Autobiografie Eerste autofabriek in Finland: Saab-Valmet F**- Euwe bereidt afscheidscollege voor Ik had geen tijd om ook voor plezier te Renault 2 op komst bij Drie nieuwe cao's binnen Akzo-concern BMW introduceert drie liter CS rrico door Sicco de Jong GOED DAT ER POLITIE IS..? «200.000 doden per ^ïar in liet verkeer Geruchten over nieuwe sportcoupé van Volvo In de wolken met kaas Net sliep ik lekker, toen er op mijn kamerdeur werd ge klopt. Hotel-controle! Ik vroeg of ze nou heleméél waren. Ik heb de volgende morgen aan de balie geklaagd. Maar daar hoorde ik., dat de politie móói een meneer van zijn bed had gelicht, die had meege- daan aan een bankoverval! HaaSr Nog een kassier bij gewond Voorlopig werkt de fabriek echter leen nog voor de Finse markt en or re-export naar Zweden. Voor fcab-Scania is het voordeel om veedse auto's in Finland te assem- eren mede een kwestie van de min- Ir hoge lonen, die de Finnen ont- ngen Zweden is nu eenmaal zeer il va rend maar bovendien is de briek te Uusikaupunki een zeer rgjodern bedrijf. Hoewel de produktie- ipaciteit er nog beperkt blijft tot .000 auto's per jaar, wordt voor de derdelenmagazijnen en voor het msport door de fabriek gebruik ge- fikt van elektronische apparatuur. lab-Scania maakt deze uitrusting f te Jönköping in Zweden: het ncern met een jaaromzet van 2'/« ljard gulden bouwt behalve perso- n- en vrachtauto's ook straalvlieg- gen en kleine computers. 3e Finse fabriek is door Saab ge- cht in nauw overleg met de rege- ig te Helsinki. Hiertoe werd op fif- fifty-basis een samenwerking ge- ten tussen het Zweedse concern en Finse staatsonderneming Valmet Val met heeft een jaaromzet van na 400 miljoen gulden en bouwt schepen, tractoren, diverse moto en airconditioning. Een belang- t pluspunt van de vestiging van de ib-Valmet-Fabriek in Finland is hierdoor ontstane stimulans voor lere bedrijfstakken, die nu auto- derdelen zoals accu's, banden e.d. in maken. Dit bevordert de werk- egenheid nog eens extra. 'inland importeert op het ogenblik riijks bijna 90.000 personenauto's, imamelijk uit de EEG, Engeland, pan, de Sow jet-Unie en Zweden, er hebben de Finnen nu een eigen ideel in de produktie tegenover De assemblage van Saabs te Uusikaupunki in Finland. Het Zweedse merk beantwoordt hier met succes de uitdaging van de Japanse merken, die er samen bijna 20% van de autoverkoop voor hun rekening namen. Saab's aandeel is nu bijna 5%. kunnen stellen, hetgeen voor de toe komst ook de vestiging van andere assemblagebedrijven in de hand werkt. Van de kleine Europese lan den heeft tot nu toe alleen België veel succes gehad met de opbouw van een auto-assemblage-industrie. Voor het marktaandeel van Saab is de komst van de nieuwe fabriek dui delijk gunstig. Vorig jaar steeg de verkoop van dit Zweedse merk in Finland ineens van 1700 tot 4400 aut o's. Dit is temeer veel, aangezien Saab zich uitsluitend toelegt op auto's in hoge prijsklassen, terwijl in Fin land met name de Japanse concur rentie sterker is dan waar ook in Eu ropa. - 7 Renault's Mini-ontwerp, waarvan de komst nog onzeker rans autoblad herinnert aan oude Mare: |e tekeningen van nieuwe model- die het Franse autoblad l'Auto hal bij tijd en wijle publiceert, ken soms maar gedeeltelijk op rheid te berusten. Opnieuw heeft blad nu echter de oude mare, dat een 3,02 meter lange of beter ie Renault 2 op komst zou zijn, tpreid. Volgens l'Auto Journal zou de tegenzet van de grootste Fran- ,<a utofabriek zijn tegen de Fiat 127, k model onlangs is uitgebracht. t®jt voorjaar sloeg l'Auto Journaal w ilank echter mis door een Renault 'oupé onder de