Gelderbestuur ziet de
toekomst zeer somber in
f
seclassering: We konden moeilijk op
noord in Haarlem voorbereid zijn
Alleen in
dubro citron
zit echt
citroensap
Verdachte van
wurgmoord komt
met nieuw relaas
Waver „happy" en
uiterst voldaan
Waver mag
blijven
ZWAAR VERLIES IN 1970
Buiter ook
rroningen
er limonadefles...
Indruk psychiater: invrijheidstelling overhaast
Vledder dicht voor
gewetensbezwaarden
Een halve
citroen
In dit
flesje
Nu citroen frisheid
voor uw hele afwas
DINSDAG 15 JUNI 1971
he,
et hu-
Van onze economische redactie
d, o«
ki
De 2t
ïldidaat voor ?u'^en- oyer 1969 werd nog een winst gemaakt
AMSTERDAM Koninklijke Papierfabrieken Van Gel
der Zonen heeft over het jaar 1970 een verlies geleden van
van 14 miljoen.
iSTERDAM In kringen van
1[W circuleert het bericht dat de
G. Buiter te Brussel, secreta-
[heraal van het Internationaal
md van Vrije Vakverenigingen,
jn de kandidaten is voor de be-
tot burgemeester van Gro-
jheer Buiter, die sinds 1967 in
is van het IVVV zou volgens
>ordvoerder „een goede kans"
voor de benoeming die thans
e termijn wordt verwacht.
andere kandidaat is, zoals wij
schreven, de heer W. Polak
wethouder van financiën en
irgemeester van Amsterdam.
de
«.O De 36-jarige mevrouw
L^tbovvan Susteren-Van Weert uit
neninis door de scherven van een
4 varffende fles Exota-limonade in
1 hetan haar ogen getroffen. Zjj
de lok gewond aan gezicht, armen
len. In een ziekenhuis in Venlo
ij direct geopereerd.
Cc
Labe
is
ïgen
In de eerstvolgende aandeelhou
dersvergadering (die pas in augustus
plaatsvindt) zal een aandeelhouders
commissie worden benoemd, die vol
ledige inzage zal krijgen in alle cij
fers.
Nog dit jaar komt Van Gelder 'in
de rode cijfers'. Tot nu toe is er nog
geen bankkrediet opgenomen. Voor
de jaren 1971 en 1972 zal dat wel
nodig worden. Die twee jaren zullen
verliesgevend zijn en voor 1973 wordt
geen herstel verwacht.
Geen motie
Dit zijn de belangrijkste opmerkin
gen die het bestuur van het in ernsti
ge moeilijkheden verkerende Van
Gelder gisteren tijdens een buitenge
wone aandeelhoudersvergadering
rr.aakte. De vergadering was belegd
om nu de fusie met de Koninklijke
Papierfabrieken in Maastricht niet
dóórgaat aandeelhouders inzicht te
verschaffen in de stand van zaken.
Tot een rechtstreekse motie van
wantrouwen tegen het bestuur kwam
het niet, maar de meeste van de 99
aandeelhouders 'waren lang niet ge
rust'. 'Ik kwam hier met een gevoel
van onbehagen', aldus een aandeel
houder. 'en dat gevoel hebt u niet
kunnen wegnemen'.
Dat onbehagen werd tijdens de
vergadering 'aangewakkerd doordat
het bestuur op een aantal zeer kritie
ke punten zeer vaag bleef en volgens
aandeelhouders te weinig inzicht ver
schafte. Zo kreeg men geen antwoord
op de vraag welke de redenen waren
op grond waarvan de fusie met de
KNP is afgesprongen.
Evenmin werd gedetailleerd verteld
waardoor de miscalculatie was ont
staan die tot het onevenredig grote
verlies heeft geleid. Bovendien was
volgens het bestuur het definitieve
reconstructieplan aangekondigd op
18 mei, toen bekend werd dat de fu
sie niet doorging nog niet gereed.
ië. Ijfagelse Vaiuchallauto fabriek heeft een nieuw modél op de markt
a ovelcht, de Firenzaserie. Het hier afgebeelde SL-model heeft een
:s uit Iele carburateur en een motor met bovenliggende nokkenas, goed
:ide la voor een snelheid van meer dan 160 km per uur.
eeri
duf
Overleg
Morgen vindt echter overleg met de
vakbonden plaats over de herstructu
reringsplannen. 'Het enige dat we de
bonden voorleggen is een plan dat
voorziet in de mogelijkheid dat een
maximum aan machines zal worden
stilgelegd, het ergste geval dus'- Wat
hieronder werd verstaan werd niet
meegedeeld, evenmin als het aantal
eventuele ontslagen.
