Directeuren
diep in de
en werknemers tot
avond in discussie
FLQ wil Canada in
anarchie dompelen
Regering
bereid terugkeer
4mbonezen te bevorderen
Jordaans-Palestijns
vredespact getekend
Succesvol initiatief van Metaalbond Rotterdam
Minister Jean Marchand:
Richtlijnen voor
Duitse economie
Toezegging
De Jong aan Manusama
„Van m'n zelfverdiende
geld ga ik een leuke
gouden ring kopen.
"Waarom afwachten
tot ik'mes
cadeau krijg?"
Bij dejuwelier langs
geweest. Ringen bekeken.
Deze kostte f69.-,
viel me dik mee.
Echte oesterparel. En
Echt goud natuurlijk.
Waaruit blijkt
chr. karakter
van de KVP?
>BER 191
VRIJDAG 23 OKTO&ER 1970
(Van onze soc.-econ. redactie)
ROTTERDAM „En dan zie
.je de directeuren en bedrijfs
leiders tot diep in de avond in
groepjes praten en discussiëren
met de werknemers, niet alleen
uit het eigen bedrijf, maar ook
uit andere ondernemingen.
Openhartig en in een onge
dwongen sfeer, zonder ergens
doekjes om te winden. Op deze
.manier ontstaat er veel begrip
voor en inzicht in eikaars stand
punten en problemen."
De heer H. J. van der Meiden ver
telt enthousiast over de resultaten
van het initiatief van de Metaalbond
Rotterdam, waarvan hij de secreta
ris is. Deze grootste regionale werk
geversvereniging in het verband van
de FME, de federatie van onderne
mingen in de groot-metaalindustrie,
heeft „in alle stilte" een serie drie
daagse studieconferenties belegd
voor ondernemingsraadsleden, be
drijfsleiders, staffunctionarissen en
directieleden.
De eerste serie werd vorig jaar
gehouden (een experiment), de twee
de serie deze herfst. De opzet was
uniek in het land en naarmate er
meer over de resultaten „uitlekt",
krijgen ook andere werkgeversorga
nisaties er meer belangstelling voor.
Klachtenbureaus
Waarom en met welke doelstelling
is de Metaalbond Rotterdam tot deze
conferenties gekomen? De heer Van
der Meiden: „Er is een aantal maat
schappelijke ontwikkelingen aan de
gang, waarvoor met name de onder
nemers hun ogen niet mogen sluiten.
Het opleidingsniveau van de werk
nemers wordt hoger, hun mondig
heid en verantwoordelijkheidsgevoel
groter, zij willen zich niet meer „pa
triarchaal laten regeren", maar zelf
standiger zijn en behandeld worden
als een volwaardig mens met eigen
capaciteiten. Er is sprake van een
emancipatieproces, dat binnen de
onderneming van grote invloed is.
De behoefte aan meepraten resul
teerde in de ondernemingsraden, die
echter vaak meer klachtenbureau
werden dan echte overlegorganen.
Twee oorzakenr sommige onderne
mers „zien" er weinig in en nemen
geen initiatieven om er verbetering
in te brengen, anderzijds is er nogal
eens sprake van een te geringe in
breng van de leden. Aan beide man
kementen hebben we iets willen
doen en we beseften dat we niet
eenzijdig de werknemers tot het ge
wenste niveau moesten „oppeppen",
maar dat we daarbij evengoed de
leiding .moesten betrekken".
buiten de betrokken bedrijven), ter
wijl er veel tijd is uitgetrokken voor
discussie".
„Nogal een zwaar programma".
„Ja, de deelnemers kwamen alle
maal doodmoe uit de conferenties
tevoorschijn".
Zwaar programma Geen grote famiiie
„Hoe zaten die conferenties in el
kaar?"
„Wel, de eerste driedaagse confe
rentie (waarvan er zes werden ge
houden, zo groot was meteen de be
langstelling) was gewijd aan een
stuk interne problematiek: de struc
tuur van de onderneming (zowel de
economische als de sociale kant en
beide gericht op de continuïteit van
het bedrijf), de interne communica
tie en de vergader- en discussietech
niek.
