DE FREULE, 25 JAAR LANG EEN
GELIEFD KAMERLID
De eerste veiling van wijnen voor
particulieren in Nederland
„Veel voldoening en grote dankbaarheid"
door Alexandra
BOEKENHOEK
Verwarring is groot
aan het modefront
Sigaret
zonder
nicotine
DONDERDAG 12 NOVEMBER 1970
Voor het eerst in de parlementaire geschiedenis van Nederland is een
vrouw binnenkort vijfentwintig jaar lid van de Tweede Kamer. Op 20
novpmber is het een kwart eeuw geleden dat jkvr. mr. C. W. I. Wtte-
waall van Stoetwegen als benoemd lid haar intrede in het parlement
deed voor de CHU.
Benoemd lid werd zij, want
verkiezingen werden pas in 1946
gehouden. In 1937 waren de laat
ste stemmingen gehouden. Bij
het uitbreken van de oorlog
kwam echter aan de parlemen
taire werkzaamheden een einde.
In 1941 was de officiële zittings
periode van de leden om. Seys
[nquart liet hun weten, dat zij
ontslag konden nemen en dan
een pensioen zouden ontvangen.
De meesten weigerden een pensioen
van de vijand aan te nemen en vroe
gen eenvoudig geen ontslag. In 1945
tonden 76 leden in de Tweede Kamer
ierugkeren, de overige zetels werden
door een commissie bij toeneming
toegewezen.
Laag pitje
Zoals jkvr. van Stoetwegen zelf
zegt: „Het parlementaire werk stond
in die tijd op een laag pitje. De heer
Tilanus, haar "sponsor" had bemoedi
gend gezegd: „Het eerste half jaar
hoef je niks te zeggen".
Maar toen de nota over het rege-
maanden in de wieg doorgebracht.
Later verhuisde ze naar Emmen, la
ten naar Oostburg en toen ze acht
jaar was naar Rotterdam. Haar vader
was namelijk inspecteur der belastin
gen en overplaatsingen hoorden daar
bij.
De verhuizing naar Rotterdam ge
beurde op een historische datum: de
geboortedag van prinses Juliana. De
eerste kennismaking met de grote
stad was dan ook de indruk van een
hossende, deinende massa en de lich
tjes van de Hoogstraat.
Het Koninklijk Huis....
Of ze het niet vervelend vindt dat
in elk interview altijd daar weer vra
gen over gesteld worden?
Ze zegt er volmondig „ja" op
Oranje
ringsbeleid kwam met een gedeelte
over politieke delinquenten hield zij
haar maidenspeech. Sindsdien is het
gevangeniswezen een van de zaken
waar zij zich intens mee bezighoudt.
Als ze Iets weten wil, gaat ze erop
at. En ze wilde weten hoe het in de
kampen der politieke delinquenten
was en ging er dus op af. Ze was in
bet werk gedoken en is er die vijf-
«if. vin tig jaar niet meer uit geweest,
want in 1946 stond ze op de lijst voor
te verkiezingen van de CHU.
De stémbusuitslag was verrassend
tojor de partij en van benoemd Ka
merlid werd jkvr. Wttewaall van
Stoetwegen gekozen volksvertegen
woordiger. En werd zij... de Freule.
Humor
Ze kan dat zelf met de nodige hu
mor zien. Freules genoeg in Neder
land. Misschien is dat "de" wel ont
staan uit de Haagse sfeer, maar dan
is het grappige dat "de" Freule gebo
ren is in... Amsterdam.
Weliswaar heeft ze daar maar drie
En dan wat spottend: „Vroeger was
ik de „rode Freule", omdat ik me in
spande voor sociale voorzieningen en
nu, sinds ik voor Beatrix en Claus
sprak, moet het Oranje er bij gehaald
worden.
Bovendien moet "men goed begrij
pen, dat politiek nooit ter sprake
komt als ik met de leden van het
Koninklijk Huis spreek. Angstvallig
wordt vermeden, kan ik wel zeggen.