Wel werd een inzicht gegeven in de
situatie van de papierindustrie in het
algemeen. 'Er was in 1970 sprake van
een wervelwind, die niet was te voor
zien. In de papierbranche en met
name in het krantenpapier vond
een inzinking plaats, die de laatste 30
jaar geen evenbeeld had. Dat geldt
niet alleen voor Van Gelder', zo werd
gezegd.
Boosdoeners
Het bestuur liet duidelijk blijken in
de toekomst van het krantenpapier
weinig fiducie te hebben. De fabrie
ken te Wapenveld, Renkum en Apel
doorn, zo bleek voorts, zijn de grote
boosdoeners binnen het bedrijf. Be
studeerd wordt welke machines in
die drie fabrieken in bedrijf moeten
blijven en welke omgebouwd, dan
wel stopgezet moeten worden. Ten
aanzien van de fabrieken in Wormer
en Velsen legde het bestuur enigt op
timisme aan de dag.
Een analyse van. de slechte kran-
tenpapiermarkt gaf het bestuur ook.
Enerzijds gaat het de kranten niet
best. Weinig advertenties betekent
echter niet alleen voor de kranten la
gere omzetten, maar ook voor de pa
pierproducenten minder leveringen.
Daarbij is de concurrentie vanuit
Canada en Scandinavië zeer hevig en
zijn de grondstof- en loonkosten on
evenredig snel gestegen. (Het bestuur
volgt met argusogen de onderhande
lingen die kunnen leiden tot toetre
ding van Scandinavische landen tot
de EEG.
Concurrerend kan Van Gelder vol
gens het bestuur blijven in de papier-
verwerkende industrie, de plasticin
dustrie en de groothandel, bedrijfs
takken die ook thans zeer rendabel
zijn.
HAARLEM De 29-jarige H. M.
uit Ambt-Delden, die wordt verdacht
van de moord op de 26-jarige Ineke
Visser-Friesen uit Haarlem, heeft
gisteren zijn verklaring over de juiste
toedracht van de moord in de flat
aan de Ierlandstraat gewijzigd, nadat
Haarlemse rechercheurs hem hadden
geconfronteerd met de kleding, die
verdachte uit het huis van zijn slacht
offer in een plastic zak langs de weg
had gezet.
De commissaris van de Haarlemse
politie, de heer C. van Marion, zei
gisteravond, dat de politie bij een
Haarlemse lompenhandelaar de ge
zochte kledingstukken (een costuum,
een pantalon en twee blauwe over
hemden van de echtgenoot van de
vermoorde vrouw een bebloede pan
talon. een zakdoek met de initialen
van verdachte en een eveneens be
bloed koord) heeft teruggevonden.
Bij het zien van" deze bewijsstukken,
aldus de Haarlemse commissaris,
kwam verdachte terug op zijn eerder
gedane verklaringen.
Waan
Hij heeft de politie verteld bij het
doden van de vrouw in de waan te
hebben geleefd, dat hij de vrouw
voor zich had, die hij anderhalf jaar
geleden had aangerand. Dit zou de
29-jarige M. van de Wel zijn geweest.
Volgens verdachte had hij bij het
slachtoffer aangebeld en gevraagd of
zij een vriendin van hem kende. Me
vrouw Visser-Friesen zou hem daar
na hebben binnen gelaten.
Verdachte M. verklaarde gisteren
tegenover de politie, dat beiden op de
zitbank waren gaan zitten totdat de
vrouw op een gegeven moment op
de grond was gevallen met haar
hoofd tegen de tafel. Ze was daarop
in paniek gaan gillen, hetgeen ver
dachte had willen voorkomen. Uit
eindelijk was het op een worsteling
uitgelopen.