De tweede conferentie, waarvan
de vierde zojuist is afgesloten, was
meer gericht op de invloeden op de
onderneming van buitenaf, zoals de
maatschappelijke, sociale en econo
mische ontwikkelingen; verder:
planning en organisatie, de positie
van de Nederlandse industrie tegen
de achtergrond van de toenemende
integratie in Europa, terwijl ook ter
sprake kwamen personeelsbeleid en
organisatie, Inspraak en overleg,
operationele activiteiten en specia
listen.
Voor alle onderwerpen zijn des
kundige inleiders aangetrokken (van
H. J. van der Meiden:
boordevol voornemens
„Was er niet ook een ludiek ele
ment ingebouwd? Een muziekje en
een glas wijn bijvoorbeeld, die een
goed begrip voor elkaar ook wel
eens kunnen bevorderen?"
„Nee, bewust niet We hebben het
geheel erg serieus gehouden. Het
waren werkvergaderingen en we
hebben alles gedaan om te voorko
men dat ook maar een beetje de
schijn werd gewekt van pogingen
tot „inkapselen". Als je op de ludie
ke toer gaat, kom je al gauw terecht
in de sfeer van „jongens, we ziji>
één grote, fijne familie".
Ook was er op geen enkele manier
sprake van „indoctrinatie". Het ging
om deskundige, objectieve probleem
stelling en voorlichting, gevolgd door
discussie, waarbij ieder zijn zegje
kon zeggen. Geen discussie afkap
pen, maar de mensen laten uitpraten
en geen moeilijke vragen omzeilen
met een nietszeggend antwoord. Dat
was allemaal goed voorbereid.
We zijn er bij de hele opzet van
uitgegaan dat de leiding en de
werknemers samen verantwoordelijk
zijn voor een goede gang van zaken
binnen de onderneming en dat. de
direktie evengoed kan falen als de
anderen.
Die samenhang kwam ook tot ui
ting in de samenstelling van de deel
nemers. Aan de eerste conferenties
namen 281 personen uit 17 onderne
mingen deel en daarvan bestond 65
pet uit gekozen ondernemingsraads
leden en 35 pet uit direkteuren en
andere leidinggevenden.
Aa».n de tweede conferenties namen
246 mensen uit 18 bedrijven deel,
waarvan 60 pet ondernemingsraads
leden en 40 pet leiding. Deze ver
houding wijst op een toenemende
belangstelling van de zijde der lei
ding".
„Is daarvoor een oorzaak?"
„Ja. De directeuren hebben in de
eerste conferenties ervaren dat er
uit de ondernemingsraad (het geza
menlijk overleg dus) veel meer te
halen is dan velen van hen dachten.
Bovendien is hun gebleken dat de
bedrijfsproblemen wel degelijk bij
de werknemers leven en dat zij se
rieus mee willen helpen zoeken naar
oplossingen.
De conferenties werden gehouden in het gebouw van St. Ignatius te
Spaubeek, in afzondering van „de buitenwereld."
Ook, dat de werknemers een vee!
grotere binding met de onderneming
hebben dan vaak wordt gedacht.
Binnen de muren van het bedrijf
wordt nogal eens gekankerd, maar
buiten de poort zullen de meeste
werknemers „hun" bedrijf met hand
en tand verdedigen. Dan mag nie
mand er een vinger naar uitsteken.
En wat de werknemers betreft:
die waren op de eerste conferenties
aanvankelijk nogal wantrouwig, zo
in de geest van: wat willen die ba
zen eigenlijk met ons. Maar dat
wantrouwen verdveen vrij snel".
„Wat kwam ervoor in de plaats?"
