Primitief stuk zending ondei
nomaden van Turkana
Hulp mag geen wig drijven
tussen kerken Indonesië
Jordanië: chaos na burgeroorlog
Beter een rijke iets
geven dan een arme
Wereldraad
helpt
Palestij nen
Een woord voor vandaag
Wirti van cler Plas
gelooft er toch in
DS. A. VOS TERUG UIT SOEKABOEMI
Gesprek over
inter
communie
BEROEPINGSWERK
VERDEDIGERS
WERELDRAAD
UITGEWEZEN
Sociale wet van
Nixon verworpen
Prijzen snel
omhoog
VRIJDAG 9 OKTOBER 19P
..En gebruikt bij uw bidden geen omhaal van woorden, zoals de hei
denen; want zij menen door hun veelheid van woorden verhoord te
zullen worden" (Matlheüs 6:7).
Het is het antwoord op de vraag, die de eeuwen door geklonken
heeft: Hoe zullen wij bidden? Bidden is voor velen nog altijd een
moeilijke zaak. Het is ook een moeilijke zaak geweest voor de dis
cipelen, gezien de vraagdie zij eens aan Jezus stelden: Here, leer
ons bidden.
Here, leer ons bidden. Er is eens gezegd: het gebed is de eerste stap
op de weg naar God. De mens, die God zoekt, volgt de weg van het
gebed. Uit zijn diepste nood stijgt één woord omhoog: God.....!
Niet met fraaie volzinnen, niet uitvoerig, maar gewoon, zoals de
evangelist zegt: zonder omhaal van woorden. Dit is bidden: De deur
sluiten en God zeggen, wat er aan mankeert, en niet ophouden met
smeken om Zijn bijstand. Bidden is niet meer dan het hart open
leggen voor Hem, Die de' Here is van alle leven. Die de dood heeft
overwonnen. Die het uitzicht geeft op een eeuwig leven. Bidden is:
God deelgenoot maken van eigen verdriet, van eigen moeilijkheden,
van eigen hoop, maar daarnaast durven zeggen: Here, ik vraag en
zeg U dit alles, maar Uw wil geschiede.
We lezen vandaag: Hosea 12 vers 2 tot 15.
Et-.
'iff!
Wim van der Plas met een
Turkana-vrouw en haar kind.
De V.S. hebben voorgesteld weer
wapens aan Pakistan te leveren. Na
de oorlog van 1965 tussen India en
Pakistan waren de leveranties aan
beide landen stopgezet. India heeft
inmiddels bij de VS geprotesteerd
naar aanleiding van dit besluit.
BAARN "Laat de hulp die
door de kerken overzee aan on
ze kerken in Indonesië gegeven
wordt toch vooral gezicht zijn op
de opbouw van de kerken zelf,
opdat zij hun plaats in de samen
leving kunnen innemen."
Dit werd niet één keer, maar vele
malen gezegd door afgevaardigden
van 39 Indonesische Kerken die eind
september in Soekaboemi in gesprek
waren met afgevaardigden van alle
zendings- en diakonale organisaties
die in Indonesië werkzaam zijn. Er
waren Nederlanders, Duitsers, Ameri
kanen, Australiërs en Nieuwzeelan-
ders.
Nederland werd vertegenwoordigd
door de predikanten A. Vos en L. W.
Korvinus en de heren dr. J. van
Klinken van de gereformeerde zen
ding; H. Bootsma van de hervormde
zending en J. Bos van oecumenische
hulp. Doel van de conferentie was ge
zamenlijk te overleggen hoe de Indo
nesische kerken het beste geholpen
kunnen worden.
Op het ogenblik helpt een kerk
overzee een kerk in Indonesië. Het
gevolg is dat sommige kerken in het
geheel niet geholpen worden. Er
wordt dan ook gesproken over ver
wende en verweesde kerken.
Er waren in Soekaboemi meer In
donesische kerken dan ooit vertegen
woordigd. Zo was er de nieuwe
Christelijke kerk van Centraal Cele
bes die ontstaan is uit Indonesisch
evangelisatiewerk, de sterk
gesoleerde Christelijke kerk van Loe-
woek Banggai op Midden-Celebes en
de jonge Christelijke Kerk van
Noord-Sumatra, die allemaal hoopten
een partner te vinden.
