BEWOGEN WOORDEN OP
SYNODE N.G.-KERK
Eredienst.
Doelmatig
Christenen spraken
zich openhartig uit
Kardinaal
In Brazilië
Alf rink
worden
priesters gemarteld
Dr. Kunst neei
misverstand wei
Kerkelijk
Service
Team.
Ogen niet sluiten voor
moderne theologie
Een woord voor vandaag
Spanningen in Pretoria
Celibaat op agenda
in oktober 1971
Prof. Velema voor ICCC-jeugd
Nieuwe kra
van SGP-eri
per 1 april
Geen koerswijziging
BEROEPINGSWEI
Het is goed om van jongsaj het evangelie gehoord te hebben Maar
we krijgen er soms de indruk door dat wij erbij horen, omdat we zo
goed zijn, zo braaf, zo eerlijk.
Als Christus de tollenaar Levi geroepen heeft om Zijn discipel te
worden, gaal Hij met de man naar huis. En van alle kanten komen
mensen aanzetten die in de ogen van de godsdienstige Israëlieten
maar "tollenaren en zondaren" zijn. Marcus voegt er aan toe "en
zij volgden Hem". De nadruk ligt op dat woordje "zij". Terwijl de
anderen, de godsdienstigen, de kat. uit de boom keken, terwijl zij
nauw toehoorden of de Heiland wel zuiver in de leer was", volgen
de zondaars Christus op de weg naar Golgotha.
We kunnen christelijk zijn, kerkelijk, alles van de bijbel af weten,
goed thuis zijn in de kerkgeschiedenis en in wezen buitenstaanders
zijn. We kunnen in de kerk zitten en met intense aandacht de preek
beluisteren zonder te beseffen dat God door de predikant tot ons iets
ic zeggen heeft.
Hij leert ons dat Hij niet gekomen is om te oordelen, maar om te
behouden. God wil niet dal wij oordelen, want dan spreken we als
buitenstaanders. God wil ons brengen in Zijn Koninkrijk.
We iezen vandaag: Johannes 2 vers 13 tot 25.
DINSDAG 20 OKTOBER l
(door Jan A. Smit)
PRETORIA Het debat tussen de Nederlandse gerefor
meerden en de Zuidafrikaanse Nederduitse gereformeerden over
de apartheid i6 eind vorige week tot een hoogtepunt gekomen.
Vrijdag kwam op de synode van de Nederduitse Gereformeerde
Kerk van Suid-Africa een rapport aan de orde, dat handelde
over de blanke moeder-NG-kerk in haar verhouding tot de Ban-
toe-dochter-kerken.
AMSTERDAM Kardinaal
Alfrink, die gisteren is terugge
keerd na een reis naar Brazilië
en Chili heeft bevestigd, dat in
Brazilië priesters in gevangenis
sen worden gemarteld.
In Sao Paulo heeft de kardinaal
samen met de Nederlandse bisschop
Koop aldaar een groep gevangen
priesters bezocht. Hij zei, dat ze er
onverzorgd uitzagen, maar dat ze
psychisch niet gebroken waren.
Kardinaal Alfrink sprak zijn afkeer
uit over de wijze waarop deze pries
ters wegens hun linkse ideeën waren
aangehouden en gevangen werden ge
houden. Hij verklaarde zich bereid al
les te doen wat in zijn macht ligt om
een verbetering in de huidige situatie
te bevorderen.
Voor zover bekend zitten er geen
Nederlandse priesters in Braziliaanse
gevangenissen.
Kardnaal Alfrink heeft in Chili Ne
derlandse priesters bezocht, die daar
werkzaam zijn. Met hetzelfde doel
reisde hij daarna door naar Brazilië,
waar ongeveer duizend Nederlandse
priesters hun pastorale arbeid ver
richten.
Kardinaal Alfrink had reden om
aan te nemen, dat er spoedig veran
dering zou komen in de houding van
de Braziliaanse regering. Volgens hem
zou zelfs de president van Brazilië
van bepaalde toestanden niet op de
hoogte zijn. „De grootste moeilijkheid
is het leger. Er is inmiddels een ad
vies uitgebracht aan de president voor
een herziening van de processen".
