BEZINNING OP GRONDSLAG Vlj,
Ir. C. N. van
bepaalde
Dis: ommekeer
verdere leven
WIE ZIJN LEVENSVERKNOEIERS
helpt bij
griep
Paus
zorg
mét grote
omringd
Hommes: nu
al aan VU
anarchie
Maria-ikoon wacht op
Ruslands bekering
Een woord voor vandaag
De Gaciy Fortman: gereformeerde beginselenvaag begri\
Zuid-Afrika
controleert
geldverkeer
kerken
Kapelaan tegen
j,versehsing
Bisschoppen s
verontrust
over Spanje
BEROEPINGSWERK
ZATERDAG 28 NOVEMBER 1970.
Paulus schrijft aan de gemeente te Colosse dat hij God steeds weer
opnieuw dankt daar wij gehoord hebben van uw geloof." Wij leven
zo vaak in de gedachte dat geloof iets is voor de 'binnenkamer.
Spottend zeggen we soms als iemand aarzelend zegt: „Ik geloof....":
Geloven doe je in de kerk."
Maar het geloof' van de mensen in Colosse wordt rondgebazuind.
Daar spreken de mensen over. Het is spreekwoordelijk geworden.
Hun geloof is naar buiten getreden en hun omgeving heeft het ge
loof ontdekt.
Er is een wonderlijk aspect in geloven. Het is iets van het hart; hét
is iets uiterst persoonlijks; niemand kan voor ons geloven. En toch
kan het niet verborgen blijven.
Maar geloof is toch geen daad, kan men vragen. Het is toch alleen
maar overgave, vertrouwen op God? Ja, maar dat juist is een daad.
Geloven is God een plaats geven in de werkelijkheid van iedere dag.
God laten delen in ons leven. En als wij God een kans geven, dan
gaat de wereld het zien dat God voor ons is. Wie zal dan tegen ons
We lezen vandaag Johannes 13 vers 31 tot 38. We lezen morgen Jo
hannes 14 vers 1 tot 14.
l Van pi>n nnzpr rpflap.tfiiirpn 1
(Van een onzer redacteuren)
ROTTERDAM Op 6 februari zal te Utrecht een extra VU-dag worden gehouden. Daarop zal
onder meer gesproken worden over de voorgestelde grondslagwijziging van de Vrije Universiteit.
Ter voorbereiding daarvan hebben de leden van de Vereniging voor wetenschappelijk onder
wijs op gereformeerde grondslag zich de afgelopen twee weken in veertien regionale bijeenkomsten
nader kunnen bezinnen. De reeks werd gisteravond afgesloten met vergaderingen in Dordrecht, Rot
terdam en Leeuwarden.
KAAPSTAD De banken in
Zuid-Afrika hebben order ge
kregen, om alle opdrachten,
waarmee contributies aan bui
tenlandse kerkelijke organisaties
betaald worden, terstond te mel
den aan de autoriteiten inzake
de deviezencontrole.
Onder dit voorschrift vallen zelfs
abonnementsgelden voor kerkelijke
bladen.
De deviezen import is tot nu toe niet
belemmerd. Kerken overzee hebben
nog geen enkele moeite ondervonden
bij het overmaken van geld naar ker
kelijke instellingen in Zuid-Afrika.
De veronderstelling ligt voor de
hand, dat de nieuwe maatregel te
maken heeft met Vorsters uitlating in
het parlement, dat hij het niet zal
dulden, dat er nog langer Zuidafri
kaans geld naar de Wereldraad van
Kerken gaat.
Volgens de tegenwoordige, uit 1880
daterende, formulering staat de Vr\je
Universiteit kortweg „op de grondslag
der gereformeerde beginselen".
Wat die beginselen zijn, wordt niet
uitgewerkt. Alleen voor de technolo
gische faculteit wordt een nadere ex
plicatie gegeven, waarbij de Drie For
mulieren van Enigheid genoemd wor
den.
In de nieuwe formulering, zoals die
is voorgesteld, wordt gezegd, dat de
VU staat „op de grondslag van het
evangelie van Jezus Christus, dat naar
de openbaring in de Heilige Schrift
de mens in zijn gehele leven roept tot
de dienst en verheerlijking van de ene
God, Vader, Zoon en Heilige Geest,
en daarin tot dienst aan de mede
mens."