Indonesiër die een blanke vervangt te
willen financieren.
Samenwerking
De conferentie als geheel kwam tot
de conclusie dat het helpen veel meer
echt samenwerken moet worden. „Er
zijn geen zwakke kerken en sterke
kerken," zei oud-generaal Simatoe-
pang, „we zijn allemaal zwak voor de
Heer."
Deze gedachte sprak vooral de
Amerikanen sterk aan. „Wij hebben
uw hulp nodig," zei een van de pres
byteriaanse afgevaardigden, „u bent
door een revolutie gegaan, terwijl wij
voor een revolutie staan. Help ons."
Zwitserse kerken hebben al een op
wekkingsteam uit Indonesië gevraagd
om zes tot twaalf maanden lang bij
eenkomsten te komen houden. De
Amerikanen bleken ook belangstel
ling te hebben voor ien dergelijk
team.
Turkana is een ontoegankelijk woestijngebied in het noorden
van Kenia, ongeveer anderhalf keer zo groot als Nederland, met
slechts 180.000 inwoners. De mensen die dit gebied bewonen, zijn
nomaden. Zij zwerven met hun kudden door het land, op zoek
naar water en voedsel. Nomaden leiden altijd een hard bestaan.
Zij bekommeren zich weinig om comfort, bouwen geen vaste
nederzettingen. Hun hutten zijn schamel, snel en eenvoudig op
gezet van wat takkenbossen. Als ze verder trekken, laten ze in
feite niets achter, behalve dan het takkenbossen hutje, dat op een
nieuwe plaats met weinig materiaal zo weer kan worden op
gebouwd.
Dialoog
Drie dagen lang werd in alle open
heid met elkaar gesproken. De ker
ken van Indonesië kregen gelegen
heid desnoods keihard te zeggen hoe
zij denken over de huidige situatie.
Kruiswoord-puzzel
Horizontaal: IMyth, figuur, 5. zuivclpro-
dukt, 7. klaagzang. 9. veter, 10. tegenwoor
dig (alk. Lat.), 12. vruchtbare plaats. 13. top
in de Bemcr Alpen, 14. loot, 15. Noorse god,
16. rondhout, 17. vidit (afk.), 18. zangstem,
19. bevel, 20. plaats in Drente, 21. niet geslo
ten, 22. vreemde munt (afk.), 23. tekening.
25. tijdverlies, 27. landbouwer. 28. plant met
bittere blaren en bloemen.
Verticaal: 1. familielid, 2. riviertje op de
grens van Drente en Overijssel, 3. bijrivier
van de Oker, 4. sporttenn. 5. mais. 6. water
in Friesland. 8. levendig vernuft, 9. plaats in
Frankrijk, 10. plaats in Limburg, 11. oog-
vocht, 12. kant van een rivier, 15. levendie,
18. gifslangetje. 9. pienter, 21. eiland voor de
golf van Riga. 24. groente. 25. votre excel
lence, (afk.), 26. pro memorie (afk.).
Oplossing vorige puzzel
Horizontaal: 2. wezel. 7. label, 8. Demer,
9. baret, 10 aak. 12. non. 13. ara, 15. stand.
17. sesam. 19 Ne. 20. et, 21. emier. 24. trede,
26. los, 27. oro, 29. nar. 30. Eelde, 32. reeds,
33. degen, 34. Euen.
Verticaal: 1. patat, 2. web, 3. eland. 4.
Edens, 5. Let, 6. terra, 10. asiel, 11. kanis, 13.
Asten, 14. Amoer. 16. nee, 18. eer, 22. mo
ker. 23. roest. 24. todde, 25. dadel, 28. R-L,
30. Ede, 31. een.
GENERAAL T. B. SIMATOEPANG
we zijn allemaal klein voor de Heer
1 Sommige wensen waren bekend. Op-
j nieuw werd gevraagd: laat onze sa
menwerking geen monoloog van uw
I kant, maar een dialoog zijn, geen va
der en zoon-verhouding maar laten
we als broeders samenwerken. Ook
werd opnieuw gezegd dat Indonesië
j gezien moet worden als één enkel
I zendlngsveld. Met nadruk werd ver
klaard dat er nog talrijke mogelijk
heden zijn voor de evangelieverkon
diging. die.op het ogenblik niet benut
worden.
