KYP MOET EERST EEN
FORMATEUR LEVEREN
Middenstand wil
loonpauze in '71
Nieuwe christelijke partij
wil samenleving hervormen
Geertsema hoopt nog op stembusakkoord
alles
goed
en(
weU
Spoorwegongeluk
in Zuid-Afrika:
H. de Mooy: Nieuw conjunctuurbeleid
De mensen keken lachend toe
Evangelische Solidariteitspartij
3
MAANDAG 2 NOVEMBER J 970
Suggestie
Snelheid
JYjOEILIJK VALT te beorrdelen
wat het doel is van de commu
nistisch Chinese suggestie, een we
reldtopconferentie te beleggen tot
voorkoming van het gebruik van
kernwapens.
Mogelijk wil het er slechts aan her
inneren, dat het ook een woordje
meespreekt op het gebied van de
kernbewapening, hoewel het op de
vandaag begonnen conferentie te
Helsinki (SALT) geen inbreng heeft.
Deze herinnering zou dan de waar
schuwing inhouden, dat zonder de
medewerking van communistisch
China een eventueel akkoord over
het intomen van de kernbewape
ningswedloop van geringe waarde
is.
Of Peking werkelijk bereid is een
bijdrage te leveren tot volledige
uitschakeling van kernwapens, moet
nog blijken. Vroegere uitlatingen
wezen niet in die richting.
(Van onze parlementsredactie)
LUNTEREN Mr. Geertsema,
de fractieleider van de VVD in
de Tweede Kamer, vindt dat bq
een komende kabinetsformatie
de KVP als grootste partij het
eerste moet worden gevraagd
een formateur te leveren. Als de
KVP dit niet kan of wil is de
WD de tweede geroepene als
tweede in grootte in de rege
ringscoalitie.
Hij zei dit op het congres van de
jongerenorganisatie van de WD, dat
dit weekeinde in Lunteren is gehou
den. Hij voerde daar een debat met
prof. Steenkamp, de ontwerper van
het KVP-kernprogramma.
„Het zou wel verduiveld onverstan-
De voorzitter van de JOVD, drs. D.
Dees zei in zijn toespraak, dat de
VVD desnoods de samenwerking met
de confessionele partijen moet weige
ren als ze geen stembusakkoord wil
len. Of de VVD moet strenge eisen
stellen ten aanzien van de zedelijk
heidswetgeving.
Als de WD zo maar in het confes
sionele bootje stapt wordt ze een fi
liaal van het lood- en oud ijzerbe-
Het wordt hoog tijd dat op autosnel
wegen een maximumsnelheid wordt
'ingevoerd die verband houdt met de
toestand van het wegdek. Op de we-
drijf, .waarvan de heer Biesheuvel de I gen zouden zich zg. voorrijders moeten
ongekroonde koning meent te zijn. bevinden die voorzien zijn van drie
felrode achterlichten. Deze auto's zou
Opvallend vond hij de kruistochten men dan niet dichter mogen naderen
van de confessionele partijen tegen dna een vastgesteld aantal meters,
alles wat met sex en drugs heeft te Vooral bij regenachtig weer zou een
maken. De VVD moet, aldus drs. betrekkelijk lage maximumsnelheid
Dees, duidelijk stellen, dat voor de
financiering van de vele wensen ver
hoging van de belastingdruk onver
mijdelijk is.
Toch verdient het de moeite de proel di* betoogde mr- Geertsema
verder, „wanneer een WD-er forma-
op de som te nemen. Voorbereiding
van een topconferentie inclusief
China hoeft voortgang van het ge
sprek te Helsinki niet in de weg te
staan.
Beperkt doel
F)E BETEKENIS VAN de besprekin
gen te Helsinki is minder groor
dan men er in het algemeen aan wil
toekennen. Aan beide kanten zit
vooral de bedoeling voor, de enor
me kosten te besparen die aan een
ongelimiteerde kernbewapening (en
-verdediging) verbonden zijn.
Zelfs als overeenstemming wordt be
reikt over inperking van de bewa
peningswedloop, gaat uitbreiding
van het al bestaande arsenaal voort
en blijven overal ter wereld zowel
te land en onder water afschrik
wekkende wapens de mensheid be
dreigen.