Vanaf dat moment, aldus de nieu
we verklaring van M., had hij ge
handeld in de waan, dat hij de
vrouw van anderhalf jaar geleden
voor zich had. Hij sloeg haar met een
radio op het hoofd, haalde het koord
dat hij uit zijn pension had meege
nomen uit zijn zak, draaide dat twee
maal om haar hals en knoopte de
uiteinden stevig vast.
Verdachte „bewerkte" zijn slacht
offer vervolgens met het mesje, maar
toen hij zag dat golven bloed uit haar
mond en hals kwamen, sleepte hij de
vrouw naar haar bed. Commissaris
Van Marion vertelde, dat verdachte
het had doen willen voorkomen alsof
hij ontucht met de vrouw had ge
pleegd. Uit het vorige zedenmisdrijf
van verdachte was de politie even
wel gebleken, dat verdachte impotent
was.
Naar het oordeel van commissaris
Van Marion is de zaak thans „vrij
wel rond". Voor de verdachte is er
naar zijn zeggen geen been meer om
op te staan. De verdachte zal woens
dag worden voorgeleid aan de offi
cier van justitie in Haarlem.
Raph Waver keerde na het kort geding terug naar zijn woning in Haarlem.
Zijn hospita staat naast hem.
Van een onzer verslaggeefsters
HAARLEM Ralph Waver
is vrij en de eerste avond brengt
hij door bij het gezin Grommers,
waar hij vanaf eind vorig jaar
woont. De kamer zit vol vrien
den en de sfeer kan het best om
schreven worden als „opgelucht".
De enige die niet zozeer opge
lucht, als wel uiterst voldaan is,
is Ralph zelf. Hij heeft nooit an
ders verwacht dan dat de rechter
hem in het gelijk zou stellen.
„Natuurlijk hebben wij het kort
geding gewonnen, van een onafhan
kelijke rechter had ik niets anders
verwacht. De twee rechters die tot nu
toe zich met deze zaak hebben bezig
gehouden, de Haarlemse rechter-com-
missaris en de Haagse president heb-
ben vastgesteld, dat ik niet zomaar
overgeleverd kan worden. Als een
derde rechter zich over deze zaak zou
gaan buigen, zou zijn oordeel hetzelf
de zijn. Daarvan was ik overtuigd.
Mijn zaak is goed. Als de staatssecre
taris bv hoger beroep zou aantekenen
tegen het vonnis uit Den Haag dan
zou er hetzelfde gebeuren".
Gespannen
Ralph Waver maakte tijdens de zit
ting van vrijdag en de uitspraak van
gisteren een nauwelijks geëmotio
neerde indruk. Gespannen volgde hij
de verklaringen voorzover hij dat in
onze taal kon volgen. Het enige mo
ment waarop hij duidelijk op
veerde, was toen de verklaring van
de Amerikaanse ambassade ter spra
ke kwam, dat hij nooit zou hebben
geprobeerd op wettige wijze dienst te
weigeren in Amerika.
„Dt was een leugen en dat had ik
al tegen staatssecretaris Wiersma ge
zegd toen hij me in de gevangenis
hoorde. Dat het ministerie van justi
tie alleen maar afging op de Ameri
kaanse verklaringen en mij gewoon
niet geloofde, vond ik ongelooflijk.
Dat ze die verklaringen niet ve
rifieerden en ze tijdens de zitting ge
woon weer naar voren brachten,
maakte me'erg boos."
Voor de rest kan Waver alleen
rr.aar uiterst tevreden zijn. Over de
rechter, die de uitspraak van het
vonnis begon in het Engels en Waver
zo meteen al op de hoogte bracht,
over de steun die hij van demon
stranten ontving die dag en nacht
voor de Haarlemse gevangenis postten
en hem brieven stuurden, over de
kranten die zijn zaak verdedigden.
„Alleen daarom al vind ik dat mijn
desertie niet vergeefs was."
De meeste bewondering heeft Wa
ver voor zijn advocaat, mr. W- J. van
Bennekom. „Door dik en dun heeft
hij me geholpen. Hij is een fantasti
sche advocaat. Hij heeft als een
vriend gewerkt, niet eens alleen als
advocaat want dan zou hij mijn zaak
nog alleen zuiver zakelijk hebben
kunnen beschouwen".
