Desteuntjes' van ds. Landsman
Synode aanvaardt nota
over kindercommunie I
Herv. synode steu
Vredesberaad
VEEL LOF VOOR DISCUSSIENOTA'S OVER
IDENTITEIT EN STRUCTURELE PROBLEMEN
Nieuwe katechismus
in dertien talen
u]
Ontslag verwacht van
directeur PZEM
REROEPINGSWF"
Puzzelhoek
COMMENTAAR
Italië
Verrassin»
Een woord voor
vandaag
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal: 1. meisjesnaam, 5. Euro
peaan, 8. blaasinstrument, 10. roe. 12.
bloem. 14. houten vat, 15. ieder, 17. visje,
18. keukengerei, 20. plaats in NBr., 21.
vod, 22. gifslangetje, 24. turks bevelheb
ber. 26. lidwoord, 27. opstootje, 29. streek
op de O.-kust van Sumatra, 31. touw, 32.
geleidelijke versmalling, 33. modegek, 34.
vertragingstoestel.
Verticaal: 2. plaats in Engeland, 3.
woonboot, 4. muggelarve, 5. lof, 6. kurk, 7.
droogoven (z.n.), 9. plaats in n.Br., 11.
scheepsruimte, 13. gevoelen, 15. plaats in
Drente, 16. ketting, 18. een der Cycladen,
19. prul, 23. ten dele, 24. meisjesnaam, 25.
vroegere landvoogd, 27. snuiftabak, 28.
deel van de mond, 30. een weinig, 31. ke-
Oploasing vorige puzzel
Hor: 1. pekel, 5. lever, 10. Adam, 12. eg
ge, 13. te. 14. snaar, 17. en, 18. ank, 20. dar,
21. alt, 22. al. 24. R.D., 25. open, 26. made. 28.
el. 30. me. 32. ral, 34. aar, 36. rot, 38. ai, 39.
ester. 41e.a., 42. Aden,44. Ella.46. Namen,
47. keker.
Vert.: 1. patat, 2. eden. 3. ka, 4. Ems. 6.
eer, 7. v.g, 8. egel, 9. rente, 11. paar, 15.
n.d„ 16. ar, 19. kapel, 21. adder, 23. lelu24.
ram, 27. traan, 29. mate. 31. staar, 33. Aida,
34. as, 35. re, 37. oele, 39. ene, 40. ree, 43.
Em.,45.1Jt.
Van een onzer redacteuren
DRIEBERGEN De hervormde synode heeft
zich gistermiddag niet erg lang, maar wel intens
beziggehouden met twee door secretaris-generaal
ds. F. H. Landsman opgestelde (discussie)nota's
één over de identiteit van de hervormde kerk en
één over de strukturele vraagstukken bij de
oecumenische samenwerking van kerken.
NIJMEGEN (KNP) Het succes
van de Nederlandse (r.k.) Nieuwe
Katechismus voor volwassenen in
het buitenland blijft duren. Deze
katechismus is reeds in tien ver
schillende talen verschenen. Vorige
maand verscheen de Japanse verta
ling in een oplage van drieduizend,
die na een paar weken geheel uit
verkocht was; een nieuwe druk wordt
voorbereid. Een Sloweense en Kore
aanse versie van de Nieuwe Katechis
mus ligt bij de drukker en een Ben
gaalse vertaling is in voorbereiding.
Pater Bless S.J., verbonden aan
het Hoger Katechetisch Instituut in
Nijmegen dat de Nieuwe Katechis
mus heeft voorbereid en uitgegeven,
zegt dat met name in Duitsland
"enorm met het boek gewerkt wordt".
Tevens verwacht hij dat het boek
in Nederland meer en beter- zal
gaan functioneren dan tot nu toe.
Er was allerwegen veel lof voor de
ze verhalen, waarin ds. Landsman, es
sentiële zaken die het kerk-zijn raken
trefzeker omschrijft en duidelijk op
een rij zet. De geestelijke vader van
deze stukken had het zelf bescheiden
over een „steuntje" voor het funktio-
neren van de kerk in samenwer
kingsverbanden. maar de synodale
bespreking wees wel uit dat deze
„steuntjes" fikse bouwstenen leveren
voor verdere discussies, die dan op
haar beurt zullen moeten voeren tot
het uitstippelen van beleidslijnen.