Op de vergadering gisteren in Rot
terdam werd dit nader door de rector
magnificus, prof. mr. W. F. de Gaay
Fortman toegelicht.
Het vage begrip „gereformeerde be
ginselen" heeft in feite nooit gefunc
tioneerd. Wat dat zijn, bleek zelfs in
de theologie zelden of nooit te formu
leren. Bij Kuyper kon je er niets over
vinden, of het moest zijn dit ene be
ginsel: Christus" woord „Zonder Mij
kunt gij niets doen."
In de praktijk functioneerde de oude
grondslag in het denken van de VU-
mensen vroeger dan ook niet anders,
dan wat nu in de nieuwe formulering
veel duidelijker en appellerender
wordt gezegd.
Dit werd ook onderstreept door lec
tor dr. E. Diemer. Uit zijn eigen stu
dententijd herinnerde hij zich, dat in
de juridische faculteit bijzonder wei
nig over de „gereformeerde beginse
len" gesproken werd. Als het gebeur
de, dan konden er zeer uiteenlopende
opvattingen uit voortkomen. Men kon
er zowel de vrijhandel als het protes
tantisme mee horen verdedigen.
Overleden
Dr. N. J. van Eikema Hommes had
uitgesproken bezwaren tegen de voor
gestelde nieuwe formulering, die hjj
slap en vaag noemde. Als ze wordt
aangenomen, „zullen we de tragedie
beleven, dat de VU zoals die was be
doeld. nog voor haar eeuwfeest in
1980 zal zjjn overleden."
Hij constateerde onder de docenten
aan de VU een verschrikkelijke, steeds
toenemende anarchie. Een hoogleraar
in de ethiek verdedigt zelfs het recht,
om het leven in eigen schoot te doden.
Willen wij de VU redden, dan is een
klare grondslag nodig, aldus dr. Van
Eikema Hommes.
Met de nieuwe formulering zullen
we niet langer kunnen zeggen, dat de
Bijbel de kenbron moet zijn voor het
wetenschappelijk bezig zijn. Temid
den van de chaotische verwarring en
ketterijen is het woord „evangelie"
onvoldoende. Ieder gebruikt het en
geeft er een eigen inhoud aan.
Zijn conclusie was, dat met de nieu
we grondslag de VU een universiteit
zal zijn van vriendelijke, weldenken
de christenen, maar geen christelijke
universiteit meer.
DEN HAAG Nu ir. C. N.
van Dis te kennen heeft gege
ven, dat hij volgend jaar niet
meer voor herverkiezing in aan
merking wil komen, beschrijft
prof. dr. ir. H. G. van Beusekom
in het christelijk historisch
weekblad „De Nederlander" een
persoonlijke herinnering aan
een winteravond in hun beider
studententijd.
Prof. Van Beusekom:
Van Dis en ik hebben tegelijk in
Delft gestudeerdin 1912 kwamen
wij als eerstejaars aan. Wij waren
beiden lid van de SSR, de vere
niging van studenten van Gerefor
meerde belijdenis aan openbare uni
versiteiten en hogescholen.
SSR was wat men noemt een ge
zelligheidsvereniging, doch op
principiële grondslag. Een sociëteit
hadden wij toen nog niet: daarvoor
was het aantal leden veel te klein.
Het hele verenigingsleven speelde
zich behoudens een maandelijkse
vergadering met lezingen en discus
sies in een gehuurd zaaltje af op
kamers van de leden. Ik heb per
soonlijk voor mijn vorming aan deze
kleine club veel te danken gehad.
Ook Van Dis deed mee; hij was
een vlotte, populaire figuur. Tot op
een dag het bestuur een brief ont
ving, waarin Van Dis zonder opgaaf
van redenen als lid bedankte.
Ik woonde in die tijd
was naar een eeuwig verderf'. Hij
voegde hieraan nog een waarschu
wing toe, dat wij met onze zoge
naamde Gereformeerde beginselen
evenzeer op de brede weg wandel
den.
Hij vertelde nog, dat hij lid was
geworden van de Christelijk Gere
formeerde Kerk en dat hij met onze
levenswijze ondanks de principiële
grondslag niet meer mee kon doen.
