TERUG NAAR
KROEPKETEL
HET GEHEIM
VAN WILLEM
VEEL LUCHTBEVOCHTIGERS
BLEKEN GEVAARLIJK TE ZIJN
door
Jeanne de Vlieger
Honderd „Vuisten"...
Eind niet in zicht
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1971
Bij welke temperatuur en welk vochtgehalte de mens zich
het meest behaaglijk voelt, hangt van ieder persoonlijk af.
Een algemene opgave van de nodige hoeveelheid vocht voor
een bepaalde ruimte met een bepaalde temperatuur is niet
mogelijk. Het hangt af van de hoeveelheid vocht in de bui
tenlucht, grootte van het vertrek, natuurlijke ventilatie door
spleten en kieren, het openen van deuren en r^men, vocht-
produktie door koken, mensen en planten, verwarmings
systeem van het huis, aanwezige vochtopnemers als meube
len, gordijnen, vloerbedekking, boeken en wanden. Ge
middeld, stelt de Consumentenbond vast, is een vochttoe-
voer van minimaal 200 gram per uur voor een ruimte van
50 kubieke meter redelijk. De meesten voelen zich prettig
bij een temperatuur van 20 a 22° C met een vochtigheid van
40 - 60%.
De Bond onderzocht electrische luchtbevochtigers. De vei
ligheid van verscheidene apparaten liet vrij veel te wensen
over. Sommigen waren zo gevaarlijk dat het water onder
stroom stond, wanneer deze apparaten omvallen staat het
uitstromende water ook onder spanning. Sinds 1 januari van
dit jaar is het in de handel brengen van onveilige electrische
huishoudelijke apparaten strafbaar gesteld. Daarom heeft de
Consumentenbond een klacht ingediend bij het ministerie
van Economische Zaken over alle luchtbevochtigers die on
veilig zijn en in ons land te koop worden aangeboden. Zes
apparaten zijn voor verbetering vatbaar.
Hard water geeft bij gebruik van verdampers en verstui
vers problemen. Hoe harder het water, hoe eerder men aan
vervanging van de verdampingsmat toe is. Bij verstuivers
zet zich zelfs een laagje kalk af op vloerbedekking en meu
bels. Het gebruik van waterontharder was bij drie van de
onderzochte apparaten aanleiding tot moeilijkheden.
Wat de pseudomonas-infectie betreftdrie apparaten wa
ren uitgerust met een element om het water te verwarmen.
Ze hadden geen verdampingsmat of ventilator en kunnen
worden beschouwd als de moderne visie van oma's water
keteltje op de kachel. De Mignon Klima Plus (zie foto) geeft
voor een kamerinhoud van 70 - 80 m3 een goede veiligheid,
hij hoort in een geaard stopcontact en kost 79,75. Hij is
niet regelbaar.
1
Veilige luchtbevochtiger
De moderne kroepkete! en
(achter het meisje) een antiek
exemplaar dat werkte op een spf-
ritusbrandertje.
Willem Duys heeft gisteravond zijn honderdste Vuist ge
bald. Zonder fanfares, zonder sprekers die hem kwamen
complimenteren. Dat heeft Willem niet nodig, voor hem is
elke Vuist een fanfare. En de complimenterende sprekers
plegen in rijen voor de beeldbuis te zitten als hij verschijnt.
Willem's Vuist is een uniek verschijnsel in de vaderlandse
televisie. Want welk personality-programma houdt het ze
ven jaar uit in een frequentie van twee tot vier weken,
Wat is het geheim van Willem Duys, die,
we verhelen het niet, zoals elke publiciteitsfi-
guur naast talloze fans ook haters heeft? Zijn
onaandoenlijkheid voor missers, zijn kinder
lijk enthousiasme waarmee hij menige gast
verwelkomt, zijn kunst om het sentiment van
zijn publiek te bespelen, de lange adem,
waarmee hij onherroepelijk blijft teren op ge
weldige treffers.
Het begon allemaal op de dolle toer, in de
Hilversumse studio „Irene", toen nog volop
In dienst voor presentatieprogramma's. Het
was op 1 november 1963. Ger Lugtenburg
had het allemaal bedacht: zomaar open huis
voor wie met iets leuks langs wou komen.