Ik ontmoette prinses Juliana in
Leiden toen ik bijna afgestudeerd
was en zij op een novietenvergade
ring van de NCSV kwam. Later werd
ik uitgenodigd om mede leiding te
geven bij een studentenconferentie,
die door de Prinses georganiseerd
was. Zo leerden we elkaar beter ken
nen. Er volgde een correspondentie.
En toen Beatrix een paar maanden
was, werd ik op Soestdijk te logeren
gevraagd."
En werd voor prinses Beatrix "tan
te Bob"?
„Niet helemaal waar. Het werd
"tante Bol". Dat heeft ons in de be
zetting nog geholpen, want vanuit
Canada kwamen er wel Rode Kruis-
brieven en dan werd er geschreven
over "het petekind Bolletje", waarvan
wij hier wel begrepen dat er prinses
Beatrix mee bedoeld werd".
Maar "Bob" is ook niet zo'n gewone
naam, zeker niet voor iemand met de
voorletters C.W.I.
Afschuwelijk
„Die staan voor Christine Wilhel-
mine, denk er om: "ne" op het eind,
en Isabelle naar mijn grootmoeder.
De oorspronkélijke afkorting was
Belle, maar dat vond ik zo afschuwe
lijk, dat ik als kind er al Bob van
gemaakt heb".
Als "Bob" kennen haai', zeer, zeer
velen, want haar vriendenkring is
groot. Als "de Freule" kent iedere
Nederlander haar, want ze is een
graag geziene gast in de studio's van
Hilversum en Bussum.
Waarom?
„Ze vragen me telkens iets. Als'het
even kan, doe ik het." Ook dat is
bekend, dat de Freule als het even
kan "het doet".
Ze krijgt vele brieven'. Brieven van
mensen, die met een of ander pro
bleem zitten.
„Ik beantwoord alles, maar in ne
gen van de tien gevallen kun je niets
doen. Komen de mensen met zaken,
die al door alle instanties zijn nage
plozen. Een enkele keer kan er wel
iets gedaan worden. Lukt het, dan
gaat het verhaal rond, dat de Freule
alles voor elkaar brengt! Dat is na
tuurlijk overdreven...."
Met hetzelfde understatement ver
telt ze over haar werk in de bezet
tingsjaren.
Madurodam
Ze was een contactadres... nou ja...
En George Maduro was bij haar on
dergedoken. Later is hij met haar
broer en negen anderen als een voet
balelftal op weg gegaan om in Enge
land te komen. Hij werd gearresteerd
en is in Dachau aan vlektyphus
bezweken. Madurodam is te zijner
gedachtenis gesticht, maar de Freule
zegt: „Als hij was blijven leven, zou
hij nu zo ontzaggelijk veel voor zijn
land Curasao hebben kunnen betéke
nen".
Ze behoorde ook tot de vrouwen,
die in de oorlog onder het oog van de
bezetter Het Nederlands Vrouwen
Comité hebben opgericht. Het orgaan
dat in 1945 bovengronds kwam en
nog steeds het gesprekscentrum is
van alle grote vrouwenorganisaties in
ons land, waardoor groter samenwer
king wordt verkregen.
Na de bevrijding heeft ze nog een
poosje haar werkzaamheden als se
cretaresse van de Christen Vrouwen
bond voortgezet,maar in '46 gaf ze
die op om zich volledig aan het Ka
merlidmaatschap te wijden.
Of zij meent, dat een neven
functie mogelijk is?
Factoren
„Ach mogelijk... Dat hangt van zo--
veel factoren af. De grootte van de
fractie, de werkzaamheden. Een bur
gemeester van een kleine gemeente,
een advocaat die zijn praktijk op een
zacht pitje zet. Dat kan geregeld wor
den.
Het heeft zijn nut om juist door
een nevenfunctie het contact met de
maatschappij te onderhouden. Boven
dien, het Kamerlidmaatschap is een
onzekere zaak. Elke vier jaar kan het
afgelopen zijn. Er moet dan toch»iets
zijn om op terug te vallen. Een ne
venfunctie verbieden is volgens mij
onredelijk.
