam en Rotterdam
heeft echter uitgewezen dat hij deze
moorden onmogelijk kan hebben ge
pleegd.
Hans zegt hierover: „Het waren vi
sioenen die ik kreeg, ik was er van
overtuigd dat ik die moorden ook had
gepleegd. „Prof. Kloek wil liever het
woord „verzinsels" gebruiken. De
president noemt het „een ziekelijke
behoefte om in de publiciteit te ko
men." En daarbij doelt hij ook op de
brief die Hans vorige week naar de
Telegraaf stuurde met de mededeling
dat hij onder invloed van drugs de
moord op Ada Lansbergen had be
gaan.
„Zonder meer zouden vele psychia
ters Hans ontoerekeningsvatbaar
hebben verklaard", stelt prof. Kloek.
„Ik ben daar altijd erg voorzichtig
mee. Achteraf heb ik me afgevraagd
of we de knoop niet beter hadden
kunnen doorhakken."
De president gaat er vanuit dat
men toch moeilijk kan aannemen dat
Hans op de bewuste momenten in
vrijheid zijn wil kon bepalen en
spreekt over een ernstige toestand
van bewustzijnsvernauwing. Prof.
Kloek haakt hierop in met de mede
deling dat Hans ernstig geestesziek is
en dat dan de twijfel rijst in hoever
re zo'n man schuldig is en hij boete
moet doen.
GARANTIE
„De gewone mens accepteert dit
moeilijk en kan nauwelijks aanvaar
den dat hij ziek is. Men moet echter
niet vergeten dat er inrichtingen zijn,
waar een bijzonder streng regiem
heerst en waar men gewend is aan
schijnaanpassingen".
„Een lange behandeling is noodza
kelijk en biedt meer dan voldoende
garantie voor beveiliging van de
maatschappij. De openbare opinie
hoeft zich hier niet ongerust over te
maken. Het is echter volkomen in
adequaat als deze man in de gevan
genis wordt gebracht."
Hans, die erg dankbaar is voor
de begeleiding die hij nu einde
lijk zal krijgen, zegt in zijn laat
ste woord: „Ik wil graag mijn
excuses aanbieden voor het leed
dat ik in Delft heb veroorzaakt."
(Door Henk Kamies)
LEIDERDORP „Zeker ie
dere week gaat er één koe naar
de slachterij. Meestal echter
twee. Maar daar kunnen wij
(nog) niet aan voldoen, zodat er
één wordt gekocht. De varkens
gaan naar de vleesfabriek van
Scholten in Hazerswoude. Want
wat moeten wij met zoveel spek
doen? De koeien gaan naar on
ze eigen slagerij in Zoeterwoude.
Hier worden ze ook uitgebeend
en in porties gesneden."
De heer Witjes (27 jaar- is er trots
op bedrijfsleider te zijn van één van
de meest moderne veehouderijen in
ons land. Aan de Achthovenerweg
egstgH november wordt Nederland opge-
door de gruwelijke moord op een
vrouw. Vijf minuten hoort njen het
lolt, tien minuten leest men het in de
n 5 in. Daarna is vrijwel iedereen het
ten zoals zoveel wat niet in de
omgeving gebeurd tot enkele
later de eerste berichten van de
>an de „wurger van Delft" (alias
X") verschijnen,
leeft in een wurgende angstgreep,
durven nauwelijks meer de deur
open te doen als
zij alleen thuis
zijn. De „wurger"
dreigt opnieuw
toe te slaan. Via
de televisie wordt
een bandopname
van de stem van
„Meneer X" uit
gezonden wat
ccnbiijen tips oplevert. Zeker is hel
EN sis van de moderne communicatie-
jorpsfen gebruik wordt gemaakt. Mits
19 dslgmotioneerd.
