Confessionelen: meeil
geld voor defensie
i m
m
Zaandammer emigreert
met gezin naar Turkije
QJ^-
V1NU bereid opheffing
De Tijd uit te stellen
Treinverkeer nog tot
vanmiddag gestoord
„Je mag hier nog ademhalen, maar verder..."
Verkeersdrukte
viel wel mee
KRANT NAAR UW
VAKANTIE-ADRES?
Stijging uitgaven gekoppeld aan sanerin
Ontsporing bij Veenendaal
„Emigratie pas
in strijd voor
leefmilieu"
De heer Dimmers met zijn vrouw en twee dochters.
Van een onzer verslaggevers
ZAANDAM „Je mag in Ne
derland nog ademhalen, maar
verderDeze hartekreet van
de Zaandammer J. Dimmers
moet duidelijk maken, waarom
hij naar Turkije wil emigreren:
het verlangen naar meer vrijheid.
Terwijl duizenden Turken in Ne
derland werken om geld te verdienen
om thuis een bedrijfje te kunnen be
ginnen, wil Dimmers het omgekeerde
proberen. Hij gaat met vrouw en
1wee kinderen Nederland verlaten om
in Turkije een textielzaak te openen.
Van een verslaggever
DEN HAAG De grote verkeers
drukte die op de avond van Hemel
vaartsdag uitbleef heeft zich gister
middag voorgedaan, toen veel mensen
die kennelijk een lang weekeinde er
van hadden gemaakt naar huis terug
keerden. Maar volgens de rijkspolitie
viel het met de opstoppingen toch al
lemaal erg mee, vooral gezien het
slechte weer. Om acht uur gister
avond was de toestand op de wegen
al weer normaal.
De grootste file van gisteren stond
op de snelweg Utrecht - Arnhem:
twaalf kilometer. Een kettingbotsing
onder Bunnik om half vier 's middags
veroorzaakte tot acht uur stagnatie,
waar nog bij kwam dat de verkeers
stroom werd versterkt door bussen
die treinreizigers van Ede naar Drie
bergen brachten in verband met de
ontsporing bij Veenendaal. Bij de
kettingbotsing waarmee de moeilijk
heden begonnen, werden drie perso
nen gewond.
Andere knelpunten in het autover
keer gisteren waren de rijksweg Bre
da - Rotterdam en het verkeersplein
Hoevelaken, met files tussen die en
vijf kilometer. Ook daar herstelde de
toestand zich in de vooravond.
De motieven van de 38-jarige, die
24 jaar als stypeur bij „De Typhoon"
in Zaandam heeft gewerkt, berusten
op sterke gevoelens van onbehagen
over de Nederlandse samenleving. De
heer Dimmers: „Mijn vrouw en ik
lopen al een jaar of tien met emigra
tieplannen rond1. Ik zou een eigen
zaak willen, maar dat kan in Neder
land alleen als ik krom zou lopen van
de papieren. Voor een manufacturen
winkel moet ik een middenstandsdi
ploma, een textieldiploma en een ves
tigingsvergunning hebben. Heb je die
papieren eindelijk, dan is er nog
minstens een ton nodig. In Turkije
hoef je geen papieren te hebben: en
daar beschik je voor 25.000 gulden
over een winkel. Je koopt daar een
stuk grond en je kunt er een winkel
of een huis op zetten."
Het echtpaar Dimmers, dat in april
dit jaar in hun vakantie in Turkije
een verkenningstocht maakte, is bo
vendien onder de indruk van de
menselijkheid, gemoedelijkheid en
gastvrijheid van de Turken.
Dimmers: „Wie bij een Turks gezin
op visite is, komt de deur niet uit, na
eerst gegeten te hebben. Mocht je
dronken worden van de arak, dan
brengen ze je naar bed en wordt er
verder niet over gesproken. In Neder
land zou je gauw als dronkelap be
kend staan. Het rustige levensritme
trekt hem ook aan. „Hier moet je je
de blubber werken, maar in Turkije
is het leven niet gejaagd, maar kalm
en nog eens kalm."
Waarom heeft hij Turkije als emi-
gratieland uitgekozen? „We hebben
een Turkse huisvriend. Mesut Sinicki.
