Veer-tien mil-jard spaarguldens bewijzen
dat het bij ons goed sparen is...
Jahja Khan noemt
1 Rachman verrader
Faulkner krijgt
veel vertrouwen
GOEDKOPER
RUSSISCHE
STROOM?
Verhoogde spanning
langs de grens
met Noord-Vietnam
1,4 MILJOEN BOEREN
HOUDEN ERMEE OP
Raiffeisenbank O Boerenleenbank
~\k had al weken geleden moeten optreden
Vervanging van
100 Starfighters
Mansholt verwacht:
Handelsrelatie.*
Cliili-Hanoi
KLM opent nieuwe
lijn naar Tokio
Grote partijen in
Turks kabinet
Generaal Prchlik
in gevangenis
Gesprek over Berlijn
na jaar geen succes
Rechts en links in kabinet
AA)
ZATCROAG 27 MAART 197T
Veertien miljard spaarguldensAnders gezegd:
bijna de helft van al het Nederlandse spaargeld is
aan de Raiffeisenbank en de Boerenleenbank toevertrouwd.
OOO.ÖOO\ Ejgen|jjk jS dat wel logisch: wij zijn immers de
bank voor iedereen. Wij hebben voor iedereen de
manier van sparen, die bij hem of haar past.
U kunt bij ons kiezen uit vele spaarvormen. Enu krijgt
een aantrekkelijke rente voor uw spaargeld.
Komt u eens met ons praten.
de bank voor iedereen
2900 vestigingen.
luis]
hié
srvolg van pagina 1
^KARATS JI (UPI. Reuter. AP) President Jahja'Khan van Pakistan heeft gisteren de Oost-
llfdstaanse leider, sjeik Moedjiboer Rachman, uitgemaakt voor verrader en zijn Awami-Liga,
c de meerderheid in de grondwetgevende vergadering had veroverd, buiten de wet gesteld,
aan beweerde dat de sjeik de integriteit van Pakistan had aangevallen, een daad 'die niet on-
straft zal blijven'.
>e gebeurtenissen in Oost-Pakistan
kien, volgens Khan, een „zeer ern-
je wending" genomen en het was
trom noodzakelijk „de situatie zo
ledig mogelijk weer onder controle
brengen". Het leger was onder-
rp geworden van „smaad en aller-
soorten beledigingen". Khan zei
:t te kunnen toestaan, dat Pakistan
:dt vernietigd en dat er met het
van 120 miljoen mensen wordt ge-
jelk Moedjiboer en zijn partij
^lden het wettig gezag genegeerd,
■nationale vlag geschonden en fo-
i beklad van de vader van de Pa-
taaose natie: Mohammed Ali Jin-
l. De president stelde de Awami-
a verantwoordelijk voor een toe-
nd van terreur en onveiligheid en
beschuldigde haar van het begaan
i een groot aantal moorden. De be-
ekingen in Dacca waren mislukt,
meende de president, door de „ob-
late houding van sjeik Moedjib en
l absolute weigering zinvol te pra-
Dit had tot Khan's conclusie ge
it de man en de partij zijn vijau-
i van Pakistan. De procedure, die
.sjeik had voorgesteld, was niets
a%ier dan een val. „Hij wist dat het
irstel van de sjeik zelfs niets het
liertje waard was, waarop het zou
geschreven", aldus president
Ik had eigenlijk al weken geleden
?n sjeik Moedjiboer Rachman en
is medewerkers moeten optreden,
ik ben doorgegaan de ene ille-
11 p activiteit na de andere te gedo-
omdat ik er zo op gebrand ben
een regeling te komenzo zei
en in. „De sjeik heeft gefaald om op
,rSopywende wijze te reageren".
