SOLZJENITSIN GAAT NIET
Het onderwijsbeleid faalt
Commentaar
f4.50
Veel kritiek
J
Ingrijpende sanering van
goederenvervoer NS
Gemaskerde man
overvalt bank
Voordelig en
lekker eten?
winterpot
Kabinet akkoord met
kleinere klassen
Avondje uit?
Avondretour!
Enkele reis
+één kwartje
Klassen worden kleiner
Vredestein:
toekomst
is hoopvol
„Chips"-fabriek
gaat sluiten
Van Leer gaat
vatenfabriek in
Israël bouwen
Twee schoten gelost
Voorzitter Zijlstra (PCBO-sectie):
1970
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1970
Bang niet terug te mogen keren
Vierde belangrijke werk klaar
I STOCKHOLM De Russi-
ie auteur Solzjenitsin zal niet
irsoonlijk in Stockholm de no-
ilprijs voor literatuur in ont-
ïgst nemen, zo heeft de nobel-
ichting gisteren bekendge-
laakt. De stichting ontleende
•ze informatie aan het Zweedse
inisterie van buitenlandse za-
;n.
In Moskou circuleerde gisteren het
erucht dat Solzjenitsin zijn aanvan-
elijk voornemen naar Stockholm te
eizen om de onderscheiding in ont-
angst te nemen, had laten varen
ien hij bemerkte dat het hem uitge-
iikte uitreisvisum niet in zijn terug-
eer voorzag.
em de terugkeer naar zijn baderland
nmogelijk zou worden gemaakt. Sol-
ejenitsin zou volgens een vriend zich
oud voelen om nog in een ander
and dan de Sowjetunie te kunnen
arden.
Mikpunt
Sinds de toekenning van de nobel-
rijs is hij het mikpunt geworden
an veel kritiek in de Russische pers.
liet de literaire waarde van zijn
yerk maar politieke motieven wer
en gehonoreerd, zo schreef de com-
nunistische pers.
Twee weken geleden is Solzjenitsin
;ereed gekomen met zijn vierde grote
nerk „Augustus 1914", een roman
over de eerste werldoorlog. Slechts
ién van zijn romans, „en dag uit het
even van Iwan Denisowitsj", is in
lusland uitgegeven. „Kankerpavil-
oen" was de censuur als gepasseerd,
naar de uitgave werd op het laatste
moment verhinderd. „De eerste
tring" is door geen enkele Sowjet-
ïitgeverij geaccepteerd.
Alle drie boeken zijn een sensatei
n het westen geworden door hun
briljante stijl en hun anti-Stalinistis
che inhoud.
hij op het ogenblik in persoonlijke
moeilijkheden verkeert omdat hij wil
scheiden van zijn vrouw om met een
jonger meisje, dat nog aan de univer
siteit van Moskou studeert, te trou
wen.
i Klimaat
Vraag naar de
Voor slechts
inclusief
een heerlijke, Hollandse
maaltijd.
Bij de stations-
restaurants.
voordelig
uit met NS
(Van onze parlementsredactic)
DEN HAAG Met ingang
van 1 januari zullen de klassen
bij het kleuteronderwijs kleiner
kunnen worden. Bij het basison
derwijs is dit volgend jaar au
gustus mogelijk wanneer de ver
laging van de leerlingenschaal
wordt doorgevoerd.
Het kabinet heeft gisteren deze
voor het onderwijs gunstige maatre
gelen, die reeds in de begroting wa
ren aangekondigd, goedgekeurd.
De verlaging van de leerlingen-
schaal draagt bij het kleuteronder
wijs een beperkt karakter in verband
met het aantal beschikbare kleuter
leidsters. Er zullen ongeveer 300
kleuterleidsters meer nodig zijn.
Extra leerkrachten
De nieuwe maatregel komt er op
neer, dat een kleuterschool met 113
leerlingen een vierde leidster krijgt.
Dit aantal is sedert 1 augustus 115.
Daarvoor was het 118. En voor 1 ja
nuari waren er 121 kleuters nodig
voor een vierde leidster.
Bij de lagere scholen wordt 1
augustus van het volgend jaar de 36
schaal ingevoerd. Door deze verlaging
zullen er 750 leerkrachten extra nodig
zijn. Een verdere verlaging was n.ït
mogelijk, omdat er niet meer onder
wijzers en onderwijzeressen zijn.
