KVP, ARP en CHU hebben
gezamenlijk program
CHU, AR en KVP praten afkeurend over loonrem
Politiemacht maakt eind
hongerstaking Ambonezen
Bloemengroet
als protest
Scherpe discussie in ARP
over de kernbewapening
Historischebeslissing onder spanning
Van Hulst: Tevreden
met wat bereikt is
Actie beëindigd zonder incidenten
SGP wil niet
op één lijst met
Boerenpartij
Comité erkenning
DDR opgericht
Geertsema lijst
trekker VVD
A. Borstlap (CXV) wil bedanken
MAANDAG 14 DECEMBER 1970
(Van onze parlementsredactie)
UTRECHT/BREDA De KVP, ARP en CHU, die zaterdag in
Utrecht en Breda vergaderden, hebben het gemeenschappelijk
urgentieprogtam voor de komende verkiezingen en regeringsperiode
aanvaard.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De Haagse po-
ij litie heeft gistermorgen in alle
vroegte een einde gemaakt aan
de hongerstaking van een aantal
Zuid-Molukkers, die woensdag
door vier jongelui werd begon
nen. In de loop >van vorige week
sloten zich nog zeven Zuid-Mo-
lukkers bij de demonstratieve
actie aan.
Zestig tot de tanden gewapende po
litiemannen zorgden voor het
„machtsvertoon", waarnvee de Zuid-
Molukkers duidelijk voor ogen werd
nehoudcn, dat verzet zinloos zou zijn.
Ei deden zich dan ook inderdaad
gun incidenten voor.
Na lang praten met diverse instan
tie» besloot de Haagse korpsleiding de
I /i.qhgerstakers, die zich naast de in-
gang van de Ridderzaal op het bin-
nenhof in slaapzakken en plastic had-
I den gehuld, ongemoeid te laten. De
justitie drong echter aan om de.actie
voor het begin van het proces voor de
Haagse rechtbank te laten
beëindigen. De politie koos de rustige
zondagmorgen om tot actie over te
gaan.
Verklaring
Om zeven uur werden de drie toe
gangswegen naar het Binnenhof her
metisch afgesloten. Twintig gehelmde
politiemannen met karabijnen stelden
zich tegenover de hongerstakers op,
aan weerszijden van het groepje
Zuid-Molukkers groepeerden zich 22
man met de lange wapen lat. ,.T,e moet
altijd met de mogelijkheid van onge
regeldheden rekening houden"', gaf
hoofdinspecteur Van Andel als ver
klaring voor de politiemacht-
De Zuid-Molukkers werden, nadat
de mobiele eenheid zijn posities had
ingenomen, gesommeerd te vertrek
ken. Hieraaan voldeden zij niet. Nadat
agenten eerst wat bakstenen hadden
opgeruimd, die waren gebruikt om
het opwaaien van het plastic te voor
komen, werden de zeven sympathi
santen gefouilleerd en de arrestan
tenwagen ingedragen.
De vier hongerstakers van het eer
ste uur, V. Latumahlna (18), S. Patti-
peilohy (17) en de broers P. en J.
Timisela (19 en 18), werden nadat
enige leiders van de Zuid-Moluksee
gemeenschap hierop hadden aange
drongen, per ziekenwagen afgevoerd
naar het ziekenhuis Zuidwal voor on
derzoek. Volgens de artsen van het
ziekenhuis was de gezondheidstoe
stand van de vier uittsekend en
mochten zij naar huis. Ze kregen van
de politie geen proces-verbaal omdat
ze toestemming van de politie voor de
actie hadden gekregen.
De groep van zeven hongerstakers
vroeg alsnog aan hoofdcommissaris
Peyster. die hij de operatie aanwezig
was, een vergunning maar die werd
door de korpschef geweigerd.'„Schiet
ons maar dood hier", beet een Zuid-
Molukker de hoofdcommissaris toe,
maar ook dat werd geweigerd. Nadat
de achtergebleven slaapzakken en
stukken plastic in een politiewagen
waren -geladen, trokken de man
schappen zich omstreeks kwart over
negen terug.
Om in verband met de maandag in
Den Haag beginnende berechting van
de 3 Zuid-Molukkers op eventualitei
ten te zijn voorbereid, staan in Am
sterdam sinds zaterdagmorgen de In
donesische gebouwen, woningen van
d-e consulaire staf, alsmede het paleis
van justitie, het kantongerecht en het
instructiegebouw van de rechters-
commissarlssen o-nder politietoezicht.