Niettemin is het doel van SALT (stra
tegie arms limitation talks, of be
sprekingen ter beperking van stra
tegische wapens) het nastreven
waard. Het uitbannen van kern
wapens kan slechts bereikt worden,
als begonnen wordt met het stop
zetten van de bewapeningswedloop.
Ook dan staat de wereld pas aan
het begin van een lange weg, waar
op niet alleen veiligheidsoverwe
gingen, maar vooral wederzijds
wantrouwen en wanbegrip enorme
obstakels zijn.
500 rebellen gedood
bi j gevechten in Birma
RANGOON Bij gevechten tussen
regeringstroepen en pro-Peking op
standelingen zijn meer dan 500 rebel
len gedood, zo melde het officiële
Birmaanse dagblad „Guardian" giste
ren. Het leger zou 10 mensen hebben
verloren. De rebellen zouden een ge
bied ongeveer 100 kilometer van de
grens met China hebben willen be
zetten omdat de streek belangrijk is
voor de rijstproduktie.
teur zou zijn van een kabinet met
drie confessionele partijen. Overigens
heb ik nooit gezegd, dat de heer Bies
heuvel ongeschikt zou zijn als pre
mier."
Voor de regeringsperiode 1971-1975
zag de liberale fractieleider maar
twee mogelijkheden: een confessio
neel minderheidskabinet of een con
fessioneel-liberaal kabinet.
Stembusakkoord
De WD hoopt nog steeds op een
stembusakkoord zodra het gemeen
schappelijk urgentieprogram is vast
gesteld. Als dat akkoord er niet komt
is een confessioneel minderheidskabi
net de enige mogelijkheid, aangeno
men dan, dat de anti-KVP-resolutie
nog bestaat.
Prof. Steenkamp gaf niet meteen
uitzicht op dit akkoord, toen hij ne
gen punten uit het WD-program op
somde. waarmee hij het niet eens kon
zijn. Hoewel de „liberale nieuwe we
gen'' ook veel positiefs bevatten.
Moeilijke punten zijn dan de gele
galiseerde abortus, de staatkundige
vernieuwing, de economische macht,
medezeggenschap, defensie, inkomen-
en vermogensbeleid. de automatische
inflatiecorrectie en de belastingen in
verband met de publieke voorzienin
gen. Overigens had prof. Steenkamp
ook negen verschilpunten ontdekt
met het. program van de PvdA.
Kiesdrempel
Prof. Steenkamp pleitte zeer voor
de verhoging van de kiesdrempel tot
drie zetels. Hij noenvde dit een keuze
tussen een maximale vertegenwoordi
ging en een optimaal bestuur en koos
voor het laatste. De Weimar-xcpu-
bliek, waarschuwde hij nog, is mede
ondergegaan door dc versplintering
van het politieke midden.
Prof. Steenkamp zag nog wel iets
in de haalbaarheid van het initiatief-
ontwerp PvdA, D'66 en Groep-Aar
den om de kabinetsformateur recht
streeks te kiezen, gekoppeld aan een
beperkt districtenstelsel. In a.r.-kring
neemt de overtuiging toe, dat er iets
moet gebeuren. Ook bij de Eerste Ka
merleden van de ARP valt dit te be
luisteren, zei prof. Steenkamp.
moeten gelden, zodat automobilisten je
dan niet meer met een snelheid vfkn
meer dan honderd kilometer per uur
voorbij kunnen „vliegen". Bij droog
weer dient een maximumsnelheid van
110-115 kilometer te gelden voor per
sonenauto's en van 90—95 kilometer
voor vrachtwagens.
Ten slotte zou men op de televisie
geen lieftallige dames meer moeten to
lereren die doen alsof een snelheid
van 280 kilometer zo gek nog niet is.
Er kunnen „rijders" zijn die daaruit
afleiden dat 140 kilometer dan maar
een peuleschilletje is...
Dat alles leidt tot iets meer rijtijd
maar ook tot rustig rijden met minder
ongelukken.
SPIJK
Chr. Vink.
JOHANNESBURG Zeker 13
mensen zijn zaterdagochtend om het
leven gekomen door een botsing tus- j
sen twee volle forenzenlrelnen in
Sowcto in de buurt van Johannes
burg. 130 Passagiers werden gewond.
