STADSCENTRUM
Speelgoed is een uitdaging
Dina Vogelaar
voetbaltalent
door
VOOR PARIJS
EN
ROTTERDAM
ZATERDAG 7 NOVEMBER 1970
Hans W. Ledeboer
Voetgangers en verkeer
op verschillend niveau
|n Rotterdam, ten zuiden van de Nieuwe Maas, is
£en voor Nederland nogal uniek project aan de
gangde bouw van het Centrum-Zuid. Dit wordt de
Imponerende tegenhanger van „de binnenstad",
jvanouds gelegen benoorden de Nieuwe Maas. Het
is daarom vrij uniek omdat het wordt gebouwd op
verschillende niveaus. Parkeerruimten, winkelstra
ten, rijwegen voor auto's, de metrobaan met station,
lij komen boven elkaar te liggen.
m Aan dat Centrum-Zuid wordt nu al heel hard
nebouwd: alle heipalen zitten in de grond, de
eerste betonplaten voor het voetgangersniveau
zijn reeds gelegd. Schouwburg, verzamelge-
ibouw-Zuid, zwembaden, metrostation, Ahoy'-
(Complex staan er al en zijn druk in bedrijf.
De betekenis van zo'n modern stadscentrum
>op verschillende niveaus is te zien even buiten
[Parijs ten westen van Neullly, in ,,La Défense".
)ok daar zij het op veel grotere schaal
ten overeenkomstige situatie als in Rotterdam:
(iet stadscentrum van Parijs raakte overvol,
I geen mogelijkheden voor uitbreiding en
rong tot de aanleg van een nieuw centrum,
6at met een as is verbonden met het bestaande.
Die verbinding is de „Triomfale as" van Pa-
Erijs, die begint in het Louvre en dan westwaarts
"jopt via Tuilerieën, Champs Elysées en Are de
jjriomphe.
La Défense wordt beheerst door een heuvel
en heeft haar naam te danken aan een niet al te
fraai beeld, dat op die heuvel stond ter herinne
ring aan de verdediging van Parijs in de voor
Frankrijk weinig glorieuze oorlog van 1870 -
1871.
De bouw en Inrichting en eigenlijk heel het
werk is opgedragen aan de EPAD, een „particu
liere" onderneming van de Franse overheid, een
figuur welke wij in Nederland ook kennen. Bij
verschillende grote projecten is de overheid in
Nederland als particulier ondernemer opgetre
den. om op deze manier gemakkelijker toegang
tot de kapitaalmarkt te krijgen.
Het „overheidskarakter" van de EPAD gaat
echter verder dan bij dergelijke overheidsfirma's
in Nederland: de EPAD heeft het recht tot
rechtstreekse onteigening, zonder bemoeienis
van een overheidslichaam.
Met de aanleg van het centrum La Défense is
tien jaar geleden begonnen en over een jaar of
acht moet het klaar zijn.
Gedeelten ervan, zoals het grote „Palais des
Expositions" voor allerlei evenementen, het gro
te metrostation, vele zaken, kantoren en bedrij
ven functioneren al en er wonen al heel wat
mensen. Het metrostation is het westelijke uit
einde van de „métro-expresse" die als snellijn
diep onder het gehele Parijse metronet door
loopt.
Het begin was een enorme betonplaat op eni
ge meters hoogte boven het terrein, netjes mee
oplopend tegen de heuvel dié La Défense be
kroont.
De zaak ligt helemaal andersom dan in Rot
terdam: komt in het Rotterdamse Centrum-Zuid
de metro aan op het hoogste niveau, in La
Défense ligt de metro helemaal in de diepte.
Daarboven ligt het grote verkeersknooppunt
met aftakkingen naar de wegen ten noord-wes
ten en zuid-westen van Parijs en ook met aftak
kingen naar Neuilly en naar La Défense zelf;
ook met de parkeergarages. Daar wéér boven,
op de betonplaat, ligt het reusachtige voetgan
gersdomein.
Architectonische hoogtepunten zijn de zeer
hoge torens voor woningen en kantoren en
vooral het „Palais des Expositions", de centrale
hal met zijn merkwaardige constructie.
In Rotterdam hebben we In het Ahoy'-complex
een tegenhanger.
Een merkwaardigheid is de wijze van verkoop
van de kantoortorens. Die worden gebouwd
door particuliere ondernemers en zij betalen een
grondprijs van ongeveer duizend gulden per
vlerkante meter.per etage. Hoe hoger een
gebouw wordt, hoe hoger daarvoor de
grondprijs wordt berekend. Overigens zijn de
grondprijzen in Parijs zelf opgelopen tot zes tot
zevenduizend gulden per vierkante meter.