De Nederlandse priesters, die in
Brazilië en Chili werkzaam zijn, ma
ken het goed. „Ze zijn erg enthousiast
en de meesten willen zeker niet terug
naar hun vaderland. Weinigen wor
den echter betrokken bij het conflict
tussen de zogenaamde rode priesters
en de overheid. Door de bevolking
worden onze priesters zeer wel ge
accepteerd".
(Van onze kerkredactie)
ROME Paus Paulus heeft voorge
steld de kwestie van het celibaat op
de agenda van de komende bisschop
pensynode (volgend jaar oktober) te
plaatsen. Deze synode zal echter niet
spreken over een facultatief priester
celibaat: wel over de waarde van het
celibaat
In het algemeen kan men zeggen,
dat het rapport was geschreven ln de
lijn van het traditionele denken, dat
de N. G. kerk kenmerkt en waar veel
Nederlandse christenen zoveel be
zwaar tegen maken.
Niet alleen Nederlandse christenen;
wij moeten er onmiddellijk aan toe
voegen, dat de discussie tussen de
Zuidafrikanen onderling minstens zo
veel tegenstellingen opleverde en
minstens zo indringend was.
De eerste spreker was voor Neder
landse oren direkt al een openbaring.
Maar voor hen niet alleen. Wij zagen,
dat mensen, leden van de N.G. kerk
diep ontroerd raakten toen de oude
professor Ben Marais hier uit Preto
ria, op sterke wijze het oordeel velde
over de geest, die uit het rapport
sprak. Ontroerd, niet alleen om wat
er gezegd werd, maar ook omdat het
weer gezegd werd, gezegd kón wor
den.
„In dit rapport spreekt een vrees
om saam te wees", zo sprak professor
Marais. „Het beeld van de kerk hier
in dit rapport strookt niet met het
beeld van de Nieuw testamentische
kerk. Daar Is sprake van diepte en
"warmte tussen de onderlinge geloofs
gemeenschappen. Mijn verhouding tot
mijn broeder wordt hier gereduceerd
tot bijna toevalligheid."
•ff Verticaal
Het rapport is sterk verticaal inge
steld. Professor Kotze uit De Kaap zei
hiervan: „Het liefst vlucht ik weg
van de realiteit. Maar wat voor een
individu geldt, is ook waar voor een
kerk. Wie wegvlucht uit de realiteit
in de schimmigheid de schimmig
heid van de verticaliteit die ein
digt in een neurotische kliniek. Chris
telijke gemeenschap is nog geen na
tionale- of rassenintegratie".
Zijn uitspraken waren te opvallen
der, omdat hij even te voren duide
lijk verklaard had nationalist te zijn
en iemand die gelooft in de apart
heid. En een ander zei na zijn consta
tering, dat het rapport inzake de een
heid wegvluchtte van de realiteit in
het spirituele: „Wanneer wij het ter
rein van het zichtbare verlaten, dan
Kerkdienst *is nogal eens: monoloog van een
voorganger. Welke vormen van inspraak
zouden er bestaan? Zal het creatiever moeten,
slimulerender? Wat valt er te doen tegenmoeilijke
formulieren? En tegen gestoorde ontvangst van
duidelijk nieuws
Constatering.
De Christelijke gemeente
denkt weieens traditioneler
dan gezond is. Werkt niet soe
pel genoeg. Soms zelfs niet
hard genoeg. Twee dingen
ontbreken:
de tijd, de creativiteit om te
doen wat zou moeten. Om na
le denken. Om te experimen-
i teren.
En de organisatie om de
beschikbare kennis.de opge
dane ervaring te bundelen, af
te wegen, productief le maken.
Mogelijke oplossing.
I let instituut 'Kerk en Wereld'
heeft makkelijk, praten. Maar
heeft tot laak "door studie,
vormingswerk en andere
daartoe- geschikte middelen
!>!j fr. d'-ngon nnn de aposto-
laire opdracht der Kerk". En
gaat daarom oprichten het
Dat binnen de gemeente, van
welke denominatie ook. ad
vies en service wil geven rond
geloofs- eu gemeente-op
bouw. Oin samen met die ge
meente alles te onderzoeken,
over te houden wat goed is-
en daarover wellicht uiterst
traditioneel te gaan denken.
Met andere n oordenKerk en
Wereld wil mêédenkers laten j
meedoen in gemeenten die dat
nodig vinden.