Functies
Over de identiteitsnota hebben we
het al gehad in de krant van afgelo
pen maandag (nadruk op samenwer
king met gereformeerden), en wat het
stuk over problemen bij oecumeni
sche samenwerking betreft, daarin
heeft ds. Landsman het voorzichtig
over een verschil tussen primaire en
secundaire funkties van de kerk:
zoiets als het onderscheid tussen de
kerk als instituut en als organisme
dat de kuyperiaanse gereformeerden
kennen en welk „onderscheid de her
vormde kerk tot nu toe in beginsel
heeft afgewezen" (Landsman). Tevo
ren stelt de nota vast dat er géén
scheiding is tussen de „ambtelijke"
kerk en het kerk-zijn van de christe
nen in de samenleving.
Onherkenbaar
Waar het ds. Landsman in zijn nota
(o.a.) om gaat is dit: „Zolang geen tot
in het institutionele doorgetrokken
éénwording van de kerken heeft
plaats gevonden, is het niet wense
lijk, dat naar buiten toe de identiteit
van de kerken niet meer herkenbaar
zou zijn. omdat dan bepaalde activi
teiten niet als kerkelijke activiteiten
aankomen en het de kerk verweten
wordt dat zij op de betrokken terrei
nen zich niet laat gelden".
Ja maar, zei ds. K. A. Abelsma uit
Wateringen hierover, is het inmiddels
misschien al niet zo ver dat je moet
stellen dat het juist schadelijk is voor
de kerk in allerlei werk betrokken te
zijn, waarbij ze haar eigen gezicht
niet kan handhaven? Denk eens aan
het Ikor! Een verkeerd voorbeeld,
stelde ds Landsman vast, het Ikor
zijn wijzelf, dus... En voor het overige
moeten we niet vooruitlopen op een
beproeving, waarvoor de kerk hier
nog niet is gesteld, nl. dat ze terugge
drongen wordt tot binnen de kerk
muren.
Rechts en links
„Rechts" en „links" die elkaar
's morgens al ontmoet hadden in re
serves jegens de kindercommunie,
vonden elkaar nu in een weinig bege
rige blik in de richting van de gere
formeerden. Ds H. Binnekamp uit
Boven-Hardinxveld zou samenwer
king met gereformeerden niet zo'n
zwaar accent willen geven, die zijn
zelf nog op zoek naar hun identiteit,
en ds. A. D. H. Huysman uit De Pur-
mer zag de gereformeerden nog wel
een paar generaties lang op zichzelf
staan.
Voor 't overige keken beide predi
kanten een zeer verschillende kant uit:
ds. Binnenkamp naar de kleinere af
gescheiden kerken en ds. Huysman
naar remonstranten en doopsgezinden
die, vreesde hij, in ds. Landsman's
nota er maar een beetje bijbungelden.
Ds. J. C. H. Jörg uit Apeldoorn wil
de best mèt zijn collega Binnekamp
naar de kleinere gereformeerde kerk
genootschappen kijken, maar de grote
onderlinge verdeeldheid in die kring
zou wel bijna onoverkomelijke be
zwaren meebrengen, dacht hij. En,
vroeg hij, wat vinden de gerefor
meerden er zelf van? Zij hebben hun
historische banden met christelijke
gereformeerden enz., en wij met de
remonstranten.
Andere kerken
Prof. dr. P. J. Roscam Abbing uit
Groningen stelde deze vraag: bestaan
wij bij de gratie van het feit dat er
ook andere kerken zijn? Volwassen-
doop kennen we niet, maar iemand
die daar voor is erkennen en herken
nen wij als christen.
