Prof» Van Itterzom toch optimistisch is n Eerste „gemengde" Kirchentag toetssteen voor oecumene Slnicigung mtt> Oud-zendingspredika A. Pos (82) overlede Er wordt meer geluisterd naar ons dan vroeger" BEROEPINGSWERK Puzzelhoek Een woord voor vandaag ff Katholieken en protestanten in Augsburg samen COM M ENTAAR Amerika Enquête door Ton v. d. Hammen Sckentnus Des sê>lau> Studentenkas kt" f120.000 tekFi Door L. M. P. SCHOLTEN UTRECHT Wat de hervormde kerk mankeert, is goede leiding. Ieder doet maar wat goed is in zijn ogen. Dat maakt het schip stuurloos. De mensen bedoelen het allemaal stellig goed, maar hun strevingen zijn zeer uiteenlopend en verward. Wat er uitkomt, is doorgaans een verzameling van opinies en een com promis van niet te duidelijke inhoud. Aldus prof. dr. G. P. van Itterzon. Hij is onlangs 70 jaar ge worden en daarom houdt hij vandaag zijn afscheidscollege als hoogleraar in de kerk- en dogmengeschiedenis aan de Utrechtse universiteit. Dat betekent overigens nog geen werkelijk afscheid. Voorlopig gaat hij. zolangs er nog geen opvolger gevonden is, gewoon door met zjjn colleges in september. Prof. Van Itterzon heeft in de her vormde kerk vooral invloed door zijn veelgelezen artikelen in het Her vormd Weekblad, het orgaan van de confessionele vereniging. Het beleid van de synode en haar raden is hij gewend kritisch te begeleiden. Vaak heft hij een waarschuwende vinger, vooral als hij ziet dat het belijden van de kerk in gevaar komt, of dat men slordig met de kerkorde omgaat. •Hij weet goed, dat deze kritiek hem niet altijd in dank wordt afgenomen. In 1963 schreef hij eens: „Herhaalde lijk zeggen goede vrienden: waarom blijf je toch schrijven en lever je je aandeel in het kerkelijk gesprek? ..Ze" reageren toch niet en gaan hun gang. En dan besluiten deze vrienden met de weinig vertroostende zin: de honden blaffen, de karavaan gaat door. Dat is weinig bemoedigend, want ik begrijp er uit. dat mijn func tie dan ligt bij de blaffende honden. En wie wil daar graag toe behoren? Desniettegenstaande, uit liefde tot mijn kerk, uit verantwoordelijkheids besef voor de goede gang van zaken in ons kerkelijk leven en uit respect voor de synode, die het toch ook niet gemakkelijk heeft, schrijf ik door." De „blaffende hond" heeft desniet temin de indruk, dat er nu meer naar hem en zijn confessionele vrienden geluisterd wordt, dan een aantal ja ren terug. Hij schrijft dat toe aan de desolate toestand van de financiën van de kerk. Men kan zich minder veroorloven. Hij verwacht ook, dat de confessionele vereniging, die geen partij in de kerk wil zijn, nog meer in betekenis zal toenemen als tegen hanger van allerlei onbekookte expe rimenten. Van meerdere zijde wordt er bij de confessionelen op aange drongen, dat zij hun Hervormd Weekblad uitbouwen als tegenwicht tegen links. Vertrouwen Prof. Van Itterzon heeft wel ver trouwen in. de kerk. „Ik preek bijna elke zondag, in alle str.eken van het KWARTET TROUW De Rotterdammer Nieuwe Haagse Courant Nieuwe Leidse Courant Dordts Dagblad Trouw Commissie van hoofdredactie J. de Berg (voorzitter). H. P Ester. G .1 Brinkman J van Hofwegen. land. Zo blijf ik in contact met de kerk. Daarbij hoor ik telkens weer, dat de gemeente op al het nieuwer wetse reageert door gewoon uit de kerk weg te blijven. Mijn ervaring is ook, dat de jeugd er helemaal niet zo op gesteld is, als de man op de preekstoel krampachtig het gevoelen van de jeugd probeert te vertolken. Zij waardeert het het meest, als de dominee eerlijk zegt, dat hij staat voor het evangelie." Hij zou