naam Renault 14 yjte kondigen. Men had iets verno- van de Renault 17, die inmiddels officieel door de fabriek onthuld re*j het nog niet in details. njiat er echter aan een Renault 2 ferkt wordt, is algemeen bekend, wee jaar achtereen moest presi- Pierre Dreyfus van de Régie Re- ï^t hierover vragen beantwoorden M Idens een vergadering van de in- atiorfale toeristenbond te Lausan- i meegedeeld, dat jaarlijks in de wereld ongeveer 200.000 mensen leven verliezen door verkeerson- illen. Dit aantal komt ongeveer een met het aantal doden in Hi- ima, na de atoombom-aanval op stad in augustus 1945. st aantal verkeersslachtoffers in irland varieert van jaar tot jaar I de 3.000. Dit is bijna het dubbeie het aantal mensen, die om het n kwamen bij de watersnood- in ons land in februari 1953. tinternationale toeristenbond t er op aangedrongen, dat maat- len worden genomen om te ko- tot veiliger wegen en auto's. Ook [218t de internationale organisatie op snelheidsbeperkingen en tregelen tegen lawaai en lucht- uiling door auto's. tijdens zijn traditionele persconferen tie, aan de vooravond van de Parijse salon in oktober. Beide malen hulde hij zich glimlachend in stilzwijgen. Of de Renault 2 er ooit zal komen valt dus niet te zeggen, maar als deze auto er komt, zal het model er in grote lijnen wel zo uitzien als l'Auto Journaal het getekend heeft. De mo tor zou volgens het Franse blad die van de Renault 4 worden. Maar ook dat is natuurlijk nog niet zeker. Voor het produktieprogramma van Renault is de aanvulling er van met zon „Mini-variant" niet direct nood zakelijk. De fabriek te Uusikaupunkt is bij zonder snel tot stand gekomen. De bouw begon in november 1968, de produktie startte in november 1969 en de capaciteit van 1250 auto's per maand werd in november 1970 be reikt. Er is mee gerekend, dat deze produktiecapaciteit verdubbeld kan worden. Op het ogenblik werken er 750 personeelsleden, onder wie 260 vrouwen. Door de vestiging van de fabriek zal in eerste instantie in an dere bedrijven aan nog 1000 personen werk verschaft worden. Een interessant aspekt van de fa briek is dat iedere gemonteerde auto op een testbaan met hindernissen wordt beproefd. Saab gaat met het imago van de vliegtuigfabriek op de achtergrond— altijd prat op de kwa liteit van zijn automobielen, zodat ook de nieuwe fabriek deze reputatie moet behartigen. In principe is Saab-Scania wel ge negen meer buitenlandse assemblage- bedrijven te bouwen, wanneer de produktie daar lonend kan zijn. In de EEG is dit met Saab nog niet het geval, al draait in Zwolle de Scania- vrachtwagenassemblagefabriek reeds zeven jaar. Maar de personenauto's zullen voorlopig nog wel rechtstreeks uit de Saab-Scania-fabrieken in Zwe den of Finland komen. In Zweden doen geruchten de ron de, dat Volvo de sportcoupé 1800 bin nenkort zal vervangen. De Volvo-fa- briek heeft inmiddels bekend ge maakt, dat in de komende maanden een nieuwe model zal verschijnen. Vermoedelijk is dat dan een nieuwe sportcoupé De huidige Volvo 1800E heeft een tweeliter motor met 124 DIN-pk ver mogen en elektronische benzine-in spuiting. Het is niet onmogelijk, dat deze motor ook de nieuwe Volvo- sportwagen zal aandrijven. Met name het ontwerp van de 1800 is namelijk aan herziening toe, aangezien dit al meer dan tien jaar oud is. De nieuwe sportcoupé van Volvo wordt in Zweden gezien als een ant woord van de ene Zweedse fabriek aan de andere: vorig jaar introdu ceerde Saab de zeer modern gesti leerde Sonett III. ROTTERDAM De resultaten die Maatschappij Zeevaart in de eerste maanden van dit jaar heeft behaald, zijn beter dan in de