Hij werkt in Nederland als gastarbei
der en brengt ook weieens zijn ken
nissen mee. waardoor we veel over
Turkije hebben gehoord. Toen Mesut
en zijn zwager in april met vakantie
naar huis gingen, zijn we meegegaan
om er eens te kijken."
De kennismaking viel zo in de
smaak, dat wérd besloten om met
Mesut als compagnon een textiel
zaak te openen in de Turkse stad
Adana. „Mesut heeft voor hij naar
Nederland kwam, een textielzaak
gehad en heeft dus ervaring op dit
gebied."
Inmiddels heeft Dimmers zijn huis
in Zaandam verkocht. Wanneer hij
hoopt te vertrekken? „Dat kan over
drie, maar ook over negen maanden
zijn." Vast staat dat de winkel in het
Arabische deel van Adana komt.
Daarom studeert mevrouw Dimmers
Arabisch. Zijn ze niet bang voor aan
passingsmoeilijkheden te midden van
een Mohammedaanse bevolking? De
heer Dimmers: „Mijn vrouw zal er
aan moeten wennen dat ze niet alleen
de straat op kan; dat is daar onge
bruikelijk, evenals het naast ander
mans vrouw .zitten in een openbaar
vervoermiddel."
Mevrouw Dimmers: „De eerste tijd
moeten we ons natuurlijk aanpassen.
Wat dat over straat gaan betreft: Ik
ben toevallig geen type om alleen te
gaan winkelen."
Politieke of godsdienstige conflicten
kan de heer Dimmers zich nauwelijks
voorstellen. „Ik bemoei me ook hier
nauwelijks met godsdienst of poli
tiek." Wat hem wel met enige zorg
vervult, is hoe zijn dochtertjes Wilma
(7) en Garda (10) dë nieuwe situatie
zullen verwerken. >,Het onderwijsni
veau verschilt niet veel met dat in
Nederland, maar de taal is natuurlijk
een probleem. Misschien zullen de
kinderen enige tijd terug moeten
naar Nederland."
UTRECHT De N.V. Ver
enigde Nederlandse Uitgeversbe
drijven (VNU) is bereid het dag
blad De Tijd voorlopig te blijven
financieren, mits tenminste nóg
iemand gevonden wordt die mee
wil doen. De voortgezette steun
van de VNU, samen met derden,
zal dan in elk geval duren tot de
verschijning van het rapport van
de commissie bedrijfsfonds voor
de pers (dat in het najaar wordt
verwacht) en de eventuele re
geringsmaatregelen die gaan
volgen.
Deze toezegging heeft de VNU ge
daan aan de heer J. J. van Raalte,
voorzitter van de Nederlandse Ver
eniging van Journalisten (NVJ). De
NVJ hield zaterdag de jaarlijkse ver
gadering van de verenigingsraad, die
in de middaguren op spectaculaire
wijze solidariteit betuigde met de re
dactie van De Tijd die vecht voor het
voortbestaan van haar krant. Voorge
gaan door een harmonie-orkest uit
De Kwakel én de redactieleden van
De Tijd, marcheerden de ruim 200
aanwezigen over het Jaarbeursplein
met spandoeken en borden. (Zie ver
der pagina 6).
Later zei de heer Van Raalte dat
slechts een betrekkelijk klein zetje
voor de VNU nodig is om de beslis
sing De Tijd te laten vallen, uit te
stellen. ,Als de demissionaire rege
ring nu niets doet, neemt ze de meest
verstrekkende beslissing, want dan
verdwijnt De Tijd". De heer Van
Raalte bepleitte nu een regeringsbe
slissing om De Tijd voorlopig te red
den, in elk geval tot de nieuwe rege
ring maatregelen gaat nemen voor de
financiële positie van de dagbladpers.
De voorzitter van de redactiecom
missie van De Tijd, de heer N. Schra-
ma, noemde directeur Pluygers van
de Nederlandse Dagbladunie (uitge
ver van Handelsblad/NRC, waarmee
De Tijd samenwerkt) een „lijkenpik
ker". Eind vorige week zei de heer
Pluygers dat de ondergang van De
Tijd het verlies van een drukorder
betekende voor de NDU maar dat
daar tegenover stond een belangrijke
aanwas van nieuwe abonnees.