Die eerete keer waren het voornamelijk
kinderen, die een bij Willem gedeponeerd
nest jonge katjes kwamen weghalen. Alles
liep duchtig in de soep en daar was meteen
al de allure van hulpeloosheid, die Willem als
Vuist-man zijn image verschafte
Als Vuist-man, want het is lang niet onbe
kend dat de heer Duys als topfiguur in de
platenbusiness bepaald niet hulpeloos en
naïef, maar een uitstekend en helemaal wak
ker zakenman is,
Maar wij blijven bij de Vuist. Na wat ge-
struikel bij het inwerken, bleek al gauw, dat
de formule wel een blijvertje zou kunnen
worden, als de „openheid van het huis" een
tikje in banen werd geleid en men niet ter
plekke toevallige aanlopers zou verwelko
men, maar van tevoren afspraken maakte.
En toen ging het «r fluks op loe. Willem
kreeg betere huisvesting voor zijn program
ma en de volslagen nieuwheid van zo'n show-
opzet lokte miljoenen kijkers aan de buis.
Toen kwamen ook de klapstukken: in 1965
het spektakel met Bart Huges, die zich een
gaatje in het hoofd boorde om „high" te
worden. Een jaar later Adamo en zijn be
faamde zusjes, dan weer Willem onder de
olifant of in een helicopter, het beroemde
Wilhelmus-zingen na het gesprek met Carel
Briels, de conflicten met de kruidendokter
Van de Moosdijk... noem maar op.
Van tijd tot tijd. stug door. heeft de Vuist
een uitschieter die in het geheugen blijft han
gen. Bij de AVRO is het streng verboden,
ook maar één keer iets van te voren te
vertellen over wat komen zal in de volgende
uitzending.
Op alle regels een uitzondering: het ge
sprek met prinses Margriet (dat Willem toch
maar los kreeg) werd wél aangekondigd bij
wijze van service aan de kijkers
Bij de AVRO is men niet dom: het verras
singselement is een trekpleister van jewelste
en dat wordt dus beschermd en behoed.
Nu is het natuurlijk niet zo, dat Willem
Duys hoogst persoonlijk al die mensen op
spoort en in zijn programma plaatst. Dat
werk komt voor een groot deel neer op de
regisseur-producer: lange jaren Fred Oster.
de laatste tijd Theo Ordeman. omdat het met
meer zo best boterde tussen Willem en Fred
Nooit kwaad overigens om een producer te
vervangen op den duur; een ander kijkt er
weer eens fris tegenaan.
zomer en winter door, en wordt dan nóg door enkele mil
joenen met smaak bekeken? Willem heeft zijn „concurren-
ten" (of zullen we zeggen, collega's?) in deze jaren zien
komen en gaan. Mies Bouwman, Frits van der Poel, Rob
Bouwma, Koos Postema: ze kwamen en gingen of bleven
nog, Willem heeft er helemaal geen last van gehad, hij gaat
ijzersterk door en hij is in al die jaren zelfs nooit van zijn
goudvissen-image afgestapt.
De AVRO noch Willem piekeren erover,
langzamerhand eens te gaan stoppen met de
Vuist. Op naar de volgende honderd, zegt de
AVRO. en Willem zelf: „Ik zie geen reden
waarom we zouden stoppen ik kan wel door
gaan tot mijn 70steer bieden zich altijd
veel meer mensen aan dan ik zou kunnen
ontvangen. We moeten verschrikkelijk veel
selecteren."
Dat ligt voor de hand, want als er éénmaal
een meneer met een vosje op de buis is
geweest, melden er zich de volgende week
prompt nóg een paar. En variatie moet er
zijn: twee achterstevoren sprekende mevrou
wen was al teveel voor de Vuist.
Natuurlijk is, ook voor" de meest enthou
siaste fans, niet altijd alles raak, wat Willem
en zijn regisseur ten tonele voeren. Willem is
in deze jaren ook niet ontkomen aan boos
gepraat.