overeenkomstige periode van 1970. De directie vindt het 'moeilijk om 'voorspellingen te doen over de gang van zaken in 1971. De nog steeds toenemende kostenstij gingen, zowel 'in Nederland als in buitenlandse havens en de voortdu rende arbeidsonrust stellen het be drijf voor grote problemen. De resultaten in het eerste kwar taal van 1970 waren bijzonder slecht. Het bleek noodzakelijk om de vrach- tenpolitiek te wijzigen. De 'doorge voerde 'vrachtverhogingen zijn «niet voldoende en het -zal noodzakelijk zijn verdere maatregelen te treffen. De'Bruto «winst bedroeg ƒ1,4 (1,3) min. De exploitatierekening sloot met een "voordelig saldo ivan ƒ424.378 (469.968). Zoals gemeld, wordt een on veranderd dividend van 10 pet. voor gesteld. Spoorwegstaking VS ongedaan gemaakt WASHINGTON (Reuter, UPI) Het Amerikaanse treinverkeer, dat als gevolg van een staking van sein huiswachters sinds maandagmorgen stil lag, functioneert sinds dinsdag avond weer normaal. Toen tekende president Nixon een noodwet die de dertienduizend seinhuiswachters ver plicht om ten minste tot 1 oktober het werk te hervatten. In de tussentijd moeten werkgevers en werknemers proberen alsnog tot overeenstemming te komen over de kwestie van de lonen. Vooruitlopend op dit gesprek kent de noodwet de seinhuiswachters vast een loonsver hoging van zeventien procent toe. Het Congres had de noodwet al eerder goedgekeurd. Door de staking werden talloze forensen en veel industrieën gedupeerd. Gunstige ontwikkeling Alex Adam AMSTERDAM Dr. M. Euwe is deze week 70 jaar geworden. Hij bereidt zijn afscheidscoleg tes voor en mag het vooruitzicht koesteren dat zijn arbeidsdagen, die nu zo'n slordige veertien uur du ren, iets meer soulaas gaan bieden. Maar op het ogenblik is deze schaakmeester en computerdeskundige nog rijkelijk bezet. Een af spraak voor een gesprek komt als volgt tot stand: „Ik ben net uit Canada terug. Als u vanmiddag om half vier komt, heb ik een kwartier voor u". DELFT Voor de Kon. Fabrieken voorheen Alex Adam is 1970 een jaar met overwegend gunstige ontwikke lingen geweest, met name in de hoofdlijnen rubberprodukten en me- taalprodukten. De lederprodukten hebben slechts beperkt tot het resul taat kunnen bijdragen. In het alge meen is in deze sector sprake van structuurproblemen, die Alex Adam niet ongemoeid laten. Het jaarverslag meldt een stijging van de geconsolideerde omzet met ca. 37 pet. De kostenstijging hoewel aanmerkelijk gaf een lager per centage te zien. Dit resulteerde in een hoger exploitatiesaldo van 1,14 min. tegen ƒ943,839 in 1969. De winst be droeg 144.097 84.556). Eerder werd voorgesteld het dividend te verhogen van 4 tot 6 pet. De financiering in de bedrijven was onverminderd moeilijk en zal in de toekomst aanhoudende aandacht vragen. De tot dusver in de eerste maanden van 1971 bereikte omzetten liggen hoger dan in de overeenkoms tige periode van 1970. Wij hebben de uitdaging van dat kwartier aanvaard, stilletjes hopend dat het met dat kwartier een Peetje mee zal vallen. Dat blijkt te kloppen. Als we thee drinken, zegt prof. Euwe geruststellend: „Dit gaat niet van de tijd af hoor. Beschouwt u dit maar in voetbaltermen als blessuretijd". De naam Euwe is onverbrekelijk met de schaaksport verbonden, maar dat geldt meer voor de buitenwacht dan voor hemzelf. „Als u het in pro centen uitgedrukt wilt zien, denk ik dat ik niet veel meer dan 20 of 25 procent van m'n produktieve tijd in het schaken heb gestoken". Maar het moet toch méér dan een hobby voor u zijn geweest? Prof. Euwe: „U kunt ook zeggen minder dan een hobby. Minder omdat ik tussen mijn tournooien