vaiteraan
Is lang voordat Jahja Khan in
de macht over Pakistan in han-
kreeg, had sjeik Moedjiboer het
"ale gezag aangevochten. De sjeik
n ook een veteraan-strijder voor
lUtonomie van het oostelijk ge-
te van de tweeling-staat. In de
steïe.directe verkiezingen, die in de
^rige geschiedenis van het land,
eden jaar werden gehouden, be
lde zijn Awami-Liga de absolute
srgrderheid in de grondwetgevende
jadering. Maar wrijvingen en me-
«verschillen tussen de sjeik en de
lieke leiders uit het westen,
kten het onmogelijk dat de as-
wee bijeen kwam.
teik Moedjib, zoals hij algemeen
Jnd staat is een lange, indruk
kende figuur, een orator, die mas-
op kan zwepen. Zijn pijp. zijn
re snor en zijn donkere haar ge-
hem een gedistingeerd uiterlijk.
(1-jarige sjeik en zijn partij sym-
Jeren de diepe frustraties van de
pakistani, die beweren dat zij als
(derangs burgers behandeld wor
medoor een regering, die zich ruim
km ver gevestigd heeft. Oost-
Istan herbergt 60 procent van de
Istaanse bevolking, die 120 mil-
zielen telt, en verdient waarde-
buitenlandse valuta, door bijna
(rocent van de wereldproduktie
ruwe jute voor zijn rekening te
eik Moedjib beweert dat de cen-
regering onvoldoende fondsen
7.A.f verstrekt voor de ontwikkeling
lOost-Pakistan en dat het oosten
jeleverd is aan de „genade" van
'te industrieën in het westelijk
Ook de minimale vertegenwoor-
lg van de Bengalen in het Pakis-
leger (zie kader hiernaast),
in de hogere regionen, is een
in het oog van de sjeik en an-
.Oostpakistani, die zich, met hun
8 i taal niet verwant voelen aan de
ikistani.
aan deze grieven tegemoet te
stelde de sjeik in 1966 een
Jahja Khan
programma van zes punten op, dat
een eigen muntstelsel voor Oost-Pa
kistan, eigen belastingen en autoriteit
over de buitenlandse handel eiste.
Volgens dit programma zou de cen
trale regering alleen zeggenschap
hebben over de defensie en de bui
tenlandse zaken. Politiek gezien, had
de Awami-Liga zich rechts van het
centrum opgesteld. De Weslpakistani
meenden echter dat deze politiek het
land zou verzwakken.
In juni 1968 klaagde president Ajoeb
Khan de sjeik en 33 andere Bengali's
aan. Zij werden beschuldigd van het
beramen van een gewapende revolte
met de bedoeling van Oost-Pakistan
een onafhankelijke staat te maken.
De sjeik ontkende echter heftig een
gewapende revolte van plan te zijn.
Bangla Desj
MOUSKOU (UPI) De Sowjet-
Unie heeft met goed gevolg .een in
stallatie beproefd die atoomenergie
direct in elektrische energie omzet. In
alle bestaande centrales loopt die om
zetting via warmte, waarmee bijvoor
beeld stoom gemaakt wordt die dan
weer een generator aandrijft.
Een meer directe omzetting zou
veel voordeliger zijn. maar hoe de
Russische proefinstallatie werkt is
nog onduidelijk. Het persbureau Tass
noemt het gebruikte principe „ther-
mo-emissie omzetting", maar dat ver
klaart ook voor deskundiger, bijna
niets. Maar als de berichten juist zijn
zou dit een uiterst belangrijke ont
wikkeling betekenen.
Keuze uit 4 typen
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Ter vervanging van
ruim honderd Starfighters van de
Koninklijke Luchtmacht zal een com
missie van deskundigen keuze maken
uit vier types: ol. de Amerikaanse
Lockheed CL 1200 Lancer, de North
rop P 530 Cobra, de Franse Dassault
Mirage en de Zweedse Saab 37 Vig-
gen.