Asiel
•jn J
n hun'
t nat
(Van een onzer verslaggevers)
jLEM/UTRECHT „Iemand die zo
|diveert en met vaste plannen rond
ziet tegen te houden. Het is voor geen
leclasseringsamhtenaar te doen in zo'n
n j
LI
acfdi
geval bij te springen", zegt algemeen-directeur
N. C. van Zeist van de dr. F. S. Meijersvereni-
ging in Utrecht.
in etmaal na z'n ontslag uit
wekt.^rdamse Huis van Bewaring
29-jarige Hendrik M. uit
len de moord op de jonge
mevrouw Ineke Visser-
luidde z'n bekentenis aan
De heer Van Zeist: „Het is
.moeilijk voor de reclasse-
>ch li^aarop voorbereid te zijn.
nazorg
d^e indruk in de Haarlemse
moet zou kunnen zijn dat het
klanrzor8 van Hendrik M. ge-
dat P- Vorige week dinsdag
in vrijheid gesteld, nadat
klantr03"156 G^echtshof in ho-
tot een arrest kwam van
landen en twee maanden
elijk met een proeftijd en
voorarrest.
M. had toen al 13 maan-
huis van bewaring doorge-
fgens poging tot moord en
»g, zodat hij op. de dag van
pk uit de gevangenis werd
ni
mi
k(
nee
'ig i
ontslagen. Het hof bepaalde ook dat
Hendrik M. onder toezicht zou wor
den geplaatst van de dr. F. S;
Meijersvereniging afdeling Alkmaar
ruim de tijd
Dr. W. A. Vaandrager, die als psy
chiater aan het landelijke bureau van
de Meijersvereniging is verbonden en
gisteren in Alkmaar onderzocht hoe
de contacten met M. zijn verlopen,
vertelde dat Hendrik M. de maandag
voor hij in vrijheid zou worden ge
steld, zich in Alkmaar gemeld heeft.
Daar zijn toen onder meer afspraken,
gemaakt over zijn huisvesting, werk
zaamheden en andere zaken die bij
de heropneming in de maatschappij
zich aandienen.
Dr. Vaandrager: „Mijn indruk is
wel dat de invrijheidsstelling van
Hendrik M. hals over kop is gegaan.
In het algemeen moet de reclassering
ruim de tijd hebben om zich te kun
nen voorbereiden. Dat was in dit ge
val niet mogelijk.
Hendrik M. heeft tegenover de po
litie verklaard dat hij direct na z'n
ontslag uit het Huis van Bewaring
naar Haarlem is gereisd met de be
doeling een jeugdige sociaal werkster
te vermoorden.
Wegens poging tot aanranding van
deze sociaal werkster vorig jaar in de
ongehuwden-sociëteit Kammies aan
de Haarlemse Groenmarkt, belandde
M. in een gevangenis maar zelf vond
hij dat hij onschuldig had gezeten. Z'n
poging tot wraak gelukte evenwel
niet omdat de sociaal werkster in
middels verhuisd was. Daarop heeft
hij een ander slachtoffer uitgekozen
niet voorwaardelijk
Hendrik M. werd niet voorwaarde
lijk in vrijheid gesteld, wat de pro
blemen rondom z'n opvang aanmer
kelijk groter maakten. De heer Van
Zeist: „Als er een voorbereidingstijd
is. die vooraf gaat aan de voorwaar
delijke invrijheidsstelling, kan de re
classering een behoorlijke plan opma
ken.
Dan kan er een vertrouwensrelatie
tussen reclasseringsambtenaren en de
gevangenen die ontslagen zullen wor
den, worden opgebouwd. Komt ie
mand onverwachts vrij, dan maakt
dat een groot verschil.
RAPPORTEN
Over Hendrik M. werden twee'psy
chiatrische rapporten gemaakt. Het
ene kwam van dr. F. Hartsuiker, de
inmiddels gepensioneerde districts
psychiater in Haarlem, die destijds de
rechtbank adviseerde Hendrik M. ter
beschikking te stellen. Dat advies is
door het hof verworpen.
De officier van justitie mr. J. W. F.
van der Valk Bouman in Haarlem:
„Het hof is kennelijk verkeerd voor
gelicht". De officier van justitie mr.