BARNEVELD De Boerenpartij
zal bij de komende kamer-verkiezin
gen niet met de SGP samenwerken.
Met een mogelijke kiesdrempel in- het
vooruitzicht hadden de Boeren een
desbetreffend voorstel gedaan. De
Staatkundig gereformeerden hebben
dit afgewezen.
Zaterdag ging de Boerenpartij wel
in principe akkoord om "de zevende
plaats van de kandidatenlijst ter be
schikking te stellen van het Partijre
ferendum, dat bij een vorige verkie
zing te weinig stemmen voor een Ka
merzetel kreeg.
Voorzitter Koekoek riep de leden
van de Boerenpartij op geen mede
werking te verlenen aan de volkstel
ling maar alleen de van onderge
schikt belang zijnde vTagen te beant
woorden.
AMSTERDAM Tijdens een sym-
posiufn in Amsterdam Is zaterdag een
comité opgericht dat de erkenning
door Nederland van Oost-Duitsland,
de DDR, nastreeft.
Het comité hoopt door haar activi
teiten zakelijke en objectieve docu
mentatie over de DDR te verschaffen,
l De drie partijvoorzitters (mr. Van
der Stee in Breda, dr. Veerman in de
Irenehal in Utrecht en prof. dr. Van
Hulst in Pays Bas te Utrecht) spra-
ken over de duidelijkheid, die de drie
j en over de duidelijkheid, die de drie
christelijke partijen nu in de poli-
I tiek brengen,
Maar de partijraad van de KVP,
het Convent van de ARP en de Unie
raad van de CHU namen hun „his
torisch" besluit in een sfeer van po
litieke spanning, veroorzaakt door de
loonmaatregel van de regering.
Geen problemen
De Unieraad aanvaardde het pro
gramma na twee uur vergaderen zon
der hoofdelijke stemming. Aanmer
kingen of problemen waren ér
nauwelijks: alle voorgestelde verande
ringen waren of redactionele ver
beteringen of kleine toevoegingen.
Zo wilde de Unieraad een duide
lijke uitspraak over de moeilijke si
tuatie van gemeenten en provincies,
aandacht voor een nationaal sport
beleid en meer erkende bejaarden
tehuizen en het abortusvraagstuk.
Fundamentele kritiek had niemand
meer. Veel amendementen, die de
Unieraad enkele weken geleden voor
stelde, zijn overgenomen door de
Stuurgroep,
Voorzitter Van Hulst zei: „Het is een
hoopvol perspectief, waarvan de drie
partijen uitgaan. Het fundamentele
uitgangspunt is de dynamische kracht
van het evangelie. Ik hoop, dat deze
daad een belangrijke stap /nag zijn
voor het welzijn van Nederland in de
komende periode."
De Chpistelijk-historische jongeren
„waarderen het programma zoals het
nu op tafel ligt positief", zei voorzitter
Folkert Boersma. „De samenwerking
tussen ARP, CHU en KVP maakt hier
mee een goede start".
Unievoorzitter prof. Van Hulst voeg
de hieraan toe: „Als er na honderd
jaar gescheiden optrekken één tro-
gramma wordt opgesteld kan men
niet verwachten, dat er onmiddellijk
een optimale en ideale situatie is ont
staan. Met wat nu bereikt is, kunnen
we tevreden zijn".
Een dissonant in de harmonie tus
sen de drie partijen bleek het aan-
BIJ DE FOTOS: Zondag, bij het ver
strijken van hun demonstratiever
gunning, zijn de Zuidmolukse jon-
gerenop het Binnenhof te Den
Haag in hongerstaking, door de po
litie verwijderd. Er deden zich geen
ongeregeldheden voor. Een van de
politiemannen had bij de operatie
een pop, juffrouw Hogenboom", de
mascotte van de mobiele eenheid van
de Haagse politie, bij zich.
maar over de precieze taakstelling
moet het bestuur nog gaan praten.
Het symposium werd ingeleid door
onder andere mr- dr. H. J. Roethof en
dr. Schneider.
UTRECHT ,De verkiezingsraad
van de VVD heeft zaterdag de voor
lopige kandidatenlijst voor de Twee
de Kamerverkiezingen 1971 opgesteld.