willen, dat de synode zich vooral gelegen zou laten liggen aan die mensen, die nog trouw in de kerk komen en bijdragen aan het kerke- werk, in plaats van de mensen, die zelden komen of bijdragen, maar wel precies weten, hoe de kerk ander mans geld moet besteden (zoals de twee procent). De kerk zou de moeilijkheden niet langer uit de weg moeten gaan. maar juist moeten opzoeken, om ze zeer se rieus in classicale verbanden of ande re verbanden van brede aard te be spreken. liefst onder leiding van het moderamen van de synode. Hij is bij zonder blij. dat dat nu vorig jaar ein delijk weer eens is gebeurd en hij meent, dat dit soort beraad voortdu rend moet worden voortgezet. Hij vindt het wel van belang, dat de algemene kerkvergadering agen dapunten bij elkaar heeft gebracht, maar de samenstelling van de AKV was volgens hem van dien aard. dat er uitkwam, wat je ervan kon ver wachten: een bundeling van wijze woorden en loze kreten. Verrukkelijk Vierendertig jaar was prof. Van It terzon predikant (in Gelselaar, Al- blasserdam en van 1932 tot 1958 in het Haagse Laakkwartier, een wijk van vijfduizend gezinnen), voordat hij benoemd werd op de katheder van dr. Maarten van Rhijn te Ut recht. Zijn dertien jaar hoogleraar schap noemt hij verrukkelijk. Met zijn collega's en studenten heeft hij blije jaren van vruchtbare samen werking gehad. Bij zijn colleges heeft hij zich steeds voor ogen gesteld, dat ze wel wetenschappelijk dienden te zijn, maar tevens gericht op de kerk. Men praat zoveel over de band tussen universiteit en maatschappij, welnu de maatschappij die wacht, is voor ae theologen de kerk. De studenten mogen opgeven, wel ke onderwerpen zij graag in de dog mengeschiedenis behandeld zien en prof. Van Itterzon toont het volgende verlanglijstje, waarmee hij erg blij is: verhouding kerk en staat, de ver zoening. kanon en schriftgezag, alge mene openbaring, de achtergrond van dogmatische twisten, de leer van het verbond. Gereformeerden Prof. Van Itterzon is naast kerk en theologie op breed maatschappelijk NED. HERV. KERK Beroepen: te Neerlangbroek en te Hagestein: kand. J. Westland te Hui zen. Aangenomen: het beroep door de generale synode tot pred. voor Herv. werkz. (geest, verzorging van een luchtmachtonderdeel, gestationeerd in Stolzenau, Duitsland): A. S. Klusener te Mijnsherenland. GEREF. KERKEN Beroepen: te Dalfsen: kand. H. Eendebak te Amsterdam, die dit be roep heeft aangenomen en bedankte voor Averèest-Balkburg; te Sao Pau lo (Brazilië) (Igréja évangelica refor- mada): .W H. Halsema, missionair pred. te Temperley, Argentinië, voor heen pred. te Witmarsum. GEREF KERKEN (VRIJG.) Beroepen: te Eindhoven: kand. M. Nap te Sauwerd. GEREF. GEMEENTEN Bedankt: voor Benthuizen: J. C. Weststrate te Meliskerke. 1 2 3 4 S 6 7 8 9 2 3 5 6 7 S 9 gebied actief geweest. Hij was van 1938 tot 1954 voorzitter van het chris telijk jongemannenverbond (CJMV) en van 1942 tot 1969 voorzitter van de schoolraad voor scholen met de bij bel. Thans is hij nog tweede voorzit ter van de NCRV. In deze functies leerde hij nauw samenwerken met gereformeerden. Zijn wens is, dat het nog tot een samengaan van beide kerken zal komen. Hij werkt er zelf hard aan als lid van de commissie Samen op Weg. Al zal het niet eenvoudig zijn. een fusie is mogelijk. Het modaliteiten probleem is thans bij de hervormden en de gereformeerden ongeveer gelijk (het enige verschil is. dat de richtin gen bij de gereformeerden nog niet zo geconsolideerd zijn als bij de her vormden) en bij beiden even moeilijk. Maar. zegt prof. Van Itterzon, de ge