Zeggen we: bij ons kan dat niet,
maar zie eens, daar heb je de baptis
ten, dat is iets voor jou? Of hebben
we ruimte voor zo iemand? Want de
kerk is toch geen vereniging van een
bepaald type? Wil de hervormde kerk
dan al iets laten zien van een oecu
menisch kerktype (niet te verwarren
met: ieder z'n meug)? Aldus, vrij
Wie vluchtig kennisneemt van de jongste
Italiaanse verkiezingsuitslagen, kan met een beetje
fantasie de indruk krijgen, dat in het land van
wijlen Benito Mussolini opnieuw een fascistische
bende zich door een verblinde massa naar de
zetels van de macht laat voeren.
Ontegenzeggelijk heeft de neo-fascistische MSI
precies vijftig jaar nadat Mussolini en de zijnen
hun eerste substantiële stembuszege vierden een
hoogst opmerkelijke overwinning behaald. Vooral
in Rome en op Sicilië heeft deze partij haar tien
duizenden verslagen. Op Sicilië wist ze haar zetel
tal in het regionale parlement ruimschoots te ver
dubbelen, zag ze haar stemmenpercentage stijgen
van 7,2 bij de provinciale verkiezingen van 1970
naar 16,3, en is ze voortaan de op twee na
machtigste politieke groepering. In Rome klom
haar aandeel in de verkiezingsbuit van 11,7 naar
16,2 procent. In het algemeen boekte ze méér
electorale winst dan in de afgelopen twintig jaar
ooit door een van Italië's traditionele partijen werd
behaald.
Maar gelukkig wettigt deze meevaller voor
Mussolini's politieke erfgenamen niet de conclusie,
dat een nieuw tijdperk der zwarthemden zich aan
de horizon lijkt af te tekenen. Allereerst: de jongste
verkiezingen (voor één regionaal parlement, twee
provinciale raden en 158 gemeenteraden) waren
niet representatief voor heel Italië. Slechts een
vijfde van het electoraat ruim zeven miljoen
kiezers nam eraan deel. Van deze zeven miljoen
wonen er bijna drie miljoen op Sicilië (dat door de
verhevigde Maffia-terreur van het afgelopen jaar
extra-ontvankelijk was voor de neo-fascistische
roep om gezag en orde) en bijna twee miljoen in
Rome dat van oudsher nogal sterk naar rechts
overhelt).
Bovendien wekt de MSI niet de indruk, tegen de
Uit een mededeling van de heer Udink is ge
bleken, dat de Tweede-Kamerfracties van CHU en
KVP destijds hebben gestemd tegen een verrui
ming van de bevoegdheden van de ondernemings
raden volgens het amendement-Goudzwaard op de
wet op de ondernemingsraden, omdat anders een
conflict was ontstaan tussen de Kamermeerderheid
en het kabinet-De Jong. De twee fracties zouden
door him tegenstem een kabinetscrisis hebben
voorkomen.
Het is een verrassende mededeling van de heer
Udink. omdat minister Roolvink (Sociale Zaken)
zelf bij de behandeling van zijn wetsontwerp geen
enkele aanwijzing voor dergelijke ernstige moei
lijkheden heeft gegeven. De fractieleider van de
CHU doelde er deze week kennelijk op, dat het
amendement bij de ministers van de VVD binnen
het kabinet-De Jong op onoverkomelijke moeilijk
heden was gestuit. Maar dan had minister Rool
vink od het voorstel van zijn partijgenoot Goud
zwaard het „onaanvaardbaar" moeten laten horen.
Dat heeft hij echter niet gedaan. Hij heeft de be
slissing over het amendement aan de Kamer ge-
hitte van een echte strijd om de macht opgewassen
te zijn. Haar leider een gewezen fascistische
journalist, die in 1943, toen Mussolini een regering
in Noord-Italië vormde, een hoge baan kreeg op het
Noorditaliaanse ministerie van volkscultuur is
geen Mussolini. De meesten van zijn supporters
hebben weinig weg van de knokploegen waarmee
wijlen de Duce tegenstanders placht te intimideren.
Daarenboven ontbreekt het de MSI aan voldoende
steun in het geïndustrialiseerde noorden en blijft
ze ook in de gebieden waar ze naar verhouding
goed zit, ver beneden de sterkte die voor een
reprise van Mussolini's succes vereist is.