De vervanging zou omstreeks 1976
verwacht kunnen worden. Bij de ver
dere selectie zal de commissie ook be
studeren in hoeverre de Nederlandse
industrie bij de bouw van de te be
stellen toestellen zou kunnen worden
ingeschakeld. De Duitse Bondsrepu
bliek en Noorwegen zoeken op het
ogenblik evèneens naar vervanging
van de Starfighters.
Er is een mogelijkheid dat de des
kundigen van deze landen mede in
het overleg betrokken zullen worden.
Wanneer de keuze is gemaakt,
wordt deze in een advies aan de mi
nister van defensie overgelegd. Men
verwacht het advies over enkele
maanden gereed te hebben.
SAIGON (UPI, Reuter, AP) De spanning langs de gedemilitari
seerde zone tussen de beide delen van Vietnam is zo opgelopen, dat
Saigon versterkingen naar het noordelijke front heeft moeten sturen.
DEN HAAG Het kabinet heeft
gisteren besloten geen beslissing te
nemen over het al of niet aanleggen
van een militair oefenterrein bij Ter
Apel. Als reden gaf premier De Jong
op, dat er niet voldoende tijd was
geweest de zaak af te handelen. Bo
vendien zou het genomen besluit ook
in de Tweede Kamer verdedigd moe
ten worden en daarvoor was evenmin
gelegenheid meer.
Zoal9 gemeld heeft Hanoi voor het
eerst sinds lang weer troepen en ver
dragend geschut naar de zone overge
bracht en zijn SAM-raketbases tot
binnen enkele kilometers van de buf
ferzone opgeschoven.
Er zijn al artillerieduels uitgebro
ken. Intussen lijken ook de Noord-
viétnamese troepen op te rukken, die
de Zuidvietnamezen uit Laos hebben
verdreven. Een Amerikaanse pa
trouille van tien. man werd door Viet
namese scherpschutters overvallen.
Voordat helikopters te hulp konden
komen waren vier Amerikanen ge
sneuveld.
Armada
Een armada van 20 F4 Phantom
jachtbommenwerpers heeft een nieu
we SAM-raketbasis in Laos op an
derhalve km. ten noord-westen van
de gedemilitariseerde zone aangeval
len. De meer dan elf meter lange
SAM2-raketten. die door Amerikaan
se piloten „vliegende telefoonpalen"
worden genoemd, hebben een reik
wijdte van 55 km. Zij kunnen op aan
hangwagens van de 'ene naar de an
dere plaats worden vervoerd.
Een Zuid Vietnamese militaire zegs-
BRUSSEL/PARIJS (AP, Reuter) Als gevolg van de nieuwe
landbouwpolitiek van de Europese gemeenschap zullen 1,4 miljoen
boeren hun vak vaarwel zeggen. Daarvan zullen er slechts 200.000
onder de leeftijd van 55 jaar zijn.
Na ernstige onlusten in beide delen
van Pakistan, in begin 1968, werden
sjeik Moedjib en andere gevangen
politieke leiders op vrije voeten ge
steld, in een poging de orde en rust te
herstellen. Toen nog meer onlusten
uitbraken, was president Ajoeb Khan
gedwongen af te treden. Generaal
Jahja Khan nam „tijdelijk" het be
wind over, totdat het land een bur-
gerbestuur zou krijgen.
Dit verklaarde dr. Sicco Mansholt
gisteren op een persconferentie te
prussel. Hij betreurt, dat de minis
terraad bepaalde voorstellen voor het
schadeloos stellen van boeren in nood
en van slachtoffers van verouderde
omstandigheden niet heeft aangeno
men.
Toen Mansholt 'gevraagd werd, of
hoge prijzen voor granen en vlees de
handelsrelaties met niet-leden en
vooral Amerika zouden verslechteren,
zei de vice-voorzitter van de Europe-
De verkiezingen, die in december
werden gehouden, zou de eerste stap
moeten zijn naar burgerbestuur.