Zelf?. Zelf zou ik er niets bij kun-
„De" Freule
nen doen. Hét is al begonnen in de
jaren, dat ik in de parlementaire En
quêtecommissie zat. Dag en nacht
werken. En nu.... alleen al de post en
de telefoon...."
Haar dagindeling is: om 7 uur op
staan. Naar de nieuwsberichten luis
teren. „Om 10 over 7 de ochtendgym
nastiek. Half acht ontbijt... met de
ochtendbladen. Eigenlijk ben je dan
al aan het werk...
Om 9, 10 uur zijn er al dikwijls
vergaderingen van het presidium,
hearings, commissies en dan de open
bare vergaderingen, die heel vaak tot
in de nachtelijke uren doorgaan.
Niet herkiesbaar
Daar komen dan nog de spreek
beurten in het land bij. Voor mij nu
niet meer, want ik stel me niet her
kiesbaar. Ik zou het ook niet meer
kunnen dat reizen en trekken en te
gelijk het werk hier in Den Haag."
Tweemaal per jaar houdt ze vakan
tie. Eenmaal in de zomer en tijdens
het Kerstreces. Bijna altijd in Zwit
serland, waar wandelen dan het
voornaamste programmapunt is.
Met nieuwjaar wordt zij zeventig.
„Zeg vooral, dat ik dan weg ben....
Het is allemaal zo hartelijk en lief
van de mensen om me te bedelven
onder bloemen en brieven, maar het
is gewoon niet te verwerken."
Ze wijst om zich heen, de betrek
kelijk kleine kamer van haar flat met
voor het raam de werktafel. „Het is
zo gauw vol.... Toen ik benoemd was
tot commandeur in de Orde van de
Oranje Nassau kwamen er talloze
aardige bloemetjes, maar ik kon ze
nauwelijks plaatsen, laat staan ver
zorgen. Ik heb er toen een heleboel
van weggegeven. En driehonderd
brieven, die ik niet eens heb kunnen
beantwoorden. En dat is toch niets
voor mij..."
Goede vormen
Neen het niet beantwoorden is ze
ker niets voor haar, want als er
iemand nog aan goede vormen en
hoffelijkheid hecht, is het de Freule.
Wanneer we vragen een samenvat
ting te geven van wat die vijfentwin
tig jaar Kamerlidmaatschap haar ge
bracht hebben, dan zegt ze spontaan:
„Veel voldoenipg en een grote dank
baarheid voor al diegenen, die dit zo
lang hebben mogelijk gemaakt."
Of de Freule nu rood of oranje
werd genoemd, ze heeft haar zetel
behouden en er ontelbare vrienden
bij gewonnen!
DEN HAAG In het veiling-
gebouw Noordeinde 148 in Den
Haag wordt zaterdagmiddag de
eerste tvijnveiling in Nederland
gehouden. Tussen de acht- en
negenduizend flessen zullen onder
de hamer doorgaan.
In andere landenzoals de Ver
enigde Staten en Engeland, ivor-
den al regelmatig wijnveilingen
georganiseerd. Bekend zijn die in
Londen van Christie en Soihsby.
Wijnkenner M. van Leeuwen (34),
drager van de onderscheiding
„Chetoalier du T'astevin', is de
grote animator voor deze Neder
landse wijnveiling. Hij richtte de
organisatie Eerste Nederlandse
Wijnveiling op, daarmee aanslui
tend op het steeds groter wordende
verbruik van wijnen.
„De mensen komen er in het
buitenland mee in aanraking en
natuurlijk ook door de grotere
welvaart wordt steeds meer ivijn
gedronkenaldus de heer Van
Leeuwen. „Wijn kopen is een
zaak van vertrouiven. Als dat ver
trouwen er is, komen de mensen
wel. Wij brengen op de veiling
alleen icijnen van gerenommeerde
huizen en staan garant voor de
herkomst en echtheid."
De wijnveiling is vooral bedoeld
voor particulieren. De heer Van
Leeuwen: „Er zullen 270 kavels
worden geveild. De kleinste partij
Wijnkenner M. van Leeuwen
bestaat uit zes flessen en dat loopt
op tot een kavel van 120 stuks.