„Een enthousiaste respons, die ge
leidelijk groeide naar een grote mate
van eerlijkheid en openhartigheid
aan beide kanten. Dit soort conferen
ties, die gehouden werden op een
afgelegen plaats, zijn gewoon ideaal
voor de ondernemers om te ontdek
ken wat er onder hun personeel
leeft, terwijl de werknemers van
hun kant eveneens meer inzicht en
begrip krijgen voor de problemen
van de leiding".
Bommetje
„Is er niet het gevaar dat door
deze conferenties een kloof ontstaat
tussen leden van de ondernemings
raad en de rest van de werknemers?
Dat er gezegd wordt: jullie smoezen
met de directie?"
„Dat gevaar is er inderdaad. We
hebben dan ook vooraf onomwonden
tegen de directies gezegd: weet wat
je doet, want je haalt een „bom
metje" in huis. Het is duidelijk, dat
naarmate een ondernemingsraadslid
meer informatie en inzicht krijgt hij
tevens meer begrip krijgt voor de
problematiek aan de top. Daardoor
kan hij tegenover de andere werk
nemers moeilijk komen te zitten.
Ideaal zou zijn alle werknemers te
Informeren en hetzelfde inzicht te
geven, maar dan kom je op de com
municatie binnen de onderneming,
een moeilijk vraagstuk. De leiding
mag nl. niet van een OR-lid ver
wachten dat deze alle verkregen in
formatie doorgeeft."
„Hoe staat de vakbeweging er te
genover?"
„We hebben vooraf overleg ge
pleegd en de vakbonden zijn erg ge
lukkig met wat wij doen".
„Wat gaat er nu verder gebeu
ren?"
„Er wordt gepeinsd over een derde
serie, die dan zal handelen over de
technologische ontwikkelingen en de
gevolgen daarvan voor het werk en
de werknemers. Overigens hebben
we uit de eerste twee series zoveel
ideeën overgehouden dat we nog
lang nodig zullen hebben om die uit
te werken en te verwerken. We zit
ten boordevol voornemens!"
OTTAWA Het extremistische bevrijdingsfront van Quebec
(FLQ) had het voornemen een serie ontvoeringen, moorden en bom
aanslagen uit te voeren om de gemeenteverkiezingen van a.s. zondag
te ontwrichten.
Dit deelde gisteren de Canadese fe
derale minister voor regionale zaken,
Jean Marchand, mee die na premier
Trudeau de belangrijkste man in de
federale regering is.
Marchand zei verder dat de FLQ
banden heeft met de Zwarte Panters
in de VS en dat dit front in een
aantal belangrijke instellingen is
doorgedrongen.
Zijn uitlating dat de Politieke Ac
tiepartij (FRAP) een verlengstuk was
van de FLQ trok hij later voor 't
parlement in. Marchand had gezegd
dat de FRAP kandidaten heeft ge
steld die de verkiezingen in Montreal
moesten verstoren en de anarchie
snel verspreiden over de hele pro
vincie Quebec en van daaruit over
het gehele land.
Tevoren had premier Trudeau al
gezegd dat de federale regering de
verklaring van Marchand niet had
goedgekeurd en dat zij niet over aan
wijzingen beschikte, die op banden
tussen de FLQ en FRAP zouden dui
den.
Minister even zoek
De situatie in Canada blijft intus
sen gespannen. Hoe gespannen, bleek
wel toen de minister van financiën,
Benson, enige uren zoek was. Hij had
de leden van zijn lijfwacht niet op de
hoogte gesteld dat hij zijn woning
zou verlaten. De politie vreesde al dat
de bewindsman was ontvoerd, maar
hij keerde behouden terug.
Gisteren is een hoogleraar in de
politieke wetenschappen aan de uni
versiteit van Quebec, Bernard Ma-
taigne, tijdens zijn college gearres-
BONN De Westduitse regering
heeft richtlijnen opgesteld voor de
economische ontwikkeling in het ko
mende jaar. Het nationaal inkomen
zal in 1971 met 7'/a tot 8'/s procent
stijgen. Dit jaar is de toeneming naar
schatting 12'/ï procent.