reformeerden mogen hun belijdend karakter niet loslaten. Als ze dat doen. dan zit ik echt niet op ze te wachten. Kruiswoord-puzzel zonder zwart Horizontaal: 1. Verricht werk; 2. Lok- spijs - mak - grondsoort: 3. Naam of op schrift van een boek - voorvoegsel - mu zieknoot 4. Aalgeer - lichte bedwelming; 5. Jongensnaam - merkteken op maten en gewichten - geest van de rijstcultuur; 6. rivier in Rusland - akelige; 7. levendig - bloedhuis; 8. vaarwel - godin van de toorn - projectieplaatje; 9. toespraak - doornach tige sierplant Verticaal: 1. uitstekend - bloeiwijze; 2. spoorstaaf - plaats in Drente; 3. Euro peaan - klaar; 4. stengel - plaats in Ame rika; 5. groot in aantal - baan voor bal spel; 6. water in N.Br. - rijksdaalder (barg.); 7. schuivende ijsheuvel - rivier in Italic; 8. elk - zuiver; 9. afschuring - knaagdier. Oplossing vorige puzzel. Horizontaal: 1. madera - aks; 2. ader - Ariel; 3. tomaat - oro; 4. ene - troost; 5. riool - Eros; 61 iso - nardus; 7. eer - Ali -• iep; 8. elegie - Dee; 9. lila - stelt. Verticaal: 1. materieel; 2. Adonis - Eli; 3. dem - eo - Orel; 4. Erato - nagna; 5. raar - la - lis; 6. ar - toer - iet; 7. ai - oord - Ide; 8. kersr OU - eel;9.slot -ss - pet Het begrip Pur, lot, toeval, leren we nog dieper kennen, als i woord, zoals dat in het verhaal van Esther voorkomt, nader bek Het hangt samen met de Hebreeuwse woorden voor „stier" t „vrucht". Het begrip toeval hoort voor het besef van de Israëli A in de wereld van de vruchtbaarheid, de groei, de ontwikkeling. Het is dan ook Haman, die het Pur in het Estherverhaal in ceert. Haman, man van Amalek, symbool van kracht en ont\ ling. Haman ziet slechts ontwikkeling, groei. Voor hem is i slechts een onderdeel van de groei, die het geheel nog leve maakt. Waar het vandaan komt, interesseert hem niet. Hij I alleen met het gegevene. Hij gaat er niet dieper op in. Hij hi geen tijd voor. Het is bovendien zinloos in de hele ontwikkelim neemt het leven, zoals het hem (tqe)valt. Wat voor Haman Pur is, is voor Esther nistar, het verborgen zin van Deuteronomium 2929. Het nistar kan begrepen wort men zich niet in de roes laat meenemen, doch het verborge wonder erkent. We lezen vandaag: Handelingen 10: 44 - 48. Van een onzer verslaggevers HAARLEM In Haarlem is op 82-jarige leeftijd overleden ds. A. Pos, wiens leven gewijd is ge weest aan de gereformeerde zen ding in Indonesië. Hij zal maandag 7 juni op Wester- veld ter aarde worden besteld pa aankomst van de trein van 14.55. Daarvoor is er om half twee een ge- denkdienst in de Koningskerk aan de Kloppersingel in Haarlem. Hij bezocht het gereformeerd gym nasium in Amsterdam en deed in 1919 zijn doctoraal examen theologie aan de vrije Universiteit in Amster-» dam. Nadat ds. Pos door de classis Haarlem beroepbaar was gesteld in de gereformeerde kerken in Neder land werd hij op 30 juni 1920 beves tigd als predikant van de Gerefor meerde kerk van Amsterdam cen trum voor de missionaire dienst op Midden Java met als standplaats Djokjakarta. Daarna was hij sinds 1934 tot zijn emeritaat op 30 juni 1950 nog achttien jaar docent aan de theo logische school voor de opleiding van Javaanse predikanten in Djokja, In ai >mif V. AUGSfiüRG Met ..toerustinggdieiiëteiT" iu alle kerken van de door keizer Augustus gesticht-, dus aan historie rijke en gelukkig ook gaaf bewaarde Beierse stad Augsburg begon gisteravond de eerste West duit se oecumenische bijeenkomst, een samenvoeging van de protestantse Kirchentag en de Katholikentag, die tot nu toe om beurten elk jaar gehouden werden. De officiële