Rotterdam dreigt 38.000
te verliezen
inwoners
Plan grenswijziging houdt
gemoederen flink bezig
Westlandse groep experimenteert
met noodlotstragedie Antigone
Bewoners
vrijdag
naar
stembus
1
Crèche in Delftse TH
voor kinderen van
studenten en personeel
Zendingsthuisfront
ZHZ in Rotterdam
door
Dommis de Geus
3
WOENSDAG 21 MAART 1971
ROTTERDAM „Bent U
voor of tegen het plan van Ge
deputeerde Staten om een nieu-
gemeente te vormen aan
Rotterdams oostgrens?" Zesen
twintigduizend Rotterdammers
boven de ahttiecn jaar, inwo
ners van de Rotterdamse stads
delen Ommoord, Prins Alexan-
derpolder en Kralingse Veer
hebben van het Rotterdamse
gemeentebestuur een stembil
jet in de bus gekregen, waarop
ze onmiskenbaar kunnen aan
geven of ze Rotterdammers wil
len blijven, danwel met Capelle
aan den IJssel en Zevenhuizen
in een nieuwe gemeente IJssel-
dam cwillen worden.- onderge
bracht.
„Dit is een onlogisch en rampzalig plan," zei Rotterdams burgemeester W. Thomassen van het in
•bruari 1970 gepubliceerde plan van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland om Ommoord, Prins
Jexanderpolder en Kralingse Veer, samen met ongeveer 38.000 inwoners, van Rotterdam los te kop
gelen.
Achter zich vindt burgemeester Thomassen het volledige Rotterdamse gemeentebestuur. Tegen-
ver zich echter vindt hij het college van Gedeputeerde Staten en B. en W. van Capelle aan den IJssel
Jnet aan het hoofd burgemeester J. van Dijk, in feite de geestelijke vader van het door Rotterdam zo
cherp bekritiseerde grenswijzigingsplan.
Twaalf jaar geleden, in 1959, begon
harde strijdwaarvoor B. en W.
an Rotterdam het college van G. S.
langs hebben gewaarschuwd als
uitermate vriendelijk overleg
issen de buren Rotterdam en Capel
aan den IJssel. Beide buren heb-
JU in de vriendelijke woorden nu laten
aren Burgemeester Thomassen be-
3 cht nu zijn Capelse collega van ma
nipulaties, en het voorstel van G S.
vergenomen van Capelle noemt
„een bestuurlijke wanprestatie"
Een studie van de Rotterdamse
lenst voor Stadsontwikkeling over
toekomstige woningbehoefte van
otterdam wees in 1953 uit, dat de
ankapaciteit oostelijk van Rotter-
rs am zou moeten worden vergroot met
.000 tot 65.000 woningen. Dit aantal
u onmogelijk alleen op Rotterdams
ründgebled gerealiseerd kunnen
'orden. Uit besprekingen met buur-
an Capelle aan den IJssel, toen nog
:n gemeente met rond 9000 zielen
gi|aar een oppervlakte van 1500 hecta-
vloeide een opdracht voort aan de
ttedebouwkundige adviseurs van de
nt eide gemeenten om een struktuur-
te ontwerpen voor Rotterdam-
m lost/Cappelle aan den IJssel, waarbij
el< itdrukkelijk werd gesteld dat het
sj etrokken gebied planologisch als een
Vnheid moest worden gezien, cn de
rillig dwars door het gebied lopende
emeentegrenzen dus vergeten moes-
in worden. Er moet een woongebied
e'j oor rond 200.000 mensen worden
,sl ntworpen. Meer niet.
Problemen
zen in 1966 aan de staatssekretaris
voor Binnenlandse Zaken meedeel
den. In feite had men zich echter al
lang bezonnen want al op 12 mei 1966
verklaarde Capelle's burgmeester Van
Dijk in een interview: „Laat Rotter-
dma-Oost/Capelle een sterke randge
meente worden naast Rotterdam!"
Op verzoek van het Capelse ge
meentebestuur onderzoekt een be-
stuursadvieskommlssie onder leiding
van de VU-hoogleraar in bestuurlijke
wetenschappen prof. dr. H. A. Brasz
de mogelijkheden. Deze kommissie
komt tot de konklusie dat het uit een
oogpunt van doelmatigheid aanbeve
lenswaardig is een gebied dat nu een
maal op basis van het struktuurplan
een stedebouwkundige eenheid is, ook
tot een bestuurlijke eenheid met dui
delijke grenzen samen te smelten.