Er klonken ook wensen waar dc
blanken toch wel een beetje van op
keken. De laatste jaren worden voor
de deskundigen uitgezonden, specia
listen op hun vakgebied. Nu werd ge
zegd dat dat wel fijn is, maar: kijk
toch in de eerste plaats niet naar de
I deskundigheid, maar naar de toewij
ding van de mensen die door u wor
den uitgezonden.
Projecten
De Indonesische kerkelijke leiders
bleken lang niet altijd gelukkig te
zijn met alle hulpprojecten die door
diakonale organisaties van overzee
worden gegeven. Te veel projecten
komen buiten de kerken om het land
binnen.
Heel nadrukkelijk vroegen deze
Indonesiërs: „Laat uw kerkelijke
hulp toch lopen via de kerken hier.
Geef ons projecten die direct kunnen
bijdragen aan de opbouw van het
kerkelijk leven." Zij bedoelen dat
niet in de engere, piëtische zin,
maar wilden geholepn worden om
daardoor beter hun plaats als christe
lijke kerk in de samenleving te kun
nen innemen
Hoewel nadrukkelijk gevraagd
werd Indonesië te willen zien als èèn
zendingsterrein werden de huidige
bilaterale verhoudingen (tussen twee
kerken, èèn in Indonesië en èèn over
zee) niet helemaal afgewezen.
„Maar,'' zo werd gevraagd, „laat die
hulp aan één kerk altijd zo geseven
worden dat het toch een bijdrage aan
het geheel is. Hulp van buitenaf moet
de oecumenische samenwerking in
Indonesië bevorderen en mag geen
wig drijven tussen Indonesische ker
ken onderling.
De suggestie werd geopperd om een
soort „personeel-fonds" te stichten.
Als een bu'ten'andse werker n'otse-
ling naar zijn land moet terugkeren,
dan moet het mogelijk ziin dat een
andere organisatie overzee meteen
een vervanger kan zenden.
Daarom moet het geld dat uitge
trokken wordt voor een bepaald werk
niet gebonden zijn aan de man die
wordt uitgezonden voor dat werk,
maar aan de post. De buitenlandse
zendingen moeten in sommigen om
standigheden ook bereid zijn een
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG Het lang verwachte
interkerkelijke gesprek over avond
maal/eucharistie en over het ambt is
begonnen. Blijkens een mededeling
van het hervormd persbureau hebben
de afgevaardigden van acht kerken
elkaar midden vorige week in
Utrecht voor dc eerste keer ontmoet.
Deze eerste bijeenkomst, die geleid
werd door bisschop H. Ernst van Bre
da, droeg het karakter van een per
soonlijke kennismaking. De vergade
ring koos een presidium van drie le
den: prof. dr. A. J. Bronkhorst
(herv.), prof. dr. J. C. Groot (r.k.) en
prof. dr. C. van der Woude (geref.)
Beurtelings zullen zij de bijeenkom
sten voorzitten. Dr. C. P. van Andel
Azn, secretaris van het hervormde
Rome-beraad, werd tot secretaris ge
kozen.
Het doel van het nu gestarte ge
sprek is de mogelijkheid van inter
communie te onderzoeken.
Aan het gesprek nemen naast de
Rooms-Katholieke, de Hervormde en
de Gereformeerde Kerken de luthera
nen, doopsgezinden, remonstraten,
oud-katholieken en hernhutters deel.
GENÈVE Twee belangrijke
vertegenwoordigers van de Pa
lestijnse bevrijdingsbeweging
hebbe'i twee dagen overleg ge
pleegd mei dr. Eugene Carson
Blake en enkele andere functio
narissen van de Wereldraad van
Kerken.
In een gezamenlijk communiqué is
bekend gemaakt, dat tijdens dit over
leg gesproken is over hulp van de
Wereldraad aan de volkeren van het
Nabije Oosten en over „de wijze,
waarop volledige voorlichting zou
kunnen worden gegeven over de doel
stellingen en overtuigingen van het
Palestijnse volk."