De situatie is nu zo, dat een lagere
school met 1 6 leerlingen een zesde
leerkracht krijgt en dus een volledige
school wordt. Dat aantal is nu 170.
In september waren er voor zes
leerkrachten nog 211 leerlingen nodig.
De leerlingenschaal voor het basison
derwijs ziet er nu als volgt uit: Tot
en met 25 leerlingen, één leerkracht,
van 26 tot en met 61 leerlingen twee
leerkrachten; van 62 tot en met 93
drie en van 94 tot en met 126 vier
leerkrachten. Verder zijn er steeds 36
leerlingen nodig voor een leerkracht
extra.
Jubileum ds. Overduin
43.000 gulden
VEENENDAAL Ds J. Overduin
heeft tot nu toe ruim 43.000 gulden
ontvangen ter gelegenheid van zijn
veertigjarig ambtsjubileum en huwe
lijksfeest.
Van de drie „doelen" kan de ver
vallen kerk in Depok bij Djakarta ge
heel geholpen worden. Het weeshuis
in Kenia en het opbouwwerk in Sici
lië krijgen ieder 10.000 gulden.
Schakel: Onrendabele laad- en losplaatsen sluiten
Vandaag vertrok een grote
groep Nederlandse artiesten naar
Brazilië, waar zij drie maanden
zullen optreden. Op de achterste
nj het ballet van Heieen de
Clerq, op de voorgrond v.l.n.r.:
The Dutch Rolling Stars, Les
Shalom met daartussen Richard
Ross. wereldkampioen-goochelen
1970 en organisator Charles
Aerts.
NOORDELOOS olgende week wordt in de Tweede Kamer
de begroting van verkeer en waterstaat behandeld. Maar het
spectaculaire punt uit deze begroting zal pas later in discussie
komen. De verliespositie van het spoorwegbedrijf komt bij afzon
derlijk wetsontwerp aan de orde; de regering zal dat nog vóór 31
december bij de Kamer indienen.
Het wetsontwerp Sanering fi
nanciën spoorwegen zal naar de
heer M. W. Schakel, Tweede-
Kamerlid voor de ARP en voor
zitter van de Protestants-chris
telijke bond van beroepsgoede-
renvervoerders (PCB)meent
een forse discussie opleveren.
Het tekort van de NS over 1970
bedraagt al ƒ110 miljoen; er was bo
vendien uit de schatkist reeds een
bijdrage geleverd voor bedrijfs-
vremde lasten van 70 miljoen.
Voorts drukken op het NS-bedrijf
rentelasten tot een jaarlijks bedrag
van 30 miljoen.
Bij de wet zal nu de oude schul
denlast gedelgd moeten worden via
een overgangsregeling en de positie
van het bedrijf gesaneerd.
Sanering
renderende laad- en losplaatsen zul
len moeten sluiten, want ook de ge
meenten betalen de verliezn niet.
Wel gelooft hij dat dze sluiting zich
zal moeten voltrekken in fasen.
„Het kwalijke van de verliezen op
het goederenvervoer bij de NS is, dat
de NS-tekorten uit d algemene mid
delen moeten worden opgevangen.
Ten principale wordt hier het parti
culiere vervoersbedrijf op oneerlijke
wijze beconcurreerd met overheids
geld".
De heer Schakel is overigens als
voorzitter van de wegvervoerders niet
blind voor de voordelen, die de NS in
de toekomst ook aan het goederen
vervoer kunnen bieden.
Massa
De NS hebben een sterke positie bij
het vervoer van massagoederen, spe
ciaal bij het vervoer per container uit
de Rotterdamse havens over een af-
Als een tweede belangrijk onder-
we prnoemde de heer Schakel de sa
nering van het goederenvervoer bij
de NS. Het Amerikaanse bureau
McKinsey heeft een onderzoek inge
steld naar dit goederenvervoer. De
conclusie van dit rapport is keihard:
het NS-goederenvervoer moet ingrij
pend worden gesaneerd. Van de thans
bestaande 450 laad- en losplaatsen bij
de NS moeten er maar 50 tot 100 over
blijven, omdat de rest met verlies
werkt.
Voor vele gemeenten is een spoor
wegstation en een laad- en losplaats
een statyssymbool, maar de heer
Schakel is van mening, dat de niet-
stand van meer dan 500 kilometer.
