4* 'ARTUEN ,DE STRAAT OP' 4 Vertrouwen in doorbraak van nu Praten met v n Reclamebureau s werken aan verkiezings campagne - maar niet op z n Amerikaans vrouwen bestaan weer Hi j i If M tM, rrtl Mr. van Mierlo: GPV-, campagne Moeder van zes kinderen leidt VP brengt Veringa laar zonder leuzen VVD financieel gehandicapt DS '70 buit de naam Drees uit PPR: vooral contra de confessionelen PSP wil geen verkiezingskrant CPN: actie met pop ARP: persoonlijke benadering maar minder „solo's" CHU: geen nadruk op gezag maar op vrijheid D '66 zweert bij tv advertenties damesbladen g •'A' O ZATERDAG 27 MAART 1971 -f•v-W 0 Wj^- Ucsheuvtl I I ffa een lange aanloopperiode, al een paar rake klappen ji uitgedeeld, zal het volgende èk ernst worden met de ver- zingsstryd. Beproefde strijd- omiidelen als affiches, folders, sifletten en advertenties zul- ook nu weer gebruikt wor- i, maar uit de gegevens, die mdfe paHementsredactie verza- lde, fc lykt dat de politieke r. rtyen zich méér moeite dan •m§eger zullen getroosten om de zers persóónlyk aan te spre- I. Vrijwel elke plaats in Ne derland zal gedurende deze cam pagne wel een politicus of een team van politici op bezoek krij gen. De partijen gaan dus „de straat op", maar het is wel zeker dat ook de televisie meer „poli tiek zal produceren" dan ooit. De presentatie van de lijst trekkers is bij de verschillende partijen nogal verschillend: KVP en PvdA „coachen" hun leider; ieder optreden van hen, vooral voor de tv, wordt bespro ken door een team, waaraan ook een public-relations-officer is toegevoegd. Bij de andere par tijen gebeurt dat veel minder, ten dele omdat zij geen waarde hechten aan een dergelijke stringente begeleiding en deels omdat de lijsttrekker niet het hoofdaccent krijgt. Alle partijen menen dat ver kiezingscampagnes in Ameri kaanse stijl niet alleen duur zijn, maar bovendien in Nederland onecht en lachwekkend zouden lijken. Wel heeft bijna elke par ty een reclamebureau ingescha keld en zal de campagne er dit jaar gestroomlynder uitzien dan ooit tevoren. De meeste partyen beschikken over een betrekkelijk geringe financiële armslag voor hun campagne. Toch zijn de bedragen voor Nederlandse begrippen hoog. De ARP, de vierde partij, heeft met zes ton het mééste voor de campgane beschikbaar. Daarna volgen KVP en PvdA met elk een kleine vijf ton. VVD en D'66 zitten met resp. 60.000 en 85.000 gulden aan de lage kant en vormen met het GPV (een zetel), dat 125.000 gul den gaat uitgeven, een schrille tegenstelling. De blokvorming in de politiek levert bij de presentatie van de eigen party problemen op: het accent komt meestal op de eigen identiteit, terwijl men met de samenwerking niet zo goed raad weet. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Mr. Hans van Mierlo, lijstaanvoerder van D'66, door sommigen gedoodverfd als minister van Buitenlandse Za ken in het toekomstige linkse schaduwkabinet (een hele pro motie), maar bovenal het brein achter de vooruitstrevende volkspartij (WP), die PvdA, D'66 en PPR de komende jaren gaan vormen. Een streven dat, zeker na zijn eer ste vier jaar van zwoegen en sjouwen in de politiek („vier jaar kwetsbaar heid") zonder dat hij veel aan het beleid van het kabinet heeft kunnen veranderen, van opmerkelijk optimis me getuigt. Dat optimisme lijkt nog temeer nodig waar de vorige door- braak-poging vlak na de oorlog een pover resultaat heeft gehad. De doorbraak van toen en nu lijken frappant op elkaar. Vindt Van Mierlo dat ook? Van Mierlo: „Misschien wel, alleen het is toen niet gelukt, omdat het al leen een belijdenis met het woord was. Het was wel eerlijk bedoeld, maar er zat geen voldragen geestelijk ideaal achter. De werkelijkheid toen werd bepaald door de oorlog: die moest worden vergeten, weggewerkt. Men had ontbering geoeden, maar nu stond men voor een