Het is niet de bedoeling er iets
exclusiefs van te maken, maar
men moet het zien als een mo
derne manier van verkoop.
In het buitenland slaat het goed
aan en daarom gaan we het hier
ook proberen. De wijnen zullen
zeer scherp worden ingezet. De in-
zetbedragen beginnen al bij 50
en lopen op tot enkele honderden
guldens voor de grotere partijen."
De veiling staat onder toezicht
van deurwaarder H. Hermans.
Morgen (19-21 uur) en zaterdag
(10-13 uurzijn de kijkdagen, de
veiling wordt zaterdag van twee
lot vier gehouden. Als er voldoen
de animo is, zal de veiling in het
winterseizoen maandelijks worden
gehouden.
Van stuntverkoopof 'cash-and-
carry' wil de heer Van Leeuwen
door Henk Houtman
niet horen: „Iemand stelde voor
om tijdens de veiling een glas wijn
in te schenken maar dat doen we
beslist niet. Dat heeft niets met een
veiling te maken.
Een heel goede wijndie onder
de hamer doorgaat, is volgens
wijnkenner Van Leeuwen de Cha
teau les Lauriers 1964. „Die wijn
is al op dronk, maar kan zeker
nog tien jaar worden opgelegd",
aldus zijn deskundig oordeel.
Een andere zeer goede wijn uit
1964, een uitstekend wijnjaar, is
pommard Hospice de Beauneals
aardigheid worden ook enkele
exclusieve portwijnen uil 1900 ge
veild.
Bij liquidatie van hotels en res
taurants worden ook wel partijen
wijn geveild, maar de organisatie
Eerste Nederlandse Wijnveiling
beoogt andere belangen. De toe
nemende belangstelling voor wij
nen bij particulieren zal door deze
veilingen wellicht een extra stimu
lans krijgen.
We vestigen bijzondere aandacht op
twee boekjes die vooral bestemd zijn
voor ouders met kinderen van nul tot
twaalf jaar: Gezellige kinderfeestjes
(voor verjaardagen en andere gele
genheden) door Ursula Kühnemann,
en Houd uw kinderen lenig, door
Jürgen Palm.
In het eerstgenoemde boekje staan
niet minder idan honderd spelletjes
voor allerlei feestjes. Ze zijn ook ge
schikt om kinderen bezig te houden
die niet meer weten waarmee ze
moeten spelen of als de traditionele
spelletjes niet meer in de smaak val
len.
Uiteenlopende spelletjes voor bin
nen en voor buiten zijn er in te vin
den. De gezellige tekeningen geven de
nodige i fleur aan de uitvoering, al
doen de suggesties voor de voorberei
dingen van kinderfeestjes wat over
dreven aan. Het boekje, dat ƒ7.90
kost, is een uitgave van N.V. Gebr.
Zomer en Keuning te Wageningen.
Houd uw kinderen lenig is het
waard om in gezinnen met baby's,
peuters, kleuters en schooljeugd da
gelijks te worden gebruikt. Er staan
zo'n honderd behendigheidsoefenin
gen in. die de gezonde lichamelijke
ontwikkeling van het kind bevorde
ren. Het verdient aanbeveling reeds
in het eerste levensjaar de kinderen
niet gymnastiek vertrouwd te maken.
Dit boek is ideaal voor ouders die
werkelijk tijd voor hun kinderen wil
len nemen en die dus regelmatig met
hun kroost kunnen oefenen. De be
schrijving van de oefeningen is een
voudig en bovendien gevén de afbeel
dingen een stevige „ruggesteun". Ze
variëren van het omrollen en het zich
oprichten tot oefeningen met bezem,
kussen, stoel en ladder.
Verder staan er een aantal tests in
voor lelke leeftijd en corrigerende
(Van onze moderedactrice)
Zelfs niet bij de vorige moderevolutie, de New Look,
is er zo'n verwarring aan het modefront geweest als nu.
Wat niemand nog een jaar geleden geloofde, is toch
gebeurd. De maxi- en midimode is gretig ontvangen door
vrouwen van allerlei leeftijd en leefmilieu.