KAIRO De christelijke kerken
van Egypte hebben een informatie
centrum gesticht, dat contacten gaat
leggen met christelijke kringen en
instellingen in de hele wereld.
Doel is zoals in de stichtings-
acte staat „de christelijke publie
ke opinie te winnen voor de Arabi
sche kant en de misleidende zionis
tische propaganda te beantwoorden."
Alle veertien kerken in Egypte doen
er aan mee. De koptische bisschop
Samuel heeft de leiding.
In dat Turkana is de Gereformeer
de Zendingsbond aan een nieuw zen
dingsterrein in Kenia begonnen. Van
uit de hoofdvestiging van de GZB in
Eldoret wordt dit nieuwe werk aan
gepakt.
Teamleider voor het zendingswerk
in Turkana is de 37-jarige Wim van
der Plas uit Katwijk, tot voor kort
hoofd van de Prins Willem Alexan-
derschool in Katwijk, en sinds mei
van dit jaar zendingsarbeider in Ke
nia. Hij staat daar in een stuk zen
dingswerk wat je niet veel meer te
genkomt. Namelijk van de grond af
een totaal nieuw gebied voor de zen
ding ontsluiten. In de vorige eeuw
kon je dat in veel gebieden in Azië
en 'Afrika waarnemen. In Turkana
gebeurt het nu nog.
In het woestijngebied dicht bij wa
terputten die tafereeltjes opleveren
die zo uit de tijd van Abraham zou
den kunnen zijn, staan drie plaatijze
ren hutten van de zending. De plaat
ijzeren hutten, goed bestand tegen de
invloeden van het klimaat, maar wel
warm, worden gebruikt als hospitaal-
tje, als onderkomen voor de Turkana-
evangelist en voor Wim van der Plas,
die steeds een maand onafgebroken
in zijn eentje hier woont, verder wor
den de huisjes gebruikt voor de eer
ste 'kerkelijke en scholingsactivitei
ten. Nog dit jaar wil de GZB ge
bouwtjes en huizen van steen in Tur
kana bouwen. Zand en grint is er
voldoende, cement wordt vanuit El
doret. aangevoerd, en zo wil men met
zelf vervaardigd betonmateriaal gaan
bouwen. j
Ontmoedigt?
De African Inland Mission, een ge-
loofszending, is in 1963 riet het zen
dingswerk in dit deel vpn Turkana
begonnen. Zij zijn ontmoedigd ver
trokken. „Het bleek hen dat de Tur-
kanamensen niet open stonden voor
een school, en nog minder voor evan
gelisatie", vertelt Wim van der Plas.
Ziet hij dan wel perspectieven voor
de zending? „Ja, ik geloof er in", zegt
hij. „Maar het wordt werken op heel
lange termijn. Ik reken op tien jaar
voor er enige resultaat van betekenis
te zien zal zijn".
Hoe gaat hij de zending opzetten?
Daar zit natuurlijk een strategie ach
ter. „Ja, dat is ook zo. De hulpmidde
len die wij als steunpunten gebrui
ken, zijn medische hulp en onderwijs.
Daarbij wordt het Evangelie gebracht.
We bouwen dus een vestiging op,
waar de mensen terecht künnen met
hun ziektes en ongevallen, waar de
NED. HERV. KERK
Beroepen te Zeist: R. J. v.d. Hoef
te Papendrecht; te Alblasserdam
(buitengew. wijkgem. in wording):
W. A. Poort te Hattem.
Bedankt voor IJsselmuiden: S. P.
v. Assenbergh te Veenendaal; voor
Zetten-Andelst: J. den Hoed te Meer
kerk; voor Bleiswijk (toez.): H. v.d.
Linden, diaconessenhuispred. te Gro
ningen.
GEREF. KERKEN
Beroepbaarstelling: drs. R. Kranen
borg te Utrecht, die inmiddels een
beroep naar Gauw-Terzooi heeft aan
genomen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Paterson (V.S.): kand.
J. Baayens te Ridderkerk.
kinderen onderwijs kunnen krijgen,
de ouderen, en vooral de armen onder
hen, adviezen en hulp. Tegelijk star
ten we vanzelfsprekend met de Evan
gelieverkondiging, om een kern te
krijgen van waaruit de christelijke
gemeente gebouwd kan worden".