Maar al moeten dan de consequenties van de
neo-fascistische stembusoverwinning niet worden
overdreven, invloed op de landspolitiek heeft de
winst van de MSI met het bijbehorende verlies
van de christen-democraten natuurlijk wel. De
positie van de centrum-linkse regering-Colombo,
die zelf geen moeite had gespaard, om de ver
kiezingen een nationaal tintje te geven is er niet
sterker op geworden. Bijzonder stabiel was deze
regering toch al niet. Een verdere verzwakking
ervan kan Italië zich nauwelijks permitteren. De
recente zwenking naar rechts van het kiezerskorps
was stellig vooral een reactie op de economische
recessie, de chronische arbeidsonrust en de toe
neming van criminaliteit en politiek geweld. Deze
cumulatie van wantoestanden vergt een krachtige
democratische regering, die met taaie volharding
werkt aan de weinig spectaculaire taak, de Ita
liaanse economie centimeter voor centimeter uit
het slop te trekken. Het is voor Italië te betreuren,
dat zovelen van zijn burgers de kans daarop
hebben verkleind door hun stem te geven aan een
stel neo-fascistische druktemakers die in de waan
schijnen te verkeren, dat goed regeren zo ongeveer
hetzelfde is als het handhaven van orde en gezag.
laten.
Misschien is de minister er bij voorbaat van uit
gegaan, dat het amendement toch zou worden ver
worpen en dat het beter is, stille dingen stil te
laten. Het is, althans theoretisch, ook mogelijk dat
er binnen het kabinet niet zulke ernstige moeilijk
heden zouden zijn geweest als de heer Udink nu
heeft gesuggereerd en dat hij zijn mededeling heeft
gedaan om de tegenstem van zijn fractie achteraf
een rechtvaardiging te geven. Maar dat zou be
tekenen, dat hij het met de waarheid min of meer
op een akkoordje heeft gegooid en dat valt niet
aan te nemen.
Een feit is wel, dat er iets niet klopt. De zaak
is intussen niet meer van materieel belang, nu de
confessionele partijen zich in het informatie-over
leg gelukkig eendrachtig sterk lijken te maken
voor verwezenlijking van de gedachte van het
amendement. (De ondernemingsraden zouden tij
dig moeten worden gehoord over fusies en derge
lijke.) Maar nu de heer Udink een tipje van de
sluier heeft opgelicht, zou volledige opheldering
interessant en gewenst zijn.
weergegeven, het verhaal van de
Groningse hoogleraar
Zendingsdominee P. J Mackaay
had (zendings) voorbeelden van vér
gaande samenwerking met gerefor
meerden: weldra krijgt u het voorstel
tot het vormen van één secretariaat
voor Indonesië, vertelde hij. Prof. dr.
G. C. van Niftrik onderstreepte dat
de secundaire funkties van de kerk
uit de primaire voortvloeien, maar hij
vroeg zich af of in een tijd, waarin
het secundaire nagenoeg alle nadruk
krijgt, het niet dienstig zou zijn dat
de synode vroeg: alles goed en wel,
maar weet je ook uit welk gelóóf je
werken zijn?
zus Christus willen zijn en weten dat
er buiten Hem niets te zoeken valt.
En als we elkaar daarin vinden, is er
iets te verwachten voor een gemeen
schappelijke toekomst, hoeveel moei
lijkheden er ook nog mogen zijn.
Uit het antwoord van ds Lands
man (een bewonderenswaardig geïm
proviseerd puntgaaf betoog) nog een
enkel ding. Tot prof. Roscam Abbing-
een kerk kan niet zomaar uit de ge
schiedenis springen, dat blijft een rol
spelen, en of de hervormde kerk al
vast een afbeelding moet vormen van
de gestruktureerde éne evangelische
katholieke kerk is dat niet te pre
tentieus? De beste weg, aldus ds.
Landsman (en nu sloot hij aan bij dr.
Gilhuis) is, Christocentrisch te zijn en
dan te komen tot het avontuur van
de herkenning en vandaaruit te zoe
ken naar strukturele vormgeving.