Het ongeluk gebeurde nabij een
station op ongeveer vijftien km af
stand van Johannesburg. Een trein
met arbeiders, die voor hun werk op j
weg waren naar Johannesburg, reed
achterop een andere. Beide treinen
waren vol Bantoe's en kleurlingen,
zoals dagelijks het geval is In pieku
ren. Tussen Johannesburg en Soweto,
waar 600.000 Bantoe's wonen, rijden
iedere dag 226 treinen die rond
213.000 passagiers vervoeren. Zij zijn
altijd overvol. Op dit traject zijn
meermalen ongelukken voorgekomen.
De zwaarbewapende politie, uitge
rust met honden, had moeite de toe
gelopen Bantoe's naar schatting 3.000,
op een afstand te houden. De mensen
scholden de politie en spoorweg
beambten uit en riepen: „Waarom ge
beurt dit altijd met Bantoe-treinen?"
en „waarom geen trein met blanken.
Wij hebben er genoeg van dat onze
mensen omkomen."
Zeker 13 mensen zijn zater
dag omgekomen, toen in Johan
nesburg (Zuid-Afrika) in het
ochtendspitsuur twee forensen
treinen op elkaar botsten. Er
waren meer dan 130 gewonden.
Kiesdrempel (5)
Verhoging van de kiesdrempel tot
j drie zetels is een ondemocratische
zaak. Politici die nog door iets gedre
ven worden, zullen uit de Tweede Ka
mer verdreven worden
I Het is ook niet eerlijk. Nummer 25
j van de KVP-lijst wie is dat? zal
aan de kiesdeler voldoende hebben om
in de Kamer te komen evenals bij
voorbeeld half-om radicalen op de
a.r.-lijst, terwijl een man zonder dub
bele bodem: de vroegere a.r.-radicaal
Feddema er buiten zal blijven met
wellicht hetzelfde aantal stemmen.
Daarnaast zal de heer Jongeling
(GPV) die man heeft wat te zeggen,
aldus de heer Geertsema misschien
uit de Kamer verdwijnen. Dan zullen
we ook nooit meer iets horen van de
Papoea's. En in West-Irian is géén
vrede, schreef een Papoea me (vanwe
ge de censuur) via Australië. Vorige
maand stierven nog 1.000 Papoea's aan
de griep geen vaccins, meneer en
op Biak woedt thans de zoveelste bloe
dige Papoea-opstand. De Papoea's zul-
en wederom de dupe worden, nü van
wege onze kiesdrempel.
Zaterdagmiddag heeft de KRO.
naast de prijsuitreiking van de
Commissie voor de propaganda
van het Nederlandse boekOebe-
lebeeldjes als onderscheiding uit
gereikt aan de prijswinnaars
Harriet Laurey en Frank Herzen.
In het tv-programma Oebele
bewonderen beiden de prijzen.
j LEIDSCHENDAM
drs. M. van der -
Schaft.
(Vervolg van pagina 1)
Conjunctuur
Ook de voorzitter van de onderne-
mersfederatie in het midden- en
kleinbedrijf betoogde dat het drin-
I gend noodzakelijk is gebleken om het
conjunctuurbeheersingsbeleid in ons
land te verbeteren. „De SER zal ant
woord moeten geven op de vraag of
I het in deze tijd nog past een loon- en
99
99
(vervolg pagina 1)
Dominique Quette (17), een
meisje dat de ramp overleefde
zei: „Als de nooduitgangen niet
dicht hadden gezeten zouden
bijna alle mensen zijn gered".
„Ik vermoedde al iets toen ik een
brandlucht rook. Toen zag ik de eer
ste vlammen over de bar komen. Ik
gilde en rende toen naar de deur en
de kleine muur. Daar stond een
vrouw die mij de weg versperde. Ik
duwde haar over de muur. Daarna
probeerden we de anderen te helpen.
„We hoorden een vrouw achter een
van de nooduitgangen gillen. Ze had
den de deuren met planken dichtge
spijkerd alsof hangsloten niet vol
doende waren. Toen namen we een
balk en ramden de deur in. We trok
ken een jonge vrouw naar buiten. Er
lag een stapel mensen achter haar
met uitgestrekte handen. Vijf minu
ten later waren ze allemaal dood."
Haar zeventienjarige vriend, Jac
ques Pellet zei: „Het was een totale
paniektoestand. Iedereen schreeuw
de."