Twee zaken brachten op de vereni
gingsraad zaterdag flinke discussie.
De een ging over toetreding met
stemrecht van de leerlingen van 'de
School voor de Journalistiek tot de
NVJ. Omdat hiervoor statutenwijzi
ging nodig is werd een voorstel hier
voor ingetrokken. Zo verging het
ook het voorstel van Amsterdam om
als NVJ aansluiting te zoeken bij
het NW. Via een vergaderingstech-
Dit kunt u
UITSLUITEND OPGEVEN
MET DE BON UIT DE KRANT
Telefonische opgaven kunnen niet
meer worden aangenomen!
nische ingreep werd een voorstel van
orde aangenomen om het Amster
damse voorstel niet in stemming te
nemen. Veel verzet kwam tenslotte
tegen het interimrapport van een
commissie die de structuur van de
NVJ wil veranderen. De voorstellen
kwamen volgens de vergadering neer
op een minder democratische opbouw
van de vereniging.
De vaak emotionele toespraken op
de verenigingsraad van de NVJ over
de situatie bij De Tijd, resulteerden
in een motie aan rgering, parle
ment en politieke partijen, waarin
van de VNU wordt geëist een defini
tieve beslissing over het voortbestaan,
van De Tijd uit te stellen tot een
beter perspectief is ontstaan.
Op parlement en regering wordt
een klemmend beroep gedaan om alle
invloed aan te wenden om opheffing
van persorganen te voorkomen. Ook
wordt een beroep gedaan op het
maatschappelijk verantwoordelijk
heidsbesef van de dagbladuitgevers.
Bij de commissle-Rooij wordt aange
drongen op grote spoed met het me
morandum voor de kabinetsforma
teur. Een pluriforme pers, radio en
televisie, wordt in de motie een voor
waarde genoemd voor het functione
ren van de democratie. Handhaving
ervan kan niet worden overgelaten
aan het vrije spel van de economi
sche krachten.
Ngoeyen Thanh Nam, een "kokosnootmonnik"die zich erop beroept inr'
24 jaar niet in bad te zijn geweest, beweert in oktober aan de presidentsdr
verkiezingen in Zuid-Vietnam deel te nemen. Hij is ervan overtuigd binnen Jq
twee maanden vrede in het land te kunnen brengen.
DEN HAAG De drie confessionele partijen zullen zich bij
de formatie van een nieuw kabinet sterk maken voor een ver
groting van de defensie-inspanning zodat in een periode van vier
jaar wordt bereikt dat 3,8 of 3,9 procent van het nationaal im
komen naar defensie gaat.
Volgens de begroting 1971 wordt 3,6 procent voor defensie
uitgegeven.
-Het nieuwe percentage van 3,8 e 3,9
staat in een nota van een defensie-
kerngroep van KVP, ARP en CHU,
die al voor de verkiezingen is opge
steld en in de stuurgroep van de
christelijke partijen is besproken.
Prof. dr. P. A. J. M. Steenkamp,
thans informateur, was lid van de
stuurgroep en beschikt daardoor over
de nota. De kerngroep bestond uit ge-
neraal-majoor G. van Eisen (KVP),
luitenant-kolonel M. H. von Meyen-
feldt en luitenant-kolonel H. Volten
(beiden ARP) en generaal-majoor W.
Van een verslaggever
UTRECHT De Spoorwegen verwachtten dat pas in de loop van
vanmiddag de treinen tussen Utrecht en Arnhem weer normaal
zouden kunnen rijden. Gistermiddag omstreeks half drie zijn vijftien
wagons van een lege ertstrein tussen Veenendaal en Ede-Wageningen
ontspoord.
Deze portaalmast ging tegen de grond en de spoorbaan zelf werd een flink eind opgetild bij de ontsporing van de
erïstrein op de spoorbaan tussen Veenendaol en Ede.
Vijf bovenleidingportalen werden
daarbij volledig vernield. Het trein
verkeer werd over beide sporen ge
stremd. De machinist bleef onge
deerd. De locomotief is niet ont
spoord. De machinist is volgens een
woordvoerder van de Spoorwegen
gaan remmen „toen hij merkte dat
zijn trein begon te trekken."