J. H. Bijldevroe in Haarlem die de
moordzaak behandelt zegt dat als re
gel aan een invrijheidstelling nazorg
verbonden is. „Maar dat wil niet zeg
gen dat de reclassering onmiddellijk
op de stoep staat".
Ook al om het gevoel van eigen
waarde aan de ex-gevangene zoveel
mogelijk terug te geven laat de re
classering, aldus de heer Van Zeist,
hem het initiatief nemen. Van de ex-
gevangene wordt verwacht dat hij
contact opneemt met de reclassering.
Pas als dat niet gebeurt gaat de re
classering tot actie over.
Maar dan nog wordt er veel aan
hem zelf overgelaten. De ex-gevange
ne bepaalt namelijk zelf in hoeverre
hij hulp nodig heeft. Hij wordt alleen
uitgenodigd zich aan bepaalde voor
waarden te houden en dat is dan
vooral om niet weer een strafbaar
feit te plegen.
De heer Van Zeist: „Als de man
dat wil, bemiddelen we bij gesprek
ken met sociale diensten, als hij in
geldnood zit leggen we contacten en
gaan we mee naar werkgevers voor
het vinden van werk. Onze ervaring
is echter dat iemand die werk gevon
den heeft via de reclassering, betrek
kelijk snel van baan verandert. Net
zoals ze snel van woonruimte veran
deren die door ons is helpen vinden.
Dat is begrijpelijk, omdat deze men
sen snel van hun verleden af willen."
machteloos
Hendrik M. is wel bij de reclasse
ring in Alkmaar geweest. Hoe de
contacten precies zijn verlopen kon
gisteren dr. Vaandrager nog niet zeg
gen. De heer Van Zeist zegt: „Als
iemand hier komt moet hij natuurlijk
ook wel z'n problemen willen vertel
len. Als hij zegt, ik heb geen proble
men, van z'n hart een moordkuil
maakt en „dag" zegt. dan staat de
reclassering machteloos".
Van een onzer verslaggeefsters
DEN HAAG De Nederland
se staat mag de Amerikaanse de
serteur Ralph Waver voorlopig
niet overleveren aan de Verenig
de Staten, zoals wij gisteren reeds
in een deel van onze edities kon-
de berichten. De president van
de Haagse rechtbank, mr. J. H.
C. Slotehaker heeft dit de staat
verboden voor een tijdsduur van
voorlopig zes maanden.
Daarmee heeft mr. W. J. van Ben
nekom het kort geding dat hij afgelo
pen vrijdag namens Waver tegen de
staat aanspande, gewonnen. De presi
dent was het met hem eens dat de
beslissing van staatssecretaris Wier
sma om Waver over te leveren aan
Amerika op grond van het Navo-sta-
tusverdrag een onrechtmatige daad
is.
Erg snel
Mr. Slotemaker meende dat de
staatssecretaris wel erg snel heeft be
sloten Waver over te leveren, terwijl
Amerika juist erg lang heeft gewacht
met verzoek om overlevering. Bij alle
juridische onzekerheden in deze zaak
had prof. Wiersma niet al op 10 juni
tot zijn beslissing kunnen komen, al
dus de Haagse president, zolang er
ernstig verschil van mening bestaat
tussen de onderminister en zijn te
genpartij, die volgens mr. Slotemaker"
naar zijn aanvankelijk oordeel" niet
zonder meer van elke grond ontbloot
kunnen worden geacht. Er zijn tij
dens de zitting van vorige week door
getuigen argumenten naar voren ge
bracht die waarschijnlijk tevoren bij
het ministerie van justitie niet aan de
orde gesteld zijn, zoals het ook niet
uitgesloten is dat nog meer argumen
ten ten gunste van Waver naar voren
gebracht kunnen worden.
Maar zolang niet vast
staat, of Waver onderworpen is aan
de rechtsmacht van de Verenigde
Staten en zolang Waver niet de gele
genheid heeft gehad om alle juridis-
sche punten, inclusief een beroep op
zijn vluchtelingschap, eventueel met
juridische deskundigen na een be
hoorlijke voorbereiding uitputtend
door te werken ten overstaan van de
rechtercommissaris of de staatssecre
taris, is het niet gerechtvaardigd,
noch te rijmen met de beginselen van
„fair play" en de jegens Waver gebo
den zorgvuldigheid om hem nu met
spoed over te leveren.