Op de langere afstanden zal het weg
vervoer het spoorwegbedrijf niet
kunnen verslaan.
Binnen de afstand van 500 kilome
ter (binnen deze grens ligt ook het
Roergebied) zal het wegvervoer in de
toekomst de concurrentie van de NS
op het gebied van containers echter
goed aan kunnen. Ook de binnen
vaart zal hierbij nog een belangrijke
rol gaan spelen.
Ondanks all ekritiek op het Neder
landse spoorwegbedrijf wilde de heer
Schakel graag toegeven, dat Neder
land nog het gezondste spoorwegbe
drijf in West-Europa bezit.
Wegvervoer
Naast zijn kritiek op het spoorweg
bedrijf uitte de heer Schakel ook ern
stige kritiek op de voortdurende las
tenverzwaring voor het particuliere
wegvervoer. Het vervoer heeft van
zelfsprekend te maken met de jaar
maar ook jaarlijks met verzwaring
van de motorrijtuigenbelasting, ver
hoging van de brandstofbelasting, ho
gere verzekeringspremies, hogere
BTW bij de uitbreiding van het wa
genpark enz.
De PCB-voorzitter noemde de si
tuatie in het wegvervoer ronduit zor
gelijk. Een groot aantal kleinere be
drijven dreigt te verdwijnen. De in
vesteringen komen in gevaar, de
winstmarges staan onder zware druk,
waardoor de vervoerscapaciteit on
voldoende dreigt mee te groeien met
het aanbod van vervoer.
„De extra lastenverzwaring voor
het wegvervoer is onbillijk vergele
ken bij het overige bedrijfsleven. In
dit pakket zal verlichting moeten ko
men".
De heer Schakel had echter nog al
le vertrouwen in het Nederlandse
vervoersbedrijf op grond van presta
ties in het verleden". De grootste re
volutionair in het bedrijfsleven is de
vervoerder over de weg. Dit zal zo
blijven, desnoods met enorme aan
passingen aan nieuwe technische om
standigheden".
DOETINCHEM, (ANP) „Er is in
Nederland en omringende landen een
nog groter gebruik te verwachten van
fietsen en bromfietsen. De trend om
de fiets als vervoermiddel ook voor
ontspanningsdoeleinden te gebruiken
heeft zich ook in 1970 duidelijk door
gezet.
De ontwikkeling van de fiets als
trainingsmiddel om fit te blijven zal
de vraag naar rijwielen eveneens
doen toenemen. Dit biedt Vredestein
Doetinchem als bandenleverancier
goede mogelijkheden.
Mede door een aantal wijzigingen
in de organisatie en interne moderni
sering verwachten wij er in te zullen
slagen een goede toekomst zeker te
stellen". Deze hoopvolle uitspraak
deed de directeur van Vredestein
Doetinchem NV de ir. J. Barentsz, tij
dens de jaarrede voor het personeel.
OOSTERWOLDE De .directie
van decoöperatieve vereniging Saco-
no te Oosterwolde, een aardappelver-
werkende industrie, heeft besloten
een van haar drie vestigingen in Oos
terwolde per eind december te slui
ten. Aanleiding hiervoor is geweest
dat geen sluitende exploitatie kon
worden verkregen. In de op te heffen
vestiging wordt in hoofdzaak „chips"
geproduceerd.
Uit een marktonderzoek is gebleken
dat de vraag naar dit produkt de eer
ste jaren niet noemenswaard zal stij
gen. Volgens de directie is op grond
hiervan het op gang houden van de
produktie economisch gezien niet
meer verantwoord. De 29 personeels
leden. die door de sluiting worden ge
troffen zullen in de andere vestigin
gen worden opgenomen.
UTRECHT Uit een vitrine in het
aartsbisschoppelijk museum is een
gebeden- en getijdenboekje uit ca. 1450
verdwenen.
Het is afkomstig uit de rooms-ka-
tholieke kerk in Zevenaar. De afme
tingen zijn 15 bij 10,8 cm. Het boekje
(perkament) is in een nieuwe leren
band gebonden. De diefstal werd ont
dekt bij het afstoffen van de vitrine
door een suppoost
EEN BELANGRIJK onderwerp op de
vergadering van de Navo-minister-
raad te Brussel zal volgende week
zyn de mogelijkheid van een Euro
pese veiligheidsconferentie, waaraan
ook Amerika en Canada zouden
deelnemen.