Khan duldt echter geen scheiding van
Pakistan. „Geen macht op aarde kan
ons scheiden', zei hij. Desondanks
was het oosten, onder leiding van de
sjeik, de laatste weken geheel los van
West-Pakistan en werd de president
gedwongen naar Dacca te vliegen om
met de sjeik te onderhandelen. Op 8
maart had de sjeik een algemene sta
king uitgeroepen tegen de centrale
regering. Bangla Desj, de zelfstandige
Oostpakistaanse natie, begon zijn on
afhankelijkheid te ruiken.
SANTIAGO (Reuter, AP) Chili
en Noord-Vietnam hebben officieel
handelsbetrekkingen aangeknoopt, als
inleiding tot volledige diplomatieke
relaties.
Eerder had Chili al diplomatieke
relaties gesloten met China en han
delsbetrekkingen met Noord-Korea.
President Allende kondigde aan, met
alle socialistische landen betrekkin
gen te zullen aanknopen.
Van een verslaggever
AMSTERDAM De KLM gaat
komende zomer de diensten op Chica
go, Zuid-Amerika en Oost-Afrika uit
breiden. Voorts wordt een nieuwe lijn
naar Tokio geopend, die via Moskou
over Siberië zal leiden en in Europa
zal Gothenburg rechtstreeks met Am
sterdam worden verbonden.
Met de komst van de tweede en
derde Boeing 747b (resp. de Donau en
de Amazone) zal de frequentie met
dit type op de lijn Amsterdam - New
York geleidelijk worden verhoogd
van zes keer per week in april tot
twintig keer per'week in beide rich
tingen vanaf 31 mei.
In verband met diverse kostenstij
gingen zal de KLM voorts de tarieven
voor binnenlandse vluchten met in
gang van 1 april met 4 per enkele
reis verhogen.
Op de binnenlandse lijnen van de
NLM (Amsterdam - Enschede - Gro
ningen v.v. en Amsterdam - Eindho
ven - Maastricht v.v.), zal evenals ge
durende afgelopen winter, van maan
dag tot vrijdag viermaal daags in
beide richtingen worden gevlogen.
Aangevuld met een vroege maandag-
morgenvlucht Amsterdam - Eindho
ven en rechtstreeks vluchten vanuit
Maastricht en Groningen naar Am
sterdam op zaterdagmorgen en in
omgekeerde richting op zondagavond.
se commissie het te betreuren, dat de
Amerikanen kortweg geweigerd heb
ben in te gaan op eerder gedane
voorstellen tot gemeenschappelijk
overleg. Hij gelooft echter niet, dat
de bescheiden stijging van de graan
prijzen van gTOte invloed zullen zijn
op de invoer uit de Verenigde Staten.
Mansholt meent, dat de 900 miljoen
dollar voor landbouwhervormingen
voldoende zijn voor een vierjaren-
programma Hij voorziet tegen 1976
een dan uitgebreide EEG, die een
miljard dollar per jaar nodig zal heb
ben voor de uitvoering van een aan
gepast landbouwbeleid. Tegen die tijd
moeten de kosten in verband met de
overschotten zijn gedaald. Deze kos
ten vormen nu nog een grote uitga
venpost.
Tegenover de Britse ambassadeur
te Parijs. Christopher Soames, heeft
de Franse minister Schuman nog
maals verzekerd, dat Frankrijk niet
probeert de toetreding van Engeland
tot de EEG te beletten. Hij stelde
geheime besprekingen te Brussel voor
om de nog niet geregelde kwesties op
te lossen. De Franse vertegenwoor
diger heeft instructies in deze zin
gekregen.
ANKARA (UPI, Reuter)
De Turkse formateur Nihat
Erim heeft een coalitiekabinet sa
mengesteld, waar vertegenwoordigers
van de drie grote partijen zitting
hebben. Erim zelf wordt premier.
Minister van buitenlandse zaken
wordt de diplomaat Osman Olcay,
thans gedetacheerd bij het Navo-
hoofdkwartier te Brussel. Slechts vier
voormalige officieren maken deel uit
van het kabinet. Eén van hen wordt
vice-premier: ex-kolonel Sadic Kocas,
die als mogelijke „sterke man" wordt
gezien.