Het bruto inkomen per werknemer
gaat volgend jaar met 8'/t procent
omhoog. De minister van economische
zaken, Schiller, wees erop dat loons
verhogingen die dit percentage te bo
ven gaan, een gevaar zijn voor de
prijsstabiliteit, en op den duur ook
voor de werkgelegenheid.
Het werkloosheidspercentage zal
zich volgend jaar vermoedelijk op 0,7
procent handhaven.
Wanneer de ontwikkeling ernstig
afwijkt van de richtlijnen zal de re
gering niet aarzelen om maatregelen
te nemen ter stabilisatie van de eco
nomie.
DEN HAAG De Nederland
se regering is bereid te onder
zoeken of aan de Molukkers die
naar Indonesië willen terugke
ren economische en technische
bijstand zou kunnen worden
verleend ter verwezenlijking
van in onderling overleg op te
stellen projecten tot maatschap
pelijke inpassing in Indonesië.
Deze toezegging heeft premier De
Jong onder meer gedaan tijdens het
gesprek met de heren J. A. Manu
sama en J. J. Hitaijahubessy op 7
oktober. Het verslag van deze bespre
king is gisteren toegezonden aan de
AMMAN Jordanië en de
'alestijnse verzetsbeweging heb
ben gisteravond in Amman een
vredespact ondertekend, dat uit
voering behelst van de overeen
komst van Amman van 13 okto
ber inzake beëindiging van de
onderlinge strijd.
Premier Ladgham van Tunesië,
ïoofd van de Arabische controle-
ommissie, sprak van een vitale stap.
let bewuste protocol onderschrijft de
•epalingen ter uitvoering van de
J (vereen komst van Amman op voor
edereen aanvaardbare wijze, aldus
ladgham.
Koning Hoessein heeft na de onder-
ekening tweehonderd Palestijnse ge-
'angenen vrijgelaten. Voor zondag
uilen er nog 850 in vrijheid worden
jesteld.
Intussen zou het opnieuw tot een
reffen zijn gekomen tussen Jor-
aanse militairen en guerrilla-strij-
ers. Radio Damascus beschuldigde
Ie Jordaniërs ervan negen uur lang
et Noord-JrHaanse grensdorp Toer-
a te hebben beschoten met zware
rtillerie en tankgeschut. Het dorp is
i handen van Palestijnse comman-
ostrijders. Maar een Reuter-corres-
•ondent meldde dat in het bewuste
tadje niet meer dan vier granaten
varen ingeslagen.
Een Palestijnse woordvoerder ont-
ende berichten dat drie Palestijnse
ommando-bataljons uit Syrië
'd-Jordanië waren birthengetrok-
Iraakse troepen
Tussen Jordanië en Irak zouden op
fTl\ ogenblik onderhandelingen gaan-
e zijn over de terugtrekking van het
ï.000 man sterke Iraakse troepen-
ootingent uit Jordanië.
Gisteren circuleerden berichten dat
de Iraakse troepen aan het terugtrek
ken waren. Zij zijn èr echter nog.
SYRIë
Uit gezaghebbende bron in Damas
cus is vernomen dat president-pre
mier dr. Noerreddin Atassi van Syrië
besloten heeft „voorlopig" aan te blij
ven. Zoals bekend diende hij 11 okto
ber zijn ontslag in.
Nigerië: geen asiel
verlenen Ojoekwoe
LAGOS De Nigeriaanse regering
heeft Zwitserland gevraagd geen asiel
te verlenen aan Ojoekwoe, de voor
malige leider van Biafra. Dit heeft
een woordvoerder van de Zwitserse
ambassade gisteren in Lagos bekend
gemaakt.
Ojoekwoe moet Ivoorkust, waar hij
sinds januari verblijft, eind deze
maand verlaten omdat hij interviews
heeft toegestaan aan buitenlandse
journalisten. De Zwitserse regering
maakte eerder bekend dat zij een
verzoek van Ojoekwoe om asiel in
Zwitserland bestudeert.