Capelle neemt dit advies over, en
dient officieel bij Gedeputeerde Sta
ten een verzoek tot grenswijziging in
Golven
Op papier was alles rond, ook na-
L'oJit gebleken was dat een derde part-
in er. de gemeente Zevenhuizen, bij de
Be an te leggen stedelijke zóne zou
nl loeten worden betrokken. Naarmate
lid chter de fase van voorbereiden en
us ntwerpen overging in die van dc
eii ealisering, groeiden de problemen,
de 'oornamellj'k op bestuurlijk terrein,
■bi Ie grens van Rotterdam werd met de
b lag bezwaarlijker.
Ie
e Bezinning op de bestuurlijke in-
ichting is hoogstnoodzakelijk, was de
ionklusie die de gemeentebesturen
^van Rotterdam, Capelle en Zevenhui-
Capelle aan den IJssel heeft G.S.
de steen des aanstoots in de tot dan
toe betrekkelijk rimpelloze bestuur
lijke vijver laten gooien. Vanaf dat
moment zwellen de rimpels op tot
forse golven. B. en W. van Rotterdam
beginnen met hun raad advies te ge
ven het dan nog plan-IJsseldam ge
heten voorster af te wijzen.
Het stadsdeel dat in Oost-Rotter
dam wordt gebouwd, gedeeltelijk op
Capels grondgebied, moet volledig bij
Rotterdam blijven behoren, vindt het
Rotterdamse gemeentebestuur in
augustus 1968. Het zal door Rotter
dam worden neergezet voor Rotter
dammers, net als Amsterdam zijn
Bijlmermeer heeft gebouwd. Capelle
kan hiernaast gewoon blijven bestaan
als zelfstandige gemeente, en zelfs
nog uitgroeien tot rond 50.000 inwo
ners. In deze geest stelt de Rotter
damse gemeenteraad een struktuur
plan vast voor het betrokken gebied.
Kort daarop, in augustus 1969, de
len Gedeputeerde Staten de betrok
ken gemeenteraden mee dat ze hun
advies, waarvan ze de inhoud geheim
houden, aai de minister van Binnen
landse Zaken hebben gestuurd. B. en
W. van Rotterdam willen weieens
weten hoe dat advies luidt. In fe
bruari 1970 krijgen ze het te horen:
G.S. zijn voor vorming van een nieu
we zelfstandige gemeente, die tot
stand zou moeten komen tegelijk met
de hervorming van het bestuur van
Rijnmond.
Actie
drs. J. Reehorst, „stap ik uit de poli
tiek!" Hij becijfert dat deze ampu
tatie Rotterdam op een verlies aan
inkomsten uit het gemeentefonds van
bijna 29 miljoen gulden komt te
staan. G.S. zeggen het wel belangrijk
te vinden dat deze financiële kwestie
wordt geregeld, maar men weigert in
het verzoek aan de minister een be
paling op te nemen dat het rijk zich
garant moet stellen voor de financiële
gevolgen voor Rotterdam.
„Zelden zal een zo belangrijk on
derwerp als deze grenswijziging door
een college van Gedeputeerde Staten
met zo weinig en zo slechte argu
mentatie zijn ondersteund", schrijven
B. en W. van Rotterdam op 19 fe
bruari aan G.S. „Wij bewonderen de
moed waarmee u zich na aanvanke
lijke aarzeling begeeft op de weg
welke leidt tot desintegratie van onze
stad". In diezelfde brief staat: „Wij
hebben begrip voor uw positie, een
niet te verdedigen zaak van argu
mentatie te moeten voorzien".
Na de bevolking van de betrokken
wijken in verschillende hearings het
Rotte.rdamse standpunt meegedeeld te
hebben, besluiten B. cn W. een volks
raadpleging te houden. Alle bewoners
boven de achttien jaar mogen hun
stem uitbrengen, voor of tegen Alex-
anderstad. Daarna spreekt men zich
op 15 april over de kwestie uit. Voor
15 juli a.s. zenden Gedeputeerde Sta
ten het advies van de Rotterdamse
raad samen met hun eigen advies
naar de minister van Binnenlandse
Zaken, die wanneer hij daartoe aan
leiding ziet een wetsontwerp bij de
Tjveede Kamer kan indienen tot vor
ming van de nieuwe gemeente
Alexande-rstad. De vaste commissie
voor Binnenlandse Zaken maakt
daarna een voorlopig verslag op, en
gaat zelf in het omstreden gebied zieh
van de situatie op de hoogte stellen.