door nooit de tijd had om ook eens met vrienden een spelletje te schaken. Ik ben na tuurlijk wel als hobbyist begonnen, maar toen ik eenmaal een „gezeten schaker" was geworden, zeg maar tot het „schaak-establishment" behoorde, had ik geen tijd meer om het ook nog als hobby te beoefenen". En nu ook nog geen tijd? Prof. Euwe: „Ik heb het drukker dan ooit, maar dat zeggen natuurlijk meer mensen tegen u." Ja. Prof. Euwe: „Naast mijn hoogle raarsbeslommeringen ben ik ook nog president van de wereldschaakbond. In het begin dacht ik dat mijn secre tariaat het werk zou doen en dat ik alleen maar handtekeningen zou hoe ven zetten. Maar dat pakte wel an ders uit. Boeiend? Wat boeide u in het schaakspel? Prof. Euwe: In het begin ging Mc er gewoon mee door omdat ik succes had. Later, zo omstreeks m'n 25ste jaar, kreeg ik ook wetenschappelijke belangstelling voor het schaakspel. In de daaropvolgende periode heb ik ook veel boeken geschreven. Hoeveel boeken? Prof. Euwe: Weet ik niet precies. Ik denk zo'n 60 a 70. 's Kijken, dat moe ten meer dan 10.000 pagina's zijn. En in hoeveel landen hebt u ge speeld? Prof. Euwe: U kunt beter de landen tellen waar ik niet gespeeld heb, en ik ga er nog een aantal aan toevoegen ook. Als president van de wereld- Van een verslaggever UTRECHT Binnen het Akzo-concern is bij de onderhandelin gen met de vakbonden overeenstemming bereikt over drie cao's: die voor de KZK (Koninklijke Zout-Ketjen), Organon en Enka. Nieuw vlaggeschipvoor BMW: de 3.0 CS met 213 km per. uur topsnelheid en een zeer snelle acceleratie. I Het personeel van de KZK krijgt, in overeenstemming met de loon maatregel, 3 procent per 1 april en 1 procent per 1 juli van dit jaar (de cao loopt van 1 april 1971 tot en met 31 maart 1972). Op 1 oktober volgt een verhoging van 5,5 procent plus een eenmalige uitkering van 1,85 procent. Inclusief een verbeterde vakantietoe slag komt dit op jaarbasis neer op 8,75 procent nominaal. Er is uitgegaan van een stijging van de prijzen met 6 procent. Mocht dit percentage worden overschreden, dan zal via indexering toch een reële inkomensverbetering van 2,75 procent worden gegaran deerd. De vakantie wordt' op mini maal 18 dagen gebracht (voor jeugdi gen 21 dagen). Ook is besloten tot een geleidelijke verkorting van de ar beidstijd. De 400-uitkering wordt op 1 oktober in de loonschalen verwerkt. Tot dan ontvangen de werknemers een toeslag van 33 per maand. Bij Organon liggen de percentages ongeveer gelijk. De voor dit jaar ge garandeerde reële inkomensverbete- mensverbetering van 2,65 procent, zal een prijsindexclausule worden gehan teerd. De 400-uitkering wordt per 1 sep tember verwerkt. Begin maart 1973 zal bij Enka de werkweek nog maar 40 uur bedragen. Winst lager, omzet hoger bij Ver. Glas SCHIEDAM In 1970 is de omzet van Ver. Glasfabrieken met 16 pet. gegroeid tot bijna 121,4 min, maar deze stijging heeft niet bijgedragen tot een verbetering van het resultaat. Het netto resultaat was 2,7 min. en nam ten opzichte van 1969 af met ƒ435.000, vooral door de zeer sterke stijging van de personeelskosten, die vorig jaar met bijna 15 pet toenamen tot 48,2 min. De netto winst per aandeel van ring is 2,65 procent. Ook hier zal de ƒ1000 verminderde van ƒ231 tot ƒ203 BMW heeft een drie liter motor in het zescilinderprogramma opgeno men. Die motor drijft het model CS aan, de coupé-uitvoering op basis van de 2500 en 2800 De nieuwe 3 0 CS vervangt zo de 2800 CS. Van deze coupé is ook een automatische uitvoe ring verschenen. De nieuwe drieliter motor heeft een exacte cilinderinhoud van 2985 cc en is goed voor 180 DIN-pk vermogen, wat een topsnelheid van 213 km per uur inhoudt. De prijs van het model 3.0 CS bedraagt 34 438,- incl. BTW; de 3 0 CS Automatic kost ƒ36.376,-. Tevens heeft de Duitse fabriek het programma uitgebreid met snelle viercilinder versies: een 1802 en 2002 Til. Alle 2-deurs modellen waar van de 1600 nu in 1602 is omgedoopt ondergingen detailwijzigingen aan bumpers en dashboard. Volgend jaar worden van BMW ge heel nieuwe vlercilindertypen ver wacht. 