In beginsel hebben de lidstaten van
de Navo geen bezwaar tegen de
agenda van de Warschaupactlanden.
Dat is op de voorjaarszitting te
Rome wéér eens vastgesteld. Wel
willen zjj er belangryke punten aan
toevoegen.
Zo wensen zy te praten over wedcr-
zydse en afgewogen vermindering
van de strydkrachten, en niet alleen
over een niet-aanvalsverdrag en
het verbeteren van de handelsbe
trekkingen, zoals Moskou verlangt.
zy zyn bereid een Europese veilig
heidsconferentie mogeiyk te maken,
als uit de voortgang van diverse
contacten (SALT te Helsinki, de
Duitse kwestie en het Beriynse pro
bleem) biykt, dat het klimaat vol
doende is verbeterd.
Of dit laatste zo is, moeten de minis
ters volgende week uitmaken. Aan
te nemen valt, dat zy onvoldoende
voortgang zulen constateren. On
danks de pluskanten van de verdra
gen van Bonn met Moskou en War
schau.
Daar staan minkanten tegenover, zoals
de impasse in het viermogendheden-
overleg over Beriyn. Een regeling
is voor Bonn voorwaarde voor defi
nitieve aanvaarding van het Duits-
Russische verdrag.
Moskou weigert mee te werken. En
het is de vraag, of het rechtstreekse
overleg tussen vertegenwoordigers
van de beide Duitse staten, dat op
lager niveau dan in Erfurt en Kas
sei wordt voortgezet, positief resul
taat zal hebben.
Terzijde speelt ook de rol van Rus
land in het Nabye Oosten mee. Er
heerst in de meste Navolanden op
zyn minst grote terughoudendheid
over de Russische bedoelingen: in
Europa vriendeiyk zyn en elders
met de sabel rammelen.
Men kan zich afvragen, of het juist
is, dat de Navo-ministerraad de mo-
gelykheid van een Europese veilig
heidsconferentie laat afhangen van
de houding van Moskou en eigenlyk
geen rekening houdt met de satel
lietstaten.
De gebeurtenissen in Tsjechoslowakye
(augustus 1968) hebben ertoe ge
leid, dat niet gepoogd wordt de
Oosteuropese landen „los te weken"
van Moskou, terwijl niet de bereid
heid bestaat ze in geval van nood
by ,te staan.
Het is een nuchtere constatering, die
de Russen in de kaart lijkt te spe
len. Zy houdt echter rekening met
de werkelykheid en die is he-
laas nog altyd niet rooskleurig.
Want Moskou houdt de teugels
strak.
DEN HAAG De 'heer O. van
Leer, lid >van de familie van
industriëlen, die over de gehele we
reld vatenfabrieken bezitten, heeft
met de Israëlische regering een con
tract gesloten voor een op te richten
fabriek naast het atoomcentrum te
Nahal Sorek.
De isotopen van het atoomcentrum
zullen in dit bedrijf worden gebruikt
voor sterilisatie van levensmiddelen
en medicijnen. Dit systeem zal ook
voor fabricage van plastics worden
gebruikt, terwijl andere mogelijkhe
den nog in onderzoek zijn.
Honderden kippen, muizen, konijnen,
vogels, enz. frebben in het RAI-
gebouw in Amsterdam op de Savoa-
kleindierententoonstelling 'weer om
de hoogste eer gestreden: wie zou d
mooiste zijn?
De Brahmahaan, vijf kilo
zwaar!, houdt vanaf de weegschaal
zijn concurrenten in het oog.
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM Een met een vuur-
buks gewapende man heeft vrijdag
avond omstreeks zeven uur een over
val gepleegd op een bijkantoor van
de Spaarbank-Rotterdam aan de
Groene Hilledijk. De man drong het
gebouw binnen, deed een greep in
de kas en verdween met naar schat
ting enkele duizenden guldens. Bij
het binnenkomen en het verlaten van
het gebouw loste de man, die een
nylonkous over zijn gezicht had ge
trokken, een schot. Niemand werd
evenwel geraakt.