Amerika is zijn verdragsverplich
tingen niet nagekomen, zegt mr. Slo
temaker. Amerika had Nederland on
middellijk toen Waver langer .dan
drie weken gedeserteerd was, op de
hoogte moeten stellen. Maar nu Ame
rika op grond van persberichten, na
een jaar niet naar hem te hebben
omgekeken, om overlevering ver
zoekt, gaat het niet aan om üaar met
zoveel spoed als de staatssecretaris
aan de dag heeft gelegd, op te reage-
Ministerie
Wat Ralph nu gaat doen, is nog
niet zeker. Hij blijft in Haarlem
voorlopig, en hij gaat weer werken
bij V. en D. waar hij vrienden heeft.
Voor de rest zou hij niet alleen een
verblijfsvergunning voor ons land
willen, maar ook politiek asiel willen
aanvragen. Waver wil in Nederland
blijven. „Vroeger dacht ik dat Neder
land een utopia was. dat is het niet.
Maar het is wel een goed land, waar
zeker vrijheid is en waar de wil van
het volk meetelt".
Wat de positie van andere deser
teurs zal worden na deze beslissing is
niet te overzien. „Ze hebben me in de
gevangenis geschreven en me verteld
hoe moedig ;k was. Maar ik heb wel
aldoor gezegd, dat ik voor mijn zaak
vocht en niet voor die van alle ande
re deserteurs. Zelf wil ik mijn zaak
niet als een precedent zien, maar als
de anderen het wel zo opvatten, heb
ben ze misschien wel iets meer kans.
Mijn zaak is in zoverre belangrijk,
dat het andere mensen uit landen
waar ze moreel onderdrukt worden
het idee kan geven dat er ook Wes
terse landen zijn, waar ze misschien
vrij kunnen zijn".
Ondanks dat Ralph geen moment
getwijfeld heeft over de uitspraak
(en er waren er genoeg die er anders
over dachten) had hij wel overwogen,
wat hij zou doen als het vonnis voor
hem negatief was uitgevallen. „Ik zou
het geaccepteerd hebben, ik heb al
tijd de consequenties van mijn aan-
vrage voor een verblijfsvergunning
en alles wat daaruit voortvloeide bij
voorbaat geaccepteerd. Daarvoor wil
de ik ook voor de Nederlandse rech
ter verschijnen. Mijn zaak was goed,
it was right".
DEN HAAG Kamp Vledder zal
op korte termijn worden gesloten als
tewerkstellingsobject voor gewetens
bezwaarden militaire dienst. Er gaan
geen nieuwe gewetensbezwaarden
meer heen.
Volgens een woordvoerder van het
ministerie van defensie is de sluiting
van het kamp afhankelijk van dp
snelheid waarmee de laatste twee ge
wetensbezwaarden die nog in het
kamp zitten een ander tewerkstel
lingsobject gevonden zullen hebben.
Aangenomen wordt dat dit hooguit
nog enkele weken zal duren.
Ook de werkwijze van het ministe
rie komt in het vonnis ter sprake. Mr.
Slotemaker stelt, dat het niet geble
ken is dat het ministerie de door Wa
ver en door de Haarlemse rechter
commissaris opgeworpen argumenten
behalve aan de Amerikaanse ambas
sade ook nog aan één of meer Neder
landse hoogleraren in het internatio
naal recht ter beantwoording heeft
voorgelegd; daartoe bestond volgens
mr. Slotemaker temeer reden nu van
gezaghebbende zijden gesteld was dat
Waver op verscheidene juridische
gronden niet overgeleverd kan wor
den. Ook is volgens de Haagse nresi-
dent geen behoorlijk onderzoek inge
steld naar de juistheid van feitelijk
heden. zoals Wavers verzoek om in
Amerika als dienstweigeraar te wor
den erkend, waarover nu verschillen
de lezingen bestaan. Mr. Slotemaker
s'uit de mogelijkheid niet uit, dat de
staatssecretaris na een nader onder
zoek en al naar gelang Wavers ver
zoek om een verbliifsvergunning en
om als politiek vluchteling te worden
toegelaten, uitvalt, zijn beslissing zal
intrekken.