Sinds gistermiddag reden de trei
nen uit het westen van het land tot
Utrecht. Daar moesten de passagiers
overstappen in treinen die pendelden
tussen Utrecht en Driebergen. Tussen
Driebergen en Ede reden bussen en
tussen Ede en Arnhem werd weer
een pendeldienst per trein onderhou
den. Het internationale treinverkeer
dat normaal via Arnhem - Utrecht
rijdt, werd via Amersfoort omgeleid.
Over de oorzaak van de ontsporing
ter hoogte van de Horsterweg bij De
Klomp was gisteravond nog niets be
kend. Op de plaats waar het ongeluk
gebeurde zijn werkzaamheden voor
vernieuwing van de dwarsliggers on
der de rails aan de gang, die tijdens
het weekeinde stilliggen. Volgens een
woordvoerder van' de Spoorwegen
kon gisteravond nog niet gezegd wor
den of er verband bestaat tussen dit
werk en de ontsporing. Naar zijn me
ning kan wel als vaststaand worden
aangenomen, dat het ongeluk niet is
veroorzaakt door gebrek aan mate-
rieelonderhoud. De ertstrein pendelt
heen en weer tussen IJmuiden en
Duitsland, en wordt keer op keer aan
de grens gecontroleerd.
De Spoorwegen beschouwen het als
een uiterst gelukkige omstandigheid,
dat de ertstrein niet geladen was. De
ravage bij de ontsporing, die nu al
niet mis is, zou bij een volle ertstrein
helemaal niet te overzien zijn ge
weest. De herstel- en opruimings
werkzaamheden zouden dan veel lan
ger hebben moeten duren.
Gistermiddag ontstonden op ver
schillende plaatsen treinvertragingen,
tengevolge van blikseminslagen Tus
sen Utrecht en Amersfoort, op de
Gooilijn en tussen Geldermalsen en
Zaltbommel functioneerden overweg
beveiligingen en seinlichten tijdelijk
niet meer tengevolge van bliksemin
slag.
Het geheim van de geslotenheid
van het Hongaarse eethuisje op de
Boulevard is opgelost. Nauwelijks
had ik mijn klacht over de boule-
vardruiven in krantendrukinkt laten
vervloeien of daar hoorde ik dat het
Hongaarse knusse smulplekje was
omgezet in een pannekoekenhuisje.
Onmiddellijk er heen gesneld... en
ja hoor... pannekoeken.
Erg lekker en in zes variaties en
niet duur, zeker niet gezien de stevi
ge afmetingen.
Het was er knap druk.
Er is in het interieur bijna niets
veranderd. De stoeltjes zijn er met
hun bont schilderwerk nog altijd het
bekijken waard. Achterin het for
nuis met drie grote koekepannen,
die vaardig gehanteerd worden.
Jammer, dat het Kurhaus, dat dit
oud-Hollands gedoetje exploiteert, er
niet iets tegen aangegooid heeft om
er verder wat sfeer te scheppen. Het
is er wat rommelig en de glazen
bakjes stroop en suiker, die perma
nent op de tafeltjes staan zijn niet
bepaald smakelijk, zeker niet als de
voorgangers van de klandizie er met
een vet mes in rondgetuind hebben.
Het bestek is van plastic in kinder
formaat. Het ligt wat ijl en onbedui
dend in de hand.
Maar wat een mens verbazen kan
is, dat daar op de boulevard het
eerste Lieveheersbeestje van het sei
zoen op je arm komt vliegen.
Sfeer
Hoe komt zo'n diertje daar, waar
alleen zand en stenen zijn?
Ik ben dol op ze. Kleine krieuwe-
laartjes, die verschrikkelijk eigen
wijs hun gang gaan. Loodrecht tegen
een spiegelruit op klimmen, balance
ren op een sprietje en vooral zo ge
zellig bij de mensen kunnen blijven.
Altijd is de spanning hoe lang het
torretje bij me wil blijven.