Dat kost geld.
lnnovemberl970bestaatKerk j
en Wereld 25 jaar. Naast al de
bestaande aktiviteiten komt j
het Kerkelijk Service Team. 1
Dat overigens met weinig'
geld ver Uenkt te komen. Als
u het experiment na deze sum
miere omschrijving al boei-
end genoeg vindt, vragen we j
u om welgeteld 25 gulden. Dat j
isweinig.Envoor dat geld hou-1
den we u nog op de hoogte óók.
verloochenen wij onze godsdienst.
Doop en Avondmaal zijn zichtbaar".
Natuurlijk waren er ook vele ver
dedigers van het huidige denkpa
troon. Ook deze groep had zijn kun
dige pleitbezorgers. Om er één aan te
halen, professor A. B. du Preez. „Het
christelijke buitenland", zo zei hij,
„moet ons dankbaar zijn voor de goe
de christelijke verhouding tussen
moeder- en dochterkerken". Wij moe
ten ook een beetje realistisch zijn. Ik
ben zelf opgegroeid tussen de Ban
toes. Ik spreek hun taal.
Maar als ik 's ochtends bijvoor
beeld hier in Pretoria preek over Jo
hannes 3:16 en ik preek 's middags
over dezelfde tekst in een Bantoege
meente op het platteland, dan moet
ik toch een heel andere preek hou
den. Anders zouden ze mij niet be
grijpen. Zij verstaan mijn Preto-
riaanse taal eenvoudig niet. Ik moet
hen heel anders benaderen. Dan is
het realistisch ze ook een eigen kerk
te laten".
Daarnaast waren er ook geluiden
van andere kwaliteit te horen. Ook
op deze synode werd openlijk gezegd,
dat de Bantoekerken het eenvoudig
niet zonder de inkomsten van de
moederkerk kunnen stellen.
-fa Nederlanders
De laatste twee sprekers waren
twee Hollandse afgevaardigden. Bei
den zowel dr. P. G. Kunst als dr. A.
Kruyswijk, waren zich kennelijk be
wust van het historische moment.
Beiden namen in een bewogen betoog
geen blad voor de mond. De N. G.
kerk zal nooit kunnen zeggen niet op
de hoogte te zijn geweest van wat
hun broeders in het buitenland toch
wel beweegt. In bezielde betogen is
dat hun nu duidelijk gezegd.
De vraag is wel of ze het ook echt
verstaan hebben. Want telkens merk
je, dat je langs elkaar heen praat. En
dat je elkaar zo slecht bereikt en bij
elkaar „overkomt". Het geloof van
Zuidafrikaanse christenen in een
gescheiden optrekken van blank en
zwart zit zeer diep. Net zo diep als
het geloof van vele buitenlandse
christenen in het ongeoorloofd zijn
van dit gescheiden optrekken.
Eerst sprak dr. Kunst. Voor zijn
doen begon hij ongewoon fel. De hele
morgen was er gesproken over hori
zontalisme, liberalisme als het ging
over mensen, die afweken van de
gangbare opvattingen. „Ik heb geluis
terd naar wat u gezegd heeft" aldus
de Nederlandse synode-praeses,
„maar ik herken mijzelf niet in die
humanist, die liberalist, die linkse
broeder, die u van mij maakt. Ik plak
u ook geen naamkaartje op. Van
nazist, ideoloog, fascist of wat dies
meer zij".
Je kon een speld horen vallen.
Zelfs de breiende dame op de tribune
hield even op met haar één recht, één
averecht. En dr. Kunst vervolgde:
„Wat ik wel ben, ik ben de leider van
een kerkvolk dat zoekt met zijn hele
hart naar de waarheid van God. Als
pastor onder pastores zeg ik u: u
moest elkaar wat meer vertrouwen.
Wij waren in de tachtiger jaren diep
bewogen in uw strijd van toen. Zo
zijn wij nu bewogen met uw strijd
van vandaag".
•ff Wantrouiven
Dr. Kruyswijk begon met te vra
gen: „Waar komt toch al die misken
ning vandaan? Dat wantrouwen in de
wereld ten aanzien van u? Ook tus
sen christenen. Is dat nu louter hu
manisme en liberalisme? Is het dat
alleen? Is het dat allemaal? Het gaat
niet over de apartheid, want daar heb
ik geen verstand van. Maar bent u er
zeker van, dat uw exegese van de
bijbel niet door een dogma wordt in
gegeven?"