De verkiezingsraad heeft een vaste
lijstaanvoerder voor het gehele land
aangewezen. Op de plaatsen 2 tot en
met 13 zullen 12 kandidaten worden
gesteld, die per kieskring in wisse
lende volgorde op de lijsten kunnen
worden geplaatst.
De volgorde zal dan door de kies
kringen zelf worden bepaald. Lijst
aanvoerder wordt mr. Geertsema. 2
tot en met 13 in alfabetische volg
orde: dr. Berkhouwer, dr. Van Dijk,
drs. Joekes, mej. mr. Kappeyne van
de Copello, mr. Koning, De Koster, mr.
Portheine, mr. Rietkerk, Ir. Tuinman,
mevrouw mr. Vedersmit, Vonhoff,
Wiegel; 14 tot en met 23 volgen in
vaste volgorde: 14 mr. Geurtsen, 15
Koudijs, 16 De Beer, 17 Van Aarden-
ne, 18 Keja, 19 Waalkens, 20 me
vrouw dr. Smit-Kroes, 21 drs. Pais,
22 Dees, 23 dr. De Korte
wijzen van de kabinetsformateur door
de Tweede Kamer te zijn. Op ver
zoek van de Unieraad van de CHU
verdween dit punt van het pro
gramma.
Maar de KVP-partijraad nam za
terdag meteen een resolutie aan, waar
in men de fractie in de Tweede Ka
mer opdracht gaf een procedure vast
te stellen om de voordracht van de
formateur te regelen.
In het Convent van de ARP kwam
de kwestie ook ter sprake. Hier koers
te men weer in de richting van de
CHU. Op voorstel van de heer A. K.
Koekkoek (kieskring Tilburg) sprak
het Convent met 58—37 stemmen- uit
de voor- en nadelen van een kamer
debat over de formateur nog eens te
bestuderen en op het voorjaarscon
vent weer ter sprake te brengen.
Fraktieleider mr. B. W. Biesheuvel
kwam er toen tussen: „Het heeft toch
geen effect. De kwestie komt eerder
ter sprake in de Kamer." Mr. Bies
heuvel wees in dit verband op de
eigen verantwoordelijkheid van de
fraktie.
Duidelijkheid
ARP-voorzitter dr. A, Veerman liet
zich zeer positief uit over het geza
menlijk program. Het biedt een op
timale duidelijkheid aan de kiezers.
De voorzitter ontkende, dat slechts
een klein clubje het program had
opgesteld.
Uit het program blijkt, zei dr. Veer
man, dat de christelijke politiek geen
afgedane zaak ls. Het program is een
antwoord op het pragmatisme. Dr.
Veerman maakte duidelijk, dat de
samenwerking tussen KVP, CHU en
ARP niet exclusief is. Men staat open
voor andere partijen.
Op basis van wederkerigheid w"il I
men voor de verkiezingen een inten
tie tot samenwerking uitspreken. Maar
de liefde kan niet van één kant
komen.
Het is de bedoeling, dat 5 januari j
de tekst van het programma wordt
vastgesteld. De besturen van de par-
tyen geven dan hun fiat. Het pro
gram wordt vervolgens aan alle pro
gressieve part(jen in Nederland voor
gelegd. Vooropgesteld, dat men het
over personen, die het moeten uitvoe
ren, eens kan worden, zal worden ge
vraagd wat nog aan het programma
moet worden toegevoegd.
Zaterdagmiddag hebben gastarbeiders in Amsterdam een demonstratieve
optocht gehouden naar aanleiding van de brand in een pension in de Am-
stelstraat waar negen gastarbeiders omkwamen. Bij het uitgebrande pension
werd een krans opgehangen.
(Van onze parlementsredaktie
UTRECHT/BREDA De loonmaatregel, zoals door het Kabinet afgekondigd, maakt weinig kam door de Tweede Kamer ge
accepteerd te worden. Dat is zaterdag duidelijk gebleken op de vergaderingen van de Unieraad van de CHU. hqt Convent van
de ARP en de partijraad van de KVP.
Alleen de VVD staat kritiek
loos tegenovej- de maatregel.
CHU-fractieleider Mellema zei:
„Ik sta .zeer kritisch en zeer
sceptisch tegenover de loonmaat
regel, maar over de politieke
consequenties is nog geen zinnig
woord te zeggen".