Zo zijn wij gescheiden, behoudens
een enkele keer een vluchtige groet
op straat. Hij was de enige van onze
club, die scheikunde studeerde, zodat
er ook door de studie geen contact
meer was.
Nog één keer heb ik Van Dis per
soonlijk ontmoet. Het was tijdens de
oorlog, toen hij zonder betrekking zat
doordat het dagblad De Banier,
waarvan hij directeur was, niet
meer kon verschijnen. Hij had toen
bij een rijksdienst gesolliciteerd,
waar een scheikundig ingenieur
werd gevraagd. Hij vroeg om
een introductie, die ik graag gegeven
heb, al geloof ik niet dat deze veel
gewicht in de schaal heeft gelegd.
Van Dis had immers sedert een jaar
of 12 zijn vak niet meer beoefend.
dingen durft zeggen, zoals hij die
ziet en zoals hij meent, dat ze op
grond van Gods Woord behoren te
zijn.
Ik kan mij dan ook ergeren, wan
neer politici tegenover wat Van Dis
zegt een laatdunkende houding aan
nemen of hem niet serieus nemen.
Want sinds die bewuste winter
avond in Delft,'nu meer dan vijf en
■vijftig jaar geleden, weet ik, dat
Van Dis leeft in de vaste overtuiging
van een direct ingrijpen Gods in zijn
leven. Toen is hij op 't spoor gezet,
waarop naar zijn innige overtuiging
God hem nodig had. Op dat spoor is
hij gebleven.
En ook al zijn wij het niet in alles
met zijn opvattingen eens, toch past
het ons, nu hij de Tweede Kamer
gaat verlaten, hem hulde te brengen
voor zijn trouw aan zijn beginselen
en de onverzwakte moed, waarmee
hij voor die beginselen opkomt.
En het doet mij goed, dat bij die
discussies over de wenselijkheid van
een kiesdrempel blijkbaar de meer
derheid van de Tweede Kamer van
oordeel is, dat het geluid van Van
Dis en van de fractie, waarvan hij
de leider is, niet kan worden gemist.
Respect
Ik hoor hem nu een enkele keer,
wanneer de televisiecamera's in de
Tweede Kamer opgesteld staan,
zekere spanning en daardoor moet ik Wanneer ik dan Van Dis op het
vlak bij enigszins bedeesd aan Van Dis heb- spreekgestoelte zie staan, dan voel
hem. Zo kwam het misschien, dat de ben gevraagd, of hij mij wilde zeg- ik steeds weer diep respect voor de
voorzitter mij vroeg, in de komende gen, waarom hij zo plotseling als lid
MB had bedankt.
„Ja zeker", was het antwoord met
een beslistheid en ernst, die wij niet
van hem gewend waren, „ik ben be
keerd; God heeft mij staande gehou-
dagen eens bij Van Dis aan te lopen
en naar de reden van zijn besluit te
informeren.
Ik zie mij nog op een avond in de
winter van 1913-'14 de kamer van
moed en de overtuigingskracht,
waarmede deze man, die een fractie
aanvoert, waar niet meer dan twee
procent van de kiezers achter staat,
tegen de overgrote meerderheid van
de Kamer in, met een bewonderens-
Van Dis binnenkomen. Ik voelde een den en mij laten zien, dat ik op weg waardige volharding steeds weer de
De vroegere VU-directeur de heer
J. Wilschut oordeede. dat in de nieu
we formuering het karakter van de
VU als gereformeerde universiteit
geheel wordt weggevaagd. Zelfs prof.
Smits kan deze grondslag onderschrij
ven, ook al bedoelt hij er iets heel an
ders mee dan de opstellers.
Hij vond de nieuwe beginselverkla
ring van de vereniging van vrijzin
nig hervormden feitelijk nog beter,
want daarin wordt het evangelie pri
mair als gave en daarna pas als op
gave genoemd. In de nieuwe VU-
grondslag wordt het evangelie alleen
gezien als oproep tot dienst aan God
en mensen. De heer Wilschut miste
de aanduiding van het evangelie als
verzoening, verlossing door Christus.
Daarop voortbordurend stelde dr. E.