Uw verslaggever had toen sterk de
gedachte dat dr. Kruyswijk doelde op
de openingstoespraak van dr. Geric-
ke.' die wel een schoolvoorbeeld was
van de door dr. Kruyswijk gewraakte
manier van uitleggen. En de Ensche-
dese pastor onderwierp toen de tek
sten, waar het rapport zich op beriep,
aan een kritisch onderzoek. Waarbij
hij. tot andere uitleggingen kwam.
„Als uw exegese nu eens fout is,
wat gebeurt er dan met de apartheid,
die daarop steunt? En omgekeerd:
Als de werkelijkheid van het leven die
apartheid nu eens onmogelijk maakt,
wat doet u dan met uw exegese? Is
apartheid soms toch een ideologie ge
worden? Als het dat niet is, bewijst u
dat dan door de kleine apartheid te
bestrijden?"
'Kerk enVVcrcld'wil hel weten.
Bestaat 25 jaar.
En vraagt een nuttig cadeau:
25 gulden op giro 1964570.
(Meerof minder mag ook).
i rievlnemer aan het Oekumtnucb .V
(Van een medewerker)
NUNSPEET Wij hebben
geen kruistocht nodig tegen de
moderne theologie en geen pre
diking van de verdoemenis en
haar verschrikkelijkheden. Het
moet ons erom gaan positief
Christus te belijden. Dit bete
kent echter niet dat we onze
ogen moeten sluiten voor de mo
derne theologie en haar niet se
rieus moeten nemen.
Dit zei prof. dr. W. H. Velema te
Ugchelen over de moderne theologie
I en het moderne levensgevoel op een
i conferentie van het ICCC-jeugdcon-
j tact in Nunspeet.
De samenhang van de moderne
theologie 'met het levensgevoel en
hun wederzijdse beïnvloeding is dui
delijk aanwezig. Aan dit geseculari
seerde levensgevoel met zijn onzeker
heid, zijn angst, zijn gerichtheid op
het hier en nu ontkomt geen enkele
kerk.
Daarom moet men zeer voorzichtig
zijn om alleen maar de ontwikkeling
binnen de Gereformeerde Kerken te
beoordelen en prof. Kuitert als zon
debok aan te wijzen. Dit is wel al te
gemakkelijk.
Praktijk
Ten diepste ligt de kern van de
crisis in de theologie in de houding
van de moderne mens ten opzichte
van de Heilige Schrift. Men vindt de
DEN HAAG Er bestaat geen en
kel verband tussen de voortgezette
dienstplichtkeuring van Harrle De-
mandt uit Obbicht en de ziekte,
waaraan hij onlangs is overleden in
een ziekenhuis te Sittard.
Dit zegt minister Den Toom (de
fensie) in antwoord op schriftelijke
vragen >van het Tweede Kamerlid
Imkamp (dem.).
bijbel niet meer zinvol, bruikbaar en
betrouwbaar. Men ontleent zijn nor
men aan de praktijk in plaats van ze
af te leiden uit de Heilige Schrift.
De enige remedie tegen de invloed
van de moderne theologie voor elke
gelovige is op te wassen ln de genade
en kennis van Jezus Christus, aldus
Velema.
De heer W.Dekker te Ermelo hield
een referaat over de aktualiteit van
Kohlbrugge. Wij mogen vertikaal en
horizontaal niet tegen elkaar uitspe
len. maar het probleem is dat er heel
wat horizontalisten zijn die van geen
vertikaliteit willen weten. Vele gelo
vigen worden opgejut om door hun
daden het evangelie geloofwaardig te
maken, dat door God en zijn' Heilige
Geest blijkbaar niet geloofwaardig
gemaakt kan worden.
Als vlijmscherpe boodschap van
Kohlbrugge voor vandaag zag de heer
Dekker dat alle werk voor een betere
samenleving, voor gerechtigheid, voor
hulp aan de naaste veraf en dichtbij,
op zichzelf niets anders is dan een
poging van de mensen om op een ge
raffineerde manier buiten Christus
om gerechtigheid te realiseren.