ontzaglijk con crete taak, herrijzend Nederland, maar men beschikte niet over materiële instrumenten van het poli tieke denken. Het enige wat er was, wat de truffel voor de opbouw, de economische groei, het harde werken. Het geestelijk proces dat de door braak mogelijk had kunnen maken kwam pas vijf jaar later op gang, in de kunstwereld, in de schilderkunst en de schrijversgeneratie van de vijf- Beginsel tigers, de dichters die probeerden een nieuwe taal te maken. Nu is het anders. Wij kunnen in één slag alles tegelijk meenemen: nieuwe inhouden van begrippan als gezag en autoriteit, goed en kwaad en verdraagzaamheid en moraal; se scepsis, de ontwikkeling in de kerken en het ontkoppelen van geloof en maatschappelijke instituties, de af knabbeling van de zuilen, de invloed van de communicatiemiddelen en de nieuwe problemen. Er zijn processen aan de gang waarvan we vijf jaar geleden nooit hadden gehoord." Het socialisme als leidend beginsel daar ziet Van Mierlo niet veel in. Van Mierlo: „In 1945 werd de P.v.d.A. weer een socialistische partij minderheden die anders dachten, liepen gewoon mee of weg. Daarom hebben wij als voorwaarde gesteld dat het moet gaan om een grote hiet- ideologische volkspartij die geleide lijk tot stand komt. Dus niet dat we op een avond zeggen: whamm en hij is er dat zou een miskenning van de werkelijkheid zijn. Het is essen tieel dat de nieuwe partij niet het etiket van het socialisme draagt dat hebben we achter de rug, dat lukt niet meer en het zal steeds min der lukken. De vraag is: zullen wij hetzelfde lot ondergaan als de door braak in 1945? Of misschien een an der lot? Ik kan niet in de toekomst kijken. Maar gezien de omstandighe den en het geestelijk materiaal dat er nu wordt ingestopt heb ik er vertrou wen in." Bezwaren Bij de P.v.d.A. hoor je -niet veel goeds over de vooruitstrevende volk spartij en wel veel bezwaren. Van Mierlo: Als die bezwaren er niet waren, kon je de partij meteen oprichten. Natuurlijk willen veel mensen uit de P.v.d.A. een authentiek socialistische partij niet missen. Je moet die mensen ervan overtuigen Mevrouw J. A. van Leeuwen-Van der Wilde uit Berkel en Rodenrijs, moeder van zes opgroeiende kinderen, heeft de verkiezingscampagne van het GPV in handen. Elk partijlid be taalde 15 guldért extra, waardoor 125.000 gulden voor de campagne be schikbaar kwam. Het GPV is geadviseerd door de Utrechtse reclame-deskundige Lu- hoff. Op de affiche staat het levens grote portret van lijsttrekker Jonge ling. De tekst: „Versterk zijn stem". Oplage 17.000 stuks. Er worden 1.500.000 folders verspreid, waarop ook Jongelings portret staat. Jongeling blijft niet alleen in de Tweede Kamer: bij het GPV is men zeker van twee zetels, men hoopt zelfs op drie. Mevrouw Van Leeuwen: „De dreiging van die kiesdrempel was een stimulans voor een stevige verkiezingscampagne. dat zij beter aan hun trekken komen in een grote partij die een macht kan' vormen voor de betere maatschappij die zij voorstaan. De nieuwe partij moet nict-ideolo- gische zijn. Wat heeft hij toch tegen ideologieën Van Mierlo: Ik heb niets tegen ideologieën, ik heb wat tegen oude ideologieën, die op verstarrende wijze de instrumenten selecteren waarmee je je doel wilt verwezenlijken. Op de manier van: de soc8alisten zijn voor nationalisatie, de liberalen ertegen, de socialisten leggen het accent op de gemeenschap, de liberalen op het in dividu, de socialisten zijn voor nivel lering, de lbieralen voor het omge keerde. De PvdA wilde de grond in ge meenschapshanden brengen. Wij zei den bij de onderhandelingen over het gemeenschappelijk - programma: waarom eigenlijk? Het antwoord was zoiets als: omdat het zo hoort of: weet ik het. Wij zeiden: wat is het probleem? Het probleem is dat de grond schaars is en dat ermee wordt gespeculeerd. Welnu, laten