Mr. Biesheuvel op het Convent:
„Voor ons staat vast, dat het tijd
ien mag worden verwerkt, vervroegd
moet worden. Een loonexplosie moet
voorkomen worden en in geen ge
val mag de tegenstelling tussen
werkgevers en werknemers ver
scherpt worden.
Achteruitgang
In zijn openingstoespraak van de
KVP -raad liet mr. Van der Stee dG
I reet stevige kritiek horen. Hij betoog
de dat de loonmaatregel voor enkele
groepen werknemers per 1 januari
een achteruitgang zou betekenen in
het besteedbaar inkomen.
Hij deed een beroep op zijn eigen
fractie een betere spreiding van de
loonmaatregel te bepleiten.
Dat beroep bleek uitwerking gehad
te hebben. Uit de toespraak van
fractieleider Schmelzer viel op te
maken, dat de houding tegenover de
loonmaatregel gereserveerder was ge
worden. Overigens zullen de fracties
pas dinsdagmorgen definitief hun
standpunt bepalen.
Fractievoorzitter Mellema zei
in de vergadering van de Unie
raad in Utrecht eraan te twijfe
len of de loonmaatregel wel effect
zou hebben. Hij zei: „In een poli
tiek en economisch gevaarlijk
mijnenveld zullen we behoed
zaam manoeuvreren.
Niemand is gebaat bij sociale on
rust en politieke agitatie, uitgezon
derd misschien uiterst links en uiterst
rechts. Dan denk ik met name aan
de CPN en aan-Fré Meis."
Over de mogelijkheid van een kabi
netscrisis als de Kamer niet akkoord
gaat met de loonmaatregel wilde de
heer Mellema geen uitspraak doen.
Aanpassing voor zover het gaat om
de „vier-honderd-gulden-golf" achtte
hij niet onwaarschijnlijk. Maar dan
moet de regering met een nieuwe
maatregel komen.
Unieraadslid en CNV-secretaris Van
Dalen zei, dat het in protestants-
christelijke kring een moeilijke be
slissing was geweest het werk als
protest tegen de maatregel een uur
neer te leggen.
De heer Van Dalen vervolgde:
„Maar men moet wel weten, dat wij
deze zaak hoog opnemen en wij heel
duidelyk onze verantwoordelijkheid
voelen. De vakbewegiug was juist op
weg via normaal overleg mee leiding
tc geven aan de vr|je loonvorming.
We z|jn nu in een hoek gedrongen,
omdat de werkgevers de weg van do
minste weerstand kozen en de zaak
aan dc regering overlieten".
Voor de fractie van de ARP, zei mr.
Biesheuvel in de conventsvergadering,
blijft een reële verbetering van het
loon uitgangspunt
De heer Biesheuvel vroeg begrip
voor de realiteit, waarvoor de vak
beweging staat Uitgangspunt van de
fractie zal ook zijn, dat een zekere
matiging van de loonstijging nood
zakelijk is. Mr. Biesheuvel deelde ons
nog mee, dat het moderamen het
geheel eens is met de voorlopige
zienswijze van de fractie.
(Van onze parlementsredactie)
UTRECHT Het verkiezings
program van de ARP is volledig.
In de Irenehal in Utrecht stelde
het Convènt zaterdag de voor
gestelde tekst van de paragrafen
„Veiligheidsbeleid" en „Verdedi
ging" ongewijzigd vast. Maar het
j is niet van harte gegaan.
Er ontstond zelfs weer een kleine
j breuk. De heer A. Borstlap, tweede
I voorzitter van het CNV, liet weten
voor de party te bedanken. Zelfs het
voorstel van Den Haag om te verkla-
j ren, dat de NAVO-landen niet als eer
ste de kernwapens zouden gebruiken,
i werd niet door de vergadering aan-
I vaard. Dit was te veel voor de heer
Borstlap.
Andere tegenstanders van het pro
gramma-onderdeel, prof. J. Verkuyl en
ds R. J. van der Veen beraden zich
nog op het lid blijven van de ARP.
De tekst voor het verkiezingspro
gram was geredigeerd naar aanleiding
van het rapport „Atoomwapens als on
derdeel van het veiligheidsbeleid".