400-uitkering op 1 oktober in de cao-schalen worden verwerkt. De ar beidstijd wordt in fases terugge bracht tot 40 uur per week met in gang van 28 maart 1973. Bij Enka, waar de cao van 1 maart 1971 tot 29 februari 1972 loopt, wor den de lonen op 1 maart, 1 juni en I september van dit jaar verhoogd met respectievelijk 3, 1 en 5 procent. Op 1 september wordt ook een uitkering- ineens gegeven van 2 procent. Als dat onvoldoende is voor een reële inko- Ondanks het lagere resultaat wordt, zoals bekend, aandeelhouders voorge steld een onveranderd dividend van 9 pet. uit te keren over een tot ƒ13,3 min. vergroot aandelenkapitaal. In het eerste kwartaal van 1971 heeft de stijging van de omzet zich verder voortgezet Volgens de ver wachtingen zal de tweede verpak kingsglasfabriek in Maastricht nog in 1971 een duidelijk merkbare bijdrage aan een verdere omzetverhoging kun nen leveren. Prof. dr. M. Euwe is 70 jaar J geworden. Drie hoogtepunten markeren I zijn carrière: in 1926 promoveert I hij cum laude op een proefschrift I over vector-analyse, in 1935 l wordt hij een nationale figuur als I hij in een ondraaglijk spannend l tournooi het wereldkampioen schap schaken op zijn naam weet te brengen, en tenslotte wordt hij I in 1964 hoogleraar. Hij doceert l computerkunde aan de economi- 1 sche hogescholen van Tilburg en l Rotterdam. Per 1 september van dit jaar houdt zijn leeropdracht op. Prof. Euwe is wat men noemt i een globe-trotter. In de herfst dit jaar bezoekt hij als president van de wereldschaakbond Mid- den- en Zuid-Amerika. Hij zal j ongeveer 20 landen „aandoen". In het voorjaar van 1672 staan 15 landen in Oost-Azië op zijn pro- gramma. schaakbond voel ik me verplicht alle lidstaten te bezoeken dat zijn er momenteel 80. Kunt u de politiek er altijd bui ten laten? Prof. Euwe: „Nee, maar dat ging in de jaren dertig ook al niet. Het was toen de vraag of je in nazi-Duitsland moest spelen of niet. (We kwamen nooit zo gauw op het idee te -/ragen of je al dan niet onder een ander regiem moest spelen). Ik heb altijd geprobeerd de politiek en de sport gescheiden te houden. Wat Zuid-Afri ka betreft bijvoorbeeld is dat een van de redenen waarom ik naar Zuid- Afrika toega, om eens met de autori teiten te praten. Inspanning Is schaken een zware inspan ning? Prof. Euwe: „Ja. Als je vijf uur hebt geschaakt ben je niets meer waard. Je moet echt alles eruit halen, net als met een voetballer. Of neem de roeisport, dat spreekt misschien nog duidelijker. Je moet na de race als het ware bewusteloos in het water vallen. Dat was voor u ook de clou? Het fysiek uiterste? Prof. Euwe: „Ja. Je gaat tot de grens Ik heb dikwijl gemerkt: nu kan ik niet verder gaan. Nu *ta ik tegen een muur. Dan neem je dus genoegen met een meer voor de hand liggende oplossing. Een enkele keer ontlaadt zich de spanning ook wel eens. Ik heb eens meegemaakt dat Najdorf tijdens de wedstrijd tegen een landgenoot sprak. De tournooilei- der nijdig: waarom- spreek je Spaans tegen hem? Najdoff: omdat hij geen Arabisch verstaat Nog even over de politiek. Waarom bent u lid geworden van DS'70? Prof. Euwe: „Ik vond dat de PvdA (waar ik na de oorlog