Iedere dag wordt er in de open
lucht, naast het plaatijzeren hospi-
taaltje, >een gebedsdienst gehouden
door de Turkana-evangelist. Wim van
der Plas houdt deze diensten ook zelf.
Zijn woorden worden dan vertaald
door de evangelist, totdat hij de Tur-
kanataal zelf machtig is. Er komen al
mannen, vrouwen en kinderen naar
deze gebedsdienst. De samenstelling
wisselt voortdurend, door het zwer
vend bestaan dat de mensen leiden.
Mogelijkheden
Van der Plas is zich ervan bewust
dat het zendingswerk in Turkana
voor grote moeilijkheden staat. Maar
hij ziet ook mogelijkheden, omdat in
de eeuwenoude structuur veranderin
gen aan de gang zijn. Invloeden van
uit Kenia, omliggende landen, en
zelfs vanuit 'het Westen, worden
merkbaar. De Keniase regering
heeft in het meer Lake Rudolf een
visproject opgezet, een eerste poging
tot economische structuurverandering
in een gebied, waar vanouds alleen
herders met hun vee verblijven.
De moeilijkheden liggen vooral in
STELLENBOSCH Twee van de
drie anglicaanse geestelijken van
Stellenbosch hebben bevel gekregen,
Zuid-Afrika voor eind oktober te ver
laten.
Zij waren sinds twee jaar in Zuid-
Afrika werkzaam. Robert Mercer
wordt naar Rhodesië teruggestuurd
en Bernard Chamberlain naar Enge
land. Tegen de derde predikant van
de gemeente, de Zuidafrikaan Mi
chael Twine, zijn geen maatregelen
genomen.
Mercer heeft het besluit van de
Wereldraad van Kerken verdedigd,
om vrijheidsbewegingen in Zuid-Af
rika financieel te ondersteunen. Pre
mier Vorster had al in het parlement
aangekondigd: „Mercers dagen in
Zuid-Afrika zijn geteld."
WASHINGTON Een Ameri
kaanse Senaatscommissie heeft giste
ren een plan van president Nixon
verworpen om verbetering te bren
gen in het lot van arme gezinnen. Dit
betekent een zware nederlaag voor
de president.
In het geding was een sociale wet
die arme gezinnen voor het eerst een
minimuminkomen zou garanderen,
zelfs al werkten een of meer gezins
leden.
het feit dat volgens de vroegere erva
ringen van de Africa Inland Mission
de Turkana's „harten van steen" heb
ben, en nauwelijks enig besef van re
ligie.
Zij geloven wel in iets vaags, dat
zij Akuj noemen. Zij zien Akuj als
een soort opperherder in een rijk
land, maar zij bidden niet tot hem, en
brengen geen offers, zoals in andere
primitieve godsdiensten. In heel Tur
kana zijn ongeveer 5 mensen, die zij
als wijzen raadplegen in geval van
ziekten, rampen, droogte. Maar ook
dat is miniem, omdat hun hele leven
erop is gericht, voor zichzelf en hun
families te zorgen. Het zijn mensen
die gehard zijn in de strijd om het
bestaan. Ze zijn trots, zelfstandig,
hard. Ze kunnen wel 40 mijl in de
hitte lopen zonder te rusten, ze kun
nen als het moet dagen achtereen op
een slokje water leven. De Turkana's
hebben het uithoudingsvermogen van
kamelen, en die hele levenshouding,
die in dit harde klimaat een levens
noodzaak is, stempelt natuurlijk de
persoon. Met medische hulp kun je
een zekere toenadering krijgen, want
er heerst veel ziekte en sterfte in dit
land".
Structuren
De zending komt hier in aanraking
met levensgewoonten en structuren
die al duizenden jaren oud zijn, met
harde normen die erop gericht zijn in
leven te blijven. De families helpen
elkaar, maar het is in de opvatting
van de Turkana's beter een rijke iets
te geven dan een arme. Dat laatste is
wel bet stomste wat je kunt doen, zo
redeneren de Turkana's. Want yan
een arme is niets te verwachten, en
op een rijke kun je terugvallen als je
zelf in moeilijkheden geraakt.