„EU
»tic
he
1 De bekendste zin uit de profetieën van Jeremia is wel de vol^en
„Mij de bron van levend water, hebben zij verlaten om zichzef^^
ken uit te houwen, gebroken bakken die geen water houden.en
Er is is bij de mens steeds weer die neiging. De gelovigen liL
steeds weer God de rug toegekeerd om zich bezig te houden
bakken waarin zij het reinigende en heiligende water wilden
ren. Altijd weer was er de neiging om dat water van God te beP ni
in zelfgebou wde bakken, die steeds weer stuk gaan. het
De bron spreekt van de lévende gemeenschap met God, de
getuigen van de vorm waarin wij die gemeenschap voor onszmi&r
ten. De bron spreekt van ont vangen en drinken. Tem.
De bakken van bewaren. En steeds weer zijn de gelovigen bf
het bewaren dan in het ontvangen. We proberen te leven bij <&ng(
de van eergisteren en we missen Gods genade voor vandaag
zoeken we eigenlijk? Het geloof van onze vaders of de persoó
overgave aan onze Vader? rul
We lezen vandaag: Handelingen 15: 1-3.
Identiteit
De assessor van het moderamen
van de gereformeerde synode, de
Haagse predikant dr. C. Gilhuis, ver
telde dat de kwestie van de identiteit
van de kerk ook op de gereformeerde
synode aan de orde is geweest en dat
daarbij werd vastgesteld dat die
identiteit niet mag liggen in speciali-
té's de la maison, in gereformeerde
specialiteiten (dit in aansluiting op de
opmerkingen van prof. Roscam Ab
bing).
De identiteit van de kerk is, aldus
dr. Gilhuis, dat we gemeente van Je-
aar
CVK en Ikor (3)
Ds. Koole wil de zaak van zich
afschuiven door te zeggen dat men
in het Ikor een zondebok zoekt. Dat
is niet zo. Hetgeen het Ikor, vooral
het laatste jaar, biedt, is beneden
alle fatsoen. Al wat de christen
heilig is, wordt door deze uitzen
dingen bespottelijk gemaakt. Het
Ikor is een gevaar, het brengt de
kerken nog verder in het moeras
dan ze nu al zitten.
RIJNSBURG
H. Wolthaus
DRIEBERGEN De her
vormde synode heeft, met zeven
stemmen tegen, de discussienota
„De toelating tot het Heilig
Avondmaal" vrijgegeven. Daar
mee is nog geen inhoudelijke be
slissing gevallen. De nota is al
leen bedoeld, om de tongen in de
kerk los te maken over de kin
dercommunie.
Als één ding uit de gisteren gevoer
de discussie duidelijk werd, is het
wel, dat geen enkel synodelid ontkop
peling van belijden en avondmaal
wenste. Maar de meeste synodeleden
lieten wel merken, dat zij het belij
den niet wilden vereenzelvigen met
wat nu de „openbare belijdenis" is.
De centrale vraag is, zo zei prof. dr.
A. J. Bronkhorst: kunnen kinderen
op passende wijze het lichaam des
Heren onderscheiden? Zeggen we
neen, dan houdt alles direct op. Zeg
gen we ja, dan is het de vraag, hoe
wij tot een verantwoorde vorm ko
men.
Enkele synodeleden zeiden duide
lijk neen. Zo stelde de vrijzinnige ds.
A. D. H. Huysman uit Purmer, dat
het gros van de volwassen kerkgan
gers het avondmaal al beleeft als een
vrome pelgrimage, zonder precies te
weten wat het inhoudt. Voor kinde
ren ligt de kern, waarom het gaat,
zeker boven hun bereik.
De gereformeerde-bonder ds. H.
Binnekamp uit Boven-Hardinxveld
viel hem wat dat betreft bij. Hij zag
in het openstellen van het avondmaal
voor kinderen een ondermijning van
het belijdend karakter.