Vlammenzee
De 17-jarige Jean-Luc Bastard:
„We trokken aan armen en benen en
doofden het vuur op de kleren van de
mensen die we naar buiten konden
trekken. Mensen in auto's stopten aan
de kant van de weg en keken naar
ons. Sommigen maakten grapjes en
lachten om wat wij ded"en. Ze wei
gerden te helpen. Er waren er maar
drie of vier die hulp boden".
Hervé Bozonnet (17): Het was af-
grijsselijk. Het dak sprong open en
de mensen op de eerste verdieping
gingen in een vlammenzee ten onder.
Het ging allemaal zo snel. Binnen
vier minuten was het voorbij".
Het was de frootste brand
ramp in Frankrijk sedert 50 jaar. In
1921 kwamen in Parijs 150 mensen
om het leven bij de brand in het
magazijn Printemps en twee jaar la
ter 103 toen de Opera Comique in
vlammen opging.
In het gymnasium van Saint
Laurent-du-Pont staan de 142
slachtoffers van de brand opge
baard.
(Van onze parlementsredactie)
AMSTERDAM Door een
kleine en ernstige vergadering
is zaterdag in het Forestershuis
in Amsterdam de Evangelische
Solidariteitspartij (ESP) opge
richt. Van de ongeveer honderd
aanwezigen gaf de helft zich di
rect als lid op.
Verder ontving men uit alle delen
van het land aanmeldingen van leden.
Het initiatief tot het oprichten van
deze nieuwe christelijke partij is ge
nomen door de werkgroep Bundeling.
Deze groep is gevormd door de radi
calen, die gedurende het laatste par
tijconvent de ARP verlieten.
De ESP Is van plan aan de verkie
zingen volgend voorjaar mee te doen.
Men wil een stembusakkoord sluiten
met andere partijen, die ook de her
vorming van de samenleving in hun
program hebben geschreven.
Volgens de oprichtingsresolutie be
staat de ESP uit mensen, die de kri
tische noties van uit het Evangelie
jegens de bestaande orde ernstig ne
men en die het bezinnen hierop niet
wensen te scheiden van het kritisch
handelen.
Uitgangspunt en inspiratiebron van
het politiek handelen, aldus de
Grondslag van de ESP, is de bevrij
dende boodschap van het Evangelie.
Program
Na een diepgaande discussie ging
de oprichtingsvergadering akkoord
met een „eerste aanzet tot een pro
gram".
Prioriteit nummer één van de ESP
is de democratisering van het be
drijfsleven.
Andere prioriteiten zijn:
Een vredespolitiek, die niet is ge
baseerd op afschrikking.
Solidariteit met minder bevoor
rechte landen.
Solidariteit met minder bevoor
rechte groepen.
Voorzitter van de nieuwe christe
lijke partij is de heer W. B. Herstel
uit Amsterdam.
Drs. J. P. Feddema, onder wiens
leiding enkele radicalen de ARP ver
lieten, is vice-voorzitter. De heer S.
de Rijk-Jongerius uit Rotterdam is
secretaris, Ary Noomen uit Amster
dam treedt op als publicistisch secre-
tais en de heer W. de Smalen uit
Amsterdam als penningmeester.
De oprichtingsvergadering werd
onder meer bezocht door ds. H. Schut
uit Utrecht, broer van de minister
van volkshuisvesting. In het bestuur
hebben verder zitting de heren P.
Bouma, Johan W. E. Riemens en de
heer J. Hindriks uit Groningen, ex-
voorzitter van de van 1952-1962 be
staande Chr. Volkspartij.
Speciaal bericht van verhindering
was ontvangen van prof. dr. H. Lin-
Neman uit Amsterdam en de heer
Reugebrink uit Leiderdorp.
Hervorming
In zijn inleiding zei de heer Her
stel, dat er geen andere keus meer
aanwezig was. De nieuwe partij moest
worden opgericht, omdat de confes
sionele partijen zijn vastgelopen in
onduidelijkheid. We moeten het wa
gen.
De oprichtingsvergadering werd ge
houden op Hervormingsdag. De heer
Herstel wilde vooral denken aan dr
Martin Luther King, de Amerikaanse
negerleider, die solidair was met de
verdrukten en op de top van de berg
het beloofde land zag.