Masselink voor, om te spreken van
„op de grondslag van het evangelie
door de verzoening van Jezus Chris
tus" enz.Dan zou het vage al aardig
verdwijnen en de kern van het evan
gelie in haar unieke waarde veel dui
delijker worden getypeerd.
Prof. De Gaay Fortman maakte be
zwaar tegen uitdrukkingen als „slap
pe grondslag". Paulus vat zijn predi
king toch ook samen in de uitdruk
king „het evangelie van Jezus Chris
tus"? Men moet de formulering zien
naar de kring, waaruit ze voortkomt.
Klem
„Wij hebben gestreefd naar iets,
waardoor de klem van het evangelie
de mensen van de VU op het hart
gebonden wordt, veel scherper dan
het oude „gereformeerde beginselen"
het ooit zou kunnen uitdrukken. Het
is dus bepaald niet de bedoeling, om
ook maar enigszins onder de klem uit
te komen."
De heer H. J. Ros herhaalde nog
eens wat prof. dr. G. C. Berkouwer
op de laatste VU-dag zei: „Waarom
zegt nu niemand: mensen van de VU,
hoe durft u deze geweldige woorden
allemaal uit te spreken? Wanneer u
de naam van Christus noemt in uw
universitair bestaan en in uw hele
universitaire leven? Durft u dat alle
maal te zeggen, deze geweldige inhoud
die wij zó willen zeggen als een appel
in deze tijd van secularisatie en in
terpretatie?"
Voor de heer Wilschut woog nog
zwaar, dat deze zaak juist speelt in
de tijd, dat de VU honderd procent
subsidie gaat krijgen. Dat zou op het
gereformeerde volk de indruk kunnen
maken: wij hebben u niet meer no
dig.
Dr. Van Eikema Hommes, dr. Die
mer en anderen waarschuwden er
voor, opi 6 februari geen beslissing te
forceren, als zou blijken, dat er nog
niet voldoende overeenstemming zou
zijn. Uitstel en nadere bezinning zou
dan beter zijn.
ZWOLLE Kapelaan J. H. de
Brake heeft in een brief aan het ge
meentebestuur tegen wat hy noemt
„de versekslng van Zwolle", geprotes
teerd.
„Als rooms-katholiek geestelijke
moet ik met kracht protesteren tegen
het toenemen van seks, zowel in de
sekswinkels als openbaar op de
markt", schrijft hij.
Hij neemt het vooral de gemeente
raadsleden van de CCP, SGP en GPV
kwalijk, dat zij niet- hebben gerea
geerd, toen deze week tijdens de be
grotingsbehandeling werd gesproken
over de mogelijke vestiging van een
abortuskliniek in Zwolle.
De crucifix en de kris van de 35-jarige schilder Benjamin
Mendoza, die een mislukte aanslag op de paus pleegde.
MANILA Paus Paulus
wordt na de aanslag van de Bo
liviaanse schilder Benjamin
Mendoza met buitengewone zorg
omringd. De veiligheidsmaatre
gelen zijn uitgebreid, want men
is bang voor meer van dergelijke
incidenten.
De paus heeft inmiddels de schil
der, die bekend staat als „de gekke
schilder, die met twee handen surrea
listisch schildert" vergeven en zelfs
de crucifix waarachter de kris was
verborgen gezegd. De schilder is offi
cieel in staat van beschuldiging ge
steld wegens poging tot moord. Men
neemt aan, dat hij de aanslag niet
alleen kan hebben voorbereid.
Tegen de president van de Philip-
pijnen merkte de paus, die zich ui
terlijk zeer snel had hersteld op de
zaak maar te vergeten.
De paus heeft al verschillende toe
sprak engehouden, waarin hij de en
cycliek populorum progressio de zo
genaamde sociale encycliek aanhaal
de.
In een toespraak tot de bisschop
penconferentie, die in Santo Tomas
wordt gehouden, heeft de paus zijn
recht om bisschoppen te benoemen
bevestigd, de kloof tussen rijke en
arme landen veroordeeld en opgeroe-
CAIRO Syrië, dat is toegetreden
'tot het klein Arabisch verbond met
Egypte. Libië en Soedan, heeft be
loofd zijn oostelijk front tegen Israël
te versterken.