naam: Oeku- menisches Pfingsttreffen 1971. Zuid-Vietnam telt, volgens een gisteren in het Engelse dagblad The Guardian gepubliceerde schatting, 300.000 oorlogswezen. Hoe hun ouders, voor zover zij geen militairen maar burgers waren, om het leven zijn gekomen, onttrekt zich goeddeels aan de waarneming van buitenstaanders. Van tijd tot tijd echter wordt een tipje opgelicht van de sluier die over de dood van deze burgers hangt. Zo is nu de Amerikaanse brigade-generaal John Donaldson er officieel van beschuldigd, dat hij. vanuit een helikopter, een groepje Zuidvietnamese burgers met een machinegeweer heeft neer- gemaaid. Stemt deze beschuldiging overeen met de feiten, dan is voor de zoveelste maal bewezen, dat de oorlog in Vietnam een smerig bedrijf is, en een aanfluiting van de onlangs door president Nixon verkondigde stelling, dat „de macht van Amerika het instrument is van een diep respect voor de fundamentele rechten van mensen en volken". Maar gelukkig bewijst de affaire-Donaldson méér. Ze toont eveneens aan en ook in dit op zicht is ze geen novum dat Amerika bereid en in staat is, zich onmiddellijk met zijn eigen buiten- Het is een gelukkige omstandigheid dat uit de enquête van de Stichting Weg zulke duidelijke beleidslijnen voor de toekomst zijn af te lezen, namelijk dat de ontwikkeling van het openbaar vervoer met kracht gestimuleerd dient te worden. Uit de in de enquête gesignaleerde regionale ver schillen blijkt dat er een kennelijk verband bestaat tussen de aanwezigheid (en de kwaliteit) van het openbaar vervoer en het gebruik ervan. Zo scoort het openbaar vervoer in het westen met zijn betere voorzieningen veel hoger dan bijvoorbeeld het noorden als het gaat om het vervoer tussen woning en werk. landse gruweldaden te confronteren, zich er in openbare debatten op te bezinnen, en er tevens, zij het schoorvoetend, consequenties aan te verbinden die een rechtsstaat passen. Dat is niet eerder vertoond in de geschiedenis van het Westen, om van het Oosten maar te zwijgen. In Frankrijk staat de regering nog steeds geen openbare vertoning toe van films die de Franse schurkenstreken in Algerije belichten. In ons eigen land moest het meer dan tien jaar duren, voordat zich zoiets als een snel verflauwd publiek debat ontspon over wat zich kort na de Tweede Wereldoorlog onder de Gordel van Smaragd had afgespeeld. Amerika daarentegen voert zijn Indo- chinese oorlog ten aanschouwe van iedereen die de moeite neemt zijn tv-toestel aan te zetten en het veroorlooft zich talloze heftige discussies over de noodzaak en de gerechtvaardigdheid van wat er, al dan niet voor de camera's, in Vietnam gebeurt. Dat is natuurlijk geen reden om niet te gruwen van wat Amerika in Vietnam aanricht. Integendeel. Maar het is wel een reden om vast te stellen, dat de Amerikaanse democratie kennelijk vitaler is dan haar tegenstanders menen. Het openbaar vervoer is beslist geen wonder middel op korte termijn, maar in het beleid dient de keuze ondubbelzinnig te zijn willen wij voor komen dat steden uiteengescheurd worden, wille keurige stadswijken en dorpen verpauperen door dat zij van levende centra worden afgesneden en ons land beklemd raakt onder een fijnmazig wegen net en dat alles omwille van het maar betrekkelijk comfortabele en voor de gemeenschap zo bijzonder kostbare particuliere vervoer (om dan nog maar te zwijgen over het belang van openbaar vervoer voor minderheidsgroepen als kinderen en bejaarden). Naar schatting vijf tot zesduizend christenen, onder wie ook delegaties uit verscheidene andere Europese