Op het tijdstip van de overval wa
ren ongeveer vijftien mensen in het
gebouw waarvan vijf man bankper
soneel. De bank was in verband met
koopavond geopend. De overvaller
liep regelrecht naar een loket waar
achter de 22-jarige bankbediende R.
de Wit zat. Onder dreiging van het
vuurwapen werd de bankbediende
gedwongen de kas op de balie te zet
ten.
De gemaskerde overvaller deed
hierna een greep in de kas en ver
dween onder het lossen van een
tweede schot. Geen van de aanwezi
gen heeft door de consternatie kun
nen zien in welke richting de man
vluchtte en of hij gebruik maakte
van een vervoermiddel.
Ondanks het feit dat het spaar
bankkantoor niet beschikt over een
zogenaamd „stil" alarm een om
standigheid waarop de politie vrij
dagavond kritiek had wist het
bankpersoneel snel contact te maken
met het hoofdbureau van politie. Het
spaarbankkantoor aan de Groene
Hilledijk is overigens een van de wei- I
nige banken in Rotterdam die niet
over een „stil" alarm beschikt.
Een vijftienjarige jongen heeft zich
gisteravond bij de politie te Alphen
aan de Rijn gemeld, nadat hij om
streeks negen uur tevergeefs gepoogd
had een overval te plegen op het bij
kantoor van de Raiffeissenbank.
Dank zij snel optreden van de eoht-
genote van de beheerder van het
kantoor, mevrouw G. Kuyper-Pols.
moest de jongen, die zich vermomd
had met een grote bivakmuts en een
donkere bril, het hazepad kiezen.
Naar de politie meedeelde is de jon
gen een onevenwichtige figuur. Hij ls
al meermalen van huis weggelopen.
Voordelig reizen
na 6 uur 's avonds.
(Elke avond, behalve
vrijdags en zondags.)
voordelig
uit met NS
ARNHEM Op de jaarver
gadering van de sectie basison
derwijs van de protestants-
christelijke bond van onderwij
zend personeel (PCBO)die van
daag in hotel Haarhuis in Arn
hem wordt gehouden, heeft voor
zitter L. Zijlstra gezegd, dat het
onderwijsbeleid van de over
heid faalt ten opzichte van zeer
duidelijke en concrete zaken.
Hij noemde hierbij de verlaging
van de leerlingenschaal bij het ba
sisonderwijs in fasen. De slotfase zou
reeds op 1 januari 1968 zijn bereikt.
Hij concludeerde, dat het basisonder
wijs jaren achte.rop is geraakt bij een
redelijke planning van de klasse
grootte.
Een onduldbaar uitstel vond de
heer Zijlstra het. dat een verzoek van
de Algemene Nederlandse onderwij
zers federatie (ANOF) om op korte
termijn een advies te krijgen over de
meest gewenste klassegrootte eerst
onder ogen zal worden gezien bij de
voorbereidingen tot invoering vap
een nieuwe wet op het basisonder
wijs.
De heer Zijlstra ging ook in op de
onderwijsparagrafen van diverse po
litieke partijen. Het kwam hem als
absoluut'noodzakelijk voor, dat bij de
komende kabinetsformatie onder
meer over de dringende aangelegen
heden van het onderwijs zeer con
crete afspraken worden gemaakt, die
niet voor tweeërlei uitleg vatbaar
mogen zijn.
De regering moet plannen kunnen
opstellen, die op bepaalde termijn ook
uitgevoerd dienen te wordeh. „En la
ten de parlementariërs anders de
moed eens opbrengen als aan duide
lijke redelijke verlangens niet wordt
tegemoet gekomen, hun stem tegen de
begroting uit te brengen", aldus de
voorzitter.
Hij meende, dat het schort aan
een duidelijke conceptie, en toerei
kende visie bij de overheid. Hij sig
naleerde politieke onwil of onmacht
bij een groot deel van Yparlement.
Hij vond voorts, dat dp drie vakcen
trales zich duidelijker hebben uitge
sproken. Hun actieprogram biedt per
spectief om op middellange termijn
een stuk materiële vooruitgang om te
zetten in reëel welzijn.
Hij pleitte ten slotte nog voor een
volledige integratie van kleuter- «n
basisonderwijs, een integratie, die
perspectieven opent op een onder
wijssysteem, waarin het kind centraal
staat en waarin de aansluitingspro
blemen overwonnen zijn.