De minister van Binnenlandse Za
ken beantwoordt daarop het voorlo
pig verslag in een Memorie van Ant
woord. Daarop volgt de openbare be
handeling van de hele' zaak in de
Tweede Kamer, waarbij intussen alle
mogelijkheden openstaan om schrif
telijk en mondeling bezwaren ken
baar te maken. Het is niet denkbeel
dig, dat wanneer de minister een
wetsontwerp indient bij het parle
ment, de behandeling daarvan wei
eens zou kunnen duren tot de zomer
van 1974. Zowel B. en W. van Rotter
dam als van Capelle aan den IJssel
hopen echter, dat zo snel mogelijk
een besluit, welk dan ook, genomen
zal worden omdat beide collega's van
mening zijn dat bestuurlijke onzeker
heid verlammend werkt op konstruk-
tieve gemeentelijke aktiviteiten.
Spelen met blokken in de
TH-crèche.
Op de voorgrond de nieuwe
Rotterdamse wijk Ommoord,
bedoeld als het Maasstedelijk
paradepaardje. Links bovenaan
de al wat oudere evenknie: Het
Lage Land, in Rotterdam samen
vormend de Alexanderpolder.
Boven in de foto, van de Ooste
lijke wijken gescheiden door het
Kralingse Bos en de gelijknamige
plas, de Maasstad zelf. De witte
streep dwars tussen Ommoord
en Het Lage Land is de Rijksweg
RotterdamUtrecht.
DELFT In één der gebouwen
van de Delftse Technische Hogeschool
aan de Ezelsveldlaan is een
kindercrèche ingericht. Medewerkers
van de TH en studenten kunnen hier
hun jongste kinderen aan deskundige
leiding toevertrouwen. De nieuwe
crèche was deze week voor het eerst
in gebruik. De initiatiefneemsters
Marijke Das en Kirsten Schlosser zijn
na twee crèche-ochtenden (de crèche
is alleen 's ochtens geopend) bijzon
der enthousiast over de belangstelling
die ervoor blijkt te bestaan. ..Het is
hééUerg druk geweest", zegt Marijke
Da.. ..Er zijn ontzettend veel belang
stellenden die de ruimte trillen zien
waar hun kinderen komen".
Opvallend is. zo zegt Marijke en
het is misschien wel eèn der kenmer
ken voor de TH-gemeenschap dat
BURGEMEESTER VAN DIJK
fijne woonstad
Rotterdam komt in het geweer. In
de met afsplitsing bedreigde wijken
worden enquêtes gehouden. Unaniem
klinkt: „Wij willen Rotterdammers
blijven!", wanneer luidsprekerauto's
de bewoners van de bedreigde wijken
oproepen demonstratief hun stem te
verheffen tegen de plannen van G.S.
Een onafzienbare stoet auto's brengt
triomfantelijk toeterend de 2342 nro-
testkaarten naar burgemeester Tho
massen. en welgeteld 28 adhesie-kaa-
ren naar zijn Capelse collega.
Gedeputeerde Staten blijken onge
voelig voor de sterke band die de
Rotterdammers met hun stad hebben,
een stad waarvan ze alleen plano
logisch door het Kralingse Bos zijn ge
scheiden. Op 15 februari 1971 immers
verklaart het college van GS. zich
voor IJsseldam, dat nu echter
Alexanderstad moet gaan heten. Men
vraagt de minister van Binnenlandse
Zaken de de-annexatie te mogen
voorbereiden.