Drs J. P. Feddema zag dit verband
met Hervormingsdag: Onze taak is de
hervorming van het confessionele
partijwezen nu de lijn van Berghuis
is verlaten.
Het trio Mellema, Biesheuvel en
Schmelzer heeft de vernieuwing stuk
gemaakt.
De jongeren, vervolgde drs. Fedde
ma. vinden de confessionele partijen
niet meer geloofwaardig. De schel
ding van de geesten is er al. De secu
larisatie in de confessiinele partijen
neemt toe. De grondslag functioneert
niet meer.
De programmatische arbeid van
prof. Steenkamp wordt geofferd op
het altaar van de machtspolitiek van
de drie.
Afspraak premier
De heer Feddema gaf het verhaal
door van de oud-voorzitter van de
CHJO, de heer J. Huijsen, over een
afspraak betreffende het toekomstige
premierschap, welke afspraak al in
1967 werd gemaakt.
Biesheuvel kreeg namelijk toen dat
premierschap al aangeboden, hoewel
het hem niet toekwam, gezien de
grootte van de partij.
Voorwaarden waren, dat Biesheuvel
de ARP zou kunnen meekrijgen in de
CDU-samenwerking; hij de radicalen
zou kunnen overhalen hun verzet
daartegen op te geven en Schmelzer
de opvolger van Luns zou worden. De
heer Huijsen vond zo'n afspraak bin
nenskamers ontoelaatbaar in een tijd,
waarin om steeds meer openheid
wordt gevraagd.
De heer Feddema zag in dit alles
een schrijnend voorbeeld van een
stuk secularisatie. Mr. Biesheuvel
moest het nog meer ontgelden van
Feddema. In Rotterdam had mr. Bies
heuvel gezegd, dat de zedelijkheids-
vraagstukken steeds belangrijker zijn
geworden. Dit nu. aldus drs. Fedde
ma, is een onbegrijpelijke manoeuvre
om het wezenlijke te ontwijken.
W aar schuwingen
Na het voorlezen van de oprich
tingsformule kreeg de ESP de eerste
felicitatie te incasseren van PvdA-
kabouter Julius Vischjager, die over
de belangrijkste politieke stap sinds
de nacht van Schmelzer sprak.
Daarentegen werden ook waarschu
wingen gehoord een pressiegroep te
blijven en geen politieke partij te
worden Want dan zou men spoedig
vervallen in de fouten van elke poli
tieke partij.
De verjaardag was grandioos ge
weest.
Het was 's morgens vroeg al be
gonnen met slingers rond het bed bij
het, wel zeer voortijdig, ontwaken.
Met dispensatie van het bord pap
aan het ontbijt, een trommeltje mee
naar school, een lawaaierige kinder
partij in de middag en daarna de
komst van de liefhebbende familie
leden.
De cadeaus waren toegestroomd.
Een zevenjarige zit nog boordevol
wensen en niemand kwam met lege
handen.
Een bijna onverzieobare stapel
van miniatuurautootjes, een plastic
knots van een brandweerwagen, een
verantwoorde blokkendoos, het pe
dagogische leesboekje van de ern
stige tante, de astronautenhelm van
opa en een lading snoep, die moeder
stilletjes beetje voor beetje in een
kast smokkelde voor kariger dagen.
Eigenlijk teveel om het allemaal
te omvatten.
Maar toch zonk dit alles eigenlijk
in het niet bij het ouderlijk ge
schenk, lang gekoesterde verwach
ting... een complete cowboyuitrustins
met franje jack en laarsjes, zwaar
beslagen ceintuur en breedgerande
hoed.
Het liefst was hij er mee in bed
gedoken, maar eindelijk toch, slaap-
moe legde hij de heldhaftige tooi af
Revolver
Wel onder voorwaarde dat de plunje
vlak naast het bed op een stoel uit
gestald moest worden.
De volgende ochtend begon wat
katterig. Omdat hij nog moe was;
omdat het cowboypak niet aan
mocht naar school en omdat het
bord pap er weer stond.
Een verjaardag is maar een et
maal lang en het barre -leven gaat
verder met de verplichting wat wij
zer te zijn geworden ook nog.
Maar na school was het cowboy-
pak toegestaan. Hij hulde zich erin.
Wat kritischer dan de eerste keer
Liet de ceintuur zakken op de smal
le heupjes, bekeek zich in de spiegel.