Wat is er niet te doen geweest, heel in 't
begin, over die O. in zijn naam. Die O. stelt
nl. niets voor, Willem vond het wel leuk
klinken en begon er de Vuist mee. In de
kortste keren bekende hij de ijdele grap en
liet de O. vallen, maar nog altijd herinneren
velen zich die letter en voor hen blijft hij
,.WillemvO. Duys". Het mag.
Er is gemurmel geweest, dat Willem verve
lend wordt met zijn huis- en andere dierenpa-
rade. die over de tafel scharrelen en de
gladheid van de voorstelling kreukelen. Soms
komt al te duidelijkuit, dat Willem geen held
is in' het converseren: hij laat mensen dik
wijls veel te lang praten en toont dan te
openlijk, dat hij er niets zinnigs tegenover*
kan stellen.
Deining is erover geweest, dat Willem
Vuist-bezoekers er toe overhaalde, hem voor
de camera's platen van zijn eigen firma aan
te bieden. Een mooie reclame.
Niettemin heeft de Vuist dit alles gran
dioos overleefd. Met voor- en tegenstanders'.
En dat ligt toch juist aan de persoonlijkheid
van de presentator. Noem het een keiharde
formule, noem het knap theater, noem het
ontwapenende pretentieloosheid, ieder heeft
er wel een woord voor.
Maar het klopt als een bus. Willem heeft
zich stevig genesteld In de kijkvreugde van
een miljoenenpubliek: hij zit op het scherm
en hij blijft er. Dank zij zijn volhouden aan
de gegroeide traditie van zijn manier van
optreden, zijn décors, zijn goudvissen, zijn
morsen met jus d'orange.
Pogingen om een en ander aan te dikken
of te wijzigen hebben nooit resultaat gehad:
de grote aquaria deden het niet. de rij deu
ren waardoor de gasten blnnekwamen even
min, het de boer op gaan met de uitzending
was ook geen klinkend succes.
Terug dus naar de beproefde „klassieke"
formule, met het uitzicht op nog honderd van
die Vuisten minstens in de komende
zeven jaren. Dat is al erg ver in de toekomst
gekekenl
voor de patiënt kunnen vormen.
In airconditioning en beade
mingsapparatuur wordt de
lucht ook vaak van vocht voor
zien. Ook deze apparaten kun
nen ernstig besmet zijn en dus
evenzeer een bron van infectie
vormen.
Het Nederlandse Tijdschrift
voor Geneeskunde meldt, dat
bij een buitenlands onderzoek
door Grieble en medewerkers
onder reeds verzwakte
ziekenhuispatiënten is gebleken,
dat bij 46 van de 509
longpatiënten uit het sputum
ziekteverwekkende bacteriën
konden worden gekweekt. Bij
acht personen met emfyseem en
chronische bronchitis ontstond
een longontsteking, die bij vfjf
patiënten tot de dood leidde,
wat reeds aan de pseudomonas-
infectie in combinatie met de
al bestaande loogafwijkingen
moest worden geweten.
Een infectie oplopen in een
ziekenhuis is, afgezien van het
leed en de soms fatale afloop,
ook een economische kwestie.
Als men tien dagen langer ver
pleegd moet. worden, kost dat
veel geld (plm. 1000,-). De
juist afgetreden directeur van
het Academisch Ziekenhuis te
Leiden, M. W. Jongsma. heeft
onlangs nog gewezen op het
gunstig gemiddeld aantal ver-
pleegdagen in dit ziekenhuis, nl.
14,5 verpleegdagen per opgeno
men patiënt, terwijl dit in re
gionale ziekenhuizen soms bijna
het dubbele is.
Behalve door het opname- en
ontslagbeleid komt dit mede
door een samenspel van vele
teams. Een van deze teams is de
Infectie Commissie van het
Academisch Ziekenhuis Leiden,
waarvan dr R. van Furth, lec
tor in de Microbiële Ziekten,
sinds 1964 voorzitter is, met
twee verpleegkundigen in volle
dienst en met een eigen labora
torium. Deze Infectie Commissie
werd reeds in 1959 opgericht en
is zeer waarschijnlijk de oudste
in Nederland.