Het sacrament wordt verlaagd tot
een soort liefdemaaltijd, zei hij. An
dere synodeleden wezen echter op de
praktijk, dat er bij kinderen wel de
gelijk begrip is van het avondmaal.
Ze begrijpen het zelfs een stuk beter
dan de doop, zei iemand.
Overweldigend
Sommigen legden de nadruk op het
weer meer ontdekken van de objec
tieve werking van de sacrarjÜC
Maar daar waarschuwde prof.]
C. van Niftrik tegen. Inderda ant
objectieve heil Gods is zo ovei)
gend, dat het menselijke anpEN
niets ter zake doet. Maar mep
dit niet maken tot een ideoloa,
dat de begrippen subjectief enifi
tief tot een filosofisch schema f
en tegen elkaar worden uitg«
Het stuk gaat dus nu naar d
sicale vergaderingen en naar
keraden. En secretaris-generaal
H. Landsman vroeg met nad.
vooral de gehele gemeente in fcrvol*
cussie te betrekken.
(|den
1 ver
ziet
PS
•act
giscl
lan
p>rgai
CVK en Ikor (4)
Er is weer eens een IKOR-discus-
sie geweest. De redaktie heeft de
discussie gesloten, nadat prof. Lek-
kerkerker de laatste klap heeft uit
gedeeld. Overigens zonder op ook
maar één vraag van prof. Lammens
werkelijk in te gaan, terwijl boven- TT i 1
dien nog de suggestie' werd gewekt llCrV. SyllOQ0 DCZlg IHCl
dat prof. L. geschreven zou hebben
dat de confessionelen alles al afwe
ten van het leven na dit leven, alsof
het blijkens het verband niet ging
om de gedachten van ds. Krop, waar
van men zich zo'n duidelijk beeld
had gevormd dat men zichonder ap
plaus van hem kon distantiëren.
Wij hadden nu wel eens willen
weten, waarom een geloofswaarheid
een delicater aangelegenheid is, dan
een aanval op de persoon van iemand
die tracht te formuleren in een ge
sprek wat dat voor hem als mens
betekent.
Wij hadden nu wel eens willen we
ten. waarom de mensen die het wel
aandurven om iets voor de beeldbuis,
die geen donderpreken verdraagt, te
zeggen, dan zó moeten worden be
jegend door mede-christenen. Om van
IKOR-CVK nog maar te zwijgen, die
zijn wel wat gewend.
Ik zal de stukjes van dr. Jager uit
het stuk van prof. Lammens knip
pen: ze hebben mijn christenhart
predikantstractement
DRIEBERGEN De hervorrpde
synode is niet uit het vraagstuk van
de honorering van de predikanten ge
komen. De meeste problemen zijn
uitgesteld tot november. Intussen zul
len er verdere studies worden ge
maakt over de inkomens, de pensioe
nen en de rechtspositie.
confessioneel of niet goed gedaan.
En verder zullen wij trachten door
te varen, wij zullen onze handen tel
kens weer vuil maken, wij zullen de
beste stuurlui aldoor aan wal heb
ben, wij zullen terechte en niet te
rechte kritiek krijgen, wij hopen op
menselijk omgaan met elkaar!
HILVERSUM
J. P. Boendermaker,
bestuurslid IKOR.
Van een onzer verslaggevers
MIDDELBURG In tegen
stelling tot het aanvankelijke
advies van het dagelijks bestuur
van de PZEM (Provinciale
Zeeuwse energiemaatschappij)
zullen er wél disciplinaire maat
regelen tegen PZEM-directeur ir.
T. Bogerd worden genomen. De
directeur zal waarschijnlijk .wor
den ontslagen. Hij is op het ogen
blik met ziekteverlof.
Ten behoeve van de bouw van zijn
privé-bungalowcomplex in Domburg
vonden bij de PZEM op grote schaal
verschrijvingen plaats (ruim 38.000
gulden).
De officier van justitie in Middel
burg bestudeert op het ogenblik het
rapport van de Algemene rekenka
mer over de verschrijvingen bij de
PZEM. Binnen enkele dagen zal de
officier bfeslissen of er een justitioneel
onderzoek naar de affaire zal worden
ingesteld. Het dagelijks bestuur van
de maatschappij houdt daar wel
ernstig rekening mee.