PARIJS West-Duitsland zal 2
miljoen marken ter beschikking stel
len voor de restauratie van het
boeddhistische tempelcomplex van de
Borobodoer op Java.
De Westduitse minister Eppler voor
economische samenwerking zei dit
gisteren op een vergadering van
UNESCO in Parijs.
De restauratie van de Borobodoer
zal naar schatting 5,5 miljoen dollar
vragen, waarbij nog een 2 a 3 miljoen
dollar aan bijkomendé kosten komen.
De Japanse en de Nederlandse re
gering zullen eveneens aan de restau
ratie meewerken.
Tweede Kamer en zal ter kennis
worden gebracht van de Indonesische
regering.
Premier De Jong heeft ir. Manu
sama duidelijk laten, weten dat ten
aanzien van het ideaal der Zuid-Mo-
lukkers tot vestiging van een onaf
hankelijke staat, geen verandering
van houding van de Nederlandse re
gering te verwachten is; noch van de
Indonesische noch van de Verenigde
Naties.
Politiek fantoom
Hij noemde het van fundamenteel
belang dat de Molukkers in Neder
land zich ernstig bezinnen op de si
tuatie waarin zij zijn komen te ver
keren. „Eens moet worden ingezien
dat het blijven broeden op schuldvra
gen en vermeend ondergaan onrecht
en het najagen van een politiek fan
toom niet langer zinvol is", aldus pre
mier De Jong. Naar zijn oordeel is
voor de Molukkers in Nederland de
tijd gekomen om zich te bezinnen op
de realiteiten van 1970 en op de toe
komst.
Minister Luns, die aan het gesprek
deelnam, wees er op dat nimmer een
reële mogelijkheid heeft bestaan dat
een zelfstandige Molukse staat in de
wereld erkenning zou vinden. De ge
dachte dat dit door een volhardend
pogen toch zou kunnen worden be
reikt noemde mr. Luns een misken
ning van de internationale politieke
realiteit.
Ideaal
De Zuidmolukse leider had er op
gewezen dat de Zuidmolukkers vol
doende werkelijkheidszin hebben om
zich een beeld te kunnen vormen van
de mogelijkheden van verwerkelij
king van hun ideaal op korte termijn.
Dit ideaal omschreef hij als een stre
ven gericht op een onafhankelijke re
publiek der Zuid-Molukken. Wat de
Zuid-Molukkers niet aanvaarden is
dat de Nederlandse regering de zaak
lijkt te beschouwen als afgehandeld.
Indien deze indruk niet wordt wegge
nomen, zo verzekerde ir. Manusama,
zouden de Molukse leiders moeilijk
voor de gevolgen kunnen instaan.
Premier De Jong deed een beroep
op de Molukse leiders, op wie, naar
zijn mening, vooral de verantwoorde
lijkheid rust „om de geesten geleide
lijk rijp te maken voor een nieuw,
constructief antwoord op de werke-
lijkeid".
Namens de regering deed de pre
mier een beroep op de Molukkers
zich te bezinnen op hun situatie en te
komen tot een weloverwogen keuze.
Ir. Manusama toonde zich ten zeerste
teleurgesteld over het gesprek.
De juweliers van Nederland.'
teerd. Hij is leider geweest van de
inmiddels ontbonden linkse organisa
tie het Volksbevrijdingsfront een
kleine groepering van intellectuelen.
Aan de andere kant zijn twee kandi
daten voor de gemeenteraad van de
FRAP, die vrijdag waren aange
houden, op vrije voeten gesteld. Te
gelijk met hen werden nog 45 arres
tanten vrijgelaten.
Kritiek kernprogram
DEN HAAG De afdelingen van
de KVP hebben honderden amende
menten ingediend op het concept voor
het kernprogram, dat is opgesteld
door een stuurgroep onder leiding
van prof. Steenkamp. Maar op
essentiële punten zal dit ambitieuze
program niet worden gewijzigd.