Voor Capelle.aan den IJssel is de
kous nu af: G.S. hebben immers het
Capelse voorstel overgenomen. Voor
Rotterdam begint de strijd nu pas
goed. B. en W. maken zich op voor
een hard gevecht, vooral wanneer na
een langdurig onderhoud in het Pro
vinciehuis tussen G S. en B. en W
van Rotterdam blijkt dat in Rotter
damse ogen Gedeputeerde Staten met
geen enkel steekhoudend argument
kunnen komen voor hun grenswijzi
gingsplannen, die hun precedent in
de geschiedenis van de Nederlandse
gemeente niet kennen. Gedeputeer
de Staten verklaren, dat de filosofie
achter hun initiatief is gebaseerd op
de regeringsnota Bestuurlijke Orea-
nisatie, waarin verkleining wordt be
pleit van de afstand tussen gemeente
bestuur en bestuurde Bij een ge
meente van rond 200.000 inwoners,
zoals Alexanderstad uiteindelijk toch
moet worden, zal dit volgens het Rot
terdamse college van B. en W. echter
niet mogelijk zijn wanneer niet wordt
eestreefd naar binnengemeentelijke
decentralisatie, een hulpmiddel dat
nu juist in Rotterdam, na twintig
iaar van experimenteren, van de
grond begint te komen in wijkraden
en wijkopbouworganen.
Rotterdam dreigt in 1975, wanneer
dc plannen geëffectueerd kunnen
worden, ongeveer 55.000 inwoners te
verliezen. „Als dat gebeurt," zegt
Rotterdams wethouder van financiën
het vooral de vaders zijn die hun
kinderen naar de crèche komen bren
gen. Vanaf de volgende maand zal de
crèche geleid worden door een kleu
terleidster. hierin bijgestaan door een
hulpleidster. Wanneer de belangstel
ling nog groter mocht worden zal een
tweede hulpleidster aangetrokken
worden.
Nog geen drie weken geleden kre
gen Marijke en Kirsten van de TH-
leiding de beschikking over de loka
len in het TH-gebouw, die oorspron
kelijk bestemd waren voor de biblio
theek van de Technische Hogeschool.
Daarom is bij de toezegging ook
vermeld, dat het onderdak als tijde
lijk beschouwd dient te worden. „Het
lijkt mij erg moeilijk voor de mensen
die eroh'er moeten beslissen dat wij
weer weg moeten", zegt Marijke,
„want we hebben ons er al helemaal
ingeburgerd en ingeverfdhet zal
wel veel moeite kosten om ons er
weer uit te „verven." Marijke is er
overigens van overtuigd dat de TH
leiding, wanneer zij hier wegmoeten,
andere ruimte beschikbaar zal stellen.
„We hebben van de TH ontzettend
veel medewerking gehad", zo mofi-
veert zij.
In de drie weken van voorbereiding
Is bijzonder hard gewerkt om de
ruimte bedrijfsklaarte maken. Van
alle kanten kregen de twee jonge
'.vrouwen, die zelf ook in de jonge
kinderen zitten, hulp aangeboden.
Hierdoor was het ook mogelijk de
crèche al zo snel te openen.
Behalve het aspect van de huisves
ting' staat dc crèche geheel los van de
Technische Hogeschool. Financieel is
men in het geheel niet afhankelijk.
Alle kosten worden betaald van de
bijdragen van de ouders „school
geld". noemt Marijke het dat op
f 2,75 per pchtend gesteld is.
ROTTERDAM Het (gerefor
meerd) Vrouwen-Zendingsthuisfront
Zuid-Holland-Zuid houdt volgende
week dinsdag zijn zendingsdag in ge
bouw 't Slag aan het Sandelingen-
plein in Rotterdam. Alle belangstel
lenden zijn daar hartelijk welkom.
Men begint om tien uur en blijft bij
een tot half vier. Brood meebrengen.
Voor verdere inlichtingen: me
vrouw J de Jong-Sloendregt, Hoog-
hagen 29, Rotterdam, tel. 010 - 193877.
NAALDWIJK Een groep
Westlanders werkt vanaf sep
tember vorig jaar met volledige
inzet en groot enthousiasme aan
de opvoering van Sophocles'
klassieke noodlotstragedie „An
tigone". Regisseur Henk Scheper
(31), onderwijzer te Honselers-
dijk die bekendheid kreeg door
zijn activiteiten met de Spel-
groep Westland, onderstreept
dat de opvoering een geheel
vrije versie is. „De structuur van
het stuk hebben wij gevolgd.
Bepaalde thema's hebben wij er
uit gelicht en zelfs aangevuld
met citaten van Jean Cocteau.