we dat dan aanpakken, door een betere on teigeningsprocedure en door een be lasting op speculatie. De vraag van wie de grond is, is secondair, als je het probleem maar oplost Het is een manier van denken: waar gaat het precies over, wat wil je, hoe moet het. Ik heb er geen be hoefte aan dat ze mij het etiket prag matisme opplakken, dan moeten we eerst even afspreken wat dat precies betekent Ik vraag alleen: wat is er tegen deze of die redenering: is het juist of niet soms? Als het aan Van Mierlo ligt zal zijn nieuwe partij niet zozeer *door programma's dan door mensen wor den beheerst: Partijen hebben geconstrueerde, abstracte standpunten, mensen heb ben echte standpunten. Partijen met een getuigend karakter zullen moeten terugtreden voor mensen met een ge tuigend karakter. De partijen moeten de organisatorische kaders 'vormen waarin de mensen gelegenheid krij gen in onderlinge wedijver naar vo ren te komen om het gezicht van hun partij te bepalen, onder de controle van die partij natuurlijk. Het Amerikaanse stelsel werkt in dit opzicht beter dan het Engelse: daar zijn het Roosevelt Kennedy en Johnson die het wisselend beeld aan de Democratische Partij geven, bij de Republikeinse Partij kan het Nixon zijn, maar ook Rockefeller of Lind say. Maar je hebt weinig aan dat soort stelsels als het beleid er toch niet door verandert. Het is wetenschappe lijk onderzocht dat het programma van de linkse combinatie weinig van dat van de drie christelijke partijen verschilt. Van Mierlo: er zijn wel degelijk verschillen. Als wij zeventig procent van ons programma uitvoeren en zij ook, dan zweer ik je dat je verschil len ziet. Alleen, je kunt het niet na meten. Maar kijk eens naar onze pa ragraaf milieubeheer dat is ten minste concreet. In het christelijke programma staat niets anders dan dat er iets aan moet gebeuren, dat ze hun best zullen doen. Kruisinga zei deze week nog tegen mij: we zijn het allemaal aan het onderzoeken we zijn het met jullie eens hoor. Maar het komt erop aan of je een dubbeltje op loodhoudende benzine wilt zetten, daar komt wat voor kijken hoor. Als de regering het straks laat afweten, dan komt er grote bonje, zeker met ons. De parlementaire geschiedenis laat zien dat het er weinig toe doet welke combinatie er aan het bewind is. Er is blijkbaar weinig te veranderen aan de wetmatigheid van heel veel din gen. Van Mierlo: Het spijt me, ik kan me niet door dat soort pessimisme la ten leiden. Dan kan ik wel op het dak gaan zitten, de boel inpakken en wegsjouwen. Er is niets' gevaarlijkers dan dat. Je ziet het veel, vooral bij intellectuelen. Ze klagen wel dat de politiek ver van de maatschappij af staat, maar in werkelijkheid laten zij de politiek in de steek. Er zijn er duizenden die het eens zijn over veel goeie oplossingen, aan de bittertafel hebben ze de mond vol over de slechtheid van de politiek en de arme man die verraden wordt. Ze zijn zelf verraders, waren ze maar wat meer geëngageerd. Ik heb zelf ook wel mijn droevige momenten, als ik eens met deze of gene praat zakt mij de moed ook in de schoenen. Maar als je je zou laten leiden door het zwarte pessimisme waarvan zo veel intellectuelen een gezelschaps spelletje maken, dan is het eind zoek. besteden voor het verwerven van de gunst van de kiezers. De WD heeft voor haar verkie zingscampagne zestig duizend gulden aanzienlijk minder dan bij vorige verkiezingen, maar de partij heeft eenvoudig niet meer geld. Deze financiële handicap betekent dat veel activiteiten overgelaten zullen wor den aan plaatselijke partijverenigin gen, met welke riemen de WD zal roeien zal grotendeels een verrassing zijn, want partij voorzitster Haya van Someren-Downer is daar uiterst zwijgzaam over. „Geen enkele partij onthult haar strategie tijdens de cam pagne en wat ze er wel over vertellen