altijd bij heb gehoord) een te extreme koers ging varen, een misschien minder demo cratische koers. Dat „Democratisch Appel" destijds sprak me wel aan Als men die extreem linksen aan de macht laat komen, ziet het er voor onze democratie niet zo best uit. Aan de andere kant zie je juist de lastste maanden dat het zo'n "aart niet loopt. In het schaduwkabinet zit een één extreem linkse figuur. Misschien ben ik achteraf bescnouwd dus wat vroeg omgezwaaid. Overigens voel ik me bij DS'70 wel thuis, als die partij tenminste niet te veel een mid denkoers gaat varen. Maar ik k«.n Drees jr. en ook een man als Berger bijvoorbeeld, te goed om daar niet een garantie in te zien. Nu vind ik in de PvdA ook veel mensen waar ik respect voor heb. Neem Schermer- horn, of Den Uyl en Vondeling bij voorbeeld, maar ik voel me in DS'70 veiliger. Rechts Maar u kent het verwijt dal DS'70 rechts van de VVD slaat? Prof. Euwe: „Dat zegt Den Uyl, en zoiets neem ik hem kwalijk. Het is maar makkelijk gezegd, maar waar uit blijkt het? Ik kan het de PvdA kwalijk nemen dat ze almaar dingen zegt die onbewijsbaar zijn. De oude heer Drees is toch dè man van de PvdA. Die is geen lid van DS'70, dat niet, maar hij is het helemaal met z'n /oon eens. En is die nu rechts? Dan weet ik niet meer wat rechts is. Ik geloof echt dat het een kreet is. Ter wijl je omgekeerd een man als Drees jr. nooit iets hoort zeggen ten nadele van mensen die er anders over den ken. Misschien is dat politiek gezien niet zo geslaagd, maar het is wel in teger. DS'70 rechts? Ja, ze willen bezuini gen. Maar als het nu inderdaad zo is, als prof. Zijlstra zegt, dan moeten we er toch rekening mee houden. Nie mand is gediend met een bankroet. De vakbeweging kan wel zeggen: we willen wel meewerken, maar jullie moeten ons eerst in alles onze zin geven best, ik zou er wel voor zijn als het niet tot een catastrofe zou leiden. Als Zijlstra zegt: dit kan niet, dan moet ik hem toch eerder geloven dan mensen die er minder verstand van hebben. Griezelig Zo omstreeks '55 bent u zich be zig gaan houden met de elektronische informatieverwerking. Veel mensen vinden die computers erg griezelig. Hoe kun je daar wat aan doen? Prof. Euwe: „Het geneesmiddel ls dat de mensen er iets van leren. Dat had het onderwijs een jaar of tien geleden al moeten doen: een uurtje computerkunde in de week vanaf de tweede of derde klas van de HBS. Maar ik stem toe dat er ook deskun digen zijn die bezorgd zijn. Ze zien steeds meer werk naar de computer gaan, en bijgevolg voortdurend min der overblijven voor de mensen. Dat is een diepere angst, die ik overigens niet deel. De computer zal inderdaad nog veel van de mensen overnemen, maar er zal altijd genoeg overblij ven". Hoeveel? Prof. Euwe: „Och, als ik zeg 50 procent, moet u me daar niet op van gen. Het is niet exact weer te geven, maar ik heb wel een aantal argumen ten waardoor ik die 50 procent aan nemelijk kan maken. De computer maakt snelle, sprongs gewijze vorderingen en die zijn op sommige gebieden duizelingwekkend. Maar in de typisch menselijke activi teiten maakt de computer maar uit erst langzame vorderingen. Men heeft al astronomische bedragen geïnves teerd in een computer die kan verta len. Goed, er worden vorderingen ge maakt, maar heel langzaam. De com puter is nog steeds een uiterst stunte lige vertaler. En schaken hè. De com puter zal nooit de top in de schaak sport bereiken, ofschoon het een goe de schaker kan worden". Wint u het van de computer? Prof. Euwe (lacht) „Jazeker. Met m'n Pink". nietvergeten-PricoeUa

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 19