In La Défense Is ook sprake van sociale
woningbouw met rijkssubsidie. Voor woontorens,
die onder deze bepalingen worden gebouwd,
wordt een grondprijs berekend van 150 tot 250
gulden per vlerkante meter.
Nog een interessante bijzonderheid: het gehe
le centrum La Défense heeft een gemeenschap
pelijke stadsverwarmingsinstallatie, behalve het
grote Esso-kantorengebouw, dat het eerst ge
reed was en dat een eigen centrale verwarming
heeft.
Het Zuldpleln In Rotterdam la nu een
Indrukwekkend heipalenwoud. Op die
paal-zullen komt de grote betonplaat die
het voetgangersniveau markeert. Halver
wege de zuilen komt de etagevloer van
de parkeerruimten en de magazijnruimten
van de winkelpanden.
Foto links: Het grote centrum La
Défense ten westen van Parijs, waaraan
nu al een jaar of tien wordt gebouwd.
Het moet over acht jaar gereed zijn. De
foto toont alleen wat er van bovenaf is
to zien en dat Is slechts het voetgangers
domein, helemaal gebouwd op een eerste
etage In de vorm van een betonplaat.
Daaronder bevindt zich een enorm ver-
keerscircult met toegangen tot parkeer
garages en tot de grote westelijke uit
valswegen. Nog dieper, In de rots, is
de metro uitgehouwen: het grote weste
lijke eindstation van de expresselljn die
onder het Parijse metronet doordulkt. Een
bepalend architectonisch element Is hef
Palais des Expositions. Daarnaast een
enorm voetgangersplein met sierbestra
ting.
#,Meer dan ooit moet het kind spelen. Spelen voor het vinden
van rust en evenwicht, voor het ontdekken van eigen mogelijk
heden, voor het bepalen van eigen karakter. Spelen, om „erbij"
te horen, om thuis te raken in de relatie tussen de ander en het
andere en zichzelf. Door het spelen, zijn wezenlijk bezig-zijn, vindt
het kind zijn opdracht en kan het deze vervullen in de omgang
met relatie-partners." Dat zegt mejuffrouw A. J. Vreugdenhil in
haar boek „Spelen en Leren in de Kleuterschool", een studie over
functieontwikkeling (Wolters-Noordhoff). Kinderen van nu worden
overspoeld door indrukken thuis, door televisiebeelden en door
het geraas van het verkeer. Al deze ervaringen uit onze onrustige
wereld moet het kind leren verwerken; door het spel komt het
tot een bepaalde ordening.
Door Jeanne de Vlieger
Constructiespeelgoed kan meegroeien met de jaren; een dure maar verantwoorde aanschaf
Ieder kind heeft zijn eigen
geaardheid: verzorgend, crea
tief, denkend, bouwend. Dit
dwingt tot een verantwoorde
keuze bij de aankoop van speel
goed. Het zal de komende we
ken voor veel ouders in het
middelpunt van de belangstel
ling staan.
Eigenlijk moeten we niet al
leen in Sint Nicolaastijd gele
genheid scheppen tot spelen,
maar het hele jaar door obser
veren waar het kind aan toe is.
Wat batterijen, draadjes en
lampjes voor een naar techniek
hunkerend schooljoch, geen
fietsje voor de spontane wild
zang, wél rolschaatsen. Het zieke
kind vraagt om rustige spelle
tjes die het in bed kan doen.
Een handig poppenmoedertje is
dolgelukkig met een eigen naai
doos en een naaimachine. Keu
rend en wegend zullen wij onze
liefde voor het kind tonen, niet
door een status-cadeau maar
door iets wat bij zijn aard en
leeftijd past.
Ook dit jaar is er veel nieuws
te «den in de speelgoedwinkels.
Het' degelijke houten speelgoed
heeft nog niets van zijn charme
verloren. De Zwitserse fabri
kant Naef brengt poppenmeu-
belen van ongelakt hout ver
werkt tot pure vormen. Er blijft
ruimte over voor de fantasie
van het kind: twee elementen
vormen samen een kast, maar
ook een bank of kist. Het for
nuis kan oven zijn of televisie,
nooit is een van de meubels af,
het blijft bereid tot andere
functie. Natuurlijk kunt u de
meubeltjes beitsen of een fris
kleurtje geven. Maar bij het sa
menvoegen van elementen kan
de kleur een ernstige hindernis
vormen, waar het kind niet
overheen komt.