is flauwe kul," aldus mevrouw Van Someren. De vraag of lijsttrekker Geertsema gecoacht zal worden komt haar bijna lachwekkend voor: „Geertsema is een ouwe rot in het vak, die heeft dat bepaald niet nodig. Ik kan het me van Veringa wel voor stellen dat is een nieuweling." Dr. W. Drees jr, die zijn functie als thesaurier-generaal er aan gaf zal het moeten doen in de DS'70-verkiezings- campagne, samen met nummer twee van de lijst de heer J. A. Berger, die eveneens een belangrijke positie prijsgaf: burgemeester van Gro ningen. DS'70 die van plan is de campagne voor 28 april hard te voeren, zal niet aarzelen bij het propageren van de lijsttrekker gebruik te maken van de vertrouwde naam Drees. Zo kan men op de affiches, (waarop een groot portret van zoon Drees) lezen: „De naam is een waarborg". De leiding van de verkiezingscam pagne van DS'70 is in handen van Joost de Moor, die weet wat een poli tieke partij is. Tot september 1969 werkte hij op het bureau van de P.v.d.A, in de Tesselschadestraat in Amsterdam. De Moor bedankte yo°r zijn baan, omdat {lij het niet eens was met de gang van zaken in de P.v.d.A. De campagne van DS'7Ó is begroot op een ƒ200 000. Er zijn drie soorten affiches in de maak. Bij het portret van Drees en de vermelding DS'70 staat „meer dan een garantie" en: „wat wilt u in de Kamer? Nog meer glad gepraat? Of iemand die op uw centen past?" Veel verwachting heeft DS'70 ook van de affiche, waarop een smeltende gulden voorkomt met de De PPR heeft maar een budget van ƒ20.000, en dat betekent géén uitge breide coaching van de vier lijsttrek kers (kamerleden Aarden, Janssen en Kessel en de uitgetreden a.r.-radikaal De Gaay Fortman) en géén adverten tiecampagnes. Wel veel documentatie. 50.000 affiches, een verkiezingskrant in een oplage van één miljoen en 250.000 stickers, door de afdelingen te verspreiden. De hele campagne staat in het teken van de solidariteit mét verdrukte groepen. De PPR streeft ernaar op discussie-avonden zoveel mogelijk de strijd aan te binden met de confessionelen. De verkiezings krant zal gevuld zijn met politieke stripverhalen, foto's van de lijsttrek kers en hun politieke visies. De campagne van de PSP-lijsttrek- ker Wiebenga (budget, een ton) staat in het teken van de originaliteit, die al heeft bereikt dat het „blote meisje met koe" affiche even bekend lijkt als het massaal verspreide portret van Veringa. Met twee meer conven tionele affiches hoopt de PSP even zeer op te vallen. Hetzelfde wordt beoogd met een zestal stickers („elke vrouw een mannenloon" en „kraak de oude (h(o)erenpolitiek") en drie car toons over het leger. Een verkiezings krant huis-aan-huls wordt niet ver spreid, „omdat dat weinig effect heeft." De campagne is vooral gericht op linksdenkende mensen die niet meer op de P.v.d.A. stemmen omdat deze partij met D'66 samenwerkt. De partij verwacht een zetel in de kamer te verliezen, wat na het verlies bij de statenverkiezingen, toch winst zou betekenen. Het budget van de CPN is niet be kend: de partij wilde er niets over vertellen. Dat de verkiezingen ook de communisten tot méér dan normale actie bewegen, blijkt uit de manifes tatie die deze partij vandaag in Am sterdam organiseert. Eer. deel daar van is speciaal voor jongeren. Daar voor zijn twee bekende Nederlandse pop-formaties, „Brainbox en Livin' Blues" gecontracteerd. Zekerheid over de campagne be staat er bij de ARP sinds vorige zo mer al, vertelt partijsecretaris en lei der van de verkiezingscampagne Dr. W. de Kwaadsteniet. Bij de opzet van de campagne is vooral geluisterd naar de wensen uit de regio. Dr. de Kwaadsteniet: „We zullen vooral het accent leggen op de inden- titeit van de partij. Het geheim van de ARP-campagne is de persoonlijke benadering, die wordt consequent volgehouden. Daarom wordt veel ge werkt met ballonnen, lucifersdoosje, stickers, en bierviltjes." Ook worden de "opererende" ka merleden uitgerust met visitekaartjes, waarop hun naam en hun contacta dres staan gedrukt. Elke streek heeft weer een apart telefoonnummer voor de kiezers, die inlichtingen willen. Een ander kenmerk van de A.R.