en 1
lijk: lag heeft de zaak van Hans K., die
jiinela historie onvermijdelijk als de
ven ir van Delft" zal ingaan, voor de
Is Del rechtbank gediend. Uitstekend
Kt: 8-lp aanwijzing van de president het
EEN ltrisc^ rapport behandeld. Geen
want duidelijk zag hij de vragen,
lenzeggenlijk bij het Nederlandse
iden rijzen, zodra men zou horen
ilag van rechtsvervolging werd
in dit geval betekent dit niet dat
se wurger zonder meer vrij uit
liet voor niets verzocht de officier
itbank te gelasten dat Hans K. in
ichting zou worden opgenomen,
ir een even goede beveiliging van
D itschappij betekent als celstraf,
nljdwniemand vergeten hoezeer dit
len tegen emotionele gevoelens
1 faal< en ..straffen" indruist dat
ds' bk hier te maken heeft met een
dienten mens, die volgens Christelijke
antènlen even*eer recht heeft op mee-
Dejen vergeving als ieder ander.
Jr omdat het uitvoerig en zeer
.[Jurig psychiatrisch rapport heeft
~izen, dat Hans K„ ziek is, een
ziekte zelfs. Meer dan „straf"
t hij ondanks het leed dat hij
iroorzaakt een goede behan-
30 dsizodat hij ooit genezen in de maat-
j zal kunnen terugkeren.
WASSENAAR Langs de
rijksstraatweg halverwege Den
Haag en Leiden ligt tussen het
groen verscholen het dierenpark
Wassenaar. Uniek gelegen in een
prachtige omgeving bevindt zich
een mogelijkheid tot ongekende
recreatie. Ondanks de vele plus
punten aan de situering verbon
den. stapelen zich boven deze
grootse vogel- en dierencollectie
donkere wolken samen. Het die
renpark Wassenaarprivé-bezit
van de familie Louwman ver
keert in grote financiële zorgen,
zoals zovele dierenparken in Ne
derland. Een verzoek aan de ge
meente Wassenaar om vrijstelling
van de vermakelijkheidsbelasting
(±60 mille per jaar) werd afge
wezen. Wel werd een subsidie
van f15.000 verleend en toege
zegd. dat er nog naar andere
mogelijkheden gezocht zal
worden.
Dc financiële problemen zijn de
laatste jaren enorm toegenomen, om
dat men de kostenstijgingen heeft
aanvaard en vanuit sociaal-culturele
overwegingen niet tot een kostendek
kende tariefsverhoging is overgegaan.
Dit resulteerde eehter in een jaarlijks
tekort van ruim 75 mille, wat door dc
familie zelf werd aangezuiverd. De
tuin, die uit een liefhebberij is ont
staan en in 1937 voor het publiek
werd geopend, heeft een grote plaats
in de familie Louwman ingenomen.
En niet alleen in deze familie. Ook
van buiten af komen giften en lega
ten ten bate van het dierenpark,
„maar financiële hulp. hetzij van rijk
of provincie is noodzakelijk", aldus
directeur J. J. W. Louwman. Binnen
kort zal door het park een memoran
dum uitgebracht worden over de hui
dige noodsituatie en mogelijke oplos
singen hiervoor.
Ruim 300.000 bezoekers stromen
jaarlijks door de poorten van het die
renpark, dat in het totaal 25 hectare
beslaat, waarvan 15 hectare toegan
kelijk voor publiek. In 600 verblijven
zitten, lopen of vliegen ongeveer 4000
dieren Dankzij de unieke
ligging te midden van de bossen
krijgt de bezoeker een betere kijk op
de dieren m hun natuurlijke staat
dan in parken, waar beton en asfalt
de boventoon voeren.
„De bestudering van dieren in ge
vangenschap heeft interessante resul
taten opgeleverd." aldus dc heer
Louwman. „Het is gebleken bijvoor
beeld. dat tropische dieren in een die
rentuin in een gematigd klimaat zich
zeer snel aan het koudere weer kun
nen aanpassen. Meestal hebben deze
dieren binnen twee jaar een veel dik
kere vacht gekregen, terwijl het ook
opvallend is hoe mooi zij dp sneeuw
vaak vinden,
Indien het even mogelijk is, laten
wij de dieren 's winters ook buiten
komen, want uit ervaring bleek dal
het opgesloten laten zitten in ver
warmde winterhokken voor de dieren
schadelijker was dan hen gewoon
buiten te laten lopen. Bij observatie
is ook gebleken, dat verschillende
dieren, die in gevangenschap zijn ge
boren of daar lange tijd in verkeren
in kleur of tekening kunnen verande
ren.