Speel Goed Amsterdam
brengt een houten bewegings
spelletje: een touw met drie
ringen, het maakt geluid als de
onderdelen elkaar raken maar
er kan ook een houten balletje
door de ringen worden gesto
ken.
Niet goedkoop, fijn speelgoed
van Engelse makelij. Voor de
bouwende jongen is er een con
structiedoos waarmee romanti
sche chalets kunnen worden ge
bouwd: met donkerbruine bal
ken van dertien centimeter en
langer worden de muren opge
bouwd. Vensters met luiken,
groene daken, rode en gele on
derdelen geven het geheel iets
fleurigs.
Voor doe-het-zelvers in de
dop een mooie werkbank uit
gestoomd beukenhout; het geval
wordt als bouwpakket geleverd
door Hadee en kan door de jon
geman zelf in elkaar worden
geprutst: zijn eerste grote klus
Wie aan een groepscadeau
denkt: sjoelen is nog altijd een
aantrekkelijk spel; het leert af
stand en richting schatten en
heeft een groot gezelligheidsas-
pekt.
Groepsspellen zijn er bij de
vleet, en natuurlijk aangepast
aan de moderne tijd. „Space-ra-
ce" 11.45) dat de race in de
ruimtevaart tot onderwerp
heeft; raketten en ruimtevaar
tuigen doen er aan mee, ver
woed gehanteerd door zes spe-
Iers. Er zijn van dit spel drie
vers'es: een eenvoudige voor de
kleinsten, een moeilijke voor
volwassen spelers en een denk-
sportspel voor geroutineerden.
Iets dergelijks is Olie voor de
wereld: Vanaf tien jaar kunnen
kinderen het spel van oliemag
naten spelen met olieboringen,
tankschepen, en natuurlijk geld.
Voor aanstaande zakenlieden
die hun krachten willen beproe
ven is „Interbiss" wel iets: in
ternationaal zakendoen, een
spel met financiën dat zich af
speelt in Japan, Engeland,
Amerika en Nederland. Men
vliegt met de nationale luchtlij
nen en betaalt in de daarbijho-
rende valuta 17.95). „Mono
poly", een van de eerste "geld
spelletjes is er nu in een zeer
luxe uitvoering van 32,50.
Een kostbare bouwdoos
(ƒ99.—) levert de speelcomputer
Logikus, die de begrippen bij
brengt voor de belangrijkste
principes uit de computerwe
reld. Chemie- en electrodozen
maken het kind vertrouwd met
laboratoriumwerk en electro-
techniek.
Kinderen uiten al heel jong
een nestgevoel: ze bouwen een
hut van tafellakens en kleden.
Voor hen is een „droomhuis"
ontworpen: een buizenframe
waarover een waterafstotend
omhulsel wordt getrokken met
een rood dak, gele wanden en
groen oprolbare deur. De brie
venbus is niet vergeten. Vóór
bedtijd kan het zaakje worden
afgebroken en opgevouwen zo
dat het weinig ruimte inneemt.
Een schoolbord is een verruk
kelijk attribuut: de speelgoed
fabrikant Sliedrecht heeft er nu
een van witte kunststof vervaar
digd waarop je met een viltstift
kunt werken; het getekende
kan uiteraard worden afgewas
sen (opvouwbaar 19.90)).
Handige vaders die hun kind
één vierkante meter eigen,
ruimte in hun woning willen
geven (waar het kind zjch on
bespied kan wanen, ongestoord
door broers en zusjes) bestellen
bij lbo. Bergweg 1, Doorn een
speelkist als bouwpakket 398).
Wilt u goedkoper uit zijn, dan
heeft de Stichting Wonen een
bouwtekening waarmee uzelf
aan de slag kunt. Vraag naar
„kruip door, sluip door"; zo heet
het ding.
Ook moeders hebben nog
ruimschoots tijd aan de slag te
gaan: bij de afdeling K en O
Gezinsvoorlichting in Rotterdam
zijn patronen voor speelgoed
van stof, werktekening voor
poppenkast en poppetjes voor
een poppenkast voor enkele
dubbeltjes verkrijgbaar. Er is
daar ook een „Wegwijzer in
speelgoedland" voor 0.50 voor
handen;
Handige meisjes kunnen zelf
mascottes maken met een Ma-
ko-doos (ƒ15,90, 8-12 jaar); wol,
draad, kraaltjes komen er aan
te pas. Voor de kleine handi-
gerds of voor u om achter de
hand te houden bij zieke dagen
biedt de Selecta Reuzebox
tientallen mogelijkheden voor
kleuters: een schaartje met
stompe punten, gegomde plakfi-
guurtjes, lijm, waterverf, pen
seel, kleurpotloden, papierrepen,
prik-, tover-, kleur- en teken-
bloks; voor 9.75 een cadeau
waar je alle kanten mee op-
kunt. Dat geldt eveneens voor
constructiespeelgoed dat mee
groeit met de leeftijd van het
kind.