Ontdekte toen wat er aan man
keerde...
De revolver...
Net kwam zijn vader thuis en on
middellijk riep hij beide ouders ter
verantwoording. Hoe ze die nu had
den kunnen vergeten...?
De ouders grepen hun kans. Ver
telden van de vreselijkheid van ge
weld. de ramp van oorlog, de be
heersing der driften-
En dat hij. kleine jongen, dat toch
wel begrijpen kon?
prijsbeleid te voeren (al dan niet glo
baal) om al te grote schommelingen
in het economisch leven te voorko
men", aldus de heer De Mooy, die er
op wees dat men in West-Duitsland
andere middelen gebruikt om de con
junctuur te beïnvloeden, zoals be
heersing van de overheidsuitgaven,
het geldverkeer, de kredietverlening,
de belastingpolitiek en de rente voor
kort en lang geld, waarbij de belas
tingpolitiek centraal staat.
Over de belastingmaatregelen van
de regering zei de federatievoorzitter,
dat hieruit „opnieuw onvoldoende
zorg voor de verbetering van het fis
cale klimaat voor de ondernemer in
het midden- en kleinbedrijf blijkt.
Dat bevreemdt temeer, omdat de
structurele ontwikkelingen juist daar
om een meer aangepast beleid vra
gen".
Bt ir
Over de voorgenomen verhoging
van het btw-tarief van 12 tot 14 pro
cent zei de heer De Mooy. dat dit het
midden- en kleinbedrijf als „laatste
schakel" in de bedrijfskolom voor
grote moeilijkheden plaatst. Juist die
laatste schakel, die rechtstreeks met
de consument te maken heeft, zal
voor de noodzaak worden geplaatst
die belastingverhoging in de prijzen
door te berekenen, met alle gevaren
van dien: omzetstagnatie. prijspsy-
chose ten nadele van de ondernemers
en extra beheerskosten.
De federatie wijst elke maatregel
af. die de omzetstructuur van een be
drijfstak ernstig aantast. De heer De
Mooy noemde als voorbeelden de hef
fing op aanneemsommen van bouw
werken en het niet meer aftrekbaar
verklaren van onderhoudskosten van
woningen.
Hij pleitte verder voor handhaving
van de verticale prijsbinding. „Laat
men liever de aandacht richten op
kartels en monopolieposities, zoals
bijv. bij cement en staal bestaan en
rondom de nrüsvorming van bijv.
aardgas en elektriciteit."
Ook zei de heer De Moov het nodig
te vinden dat op korte termijn een
studie begint over de aanpak van een
reorganisatie van het vakonderwijs.
Na de rede van de heer De Mooy
werd de nota „Kernpunten van ons
beleid", die de federatie donderdag
liet verschijnen, aangeboden en be
sproken.
Zestiende slaehtoffer
brand Wagenborgen
GRONINGEN In het Acade
misch Ziekenhuis te Groningen is za
terdag een 29-jarige vrouw uit Ha-
velte aan zware verwondingen over
leden. die zij bij de brand in het pa
viljoen Groot Bronswijk in Wagen
borgen had opgelopen. De vro'iw is
het zestiende slachtoffer.
Hij knikte hevig van ja. Natuur
lijk. hij begreep het best. Maar die
cowboys hadden toch altijd revol
vers...?
Ze redeneerden verder, dat cow
boys die vroeger hadden, maar nu
niet meer... dat revolvers lelijke din
gen waren en heel gevaarlijk...
Het kind liet het er maar bij zit
ten, want de poes kwam net binnen
en eiste zijn aandacht op. De ouders
knipoogden tegen elkaar. Dat had
den ze even goed opgelost!
De volgende morgen: een fris jon
getje aan het ontbijt. De pap ver
dween zonder morren. Toen wees hij
naar de ontbijtkoek: „Mag ik...?" Hij
kreeg een plak, een lekkere dik
ke. Met kleine knabbeltandjes beet
hij de kruimpjes af. Bekeek aldoor
zijn plak. die langzaamaan vorm
kreeg.
Niemand lette ,op hem. Tot de
juichkreet kwam...
„Kijk eens..."
Triomfantelijk hield hij de koek-
snee op... en het was er een... een
echte schietrevolver in miniatuur
bruinbaksel...!