„Het bezwaar van veel mensen te
gen het opsluiten in niet al te grote
kooien is gezien de uitkomsten van
onderzoekingen niet geheel gegrond."
De heer Louwman vertelt, dat dier
psychologen ontdekt hebben, dat de
dieren zich in een kleine kooi be
schermd voelen, terwijl een groot
verblijf hen vaak onrustig maakt.
Daarnaast kennen bijna alle dieren
een afbakening van hun territorium
waarin zij leven en jagen. De grootte)
van dit gebied blijkt in het wild ab
soluut afhankelijk te zijn van de
De liefde voor dieren van direc
teur Louwman is even groot als die
van zijn vrouw. Verstoten dieren
vinden in het huis van de familie
de bescherming en verzorging die
zij nodig hebben. Momenteel heeft
mevrouw Louwman vier panters
fzes weken oud) en twee tijgers van
tien weken. Op de foto mevrouw
Louwman met deze laatsten. Links
Midas en rechts Mona, heftig in
verzet.
voedselopbrengst van dat stuk grond.
„In Schotland heeft men proeven
gedaan met sneeuwhoenders. die in
een streek met een zeer schrale bo
dem werden uitgezet. De territoria
van de hoenders werden op een kaart
ingetekend, zodat er een soorj dam
bord met allerlei vakken ontstond.
Verschillende vakken werden toen
met kunstmest bewerkt, waardoor de
bodemopbrengst omhoog ging. Bij een
tweede onderzoek bleken in de be
meste territoria het aantal hoender
paren van één tot drie of meer te zijn
gestegen." Met dit voorbeeld toont de
heer Louwman aan, dat een dier in een
kooi bij voldoende hoeveelheid voed
sel lang niet zoveel ruimte nodig
heeft als in het wild. Voldoende
voedsel voor alle dieren en vogels be
tekent echter voor het Wassenaars
dierenpark een bedrag van 1000 tot
1500 per dag!
De grote verscheidenheid van die
ren in een dierenpark is een eerste
vereiste om publiek te trekken. Maar
ieder park heeft zo zijn eigen specia
liteiten. Ook zeldzame exemplaren
zijn natuurlijk altijd welkom. Zo is
dit dierenpark trots op een ottercivet
(enig in de wereld in gevangenschap
en enig exemplaar dat levend is
waargenomen) en een nevelpanter uit
Indonesië. Ook de aanschafkosten van
dieren zyn niet te onderschatten. Een
van de goedkoopste dieren is" de
leeuw 1000 - ƒ1500), maar een tijger
kost al gauw zo'n 5 mille, terwijl voor
de zeldzame nevelpanter ruim 15000
neergeteld moest worden.
Door met biologen, jachtopzieners
en regeringen van allerlei landen Ie
corresponderen blijft men op de
hoogte van zeldzame dieren, die ge
vangen zijn. De heer Louwman be
treurt, dat uit het land van herkomst
gesmokkelde dieren in Nederland
verhandeld mogen worden, zelfs de
handel in beschermde dieren is hier
nog niet aan banden gelegd. De,offi
ciële dierentuinen (plm. 550 over ge
heel de wereld) hebben onderling een
3fspraak om geen beschermde dieren
te kopen, tenzij de dieren in hun oor
spronkelijk woongebied niet meer
kunnen verblijven. Hiertegenover
zetten de parken ook vaak in de die
rentuinen gefokte zeldzame dieren uit
in gebieden, waar dit mogelijk is. Zo
is nog niet zo lang geleden in Polen
een aantal wisenten uitgezet, die
daar lang geleden waren uitgestor
ven.
Het dierenpark Wassenaar doet ook
aan het uitzetten van vogels en ande
re dieren mee. Twaalf in het park
gekweekte torenvalken zijn enige tijd
geleden uitgezet achter het park.