Ze brengen geluk, net als een koe-
paard. Maar een koepaard eist dat
men stilletjes een wens doet en dan
zwijgt tot men het volgende paard
ziet. Dat nu is in deze tijd iets on
mogelijks bijna. Een koepaard is al
een zeldzaamheid, een tweede paard
in zwijgensperiode is welhaast onbe
staanbaar meer.
Wat de koepaarden betreft is er
weinig kans meer op de vervulling
van stille wensen!
Het Lieveheersbeestje is veel min
der veeleisend. Die brengt het geluk
zonder voorwaarde. En altijd.
Het geeft immers onmiddellijk bij
zijn verschijnen die tinteling van
iets bijzonders, van even uitverko
ren zijn om het een rustplaats te
bieden. En het vraagt niets. Het
snoept niet uit een suikerpot, het
duikt niet in een glas. Het is er al
leen maar. Stil en ondoorgrondelijk.
Tot het begint te pompen, de vleu
geltjes spreidt en wegvliegt.
Straks bij een ander het geluk
brengend.
Dan hoop je alleen maar, dat die
ander het begrijpen zal.
H. de Savornin Lohman (CHU).
Het streefcijfer voor de defensie
uitgaven 1975 is in de kring der
christelijke partijen aanvaard als in
breng bij de formatie. Het ligt bedui
dend onder het percentage van 4,2
dat de defensietop zelf als nodig heeft
voorgesteld. Het sahema van de hui
dige politiek^ leiding waarin een op
lopende inspanning tot dit percentage
van 4,2 wordt bepleit en dat even
eens bij de informateur berust
wordt in de nota van de confessionele
werkgroep „irrationeel optimistisch"
genoemd. Overigens wordt in deze
nota gezegd dat er een kloof van
honderden miljoenen gaapt tussen de
bij de NAVO-bijdragen behorende
operationele behoeften en de reëel te
verwachten financiële middelen. De
nota spreekt zelfs van een „failliete
boedel".
Sanering
De confessionele kerngroep heeft
een uitgewerkt schema opgesteld voor
het defensiebeleid in de komende vier
jaar. Het behelst een grondige sane
ring van het defensie-apparaat. Het
belangrijkste voorstel geldt de depar
tementale organisatie. De nota stelt
vast dat eqn doelmatig beleid alleen
kan worderi bereikt als de leiding
van het departement beschikt over
een centraal en geïntegreerd beleids
orgaan, dat belast wordt met de af
weging van de belangen van de
krijgsmachtdelen, het financieel be
heer. het personeelsbestuur, enz. Dit
zou betekenen dat de veelbestreden
verticale organisatie van de beleids
organen bij defensie verdwijnt.
De nota bepleit voorts zo verminde
ring van het personeel door het op
leggen van personeelsplafonds. De
opstellers van de nota menen dat
door de normale afvloeiing tot 1975
duizend man per jaar kunnen ver
trekken. Voorts kunnen de vijftigdui
zend dienstplichtigen die nu functies
van het beroepspersoneel vervullen,
overbodig worden gemaakt. De perso
neelsplafonds moeten mede dienen
om te dwingen tot een meer geza
menlijke aanpak bij defensie.
De kerngroep gelooft dat de dienst
plicht ingrijpend verkort zal moeten
worden tot maximaal twaalf maan
den met een opleidingstijd van twee
tot zes maanden en een aansluitende
parate diensttijd voor allen van zes
maanden. Op deze werkelijke .dienst
tijd zal een klein verlofperiode van
anderhalf jaar moeten volgen, enkele
keren te onderbreken door herha
lingsoefeningen. Uitgangspunt zou
hierbij moeten zijn dat iedere goed
gekeurde en niet-vrij gestelde inge
schrevene een militaire opleiding
krijgt. Wie niet nodig is voor de NA-
VO-bijdrage wordt bestemd voor ver
sterking van de nationale reserve.
Uitstel wegens studie wordt in de op
zet van de nota als regel niet meer
verleend.
Oefenterrein
Andere beleidspunten zijn: de belo
ning van -dienstplichtigen wordt niet
verder verhoogd, de werving van
vrijwilligers wordt uitgebreid; er
komt hoogstens één oefenterrein voor
de landmacht in Nederland. Als regel
zou in het buitenland moeten worden
geoefend.