Knuffeldieren zijn tegenwoor
dig van afwasbaar pluche en
gevuld met schuimplastic: het
geheel kan een sop velen. Let er
wel op dat ogen van speelgoed
beesten en -poppen goed vast
zitten. Sommige ogen zijn met
een uiterst gevaarlijke ijzeren
pin, die zelfs door kinderhand
jes makkelijk te verwijderen
is. bevestigd.
Stopt uw kind nog- alles in
het mondje, haal dan van de
stapeltonnetjes en dito popjes
de kleinste exemplaren uit de
set.
Bij de Consumentenbond
werd veel onaanvaardbaar
speelgoed gemeld dat ronduit
gevaarlijk was in'kinderhanden.
Veel voorkomende klachten wa
ren geniepige ijzerdraadpinnen
waarmee koppen aan rompen
bevestigd waren en rammelaars
waaruit kogeltjes konden losla
ten. Artikelen, zoals luchtdruk
pistolen, werden soms alleen
verkocht aan kinderen die een
briefje van de ouders konden
overleggen.
Eén winkelier sprak zijn er
gernis uit over de lichtvaar
digheid waarmee ouders van
zeer jonge kinderen zich ac-
coord verklaren met aankoop
van dit bepaald niet onschul
dige speelgoed. De pluimpjes
hebben soms verraderlijk scher
pe punten. Bij een klappertjes
pistool bleek dat de handle met
een klap naar achter schoot
waardoor vingers bekneld kun
nen raken.
Een aantrekkelijke tingel
tangel-rammelaar was uitgerust
met een nogal losse onder- en
bovenkant, en daarin bleek een
batterij scherpe ijzerdraadpun-
ten te zitten.
Klachten omtrent gevaarlijk
speelgoed zijn nog altijd wel
kom bij de Consumentenbond,
Leeghwaterplein 26, Den Haag.
Het kind moet in zijn spel vei
lig zijn.
Wie een krappe beurs heeft,
bedenke dat een kind aan nog
iets méér behoefte heeft dan
aan speelgoed: gemeenschap
met de ander, samen doen,
vriendschap. kameraadschap.
Samen, dat wil zeggen de ander
verdragen, de ander zijn plaats
gunnen, zijn tijd gunnen door
eigen beurt af te wachten.
Trouwens, zijn wij grote men
sen daar klaar mee?
Dina Vogelaar, pen 21-jarige, struise, blozende
boerendochter uit Numansdorp, is hard op weg om
in het kleine wereldje van het damesvoetbal de
„schrik" van de velden te worden. Spelend voor
het Zuidbeijerlandse DOS '70, een vereniging die
is voortgekomen uit de afdelingsclub ZBVH, heeft
Dina in de vier officiële wedstrijden tegen andere
Dat voetbal een pure man-
nensport is, wordt steeds fel
ler bestreden door dames die
op verscheidene plaatsen in
ons land clubs hebben opge
richt en zelfs al aan het or
ganiseren van een competitie
beginnen te denken. Het
damesvoetbal is geen nieuw
tje. Al vele jaren geleden
waren er leden van het
„zwakke geslacht" die achter
een bal aandraafden. Maar
meer dan ooit lijkt het dames
voetbal nu serieus van de
grond te komen. In de Hoek
se Waard alleen al bestaan
vier clubs, en er zijn er
meerdere in oprichting. Kwa
litatief mag het dan allemaal
niet in de schaduw van de
heren staan, ook in dat op
zicht kan niet iedereen over
dezelfde kam worden ge
schoren, zoals blijkt uit het
verhaal van Meindert Leer
ling over het Numansdorpse
meisje Dina Vogelaar.
was ik dolgelukkig. We hadden er allemaal
schik in en hebben een club opgericht. Er zijn nu
zo'n veertig leden van wie er ruim twintig aan
wedstrijdsport willen doen. De rest komt uitslui
tend op maandagavond trainen om wat te trimmen.
Volgend jaar willen we echt een competitie zien
te organiseren nu de animo niet verwatert."
dames-formaties uit de omgeving niet minder dan
zeventien doelpunten gemaakt van de 26 die DOS
via de sprekende scores 90, 70, 7I en 32
bij elkaar trapte.