De raad van bestuur van de PZEM
heeft officiéél nog geen beslissing ten
aanzien van ir. Bogerd genomen.
Maandagavond vergaderde de raad
van acht uur tot half drie 's nachts
over de kwestie. Donderdagmorgen
zal de raad opnieuw vergaderen.
Maandagavond heeft de raad van
bestuur personeelsleden van de
PZEM gehoord die waren vergezeld
door vertegenwoordigers van de vak
bonden. Met ir. Bogerd werd niet
gesproken, omdat deze op medisch
advies rust moet houden.
Gedeputeerde staten .van Zeeland
hebben gisteren ook over de PZEM-
affaire vergaderd, omdat zij voor
vrijdag, als de zaak in de Zeeuwse
provinciale staten aan de orde komt,
een standpunt ingenomen moet heb
ben.
Donderdagmiddag zullen gedepu
teerde staten opnieuw een extra ver
gadering beleggen. De reden van deze
omslachtige gang van zaken is dat
het officieel nemen van maatregelen
tegen ir. Bogerd waarover in prin
cipe geen verschil van mening meer
bestaat ernstige politieke conse
quenties kan hebben voor de Zeeuw
se gedeputeerde A. J. Kaland. Ge
zocht wordt nu naar de beste wijze
van het in de Zeeuwse staten bren
gen van deze zaak.
De heer Kaland is voorzitter van
het dagelijks bestuur van de PZEM
en vice-voorzitter van de raad van
bestuur. Als zodanig draagt hij in de
kwestie binnen het overheidsbedrijf
een grote verantwoordelijkheid, die
echter nog eens extra is vergroot
doordat hij vorig jaar december in
een vergadering van de Zeeuwse sta
ten ir. Bogerd met hand en tand
heeft verdedigd. Hij verzette zich
toen tot het uiterste tegen een onder
zoek in de PZEM, naar aanleiding
van publicaties in het dagblad „De
Stem" en ging pas op het laatste
ogenblik onder grote druk van de
staten door de knieën. Daarna is het
onderzoek van de Algemene rekenka
mer gevolgd.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Met 29—13
stemmen heeft de hervormde
synode haar adhesie betuigd aan
het Voorstel van het Interkerke
lijk Vredes Beraad (IKV) tot
wijziging van de Wet Gewetens
bezwaarden Militaire Dienst. De
wet erkent thans alleen gewe
tensbezwaren tegen „deelneming
aan elk oorlogsgeweld".
Dat is het klassieke type dienstwei
geraar: de principiële pacifist die
maatschappelijk nauwelijks geïnteres
seerd is en die op individueel-ethi-
sche of godsdienstige gronden zijn
handen schoon wil houden door per
soonlijk niet aan georganiseerd wa
pengeweld mee te doen.
ENGAGEMENT
Daarnaast is er echter een nieuw,
meer pragmatisch type dienstweige
raar gekomen: degenen die juist van
uit een groot maatschappijkritisch
politiek engagement vanuit een na
denken over geweld en de achter
gronden daarvan dienst weigeren.
Zij hebben bezwaar tegen deelne
ming aan een bepaalde oorlog (bij
voorbeeld Vietnam), tegen dienen in
een bepaald leger (NAVO), tegen een
bepaald gebruik van dat leger (on
derdrukken van sociale onlusten) of
tegen bepaalde wapens (nucleaire).
Omdat zij oorlogsgeweld niet onder
alle omstandigheden afwijzen (bij
voorbeeld niet het optreden van VN-
vredesmachten of bepaalde vormen
van revolutie) is erkenning van deze
bezwaren onder de huidige wet
meestal uitgesloten.
MOGELIJKHEDEN
De voorgestelde wetswijziging van
het IKV wil dan ook dat de bezwaren
zich kunnen richten „a. tegen de ver
vulling van militaire dienst in het al
gemeen: b. tegen persoonlijk gebruik
van wapens in het algemeen; c. tegen
persoonlijk gebruik van bepaalde wa
pens; d. tegen persoonlijke deelne
ming in een bepaald leger of tegen
bepaald gebruik van dat leger".