Voor het eerst heeft Turkije ook
een vrouwelijke minister prof. Tur-
kay Akyol. die volksgezondheid
krijgt.
Intussen is de universiteit van Is-
tanboel gesloten na een gewapende
botsing tussen studenten en de poli
tie, waarbij een dode viel.
man verklaarde, dat de troepen, die
deelgenomen hebben aan de aanval
op de Ho-Tsji-Minhroute in Laos,
zich voorbereiden op een nieuw of
fensief. Deze eenheden zijn aangevuld
en gevechtsklaar. Reeds meer dan
20 000 militairen bevinden zich nu in
de provincie Kwang Tri, die aan de
gedemilitariseerde zone grenst. Over
enkele dagen zou er meer over het
nieuwe offensief bekend zijn, zei de
woordvoerder.
Waarnemers menen, dat het voor
de Zuidvietnamezen onmogelijk is,
een groot offensief in de zone of in
Noord-Vietnam te ondernemen na de
zware verliezen, die zij in Laos heb
ben geleden. Er wordt rekening mee
gehouden, dat zowel Saigon als Hanoi
een spelletje blufpoker spelen. Een
misrekening aan een van beide kan
ten zou kunnen leiden tot grote ge
vechten, waarin ook de 10.000 Ameri
kanen betrokken zouden raken, die
nog aan het noordelijke front zijn.
Wapens
Rusland en China verschepen op
grote schaal wapens naar Noord-
Vietnam Deze moeten voor een deel
de verliezen goedmaken, die de troe
pen van Hanoi in Cambodja en Laos
hebben geleden. Ook zouden de wa
pens nodig zijn om de positie van
Hanoi langs de gedemilitariseerde zo
ne te versterken.
President Thieu van Zuid-Vietnam,
die gisteren verklaarde, dat de opera
ties in Laos gewoon doorgaan, heeft
een vijfjarenplan afgekondigd voor
economische en sociale ontwikkeling
van plattelandsgebieden. Uitvoering
van dit plan zou nü mogelijk zijn
„omdat de Vietcong vrijwel verdre
ven is". Waarnemers leggen meer
verband met de komende presidents
verkiezingen.
Een Noordvietnamese delegatie is,
op weg naar het congres van de com
munistische partij van de Sowjet-
Unie, in Peking aangekomen. Premier
Tsjoe En-Lai was ter verwelkoming
aanwezig. Tevoren had Tsjoe ook een
delegatie van de Pathet»Lao begroet.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de
Sowjet-Unie niets voelt voor bespre
kingen over Laos, .zolang de Ameri
kaanse en Zuidvietnamese troepen
niet uit dat land zijn teruggetrok
ken".
PRAAG (AP, Reuter) De
voormalige generaal Vaclac
Prchlik, die in de Doebtsek-
periode chef politieke zaken van
het Tsjechoslo waakse leger was
en een vooraanstaand partij
functionaris, is gisteren door een
militaire rechtbank tot drie jaar
gevangenisstraf veroordeeld. De
beschuldiging luidde, dat hij „de
activiteiten van de staatsorganen
gefrustreerd en in gevaar ge
bracht had".
Prchlik had nl. op 15 juli 1968 op
een persconferentie kritiek uitgeoe
fend op de struktuur van het War-
schaupakt, dat volgens hem te veel
door de Sowjet-Unie overheerst werd.
Bovendien had hij de traagheid ge
kritiseerd, waarmee de Russische
troepen zich na de zomer-manoeuvres
van de militaire eenheden van het
Warschaupakt, Tsjechoslowakije ver
lieten. Men was in die tijd nog erg
bezorgd, dat de Russen nooit zouden
weggaan. Vijf weken later rukten de
troepen van het Warschaupakt Tsje
choslowakije opnieuw binnen, dit
maal met geweld om een einde aan
„de Praagse lente" te maken.