Teleurgesteld
Het bleek echter, dat veel sugges
ties, die in het rapport waren ver
meld, niet in de tekst waren opgeno
men. Er ontstond dan ook een scherpe
discussie, die veel leek op het debat
over dit vraagstuk op het Convent van
12 en 13 juni.
Zo zei prof. J. Verkuyl, dat h|J diep
was teleurgesteld. Alles bl|jft b|j het
oude. De oude NAVO-ldeologie blijft
bestaan en dat was juist niet de be
doeling van het rapport „Ik ben diep
teleurgesteld", zei prof. Verkuyl. De
basis van de afschrikkingstheorie is al
lang weggevallen. Ook het dreigen er
mee is tegen Gods gebod.
De hoogleraar deelde mee, dat vijf
commissieleden hebben gepleit voor
een atoomvrij West-Europa. Dat is
weggelaten, evenals een geclausuleerd
niet meedoen aan de atoombewape
ning in de NAVO.
Het is niet democratisch, dat de sug
gesties van leden van zo breed samen
gestelde commissie niet zijn overge
nomen. Prof. VerkuyJ, die een harte
lijk applaus kreeg, zag ook een posi
tief punt in het program: de kernwa
pens worden onwettig verklaard.
Een felle tegenstander van de hoog
leraar was overste Meijer uit Ede. Deze
sprak over sterk pacifistische elemen
ten in de commissie, die het rapport
opstelde.
Het is juist immoreel de kernwa-
j pens niet te bezitten, zei de overste.
Want dan gaan de anderen er mee
gooien. De heer Meijer vond het laf
om West-Eu/opa vrij van atoomwa
pens te maken.
Prof. Verkuyl had gesproken over
„de weg des doods". Maar overste
Meijer vond het de „weg. des doods"
als men lichamelijk en geestelijk een
slaaf moet worden van het communis
me.
Het bezwaar van mr. P. J. Idenburg
uit Den Haag tegen het voorstel was,
dat er te weinig concrete maatregelen
in voorkwamen. Hij stelde voor, dat
Nederland afziet van nucleair wapen-
gebruik zonder overigens de defensie-
lasten te verminderen.
De Arjos was evenmin gelukkig met
de veiligheids- en defensieparagraaf
In- het program. De heer Plattee) zei
het geheel met prof. Verkuyl eens te
z|jn. We w|jzen wel een massale stra
tegische nucleaire aanval af. maar we
gaan er wel mee dreigen.
Arjos-voorzitter Van Dongen vroeg
nogmaals niet mee te doen aan het ge
bruik van de kernwapens. Dat kan
voor een christelijke partij niet aan
vaardbaar zijn. Hier ligt een stuk eigen
identiteit van de partij.
Ds. v.d. Veen zei
duidelijk: Hier ligt weer een kans van
de christelijke partijen om haar be
tekenis difidelijk te maken. Die kans
werd niet benut, toen het kabinet-Co-
lijn de vluchtende joden niet toeliet en
bij de dekolonisatiepolitiek tegenover
Indonesië.
Nu vraagt de bevolking van de derde
wereld bevrijd te worden van het
arrogante machtssysteem van de twee
blokken in de blanke weréld.
De christelijke politiek moet wereld
politiek worden. We moeten de moed
hebben uit te treden en een ongebon
den natie te worden met een alterna
tieve wereldpolitiek, zei ds. Van de
Veen.
Niet eerlijk
Het commissielid ds. N. A. Schu-
man bevestigde, dat men in de com
missie dichter bij elkaar was geko
men. Maar het was niet waar, zoals
was gesteld, dat de principiële ver
schillen over het beleid waren wegge
vallen.
Van ds. Schuman was In de dis
cussie de uitspraak: „Waarin doen
we dan meer dan de heidenen?"
Prof. P. H. Kooijmans, ondervoor
zitter van de partij, zei in zijn ant
woord het niet eerlijk te vinden de
Zwarte Piet naar de Verenigde Sta
ten te sturen door West-Europa vrij
van atoomwapens te maken.
De vergadering ging tenslotte ak
koord met de door het centraal comi
té voorgestelde tekst. Het amendement
van de kieskring centrale Den Haag
om niet alleen de massale inzet van
kernwapens, maar elke massale inzet
van massavernietigingswapens af te
wijzen, haalde het niet. Ook de ande
re amendementen werden afgewezen.