De kring Leiden vraagt waaruit nu
het christelijke karakter van de KVP
blijkt De Gelderse kringvergadering
mist een beginselverklaring. In de
preambule moet de strekking van het
christelijk geïnspireerd zijn van het
program in de vorm van principes
duidelijk worden gemaakt.
De kring Den Haag doet een voor
stel voor een inleiding op het pro
gram: „De christelijke naastenliefde
en levenswaarden dienen uitgangs
punt te zijn bij het bepalen en uit
voeren van het beleid."
Gezien de kritiek belooft het partij
bestuur een dergelijke inleiding op
het program op te stellen. Deze inlei
ding moet gebaseerd zijn op de rap
porten van de „Groep van Achttien".
Dit voorstel wordt gedaan aan de
partijraad van de KVP die 6 en 7
november het ontwerp-program be
handelt
Directies bij
fusie de dupe
UTRECHT In de hoek van de
directies vallen bij fusies de grootste
klappen. Dit blijkt uit een onderzoek
van de Stichting Maatschappij en
Onderneming.
Er waren van 1963 tot 1968 ruim
zevenhonderd Nederlandse fusies.
Hierbij vielen merendeels geen ont
slagen, maar van de directies verloor
21 procent haar positie.
In 't blad van de Nederlandse Cen
trale voor Hoger Personeel, vraagt
men zich af. of de vakbdweging de
moeilijke positie voor de hogere func
tionarissen in geval van ontslag vol
doende onderkent.
Psalmberijming (2)
Het is een wonderlijke reactie van
de heer Vogelaar op de positieve uit
spraak van de deputaten van de
Christelijke Gereformeerde Kerken
over de nieuwe Psalmberijming. Ken
nelijk is alleen van belang dat er één
lijn wordt getrokken.
Het standpunt van de heer Vogelaar
wettigt maar 'één conclusie: de uit
spraak dat het altijd zo is geweest en
dus moet het altijd zo blijven, is het
hoogste goed. Dat is vooral het geval,
dacht ik, in de gereformeerde bond.
Ik juich echter de aanbeveling van
deputaten van harte toe. Hier hebben
oprechte christenen na uitgebreide
studie en gebed van dit laatste ben
ik overtuigd gesproken. Verdienen
zij nu zo'n reactie? Waarom stelt men
geen vertrouwen in hen? God heeft
deze deskundige mensen toch geleid
bij het doen van hun aanbevelingen?
Ik kan begrijpen dat de heer Voge
laar graag uit de oude berijming zingt,
maar ik kan hem verzekeren, dat ook
de nieuwe veel mooie liederen bevat
Er wordt iets ontnomen en iets goeds
teruggegeven, namelijk een berijming
die dichter bij de tekst van de Heilige
Schrift staat.
Zwljndrecht G. Robberegt
Handleiding
De VPRO kan met voldoening te
rugzien op de resultaten van de tv-
uitzending over sabotage in het leger:
het onklaar maken van legerauto's in
een kazerne te Assen. Nu zal men wel
aanvoeren dat het zo niet is bedoeld.
Als men echter een kind leert met
lucifers te spelen, komt er vroeg of
laat brand. In beide gevallen is het
spelen met vuur. Dat de VPRO zich
verlaagt tot het verzorgen van zulke
uitzendingen is geen reclame.
Het begrip vrijheid is in onze tijd zo
rekbaar als elastiek en blijkbaar niet
meer aan grenzen gebonden. Als de
VPRO meent dat ze met dergelijke
voorlichting het Nederlandse volk een
dienst bewijst dan is ze er radicaal
**aast. De roep om een sterke man, een
dictator wordt zo door de VPRO en
haar linkse aanhang versterkt.
Ik hoop dat de overheid weet wat
haar te doen staat. Zachte heelmees
ters maken nu eenmaal stinkende
wonden. Genoemde uitzendingen moe
ten mijns inziens onmogelijk worden
gemaakt. Het is onze plioht een oorlog
te voorkomen, maar dan zijn er wel
andere middelen dan het afbreken van
ons leger.
Bolnes L. l. KreHng