De Gezondheidsraad heeft de
vorming van dergelijke com
missies in de ziekenhuizen aan
bevolen. In vele ziekenhuizen
werd dit reeds gerealiseerd. De
ze commissies hebben tot taak
te waken tegen de gevaren, die
patiënten kunnen bedreigen op
het gebied van infecties.
Naast controle op de afdelin
gen voor verpleging en behan
deling worden tevens vele an
dere zaken scherp in het oog
gehouden o.a. de voeding, kle
ding, luchtbehandeling, hygiëne
van gebouwen, etc. Ter pre
ventie van ziekenhuisinfecties
worden op alle afdelingen in
Leiden dezelfde methoden van
desinfectie en sterilisatie gepro
pageerd.
Om dit te bereiken werd door
de sinds 1967 bijzonder actieve
Infectie Commissie o.a. een
boekje uitgegeven voor gebruik
in het eigen ziekenhuis, waarin
talrijke wenken en voorschrifen
te vinden zijn. Men rekent hier
in af met vele vroeger ge
bruikte desinfectantia, waarvan
men dacht dat ze een goede
ontsmettende werking hadden.
Het bleek dat sommige
microörganismen zelfs in be
paalde desinfecterende oplossin
gen konden groeien! Andere
goed werkende desinfectantia
worden aanbevolen. Een uni
verseel desinfectant is echter
nog een vrome wens.
Een andere greep uit dit
boekje: het uniform moet van
korte mouwen voorzien zijn,
mutsen bedekken het haar
wanneer dit wenselijk is. Het
kapsel moet kort gedragen wor
den of opgestoken, ringen, arm
banden en polshorloges zijn tij
dens diensttijd taboe. Ook dit
zal u interesseren: het ongere
geld gebruik van hexachloro-
feenzeep is niet effectief, daar de
desinfecterende werking pas na
enkele dagen optimaal is, indien
uitsluitend deze zeep wordt ge
bruikt. Dat is in de praktijk een
moeilijk haalbare kaart. De
nieuwe jodiumzepen geven
hiervoor een betere oplossing.
Hoe hoog de eisen gesteld
worden, mag uit het volgende
blijken: instrumenten worden,
voorzover ze geen deel uitma
ken van een instrumentenset,
afzonderlijk verpakt en vervol
gens gesteriliseerd. Ook ver
bandmiddelen worden op deze
manier behandeld. Tevens wor
den vele textielvervangende
materialen gebruikt. Tijdschrif
ten worden na lezing op een af
deling waar infecties voorko
men verbrand, boeken worden
in een formaline-oven gedesin
fecteerd. Zelfs het water, waar
in bloemen staan, moet behan
deld worden.
„Zonder de deskundige en
zeer gewaardeerde hulp van
twee verpleegkundigen, van wie
de heer M. H. Rebel reeds 3'/ï
jaar aan de infectie Commissie
verbonden is, zouden wel al de
ze werkzaamheden, zoals het
opstellen van voorschriften, de
introductie van nieuwe metho
den en de opsporing er. regi
stratie van ziekenhuisinfecties,
nooit kunnen uitvoeren", zegt
dr. R. van Furth.
Terug naar de waterbacteriën,
die kunnen voorkomen in reser
voirs van luchtbevochtigers,
zuurstofflessen met bevochtiger,
airconditioning, enz. Ook hier
voor zijn strenge voorschrif
ten. Als voorbeeld mag worden
genoemd het waterreservoir, dat
gebruikt wordt bij het toedie
nen van zuurstof. Dit dient da
gelijks gereinigd en gedesinfec
teerd te worden en vervolgens
gevuld met steriel gedistilleerd
water.
Nog stringenter eisen worden
gesteld aan luchtbevochters die
heel fijne druppeltjes de lucht
inslingeren. Hiervan moet zelfs
de motor gesteriliseerd worden.
Maar al die maatregelen zijn
nog niet afdoende om deze re
servoirs lange tijd bacterie-vrij
te houden. Aan dit probleem
wordt steeds gewerkt, ook lan
delijk. Dr. R. van Furth is. in
verband hiermee lid van de
Commissie Kruisinfecties van
de Gezondheidsorganisatie TNO,
die bezig is de eisen en voor
schriften voor de te bouwen
(Academische) ziekenhuizen op
te stellen.