Egypte wil ook de betrekkingen
met Jordanië verbeteren, koning
Hoessein komt volgende week praten
over het oostelijk front en de Pales
tijnse verzetsstrijders.
Er is echter geen sprake van één
regering voor de vier, thans bij de
federatie aangesloten landen.
Roe
pen tot bëindiging van de oorlog
Vietnam.
In een toespraak tot de student
aan de universiteit van Santo Toni -
zei de paus, dat de jeugd van Azië
opmars is, maar hij vroeg of zij
waarnaartoe en wat haar doelen z fa;
Koning Boudewijn heeft een bo W1
schap aan de paus gezonden, was .Wi
hij er zijn vreugde over uitspre w
dat deze is ontsnapt aan de aansl
op zijn leven. dc
lat
Di
BREDA Zes Nederlandse
schoppen, twee NKV-leiders en dn
rooms-katholieke hoogleraren hebbe
in een brief aan het Spaanse episo
paat hun ongerustheid uitgcsprol
over de rechtspraak in Spanje.
Zij noemen met name het proc
dat de militaire rechtbank van Bi
gos voert tegen zestien revolution;
Basken. De militaire procyreur ht
in dit proces zesmaal de doodstraf
zeer lange gevangenisstraffen geëi
Deze straffen, de manier van
bereiding en de omstandighedi
waaronder dit proces- gevoerd wor
wijzen er volgens de brief op, dat
onvoldoende garanties zijn voor
rechtvaardige behandeling van
beklaagden.
Het Spaanse episcopaat wordt
vraagd, zich duidelijk uit te spreke
Kardinaal Alfrink en bisschop Moor
van Roermond hebben de brief nis
ondertekend.
;eh
(Van onze kerkredactie)
FATIMA (Portugal) De beroemde ikoon van de Moeder Gods
van Kazan is in handen van conservatieve rooms-katholieken te
recht gekomen en speelt nu een rol in de Fatima-cultus.
De ikoon werd tijdens de revolutie van 1917 van Rusland naar Polen over
gebracht. Via Engeland kwam ze vervolgens in Amerikaans particulier bezit
Daar is de ikoon onlangs door het Ave Maria Instituut gekocht, die ze heeft
overgedragen aan het rooms-katholiek byzantijns centrum „Domus Pacis" in
Fatima.
Daar zal de ikoon blijven „tot de dag, dat ze naar Rusland terugkeert en de
plaats zal innemen, die haar als koningin en moeder van haar Russische kin
deren toekomt."
De cultus van Maria van Fatima heeft door de jaren heen een belangrijke
rol gespeeld in de koude oorlog. Het tweede „geheim", dat Maria in 1917 aan
drie herderskinderen zou hebben geopenbaard, ging immers over Rusland.
Dat land zou de communistische revolutie verbreiden, oorlogen veroorzaken,
verschillende volkeren vernietigen en de kerk vervolgen. Maar uiteindelijk
zou het onbevlekte hart van Maria toch triomferen.
De cultus van Maria van Fatima heeft door de jaren heen een belangrijke
rol gespeeld in de koude oorlog. Op grond van het tweede „geheim", dat Maria
in 1917 aan drie herderskinderen zou hebben geopenbaard, verwachten vele
rooms-katholieken, dat Rusland na vele wandaden zich plotseling zal bekeren
als gevolg van de overmacht van het onbevlekte hart van Maria.
verpakking 14 en 40 tabletten
NED. HERV. KERK
Beroepen te Papendrecht (toez.): A.
Gooijer te Delft; te Herwijnen (toez.):
D. Heikoop te Stavenisse.
Bedankt voor Nieuw Weerdinge
(toez.): G. J. Martens te Kerkdriel.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Woerden: P. Blok te
Dirksland.
AMSTERDAM „Kri
tisch werden alle levens-
verknoeiers aan de kaak
gesteld. Niemand ontkwam
aan een scherpe veroordeling
en iedereen die het las, zou
het er Spaans benauwd van
krijgen. De drank - geld - en
sexmaniakken werden on
barmhartig in het zonnetje
gezet. Pornografische schrij
vers kregen een vieze veeg
uit de pan en allen die met
handen, voeten, vuisten en
benen over de ruggen van
anderen heen zich opwerkten
kwamen er ongenadig af'.