Slechts van twee is gebleken, dat de
vogels het niet overleefd hebben. De
vogels werden eerst op de plaats van
vrijlating in een kooi gezet. Na enke
le weken mochten de valken eruit,
maar keerden steeds weer terug naar
het voer in de kooi, net zolang todat
zij zelf een prooi hadden gevangen.
Vanaf dat moment konden zij voor
zichzelf zorgen.
Op dit moment zit een torenvalk
weer op 5 eieren te broeden, wat in
Gevangenschap eerst niet gemakke
lijk ging. Vooral dc vorm en de maat
van de broedkastjes heeft heel wat
problemen opgeleverd. „In feite heb
ben de torenvalken zelf uitgezocht,
welk nestkastje zij het beste vonden,''
aldus de heer Louwman.
Het fokken van dieren geeft ook
heel wat moeilijkheden. Vaak is er
van een zeldzaam soort dier of vogel
slechts een mannetje of vrouwtje in
een bepaalde dierentuin, terwijl een
ander park het voor paarvorming
aanvullend exemplaar bezit. Hoe
wel het nog niet veel voorkomt,
wordt dan weieens het mannetje voor
een t-ijd uitgeleend aan de dierentuin,
die in het bezit is van het vrouwtje.
Op deze wijze zal binnenkort een
dwerggoudnek-ara. waarvan Wasse-
41a, zwaait hij de scepter van het
enige veeteeltbedrijf van het Van der
Valk-concern. De familie Van der
Valk, is een begrip in dc horeca-we-
reld. Men heeft zestien restaurants n
exploitatie, onder meer in Alphen
(Vogelpark Avifauna), Voorschoten,
Sassenheim, Wassenaar, Hillegers-
berg, Kinderdijk en elders in ons
land en België.
Het was destijds M. van der Valk,
inmiddels overleden, die voor Je aar
digheid met een boerderij begon „Ik
begon in Stompwijk". aldus Witjes-
„maar het bedrijf moest weg om
plaats te maken voor een groot re
creatieplan. Ze konden de grond hier
aan de Achthovenerweg kopen en
met een eigen bouwploeg hebben wij
de gebouwen gesticht".
Het gezin Witjes woont sinds maart
naast het bedrijf; de stallen zijn on
geveer zes maanden in gebruik.
Er zijn 76 melkkoeien maar dat
zullen er binnenkort 100 worden, 35
pinken, 30 kalveren, 15 stieren, 60
schapen en 350 varkens. De ongeveer
veertig paarden hebben een onderdak
in de nog niet zo lang geleden in
gebruik genomen manege ih Alphen.
Behalve de gebouwen is er 46 ha. uit
stekend weiland.
„Het slachtvee is bestemd voor eigen
bedrijf. De melk gaat naar de fabriek-
van Menken in Wassenaar, van wie
wij al onze melkprodukten betrekken
Dat wij vlees van eigen bedrijf heb
ben, betekent dat je altijd weet dat
het goede kwaliteit is. Het vee hier
mag dan misschien geen stamboek
zijn, maar het is in ieder geval van
het allerbeste soort", zegt Witjes.
Opvallend is het dat er overwegend
roodbonte koeien rond lopen. Wij
willen uitsluitend roodbonte hebben.
Die hebben namelijk beter vlees. En
daar gaat het ons per slot van reke
ning om..."
Al die koeien lijkt een heel karwei.
Zij worden naar de voer-ligboxen ge
dreven en vandaar komen zij in dc
melkhal. De hele melkerij gaat ma
chinaal. Er kunnen acht koeien tege
lijk worden „bewerkt".
Twee uur zijn er nodig om alle
koeien te melken Daarbij komt er
geen mensenhand aan te pas. De
melk wordt automatisch in een tank
(inhoud 4000 liter) gepompt. Na het
melken verlaten de koeien de stal via
een voetbad met een ontsmettende
vloeistof. Dank zij de ver doorgevoer
de mechanisatie, kan Witjes volstaan
met nog één man personeel. Z'n vaste
knecht is ziek en heeft de „organisa
tie" voor een vervanger gezorgd in de
persoon van Wijnand den Hollander.