landen Nederland levert daaraan met zijn ongeveer 150 man de groot ste groep nemen aan dit gebeuren deel. Alle hotels van de stad zijn bezet en de ruim 8000 inwoners hebben hun huizen gastvrij opengesteld voor de deelnemers. Het is geen toeval, dat juist Augsberg voor deze rooms-ka- tholieke en protestantse manifestatie werd uitgekozen. De stad speelt een belangrijke rol in de kerkhistorie. In de eerste plaats omdat er in de zestiende eeuw pogingen werden on dernomen de eenheid in de christelij ke kerk te herstellen. Verder, omdat Augsburg de stad is van de belijdenis van die naam, nog altijd een van de belangrijkste Lutherse belijdenisge schriften, opgesteld door o.m. Me- lanchton (die gedurende zijn hele le ven de kerkelijke eenheid bleef zoe ken). En tenslotte, omdat in Augsburg in 1555 godsdienstvrede werd geslo ten, waarbij de lutherse kerk dezelf de rechten als de rk kerk ontving. Zes thema's Vandaag en morgen is er in ver scheidene discussiegroepen hard ge werkt aan het zo mogelijk helderder doorlichten van zes thema's: geloven in deze tijd, kerkdienst, (gemengd)hu- welijk, zorg voor dte individuele mens, zorg voor de gastarbeiders en ontwik kelingshulp. Schijnbaar een overladen program ma. wat het overigens altijd zal blij ven, maar iedere deelnemer concen treert zich doorgaans op een van die onderwerpen, die uitvoerig, deutsch- gründlich blijkens de werkpapieren, zijn voorbereid, en ook zo, naar we konden constateren, worden doorge sproken. Dit alles speelt zich vandaag in kleinere dis cussiegroepen af. Mor genmiddag hoopt men in een plenaire zitting ba lans op te maken, en zo mogelijk uitspraken te doen, hetgeen ongetwij feld een berg documen tatie zal opleveren. Dit Pfingsttreffen is echt een ontwikkeling van het kerkvolk uit. Want noch Katholikentag. noch Kirchentag, die nu al weer verscheidene ja ren in West-Duitsland gehouden werden voor wat de Kirchentag be treft werden het van massale „herkennings" bijeenkomsten van liever lede studiebijeenkomsten waren officiële kerke lijke gebeurtenissen, ook al deden er wel kerkelij ke leiders aan mee. Zo is het ook nu weer met deze voor West- Duitsland toch wel wat uitdagende (na) pinkster ontmoeting. Uitdagend, omdat de njondige „ge wone" gelovigen met de ze oecumenische kracht toer op hun kerkelijke leiding, die daaraan eigenlijk nog niet toe is. vooruitlopen. Dat is positief te duiden door te constateren, dat het oecumenisch be sef, geenszins „om je zo sterk moge lijk in de verdedigende houding op te stellen", maar gewoon als begrepen evangelische eis, onder Duitse chris tenen lééft en eenvoudig niet meer tegen te houden is. Maar evenzeer is het een symptoom van de groeiende verwijdering tussen kerkvolk althans grote groepen daarvan en het kerkelijk „esta blishment". waardoor het de gemid delde christen in West-Duitsland gro te moeite kost zijn mondigheid tot gelding te brengen en medeverant woordelijkheid te claimen. Kwalificaties als „uitlaatklep" en „pressiemiddel" die men in gesprek ken over dit Pfingsttreffen op kan bcna vnb Oer (ere/ fö die abpcUicrcn» €5r«nDc Tkty, iHfucjta/ oulf rfeygn» cftg ju 'puigf vbssantwett pafrsnP» CO. JD. november 1950 keerde hij na derland ter-ug en vestigde Haarlem waar hij hulppredi Noord werd. Verder bleef h f lange tijd docent aan het semi van het zendingscentrum der g meerde kerken te Baam. Do werk aan de theologische hog in Djokja waar hij dogmatiek, en godsdienstgeschiedenis gafr hij een zeer grote bijdrage gl aan de zelfstandigheid van de| nesische kerken en tevens een erkend deskundige