Een zekere N.N. in het Le
ger des Heilsblad De
Strijdkreet vertelt over het
kritische goede artikel over
levensverknoeiers, dat hij
binnen een uur schreef.
Maar toen het klaar was,
bleek, dat er een ander arti
kel moest komen, want er
ontbrak één belangrijk ding
aan...
„Ik had mezelf buiten be
schouwing gelaten. Vanaf
mijn verheven verhoging
had ik links en rechts de le
vensverknoeiers aangewezen
en het masker afgerukt,
maar zelf ging ik vrijuit.
Er kwam een ander arti
kel, minder poed, maar meer
in overeenstemming met de
waarheid. Mijn eigen hande
lingen van één dag kwamen
onder de loep en toen zag ik
dat... nu ja, leest u maar.
Die morgen was ik weer
net iets te lang in bed blij
ven liggen en moest ik
jachten om de trein te halen.
Ik bitste tegen mijn vrouw,
verweet haar dat „natuurlijk
weer niks op zijn plaats lag",
gaf en passant de kleine jon
gen (hij zeurde?) een „ver
diende" draai om zijn oren.
Die morgen liet ik mijn
gezinnetje in een bedorven
sfeer achter en daarom al
leen al verdien ik de titel:
Leversverknoeier.
In de trein kreeg ik met een
beetje duw- en elleboogwerk
een zitplaatsje bij het raam.
De trein was eivol en er wa
ren veel staanplaatsen.
Schuin over mijn krant
heen glurend zag ik een
oude dame geleund op een
stok staan voor wie het
zichtbaar moeilijk was om zo
tussen de mensen in te han
gen.
Bakvis
Tegenover mij zat een jon-
ge kerel (zeker eèn paar jaar
jonger dan ik) en iets ver
derop zat een bakvis. ,^Als zij
niet gaan staan, hoef ik het
toch zeker ook niet te doen",
overwoog ik en ik dook weg
achter mijn krant, veinzend
geen oude dame te zien.
Kijk, om die redenering ben
ik een levensverknoeier.
Tijdens de koffiepazue
vertelde een van de collega's
een pikante mop. Iedereen
schaterde van de lach. Nie
mand kleurde. Ook ik gnif
felde mee en debiteerde er
nog een leuke opmerking
over heen. Om die reden
hoor ik bij de levensver
knoeiers.
Tussen de middag had ik
net even de tijd een paar
boodschapjes te doen. Het
verkeer zat op een gegeven
moment muurvast en mijn
brommer moest het nodige
geduld opbrengen. Toen ik
de ruimte kreeg, slingerde ik
mij op een zebrapad tussen de
voetgangers door, foeterde op
een fietser die de weg ver
sperde, raasde over.de vijftig
over de Overtoom, tikte op
mijn voorhoofd tegen een au
tomobilist die te veel rechts
hield en schoot op het nip
pertje door een rood stop
licht. Daarom ben ik een le
vensverknoeier.
buurman en zijn vrouw op
visite zouden komen. „Die
zeur", riep ik uit, „mijn
avond is nu al bedorven", en
toen zij kwamen zei ik gul
lachend: „Leuk dat jullie
weer eens zijn gekomen".
Daarom, en ook nog omdat
die avond een hele serie
mensen over de roddelhel
gingen moet ik gerekt
worden bij de levensvt
knoeiers. De dag is voorb fe
Het artikel is klaar".
Willen de levensverknoe
ers zich nu bekendmakak
Foto uit De Strijdkreet.
Typefout
's Middags maakte de
jongste bediende weer een
afgrijselijke typefout. Zo
vaak had ik al tegen hem
gezegd: „Wij schrijven
praktischmet een K (hoor
je het, met een K) en niet
met een C'. Natuurlijk deed
hij het weer magistraal ver
keerd. Even wankelde ik
tussen een ivoedeuitbarsting
of een sarcastische opmer
king. Ik besloot tot het laat
ste en nu weet ik dat sar
casme en ironie thuis horen
in het woordenboek van de
levensverknoeier.
Thuisgekomen vertelde
mijn vrouw dat die avond de