„Het werkt goedkoop. Afval uit
vier restaurants wordt aan dc var
kens opgevoerd. Er komt alleen wat
meel doorheen". De varkens liggen
„vet te mesten" in aparte boxen in de
enorme varkenshal van zo'n zestig bij
15 meter. Een aparte stal is ingericht
voor de stieren. Er zijn er vijftien. De
meeste stieren worden twee jaar oud:
dan gaan ze via de slachterij naar de
keuken van het restaurant.
Zo staat er nu een roodbonte stier,
die nog niet weet wat hem boven z'n
kop hangt. „Volgende week gaat ie er
aan. Omdat hij zo vervelend is. Hij is
de enige gevaarlijke stier die wij
hebben. Alleen ik kan eigenlijk bij
hem in 't hok komen", zegt Witjes,
die precies alle stieren, koeien, pin
ken en kalveren uit elkaar kent. Hij
hoeft maar even z'n ogen over de
kudde te laten gaan, om precies te
weten, welke koeien nog niet present
zijn op het appèl om te worden ge
molken.
In het weiland grazen vier van de
vijftien stieren, waarvan één al drie
jaar is. Volgens Witjes is hij een zgn.
„dikbil". „Dat zijn stieren die niet
voor de fok deugen. De slagers heb
ben ze graag, omdat het echte vlees
stieren zijn met lichte botten. Deze is
zeker vijfduizend gulden waard. Hij
is puur vlees en zo zwaar dat 'ie bij
wijze van spreken door z'n voorpoten
zakt. Geslacht en wel zit er zeker
voor 1200 pond vlees aan".
Deze stier heeft ook de langste tijd
aan de Achthovenerweg in Leider
dorp doorgebracht. Binnenkort gaat
hij voor de bijl. Witjes is trots op z'n
bedrijf. Hij volgde de lagere land
bouwschool in Bemmel en twee jaar
middelbare landbouwschool Heesrh
bij Nijmegen. Hij beschikt ook over
het melkdiploma, zowel voor machi
naal als handmelken.
Tal van zijn ideeën zijn toegepast
bij de realisering van het bedrijf. De
boerderij aan de Achthovenerweg in
Leiderdorp is één van de agrarische
bedrijven van Van der Valk. In Bra
bant heeft men nog een speciale big
gen-fokkerij. waar 130 fokzeugen
rondlopen. De varkens in Leiderdorp
zijn louter en alleen bestemd voor dc
consumptie.
Driehonderdvijftig varkens
naar er drie bezit, naar New Jersey
in Amerika, die er maar één heeft,
worden uitgeleend.
Kunstmatige inseminatie als be
vruchting, zoals bij koeien wordt toe
gepast, is nog niet erg gebruikelijk.
In Amerika worden door de dieren
tuin van San Diego proeven genomen,
„maar", zoals de heer Louwman zegt.
„die kan dat omdat de parken in
Amerika veel rijker zijn dan elders
in de wereld. Op alle produkten in
een stad wordt een soort stadsbelas
ting geheven, die ten bate is van alle
culturele activiteiten in die stad, die
rentuinen inbegrepen."
De publieke belangstelling voor dit
cultureel-rec.ceatieve project wordt
elk jaar groter. Dit verschijnsel vindt
de heer Louwman verheugend, maar
blijft bezorgd voor de toekomst van
deze dierentuin, waarop zeer zware
lasten drukken. „Vermindering van
de BTW van 12 naar 4 pet. zou al
heel wat schelen. Dit zou niet eens zo
vreemd zijn, want voor campings,
circussen en andere recreatieve be
zigheden geldt de 4 procents-regeling
wel, maar voor ons niet." Eind '68 is
de staatssecretaris van financiën ver
zocht algehele vrijstelling van de
BTW te verlenen, maar dit is het
Wassenaars dierenpark niet verleend,
in tegenstelling tot Artis en Blijdorp,
omdat Wassenaar niet tot een zoge
naamde openbare verzameling zou
horen.