In Engeland, waar de mini-
mode het snelste en meest con
sequent werd ingevoerd, heeft
ook de maximantel het eerste
succes gevierd.
Moet de minimode op naam van
Mary Quant geschreven worden; de
maximantel is uit onbekende inspira
tie'te voorschijn gekomen. Misschien
wel uit de bij de jongeren duidelijke
neiging om op rommelmarkten oude
uniformen en oma's japonnen op te
duiken.
De couture heeft onmiddellijk op
het idee ingehaakt en zo zijn zowel
de Parijse als de Italiaanse ontwer
pers met de lange lijn gekomen.
Neutraal
Verheerlijkt en verguisd is nu
reeds de midi en maxi. Coco Chanel,
eens een verwoed tegenstandster van
de mini heeft ook de midi veroor
deeld en de knie als grens aangewe
zen. Menig inkoper heeft haar stand
punt van het neutrale gemiddelde
eveneens ingenomen.
Maar ditmaal hebben de vrouwen
zich niets laten voorschrijven! Uit de
vele mogelijkheden zijn ze zelf aan
het kiezen en het is duidelijk, dat èn
de jongeren èn de modebewuste
oudere vrouw voor de verlengde rok
gekozen hebben.
Dat daarnaast altijd een grote
groep vrouwen zal bestaan, die vast
houdt aan de onpersoonlijke keuze
van het deux-pièces en de japon-
van-gisteren-en-al tijd is begrijpelijk.
Maar... het is die groep dan ook niet,
die de modë maakt.
Het is echter wel bemoedigend dat
zovelen duidelijk niet meer tot die
groep willen behoren. De neutrale
vrouw lijkt in de minderheid te gera
ken. Een nevenverschijnsel wellicht
van de nieuw ontbrande emancipatie
strijd.
Misgegokt
Maar dat alles heeft het in de
praktijk niet gemakkelijker gemaakt.
De confectie, die nu eenmaal een half
jaar op de ontwerpers vooruit moet
lopen willen de collecties bij het be
gin van het nieuwe seizoen in de
winkels hangen, heeft voor een deel
verkeerd gegokt. Maxi en midi bleef,
zo dacht men, voor de geavanceerde
jongeren, de ranke slanken tot maat
38.
In de jeugdboutiques is dan ook
geen gebrek aan maxi, goedkope
maxi zelfs, waarvan ook de waren
huizen hun deel hebben in de spe
ciale afdelingen. Heel dikwijls jurken
van jersey, die niets voor de draag
ster „doen". Zij zelf geeft allure aan
de sluikheid van het kleed.
Maar de wat oudere vrouw eist van
haar kleding meer. Ze heeft het ge
woon nodig dat het model haar
kleedt, haar slanker of statiger
maakt. En die vrouw komt nu schro
melijk tekort, tenzij ze met heel rui
me beurs kan gaan winkelen.
'Ook dat is verklaarbaar. De dure
confectie heeft ontwerpers achter
zich. Daar is bijvoorbeeld de Twenty-
seven collectie gesigneerd door Dick
Holthaus, Diffusion van Max Hey-
mans en Jolo-couture. Stuk voor stuk
ontworpen met het oog op de goed
geklede en gesitueerde vrouw.
Variaties
De Jolo-collectie is bovendien zo
samengesteld, dat ieder kledingstuk
gecompleteerd kan worden. Bijvoor
beeld een mouwloze japon die, als
overgooier gedragen met coltrui of
blouse, overdag sportief .blijft, maar
sec gedragen ook des avonds nergens
zal misstaan. Een bolerojasje of een
lange jas van hetzelfde materiaal en
men heeft genoeg voor eindeloos veel
variaties. Men kan ook nog keuze
maken tussen een pantalon: lang,
gaucho of knickerbocker en een
doorknooprok of rok met split voor.
Daarnaast echter wordt enorm veel
confectie gemaakt, die zich wel moet
baseren op de laatste, dus vorige mo
de. Hoe goedkoper die confectie is,
des te meer moet er op kleinigheden
gelet worden, daar elk stuk in veel
voud wordt gemaakt en elke centime
ter stof en elk detail zo verhonderd
voudigd zo niet verduizendvoudigd
wordt.