Voorgesteld wordt voorts de nu
cleaire bombardementstaak van de
luchtmacht te laten vervallen. Bij de
vervanging van de Starfighter die de
komende jaren aan de orde komt.
kan dan wel worden volstaan met
een eenvoudiger toestel en minder
squadrons. De kerngroep meent bo
vendien dat het transportsqaudron
Friendships moet worden opgeheven,
zodra blijkt dat de exploitatie ervan
duurder wordt dan de charterprijzen
van de nodige vluchten.
Wat de marine betreft pleit de nota
ervoor de kruisers die straks toch
worden vervangen maar niet in de
vaart te houden en in elk geval de
„De Ruyter" vervroegd af t« stoten.
Voorts zou de marine-luchtvaart
dienst moeten worden gesaneerd en
het squadron in de West zo spoedig
mogelijk moeten worden opgeheven.
ui
De kerngroep heeft uitgerekend da!
deze sanering een besparing van it
totaal 1,75 miljard kan opleveren. Al-
dat uitkomt zal met een groei van
budget naar 3,8 procent van het
t ionaal inkomen kunnen worden
staan.
j
Dé nota zegt voorts dat het toe
komstig defensiebeleid zich zal moe-"
ten richten „op het onwtikkeien vat
zodanige intermenselijke verhouding
gen gebaseerd op medeverant n
woordelijkheid, individuele zelfver 0
werkelijking dat de krijgsmach e!
een positief uitstralingseffect ver-ei
krijgt op de samenleving". Als objec 'e
ten voor nader onderzoek in dit ver
band worden genoemd: de tuchthand
having, vorming en opleiding, d;
scheiding tussen werksituatie en vriji nt
tijd het functioneren van de perso ,n
neelsverenigingen en de rechtspositi a)
in het algemeen. De kerngroe be U]
schrijft dat dit soort zaken al te lan or
,zijn verwaarloosd.
Aan het einde van de nota word
gevraagd om „een vaste en doelge- u
richte leiding" van het departement
De nieuwe bewindslieden zouden zie: n
in het begin tijd voor bezinning e: Ie(
rustige studie moeten gunnen. „He
lijdt geen twijfel dat aan de bereid
heid om tegen de wil van de organi
satie maatregelen te treffen, ander
aspecten van het profiel van de beC
windsman ondergeschikt zijn," aldu Ul
de nota.
Van onze correspondent
't HARDE Het verband tusse
leefmilieu en da bevolkingsspreidii
kan een nieuwe impuls zijn voor emi
gratie. Dat .zei de heer P. C. Elffe
rich, voorzitter van de Christelijk
Emigratie Centrale op de ledenvergi
dering van deze organisatie in 't Ha
de. „Wij zijn in Nederland echt tvl
toe aan een model om degradatie va
het leefmilieu tegen te gaan. Is h<
niet gewenst dat er velen zullen ko
men die daarvoor hun blik eldel
richten, daar waar ruimte is, waar
lucht nog helder en fris is, waar
natuur vraagt om de mens? Zou hi
niet kunnen zijn dat het een nieu
facet gaat worden in het emigratie
gebeuren?" zo vroeg de heer Elfferi
zich af. Hij wees hierbij op de proev
van een milieumanifest, uitgeeev*
door de ARP, waarin gesprok*
wordt over nationale en mondiale b*
volkingsspreiding.
De gastspreker op de CEC-jaarve
gadering, de heer G. D. J Kraan, di
recteur voor de emigratie bij het m
nisterie van sociale zaken, had hi
ook al over de samenhang tussen b
volkingsdruk en leefmilieu. „Na
oorlog is de bevolkingsdruk door em
gratie met driekwart miljoen vermil
derd, het is te betreuren, dat de:
ontwikkeling zo weinig aandac
krijgt," aldus de heer Kraan,
Hij zag emigratie verder als e*
van de meest beproefde middelen
een land tot ontwikkeling te breng*
De door de CEC bevorderde emigrat
van boeren naar Brazilië achtte
van betekenis. „De emigratie
dienstbaar, zij het beperkt, voor d
ontwikkeling van Latijns-Amöi
kaanse landen, zei de heer Kraan.