op het I van het Hindoeïsme en 't hinj vanisme. In 1943 werd hij Japanners geïnterneerd en g zich vooral aan het werk in H kenhuis in Tjimahi. Tijdens dj nesische zelfstandigheidsstrijd de delicate taak om namens dl 1 formeerde kerken het contact JV kerken van Midden-Java te i len. Van de hand van ds. Pos nen onder meer „Karma en natie", een Indonesisch comt op Openbaringen. „Het li<" Tambaram over de zending den" in 1949 en „Onze zendinj 1953. Verder publiceerde hij dene artikelen in „Macedonia O Heerbaan" en in het CentraJRëil. blad van de gereformeerde lcJcMt bi TILBURG De Algemei a burgse Studentenorganisatie, waarvan alle studenten aan burgse Hogeschool automati waren, is opgeheven. Een sell ruim 120.000 gulden. ontstafgi9t wanbeheer en gebrek aan 2fa,ap heid heeft dit noodzakelijk De tien vaste personeelsledenL l ATSO zijn op de loonlijst var geschool gezet. De hogeschoi )rQn grootste subsidieverstrekker ,etj van de organisatie. Ze is te grootste schuldeiser. De ho blijft de commissies steunen, ierlei activiteiten voor de organiseerden. erd Vrije evangelische je :ld 17.000 voor zen<)H. STEENWIJK Ter gele van haar 25-jarig bestaan Vejo, de jeugdorganisatie vrije evangelischen, een actie A ten bate van het zendingswi de vrije evangelische gemeei de jubileumtoogdag van de 1 d(f® een bedrag van ruim 17 00(1 c- symbolisch worden overhand kt. ds. en mevrouw Kramer, die ;se kort naar Indonesië hopen te oht ken. dt Titelpagina van de eerste uitgave van de Augsburgse confessie in Duitse tekst vangen zijh daarvoor illustratief, ter wijl „toetssteen" (overigens ook veel gebruikt) toch passender lijkt te zijn. T egenstelliiigeii Hoe ver de tegenstellingen uiteen- lopen kan duidelijk gemaakt worden met twee voorbeelden. Het ene: er zijn in totaal 35 anonieme brief schrijvers geweest, die deze „mani festatie van ongeloof" willen verhin deren en ernstige bedreigingen uiten. Zo werd een vergiftiging van het drinkwater aangekondigd, als „Augs burg" toch door zou gaan en om deze bedreiging meer kracht bij te zetten, waren er in sommige gevallen pakjes bij waarin men zwaar vergiftigde melk in flesjes aantrof. De politie heeft een speciaal „Kom: het leven geroepen dat eer |el" zoek instelt en attent is op 'e€" ging die maar in deze rich kunnen worden ondernomen Het andere (prettiger) v [eel zeer actief is de werkgroep „^rin Oekumene". bestaande uit e v®r aantal actie-, studenten- e groepen, wie het allemaal mei zaam en te vrijblijvend toe zijn bijvoorbeeld erg boos oil me uit tactische overwegin W€ Willebrands (kerkelijke thuishoudt, in tegenstellng f oorspronkelijke bedoeling c koste wat kost dat „hete h«rLE niet onder de tafel worden Onder het motto dat de een christenen de nadrukkelijk IW van Jezus Christus en dat*1^ oecumene niet alleen maar taken van de kerk-zelf is, hF enkele dagen voor hetpm> „Treffen" vergaderden ze alhjjn gelegenheid in Augsburg re gende punten voor de open het cussies opgesteld: t d< het vaststellen en noei die elementen en structuri gescheidenheid der kerken j1Q| houden en het streven naarerj. afremmen. Qnd( het vaststellen en noem die elemental en structur 6611 kerken, die de verantwooilver werking van de individuel P 8 in de moderne maatschappij ,s^ wereld belemmeren. het opstellen en het sch '°s. modellen voor het sa men w de kerken vanuit hun vera'. 1S lijkheid voor enkeling en n .c pij. 11 11 De werkgroep „Kritische ^oe ne" is het ook. die (dan m °E de officiële orde om) inter E in Augsburg mogelijk maak rn, i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 2