ZBVH-lrainer C. de Jong uit Zwijndrecht, die
op maandagavond ook de dames wegwijs maakt in
voetbalzaken: „Dina Vogelaar zou je zo in een
tweede of derde elftal bij de heren kunnen zet
ten. Zij is onder de dames echt een talent. Ze heeft
wat je noemt body en is bepaald niet kleinzerig.
Bij de dames krijgt ze in feite geen tegenspel; ze
kan in elke wedstrijd net zoveel doelpunten ma
ken als ze wil. Ze schiet enorm hard en zuiver
met beide benen, is technisch goed onderlegd en
ivat belangrijk is, ze „ziel" het spel."
Het damesvoetbal op zich stelt kwalitatief
althans in vergelijking met de heren niet veel
voor. De bal doet dienst als speelobject, maar hoe
je een bal moet raken, uaar en wanneer je moet
toelopen en vul maar aan, daar hebben de meeste
dames nog geen kaas van gegeten, ook al waren
de meeste dan al jaren supporter bij uerloofde of
man.
Voor Dina Vogelaar zijn er echter geen gehei
men meer. Ze leeft zich helemaal uit in de voet
balsport. Haar moeder: „Ze was nog maar zeven
jaar toen ze de voetbaltassen van haar broers leeg
haalde om aan een shirt en een broek te komen.
Die kledingstukken waren wel veel te groot, maar
dat deerde haar niet. Ze voetbulde dagelijks met
de jongens hier uit de buurt. Je kon toen niet
merken dat het een meisje was. Op de lagere
school deed ze ook altijd mee, maar in officiële
schoolelftallen kon ze niet worden opgesteld. Dal
was wal!"
Dina Vogelaar moest toekijken. Deed dat bij de
plaatselijke club NSW en ging als elfjarige korf
ballen bij VIOS. Tot haar negentiende stond ze in
het eerste twaalftal, 's Winters speelt ze nog al
tijd micro-korfbal.
Zelf zegt ze: „Maar dat korfbal was voor mij
surrogaat. Ik schaats ook graag, maar van voetballen
ben ik helemaal weg. Toen er dit jaar op Ko
ninginnedag in Zuid-Beyerland een damesvoetbal
elftal in actie moest komen en men ook mij vroeg
ik sta in een slagerswinkel in Zuid-Beijerland
Dina Vogelaar, die vijf voetballendebroers
heeft en drie zusters, is op twee na de jongste
thuis. Ze doet in vrijwel niets onder voor jongens
van haar leeftijd en juist die fysieke kracht maakt
haar zo geschikt vmor voetbal. Haar naam is al zo
vermaard, dat damesclubs alleen nog maar tegen
het Zuidbeijerlandse DOS willen spelen als Dina
Vogelaar niet meedoet.
Dina: ,^4ls aanvoerdsler stel ik ook mede bet
elftal op. Ik wil me er weieens naast zetten, maar
dat nemen de anderen niet, al geef ik, in alle be
scheidenheid, toe dat ik voor de meeste tegen
standers niet te stuiten ben. Dat zet ook kwaad
bloed, want denk niet dat dames onderling van die
lieverdjes zijn. Je hoort zo in het veld heel wat
onsportieve opmerkingen en ik heb al menige
schop tegen mijn benen gehad."
Maar Dina Vogelaar, die voorzitster is van
DOS '70, gaat voor niemand op zij. „Ik zou niet
weten voor wie ik bang moest zijn," stelt ze vast
beraden. „Als ik zou worden gevraagd, zou ik zo
in het eerste elftal van ZBVH willen meedoen.
Maar daar komt het natuurlijk nooit van.
Wim Roos uit Goudswaard die met Dina ver
loofd is en zelf ook actief voetbalt, behoeft zijn
aanstaande echtgenoot niets meer over de kneepjes
van het voetbalvak te vertellen.
Dina: ,Jk sla geen TV-uitzending van voetbal
over en erger me vaak geweldig omdat die kerels
zo lopen te klungelen. Dan zou ik er zo wel wil
len inspringen. Schieten en liefst met effect,
vooral bij hoekschoppen is mijn lust en mijn
leven. Ik hoop dat die competitie volgend voor
jaar van start gaat. Als we zo'n zestien of achttien
wedstrijdjes per seizoen kunnen spelen, kan ik me
pas echt helemaal uitleven. Maar het lukt, daar
ben ik zeker van. Waarom zouden meisjes niet
even goed kunnen voetballen als jongens