Er is ook een ingewikkeld systeem
van bruidsschatten, maar de vrouw
mag wel een klein deel van de bruid
schat, in de vorm van wat vee, voor
haar eigen levensonderhoud houden.
Dat hangt ook weer samen met het
zwervende bestaan dat de Turkana's
leiden. De vrouwen blijven meestal in
een hutje bij de waterplaatsen, als de
mannen er met de kudden op uit
trekken. Om in leven te blijven, heb
ben zij dan enkele stuks vee bij hun
hut. Komt de man echter te overlij
den, dan haalt de familie de 'hele
bruidschat terug.
De weduwe blijft in de meeste ge
vallen onverzorgd achter, tenzij een
andere man haar erbij neemt. Juist
voor deze achtergelaten mensen, die
blij mogen zijn als ze wat darmen
vén een geslachte geit toegegooid
krijgen, wil Van der Plas een klein
werkproject opzetten. Hij 'Wil hen
waterkruiken, halskettingen e.d. laten
maken', die via de zending verkocht
kunnen wordep, om met de opbrengst
weer wat vee voor deze armen, kun
nen kopen.
Een zendingsarbeider die hier be
gint,, krijgt met een overstelpend
aantal problemen te maken. Er is zo
veel werk te doen, dat het eenvoudig
onmogelijk is om op korte termijn al
resultaten te verwachten. Het is zen
dingswerk in het allereerste stadium.
Gelukkig is enkele honderden kilo
meters naar het zuiden, in Eldoret, de
hoofdvestiging van de GZB.
Drie plaatijzeren hutjes:
begin van de zending.
bergpassen. Een keer per maai
huurt de GZB een vliegtuigje m
een piloot van de Aviation Missions
Fellowship, een vliegtuigondernemii
van de Amerikaanse geloofszendi
gen. Dat betekent dat een keer p
maand vanuit de zendingsposten a
Kenia een verpleegster, een verplege 'oor
en andere zendingsarbeiders kunniristar
komen helpen om het werk op te zelKaasr
ten. Zij kunnen medicijnen en hul; flr. 1
materiaal aanvoeren, totdat het zov moej
is dat er een vaste zendingsbasis je be
gevormd, waar meer zendingsarbe
ders gaan wonen en weiken. Dan
het eerste stadium van het jonge ze:EeeD
dingswerk achter de rug. Dan sta;Iovee
er ook de definitieve gebouwtjes d»?ee
door de bouwkundigen van de GZ echte
zullen worden gebouwd. Maar zovi eigen
is het nog niet. door
Voorlopig zit Van der Plas er a
leen, met de Turkana-evangelist. Zij
vrouw en kinderen blijven in Eldoi
wonen, omdat het leven voor ei *es-
blank gezin in deze omstandighedi ?esct
nog niet leefbaar is. Van der Plas De b
daar in het verre Turkana aan h
pionieren. Met een sterk geloof
vertrouwen dat zijn werk kans v
slagen heeft. „Over 20, 25 jaar is
in Turkana. naar wij hopen,
'bloeiende christelijke gemeente
wezig", zo zegt hij. Met Gods hi
hoopt hij daarvoor in deze tijd
eerste fundamenten te leggen.
Voor de derde maal schreef
Cees Timmer voor ons een ver
haal over het zendingswerk in.
Kenia van de Gereformeerde Zen
dingsbond in ^de Hervormde
Kerk.
Ditmaal heeft hij tot onder
werp het bezoek aan het splin
ternieuwe zendingsveld in Tur
kana in Noord-Kenia.
Cees Timmer is directeur van
het persbureau van de Hervorm
de Kerk.
Vliegtuigje
Met een landrover kan de afstand
in één dag bereden worden, langs
I stelte ravijnen en over moeilijke
De Turkana's zijn trots en zelf-
standig en door hun leefwijze
zeer gehard.
(door EPD-redacteur
K. L. Giinsche)
AMMAN Jonge artsen,
die goedkoop een praktijk wil
len inrichten, moeten naar Am
man gaan." }let deze tcoorden
karakteriseerde dr. Meichsner
chef van het Duitse Rode-
Kruisteain in de Jordaanse
hoofdstad, de situatie van de
h ulporganisaties.