De groep heeft enkele teksten
finaal gewijzigd. Het is dan ook
geen stuk van Sophocles, maar
een opvoering naar Sophocles
geworden."
Henk Scheper vertelt tijdens de
repetitie in een kil en ongezellig lo
kaal van de Naaldwijkse Bernadet-
teschool dat de bewegingen van de
spelers de pijlers zijn waarop de op
voering steunt. Woensdagavond 31
maart om acht uur heeft de
première plaats in wijkcentrum „De
Vluchtheuvel" in Maasdijk, waarna
op 1 en 2 april opvoeringen in ge
bouw „De Binnenhof' te Naaldwijk
worden gegeven. De Stichting Cultu
rele Raad Naaldwijk steunt het ex
periment met een behoorlijke subsi
die. Geruime tijd hebben de spelers,
allen leden van Westlandse toneel
verenigingen, zich vertrouwd ge
maakt met bewegingen, hetgeen de
repetitie bewijst, terwijl elektroni
sche geluiden uit de bandrecorder
een onheilspellende sfeer oproepen.
Antigone's klacht klinkt hardver-
scheurend. Tegen het verbod van de
machthebber Creon in, begraaft zij
het stoffelijk overschot van haar ge
sneuvelde broer Polynices, waarmee
zij haar doodsvonnis bekrachtigt.
Voordat Antigone haar „schuld" be
kent aan Creon laat Henk Scheper
een indrukwekkende, sobere compo
sitie van Pink Floyd horen.
Scheper zegt dat de kracht van
het eigen geweten, het innerlijk ge
zag en de gehoorzaamheid hem in
het stuk boeien. Antigone is de tra
gedie van een tweeledige strijd: die
van Antigone tegen de wet cn die
van Creon tegen dc goden.
Al improviserend ontstond een
happening-achtig geheel waarin de
spelers en speelsters gekleed in col
trui en zwarte broek participeren.
„Antigone" wordt teneinde het pu-
bliek er zo nauw mogelijk bij te be
trekken in het rond gespeeld. De op
voering duurt vijf kwartier met na
afloop indien gewenst dis-
Scheper die de leiding had bij
succesvolle opvoeringen van „Faust"
en het middeleeuwse mirakelspel
„Marieken van Nieumeghen" hoopt
dat voor de opvoeringen veel be
langstelling zal bestaan.
Koos Korteweg (33) speelt de rol
van Creon. Hij nam de uitdaging
van Scheper aan en maakt er een
knappe creatie van. Korteweg zegt
de figuur van Creon boeiend te vin
den door zijn machtsvertoon. Het
slot doet hem het meest, als de we met „Antigone" iets te zeggen
boodschapper Creon bericht dat zijn hebben".
zoon Haemon, de verloofde van An-
tigone. Antigone zelf en zijn vrouw 06 6roep met °5Z" ^el de
Eurydice de dood hebben gevonden. versv°™ gebroken omdat dit met
Aafke de Bloots (16) geeft een pittige aan 7°,u ,sIaan blJ da ;?eschou™e?'
vertolking van Antigone, bijgestaan Pe v ma W ui n"
door Wilma Knoppert (16) als haar ?a™ sebrmkt. Huib Verbraggen
zuster Ismene (18* va,t blJ de rePetltie °P als een
bewogen Haemon die het gedrag van
Aafke zegt „gek" op toneel te zijn. zijn vader afkeurt. Zijn zuster Clara
Op school had ze een rol in een op- doet mee in het koor. dat een be
voering van Wilders „Our Town", spiegelende functie van het gebeu-
,,We hebben getracht met elkaar iets ren heeft. Haar moeder Bep Ver-
tot stand te brengen. Ik geloof dat bruggen geeft een vertolking van
Een scène tijdens de repetitie.
V.l.n.r. Creon (Koos Korteweg)Is
mene Wilma Knopperrt), Antigone
(Aafke de Bloois). Clara Verbrug-
gen (lid van het Koor) en Huib
Verbruggen (Haemon).
Euridyce. De vierde toneelspelende
Verbruggen is Adrie (de rol van dc
ziener Tiresias). Wout van der Leest
is de bode.
De entreeprijzen zijn 3,- voor
volwassenen en ƒ1,50 voor scholie
ren.