PROF. DR. W. H. VELEMA
geen kruistocht
DR. P. G. KUNST
zoeken naar de waarheid
(Van een onzer redacteuren)
DRIEBERGEN Het Reform
rlsch Dagblad gaat per 1 april
verschijnen.
Voor dit nieuwe dagblad hd
zich al 16.000 abonnees opgegeve»
initiatiefnemers verwachten, dat
aantal na verschijnen zal oploj
minstens 30.000.
Het Reformatorisch Dagblad
geen formele binding met de
kundig Gereformeerde Partij, j
voelt zich wel sterk aan deze i
verwant.
Er is een contract gesloten metf
geners Courantenconcern, dat I
technische zijde van de krantT
zijn rekening zal nemen. Als af
van deze overeenkomst zal hetj
drijf gevestigd worden in Apeldc
Tot hoofdredacteur is benoem
C. S. L. Janse, wetenschaj
medewerker aan de afdeling pc
logie van de faculteit der social
tenschappen van de Vrije Unifl
teit. Drs. Janse is 27 jaar.
Directeur wordt de heer K.
(39), die laatstelijk een organfl
risch-leidinggevende functie
kleedde bij een grote landbouw
oisatie in Sappemeer.
Beiden behoren tot de gerefoi
de gemeenten.
De Russische president Podi
heeft de Turkse president Sunal
de uitlevering verzocht van dq
pers, die vorige week een Rut
vliegtuig dwongen uit te wijken
Turkije.
(door Jan A. Smit)
PRETORIA Misverstanden zijn
er om opgeruimd te worden, zal dr. P.
Kunst gedacht hebben. Vandaar
dat de synode praeses uit Nederland
meteen ln zijn begroetingstoespraak
op de synode van de Nederduits Ge
reformeerde Kerk van Zuid-Afrika
uitvoerig vertelde hoe het kwam, dat
de N. G, Kerk de Nederlandse brief
over bei Christelijk Instituut dit voor
jaar eerder in de pers had kunnen
lezen, dan dat men de brief zélf had
ontvangen.
Daar waren de Zuidafrikanen nogal
boos over geweest. Dr. Kunst legde
uit, dat er absoluut geen onvriende
lijke opzet achter zat. Er was afge
sproken dat de pers kennis zou krij
gen van de inhoud van de brief, na
dat deze was verstuurd. „Maar ik heb
niet voorzien, dat de communicatie
van de pers sneller zou zijn dan de
luchtpost". En dr. Kunst bood hier
voor de vergadering zijn excuus aan.
Hij vond, deze steen des aanstoots
eerst te moeten opruimen alvorens,
zoals hij het uitdrukte „tot de diepte
te komen".
Vervolgens stelde hij in het licht,
dat door allerlei kwesties de onder
linge gemeenschap tussen de twee
kerken op de proef wordt gesteld. Hij
noemde daarbij onder meer de posi
tiekeuze bij het apartheidsbeleid; de
kwestie van de ontwikkeling van de
confessie en haar verantwoording; de
spanning tussen confessie en praktijk
en de plaats van de kerk in de we
reld.
Dr. Kunst waarschuwde zijn gehoor
voor het isolement. Hij wees erop, dat
de Gereformeerde Kerken van Ne
derland als énige zusterkerk afge
vaardigden op de synode in Pretoria
aanwezg hesft. De ontmoetingen wor
den moeilijker, naarmate dei isolatie-
drang toeneemt. Tot zover dr. Kunst.
Stoelenruil
De vergadering had eerst een
nieuw moderamen gekozen. „Ker-
kleier" J. S Gericke trad af als voor
zitter en stelde zich niet herkiesbaar.
In zijn plaats werd gekozen dr. J. D.
Vorster, de broer van de premier. Hij
was tot nu toe de assessor. Beide he
ren zijn bekend in Nederland. Beiden
vertegenwoordigden zij hun kerk op
de Gereformeerde Oecumenische Sy
node in 1968 in Lunteren en beiden
waren in maart van dit jaar wederom
in Lunteren, toen de gereformeerde
synode daar de zaak van de apart
heid besprak.
Overigens heeft het maar een haar
gescheeld of de vergadering had zich
een andere voorzitter gekozen. Er
waren drie stemmingen nodig, vóór
de keuze vast stond. Bij de eerste
stemming kwamen drie namen met
voldoende meerderheid uit de bus.