Als er niet direct iemand van het
hulpteam bij staat als de hulpgoede
ren uitgeladen worden, verdwijnen ze
in de kampen van het Jordaanse le
ger. Wat de soldaten ontgaat, druk
ken de fedajin achterover. Op de
zwarte markt duiken de gestolen
voorwerpen weer op. Medicamenten,
verband, operatieinstrumenten zijn
goedkoop in Amman.
In de handelswijk zijn overal
kraampjes verrezen, waar vleescon-
serven te koop zijn een zending
van het Rode Kruis, die niet aan
kwam.
Het Rode Kruis omsingelt nu de
vliegtuigen die goederen brengen, 's
Nachts laat men zelfs mensen op de
voorraden ia de hangars slapen, zodat
ze alarm kunnen slaan als onge
vraagde afhalers zich melden.
Niet alleen het Rode Kruis heeft
van diefstal te lijden. Uit de voorra
den van de vluchtelingenhulp van de
Verenigde Naties is in de afgelopen
dagen bijna vierhonderd ton rijst en
honderden tonnen suiker gestolen. En
toen de eerste vijfduizend tenten van
het Westduitse werelddiakonaat arri
veerden. zei iemand lakoniek: „Ten
ten kan elk leger gebruiken."
De toestand van de bevolking is
wanhopig. Telefoon e,n waterleiding
werken niet meer. Er zijn nauwelijks
transportmiddelen. Levensmiddelen
zijn schaars of vreselijk duur. Een
zak met honderd kilo rijst, waarvoor
men voor de burgeroorlog negen di
nar (negentiè gulden) op tafel moest
leggen, kost nu het dubbele. En elke
dag vragen de handelaars meer.
De prijs van het brood, het voor
naamste voedingsmiddel van de Ara
bieren, is ongeveer gelijk gebleven,
maar langzaam raakt het meel op.
Naast een molen aan een uitvalsweg
van Amman liggen grote bergen ver
brand graan.
CHOLERA
De medische verzorging is ondanks
alle optimistische berichten slecht. In
het noorden van Jordanië moeten on
geveer tweehonderd gevallen van
cholera zjjn. Dit wordt van officiële
zijde weersproken.
De ziekenhuizen kunnen niet goed
werken, doordat de meeste geen wa
ter en elektriciteit meer hebben. Er
zijn niet voldoende ambulance-wa
gens om de gewonden te halen, die
voor een deel nog steeds onverzorgd
in de huizen liggen. Vaak wagen de
zen zich ook niet op de straten. In de
stad fluistert men, dat 30.000 jonge
mannen als werkelijke of vermeende
guerrilla's naar concentratiekampen
gebracht zijn.
Hoeveel doden de burgeroorlog ge
kost heeft, hoeveel gewonden, hoe
groot de schade is, kan nog onmoge
lijk geschat worden. Elk cijfer is een
slag in de lucht (volgens Washington
zijn de dodencijfers sterk overdrevei
Red.) Van het platteland kome
spaarzaam berichten binnen. M«
kan ook nauwelijks Amman ui
Overal zijn de wegen versperd, som
door de Palestijnen, soms door W
leger.
Experts, die de hoofdstad en he
land voor en na de oorlog gezien hel
ben, schatten dat het tien jaar düui
voordat de oude toestand hersteld i
En dan alleen als er veel hulp uit ht
buitenland komt.
Dc stichting Oecumenische hulp ai
kerken cn vluchtelingen te Utree
heeft haar gironummer 5261 voor d
doel opengesteld. Ze heeft al een t
drag van tienduizend gulden toegfj
zegd aan de Wereldraad van Kerkr
om de eerste nood te lenigen, vol
voor dekens, tenten cn kleren.
Michalko bisschop
BRATISLAVA Prof. dr. Jan 1
chalko (57) is gekozen tot algeme^
bisschop van de lutherse kerk in Sloj
wakije. Hij volgt dr. Jan Chabada oj|
die in april ls overleden. Michalkoij
een van de oprichters van de PraalT
Christelijke Vredesconferentie
geëngageerd in de oecumene.