Na de sensatie van de Parijse mo-
deweken in juli zijn de fabrieken op
volle toeren gaan draaien voor de z.g.
nacollecties. En die nacollecties ko
men nu in de winkels. Nauwelijks
aangekomen, vliegen ze de rekken al
weer uit.
Kooplust
Het lijkt niet waarschijnlijk, dat
dit uitsluitend te danken is aan de
vierhonderd gulden-regen, die voor
het grootste gedeelte immers nog niet
volledig uitgedruppeld is. Eerder is
de kooplust te wijten aan de wens
van de vrouw naar het bezit van al
thans iets in de nieuwe lijn.
De keuze blijft overigens beperkt.
De menigte heeft getoond het slan
genmotief en het lila als successtuk
ken te zien, dus wordt dat geleverd.
Met weer het gevaar, dat het publiek
er gauw genoeg van krijgt... De con-«
fectie-industrie zit ondanks de koop
rage niet op rozen, evenmin als de
confectiezaken.
Er zijn geen voorspellingen te doen
wat de komende seizoenen zullen
brengen. Weliswaar heeft de Franse
confectie voor het volgend voorjaar
nog duidelijk op de verlengde roklijn
gegokt, maar het geheim, en een zeer
goed bewaard geheim, ligt in de stu
dio's der ontwerpers. Maar wat zorg?
Korter maken kan altijd....
Wie de winter in midi wil door
brengen, moet zich in elk geval de uit
gave van een mantel getroosten. Kort
onder lang kan wel, maar kort over
lang niet. Bijpassende rok of over
gooier is de tweede aanschaf en dan
pas kan men zich een japon permitte
ren, wil men een zo groot mogelijke
variatie winnen.
De midijapon vraagt: een kort lijf,
ook mogelijk door de ceintuur hoog te
plaatsen, maar alleen voorbehouden
aan de slanken. Een even gerende rok
met knopen of split voor. De ceintuur
moet van leer zijn of van een mate
riaal dat daar voor doorgaat.
Naaikunst
De midirok is overigens iets, wat
met wat naaikunst nog wel van „oud-
nieuw" gemaakt kan worden; terwijl
een japon, met horizontale banden ter
verlenging er tussengezet, ook nog tot
de mogelijkheden behoort.
Misschien moeten we wel het voor
zichtigste zijn met de kleurkeuze. Het
aanlokkelijk lila liever bewaren voor
het extra stuk en verder ons bepalen
tot het bescheidener mokkabruin of
zwart, dat vriendelijk is tegen acces
soires van sjaals en sieraden.
Elkefantasie is overigens toege
staan en wat zou ons dan nog beletten
eens heerlijk te experimenteren, na
zo'n twintig jaar alleen maar „keu
rig" te zijn geweest?
WARSCHAU Het is Poolse
geleerden gelukt tabak zonder
nicotine te kweken, die waar-
scljijnlijk volgend jaar op de
markt zal komen. De nieuwe
tabak is gekweekt na jarenlange
kruising van Amerikaanse en
Poolse virginiaplanten.
Smaak en reuk zouden nor
maal zijn, maar voor mensen
die gewend zijn zware tabak te
roken zal de nieuwe soort waar
schijnlijk te licht zijn, menen de
deskundigen.
Het zou voor het eerst zijn dat
een tabaksoort gekweekt is dat
geen nicotine bevat en toch ge
schikt is om te roken. In het
bijzonder in Italië en Bulgarije
worden pogingen ondernomen in
die richting, maar voorzover be
kend zijn er geen bevredigende
resultaten mee geboekt.
oefeningen voor een tekort aan bewe
ging. De lenigheid van een kind kan
nu eenmaal bepalend zijn voor zijn
verdere ontplooiing. Het boekje is
uitgegeven door Uitgeverij IHolland,
Helmond en kost 7.90.
Tanja in een maxi-complet van
Jolo-Couture: een tweed bolero
jasje op een mouwloze japon met
gestreept bovenstuk. De japon kan
ook als overgooier worden gedra
gen.