Het proces vond achter gesloten
deuren plaats, ondanks de bezwaren
van Prchlik, die opmerkte dat hij zijn
opmerkingen op een persconferentie
had gemaakt en dat er dus geen mili
taire geheimen aan de orde waren,
die een besloten proces konden recht
vaardigen. Op de aanklacht, dat hij
met zijn opmerkingen de binnen
landse politieke situatie zou hebben
verslechterd en de betrekkingen met
de Sowjet-Unie zou hebben geschaad,
repliceerde Prchlik, dat hij uitslui
tend de efficiency van het Warschau
pakt had willen bevorderen.
BERLIJN (UPI, Reuter, AP) De
ambassadeurs van de Grote Vier heb
ben gisteren een jaar van besprekin
gen over de Berlijnse kwestie afge
sloten zonder uitzicht op verminde
ring van de spanning.
Tijdens hun 17de gespreksronde
kwamen zij overeen, op 16 april wëer
bijeen te komen. Alleen de Russische
ambassadeur, Pjotr Abrassimow,
vond de bijeenkomst, die bijna drie
uur duurde, belangrijk en construc
tief.
Westerse diplomaten zeiden dat de
ambassadeurs blij mogen zijn over 10
jaar een akkoord te bereiken, als zij
in het huidige tempo voortgang blij
ven maken.'
BELFAST (UPI, Reuter, AFP) Kort nadat de nieuwe Noord-
ïerse premier, Brian Faulkner, zijn kabinet had samengesteld, ont
ploften voor het hoofdkwartier van zijn Unionistische Partij enkele
bommen, die weinig schade aanrichtten.
Faulkner, die zelf de portefeuille
van binnenlandse zaken heeft geno
men, benoemde rechtervleugel, linker
vleugel- en middenweg-figuren in een
poging, de verdeelde protestantse
meerderheid te verenigen en vrede in
de straten van Belfast te brengen.
Een gebaar naar „rechts" was de
benoeming tQt minister van landbouw
van Harry West, 52 jaar oud en een
man van de harde lijn. De beruchte
ds. Ian Paisley oefende onmiddellijk
felle kritiek op West. van wie hij niet
begrijpt, hoe hij met Faulkner kan
meedoen. Een geste naar „links" is de
aanwijzing van de 46-jarige David
Bleakley tot minister van gemeen
schapsbetrekkingen. Bleakley is een
vroeger socialistisch lid van het La
gerhuis.
Door de benoeming van West neemt
Faulkner een sterker positie in, als
maandag de Unionistische Partij gaat
praten over de wijze, waarop de re
gering de kwestie van de veiligheid
in Noord-Ierland moet behandelen.
De functie van Bleakley is een zeer
belangrijke en moeilijke. Aangezien
hij geen lid van het parlement is mag
hij volgens een wet uit 1920 niet lan
ger dan een half jaar aanblijven.
In het kabinet van Faulkner zijn
vijf ministers uit dat van zijn voor
ganger Chichester-Clark aangebleven.
Er zijn zes nieuwe benoemd. Op een
persconferentie verklaarde de premier
niemand te hebben benoemd om be
paalde belangen te dienen, maar ie
dereen werd gekozen vanwege eigen
speciale bekwaamheid.
Faulkner werd gisteren met 192 te
gen 70 stemmen ook tot hoofd van
de Unionistische Partij gekozen. „Geen
enkele premier zou een bemoedigen
der start kunnen verlangen", aldus
Faulkner. Maar William Craig, Faulk-
ners tegenstander bij de aanwijzing
als premier, zei dat de partij nog al
tijd verdeeld was. ondanks het ver
trouwensvotum. Verwacht wordt dat
hij op de bijeenkomst van de partij
raad, die maandag wordt gehouden,
weer voor de nodige moeilijkheden zal
zorgen.