- eampagne (geadviseerd door Hollan der en Van der Meij NV) is dat voor al in teamverband wordt opgetreden en minder het accent wordt gelegd op de "solopartij" van lijsttrekker Bies heuvel. Zijn portret komt dan ook al leen voor op de uitzonderingsaffiches, bestemd voor vergaderingen en ge luidswagens. „Biesheuvel is al bekend genoeg, dat blijkt wel uit de opinie peilingen. Hij wandelt vanzelf wel door de pers", aldus mr. De Kwaadsteniet. Naast de regionale en persoonlijke benadering schakelt de ARP vooral de kiesverenigingen in om het euvel van de thuisblijvers te bestrijden. „De volmachten" worden daarom niet vergeten in de campagne. „Wij mensen willen zoveel", is de titel van de huis-aan huis-folder, die in een oplage van 3.000.000 wordt verspreid. Naast dit kleine boekje richt de partij zich met speciale pam fletten tot bepaalde groepen van de bevolking: varenden, bejaarden, mid denstanders, landbouwers, werkne mers. Opvallend bij de CHU-campagne is de gecoördineerde aanpak, bij de meeste partijen een normale zaak, maar niet voor de CHU. De unie ver loochende bij vorige campagnes nooit haar Unie-karakter, er was géén par tij discipline: iedere kieskring dopte zijn eigen boontjes. De coördinatie is er nu en volgens onze informante, mevrouw E. Sleyser-Tegelaar, secre taresse van de strategie-commissie, werkt die in de praktijk uitstekend. Niet zonder voldoening constateert zij daarom: de CHU voert nu een rede lijke campagne. De activiteiten en het beleid wor den gebundeld door een strategie commissie, waarin de belangrijkste' partijfunctionarissen zitting hebben. Dan is er een propaganda-commissie, die zich voornamelijk met het propa- ganda-materiaal bezighoudt. De Unie laat zich voorts bijstaan door een re clame-bureau. De twee commissies hebben samen de beschikking over een budget van anderhalve ton. Naar schatting zullen ook de kieskringen nog een ton voor hun rekening ne men, zodat voor de totale campagne rond tweeëneenhalve ton beschikbaar is. Centraal staat lijsttrekker Udink, die naast items als woningbouw en ontwikkelingshulp het accent zal leg gen op inflatiebestrijding en op „vrij heid en gezag". Hoewel juist dit laat ste punt Udink in opspraak heeft ge bracht, heeft de partij besloten het niet te schuwen. Wel zal de nadruk moeten vallen op vrijheid en niet op gezag. De strategie-commissie speelt een belangrijke rol bij de bespreking van de actualiteit van de dag: bepaalde gebeurtenissen vereisen een directe stellingname. Richtlijn is dat de con fessionele partijen elkaar niet zullen afvallen. De televisie is toch wel het belang rijkste, zegt reclamedeskundige Ver haar uit Amstelveen, die (achter de schermen) de campagne van D'66 leidt De traditionele middelen wer ken natuurlijk wel, maar om al die thuisblijvers te bereiken heb je de t.v. nodig. Verhaar meent, dat de „oude" media hiervoor nauwelijks ge schikt zijn. Overigens wist D'66 begin deze week nog niet hoe de campagne pre cies te voeren. „De ontwikkelingen zijn zo snel, het produkt groeit onder je handen," zegt reclame-deskundige Verhaar. De drie partijen van de „linkse* combinaties hebben een commissie van acht man voor de ge zamenlijke verkiezingscampagne. Maar D'66 heeft nog niet beslist of het accent wordt gelegd op de eigen identiteit van de partij of op de sa menwerking. Verhaar: ,,We pakken dat gewoon pragmatisch aan en kij ken wat het beste uitkomt." Een ge zamenlijke verkiezingscampagne heeft veel voordelen. Als men samen doet met de t.v.