Tot nu toe spraken we bijna
uitsluitend over de problemen,
die waterbacteriën in het zie
kenhuis kunnen veroorzaken,
maar ook thuis zijn in de win
tertijd onze kamers veel te
droog. De beste oplossing was
de steeds stomende waterketel
op de kachel. In kokend water
worden immers de bacteriën ge
dood.
Velen van ons hebben reeds
centrale verwarming en nu
wordt het moeilijk. Natte doe
ken over de radiatoren zullen
de vochtigheidsgraad in de ka
mer gunstig beïnvloeden, maar
zal om praktische redenen niet
gauw worden toegepast. Meestal
zullen verdampingsbakjes wor
den gebruikt, die aan de radia
toren worden gehangen. Een re
delijke oplossing, maar ze zou
den voor patiënten met astma
en chronische bronchitis toch
een risico kunnen opleveren in
dien bacteriën en schimmels
van de verdampplaten in deze
bakjes vrijkomen. Wil men de
verdampingsbakjes ontsmetten
van pseudomonas bacteriën, dak
moet men ze dagelijks schoon
maken en bijvullen met een op
lossing van azijnzuur (een deel
azijn op negen delen water).
Verstuivers hebben naast de
reeds genoemde nadelen nog
een ander ongemak: wanneer
normaal leidingwater wordt ge
bruikt, afhankelijk van de
streek in Nederland, kan een
moeilijk te verwijderen kalk-
neerslag ontstaan op meubels
en tapijten.
Er zijn echter apparaten, die
in principe overeenkomen met
de vertrouwde waterketel. Hier
in wordt het water verhit en de
stoom door middel van een ven
tilator snel afgevoerd.
Moet een patiënt thuis zeer
vochtige lucht inademen, b.v.
bij ee>.i astma- of pseudo-
kroepaanval, dan is de ouder
wetse kroepketel die de wijk
zuster u graat uitleent en de
monstreert, beter dan een mo
derne luchtbevochtiger. Ook in
het ziekenhuis wordt deze veili
ge wijze van bevochtiging,
voorzover mogelijk, weer fre
quent toegepast.
door Phé Wijnbeek
pseudomonas aeruginosa
een waterbacterie, die on
bepaalde omstandigheden
infectie kan veroorzaken
bij de reeds zieke mens
mogelijk tevens vermin
weerstand tegen infec-
Een dergelijke pseudo-
infectie kan o.a. de
van de luchtwe-
aantasten, vooral bij pa
die reeds andere long
hebben. Pseudo-
bacteriën zijn onge-
voor de meeste anti-
is gebleken, dat waterre-
o en luchtbevochtigings-
h^aratuur grote hoeveelheid
deze bacterie kunnen be-
Door verstuiving van
water zullen dus ook de
voorkomende micro-or-
in de lucht verspreid
Juist in ziekenhuizen
dit ernstige gevolgen heb-
Dit komt door de grote
antibiotica die in
instituten als geneesmiddel
ucii gebruikt Gevoelige
worden door bepaalde
verminderd of ver
waardoor ongevoelige
zoals de pseudomo-
de overhand kunnen krij-
en een nieuwe bedreiging
Er bestaat natuurlijk geen verwantschap tussen
rs Yillem Duys en Willem Bever. Maar toch.Ze
i ünnen wat op de televisie, ze zijn van alle mark-
t 6n thui6, ze koesteren grote liefde voor dieren,
e zijn vertederend. Je kunt ze niets kwalijk ne-
Hen. Ze hebben het privilege, te mogen stuntelen
n iedereen zal ze roemen. Willem Bever is een
eerbiedwaardig persoon, voor Willem Duys is het
geen schande, met hem te worden vergeleken. En
dan.ze weten allebei wat ijdelheid is en ze
tonen dat zo openhartig en naïef, dat geen mens
er kwaad om kan worden en ze hun vurige fans
nog niet eens bij honderdduizenden tegelijk op
hun vingers kunnen tellen.