Voor de meeste synodeleden lag de
adhesie aan deze voorstellen logisch
in het verlengde van het kernwapen
rapport van de hervormde synode uit
1962. dat zegt: „dat ernstig rekening
zal moeten gehouden worden dat on
der bepaalde omstandigheden het af-
:andid
len te
>RSC1
ilo-A
ends*
W
H v
zien van deelnemen aan het uis,
van geweld voor iedere chri;Lekk
enige overblijvende mogelij kh Wie:
VEILIGHEID fe
Gelijk bekend heeft de if™!™
een ontwerp nieuwe wet gewe'.A
zwaren aan de Tweede Kamer^ r*
boden in februari. De wijziginfrfA'-
treffen echter ondergeschikte^ T
en hebben geen betrekking opH
schrijving van de gewetensbL.'
zelf. Het IKV hoopt dat de bei",
gen in het parlement fundan, j
en sterker gemotiveerd zullen L» if
wanneer de kerken zich tevor
delijk uitspreken. ndt* 1
Minister Den Toom heeft ht,
voorstel in eerste instantie afg£ L<
„omdat nu eenmaal de overhl' H
kan wijken voor ieder indivir
zwaar tegen ieder beleidsasu...,,
aanzien van de krijgsmacht F' g
verruiming van de Wet Ge"J
zwaren zal de organisatie
ligheid volgens minister Den
gevaar brengen.
NED. HERV. KERK Gert
Beroepen: te Hoevelaken,
rewoerd en te Zetten/AndelsC
Jac. Westland te Huizen; te EL ?rm
G. R. Bruins te Glanerbrug; L T
gersberg: W. H. van Kooten. 'A__.
derwijk. U™
Aangenomen: naar HeemsfcDil-k
D. Verhoef te Riddinghuizen. f g0]
Bedankt: voor Hoogeveen!'
Nauta te Vlaardingen. ,"en M
GEREF. KERKEN s
Beroepen: te Almelo: J. V>--,
Zanden te Groningen-N.O.
Bedankt: voor Winschotenfsg
Wattum te Nunspeet.
Beroepbaar: H. Windig. jU
zorger Wolfheze, met ingang'
iUli8 S' „Jn. Emr
Aangenomen: naar R^velrl
Delfshaven: Th. Vollenhoven'
hoven. BTGEE
GEREF. KERKEN (V
Beroepen te Nieuw-Leuse^st ha
buren en te Zevenbergen 1 met
met Bergen op Zoom: kand'^Pt e
te Sauwerd, die geen verdePe Ha:
pen in overweging kan nem£e her
Bilt-Bilthoven: D. Berghuis Paande
stra te Werkendam. isstraf.
Bedankt: voor Ureterp: J.I
te Rouveen; voor BergentP°og 1
Cnossen te Vollenhoven-f Katw
voor Marnesse (buit.verb.): WIJK A
Wieringermeer.
hoogi
f.13-17.4
KWARTET I TROUW
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Durdts Dagblad
Trouw
Commissie van hoofdredactie-
J. de Berg (voorzitter),
H. P Ester, G. J. Brinkman
J. van Hofwegen.
CHR. GEREF. KERK!
Beroepen: te Rijnsburg:
stra te WErkendam.
GEREF. GEMEENTE
Aangenomen: naar Vef
kand. D. Rietdijk te Rottei
bedankte voor Apeldoorn;
sluis, Hoogvliet, Poortugaall
dam-C., Wageningen en vod
i W. C.
GEREF. GEMEENTEN INP op
Beroepen: te Rotterdam-f^P- bÜ
Vlaardingen: kand. A. v.dg 1 V}..
Gouda. lartevi
OUD.GEREF. GEM. INfrals m<
Beroepen: te Oosterland: en
v.d. Meer aldaar. s-
BAPT GEMEENTElK'Jln
Bedankt: voor Stadskana»
scher te Barendrecht-Dordrej