-zendtijd komen de partijen drie keer zoveel aan bod. D'66 denkt ongeveer 80.000 gulden te tekst: met zulke guldens komt u bij elke loonsverhoging bedrogen uit. Neem het riiet langer. En weer: „Drees DS'70". iet nieuwe gezicht van de KVP is inga. Dit is een van de belang- -i Tste gegevens voor de makers van 4 verkiezingscampagne van de 441P, die sinds Romme n iet met 7 landelijke lijsttrekker heeft ge kt. Een relatief onbekend gezicht j de daaraan verbonden onbekende oren. Hoe zal ihij overkomen en lggfis die man? Vanuit deze gegevens .t de KVP haar verkiezingscam- opgebouwd. Er is een half mil- ijl voor uitgetrokken, om dit thema junstig mogelijk uit te werken, e relatieve onbekendheid van de huidige minister van on- Vijs, moet op dit moment tot het jeden behoren. Als een van de jte partijen in het land heeft de overal enorme affiches aange- met de hemels kijkende Verin- is een team gevormd, bestaande p.r.-officer [Beauchez, voorlich- ifunctionarissen van de partij, le- van het partijbureau en Veringa die van dag tot dag deze proble- bespreken. Zowel Veringa als earn werden het erover eens, dat technische foefjes en grapjes >n worden toegepast. De bedoe- is dat Veringa overkomt zoals as, eerlijk, rustig, een zekere af- voor politiek gehakketak en ind die zichzelf niet opdringt", al- drs. H. A. Gribnau, directeur van KVP-partijbureau. )lgens de ontwikkelde strategie t "deze Veringa bij het publiek komen als een vertrouwd md, die na de verkiezingen het ^-verkiezingsprogramma waar zal jen. De politiek is voor de mensen it een te ingewikkelde aangele- iieid, het program daarentegen enig houvast. Veringa zal over ten komen als de man die voor garant zal staan. Bij de zal bewust worden afge- leuzen. De KVP zal als enige zonder leuzen de verkiezingen de P.v.d.A. de regering in, het centrale thema van de het samenwerking met PPR maar hoe dit laatste is nog Joop den Uyl, fractievoorzitter Tweede Kamer, belangrijkste snel reagerend, agres- de zaak verkopen maar hij lat niet alleen te doen: de ko- weken zal hij op de voet wor- door een team bestaande Kloos, Dr. de kamerleden Van Thijn Doel en de voorzitster het P.v.d.A.-vrouwenverbond ►uw Van den Heuvel. Zij zullen 1 ochtend met Den Uyl de poli- I strategie van de dag bepalen, fbij het inhaken op de actuele |ek, het reageren op uitspraken indere lijsttrekkers een zeer be- fijke rol zal spelen, ïalve door dat politieke team t Den Uyl ook begeleid door re- deskundigen. Weinig, maar toch aandacht zullen zij geven, aan Jersoonlijke voorkomen van Den {bijvoorbeeld aan de pakken die de TV moet dragen. Den Uyl ich volgens de reclamejongens al in de discussies moeten waar in, langdurige toespraken moeten en. n groot déél van het ruim vier gedragende verkiezingsbudget zal len besteed aan advertentiecam- fes. Nieuw zijn daarbij, voor zo- pekend. advertenties in de da- |laden Margriet en Eva, die sa- met een totale oplage van {000 (800.000 Margriet en 350.000 i ongeveer zestig procent van de plandse vrouwen bereiken, reclamebureau meent via deze jn een groot aantal vrouwen te en bereiken dat niet onsympa- staat tegenover de partij maar »iet staat te springen om te gaan hen. In de advertenties wordt de ük gelegd op het ondertvijs, de n van levensonderhoud, de Icipatie en het milieubeheer, 'ïl geld wordt besteed aan de 'n regionale verkiezingscampag- 'erkiezingskaravanen, huis-aan- gesprekken, documentatiemate- en affiches. Centraal worden foor een verkiezingskrant in een fe van ruim een miljoen, plak- les en strooifolders aangemaakt. lei is voor zijn lijsttrekker- getraind. Vanuit de partij zijn duizenden vragen voorgelegd, in de campagne kan verwach- het team is gezocht naar de an'/.voorden. Na iedere tv-uit- is er een discussie over hoe en wat er eventueel moet worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1971 | | pagina 9