Bij de tweede bleven alleen dr. Vors
ter en dr. F. E. O'Brien Geldenhuys
over. De beslissende stemming ging
toen tussen deze twee. Dr. Vorster
kreeg er 96, dr. Geldenhuys 185.
Men kan niet zeggen, dat deze uit
slag tevens een opiniepeiling inhoudt
over bijvoorbeeld het apartheidsbe
leid. Zou men dr. Vorster kunnen
kenschetsen als eerlijk conservatief,
dr. Geldenhuys gaat door voor een
man met meer gematigde opvattin
gen. Maar beiden zijn voorstander
van de apartheidsgedachte.
De keuze van het moderamen is in
het kader van de hier bestaande ver
houdingen zeer belangrijk. Veel meer
dan in Nederland worden tal van za
ken afgehandeld door het modera
men, ook principiële zaken. En de
voorzitter is zonder meer een machti
ge figuur in het bepalen van dit be
leid. Op zijn (nieuwe) voorzittersstoel
gezeten wees dr. Vorster erop, dat de
heer Gericke beschikbaar was voor
de functie van assessor, de post die I
dr. Vorster tot nu toe bekleedde.
Prompt koos de vergadering Gericke
als assessor. Het kwam er dus op
neer dat de twee heren van stoel ge
ruild hadden.
Pas tijdens de avondzitting vat
eerste dag werd de openingstoespi
gehouden door dr. Gericke, de
voorzitter, of oud-moderator zoals
hier heet. Met name van Nederlai
kant werd vol verwachting naar
toespraak uitgezien. Er waren
wijzingen, dat in deze rede moge!
koersveranderingen zichtbaar zo
worden.
Welnu, voor hen, die zich in
verwachting tot luisteren hadden
zet, werd het een bittere telei
ling. Theologen noemden de
„een slechte preek". De tekst,
men uit Nehemia, diende erg vee!
kapstok om de bij mensen lev#
oude opvattingen te ondersteune
viel geen spoor van twijfel te on
ken aan de eigen mening. Geen
van bescheidenheid ook.
Als wat de heer Gericke g
heeft ^maatgevend is en blijft voo
opvattingen binnen de N.G.-kerk,
is de hoop op koerswijziging, die
name in Nederland wordt ge koes:
voor een hele tijd de bodem ingt
gen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Rotterdam-Hillegf
berg: J. Smit te Soest (buiteng
wijkgem. in wording); te Oude
Kolderwolde (toez.): D. J. Hulstijt
Muntendam.
Bedankt voor Bodegraven: W.
B. Hagen te Zwolle.
Beroepbaarstelling ingetrokk
kand. drs. E. W. B. Ruitenberg
Leiden.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Leeuwarden-west
pred.pl.): drs. J. Vlaardingerbroek
Ermelo.
GEREF. KERKEN (VRIJGEM.) es, s
Beroepen te Abbotsford (B.C.)-C at
Ref. Ch.: P. Kingma te Smith
<B C )- t m
Aangenomen naar Mariënberg: 11 m'
C. Haitsma te Zaamslag. B.
Bedankt voor Neerlandia (Altaian:
Olij te Orangeville (Ont.).
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Eemdijk (accl.): B.
leveld te Bussum.
Bedankt voor Enschede-oost: J.
Amstel te Middelburg; voor Nunsp«j[oi
P. den Butter te Bunschoten.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Scherpenisse: A. Brjingei
man te Rijssen; te St. Annaland:
Hage te Krabbendijke; te Hilversti i
G. J. v. d. Noort te Capelle
IJssel.
Bedankt voor Barneveld: C. Wipwez
te Elspeet.
g LEI
mee
podv
n o^
Dndvi
o zi.
De
Om de cijfers, te beginnen bi) één in de rt e(erj
ting van de pijltjes woorden invullen did an
tekenen: eorit
1. dromer, 2. wapenschouw, 3. lang» e«r
bedaard (muz.), 4. door water omringd Ui roag
5. samenvoegen, 6. overleg, 7. spreekgo*
te (bij de romeinen), 8. wijs eerwaardig
aard, 9. kledingstuk.
Oplossing vorige puzzel
1norit, 2. onera, 3. regel, 4. Irene, 5. W >ün-r
6. kalis, 7. apert, 8. lemma, 9. Irmin,1 In
stand.
