Gastarbeiders hebben
heel
verschillende ervaringen
Leiderdorp realiseerde in 18
maanden 8 onderwij subjecten
Winkels open op de
3-oktober-ochtend
Hulshoff
Politiek geharrewar
bij verkiezingen
Rijnmondbestuur
orummiddag voor LTSers in Leiden
Vredesavond in
Leiden-Noord
LJA geeft cursus
over drugs
Vrede en gerechtigheid
sleutelwoorden in Bijhei
kanten klaar
VITRAGE
IEUWE LEIDSE COURANT
DONDERDAG 24 SEPTEMBER 1970
(Van onze verslaggeefster)
LEIDEN Er wonen en werken in deze streek duizenden buiten
landse arbeiders. De werkverlening gaat uitstekend, maar de woon-
Jomstandigheden en vooral ook de omgang met de Nederlandse
larbeiders laten wel eens te wensen over. Dinsdag werd in de aula
(van de chr. LTS aan de Johan Wagenaarlaan een forumbijeen
komst gehouden voor de leerlingen. In het forum zaten de heren
De Haan, personeelschef van de Grofsmederij, C. J. M. Pouw, direc
teur van de stichting Bijstand Buitenlandse Werknemers „Rijn en
Lek", Ika Chamén, buitenlandse werknemer, R. v. d. Geugten, lid
van de studentenwerkgroep Buitenlandse Arbeiders, en Aziz Naz-
lica, Turkse tolk.
De heer De Haan vertelde dat zijn
fabriek in 1956 was begonnen met
iet werven van arbeiders in Span
je en Italië voor het werk in de
jzergieterij. Steeds kwamen 20 a 25
mannen naar Leiden, maar the
werden zo slecht opgevangen, dat
se snel teruggingen naar hun va-
ierland.
In het begin dacht de leiding van
de fabriek dat het aan de mensen
lag, maar later zag zij wel in dat
de begeleiding van de gastarbeiders
slecht was geweest.
Turkse arbeiders zouden zich be
ter aanpassen en dus gingen de
wervers naar Turkije. Inderdaad,
het ging met de Turken stukken be
ter. Inmiddels had de regering een
serie eisen opgesteld, waaraan be-
.drijven moesten voldoen als ze bui-
tenlandse werknemers in dienst na
men.
„Deze mensen verstonden geen
Nederlands en wij geen Turks,
daarom moesten we een tolk in
,04 dienst nemen. Dat was een voor-
I> deel. want deze man wist alles van
de cultuur en leefgewoonten en kon
moeilijkheden beter overbrengen.
Behuizing
De behuizing van de niet gecon
tracteerde gastarbeiders is niet zo
best. Vaak wonen ze met vier of vijf
op een kamer, moeten veel betalen.
De exploitanten van de pensions
willen graag zoveel mogelijk ver
dienen en zo weinig mogelijk kosten
hebben. In de contractpensions is
alles veel beter verzorgd. De voeding
wordt verzorgd door een Turkse kok.
Een moeilijke zaak is het accep
teren door de Nederlandse arbeiders.
Over het algemeen gaat dat slecht.
Hoe meer mensen er in een afdeling
I «erken, hoe slechter de gastarbeiders
I «orden geaccepteerd. Maar dat geldt
f éten als groep, omdat er individueel
jsti we\ vriendschappen tussen Neder -
Jtonders en buitenlanders voorkomen".
Aziz Nazlica woont nu zes jaar in
Nederland. Eerst, studeerde hij hier
twee jaar, maar hield dat ndet vol.
Hij wilde bij een fabriek gaan wer
ken en daar zei men hem dat hij
met zijn capaciteiten best tolk kon
worden. Hij werkte bij verschillen
de bedrijven, bij de Turkse ambas
sade en momenteel bij de stichting
Rijn en Lek. Alhoewel hij vrijwel
alle bedrijven in Nederland, waar
Turken werken, heeft bezocht, zag
hij nooit nare dingen. Hij zei dat de
Turken het erg fijn hebben in Ne
derland en dat het met de behui
zing ook wel meevalt. Hij kon maar
één huis in Leiden noemen waar het
minder leuk was. maar dat wordt
binnenkort veranderd.
R. van der Geugten kon daarover
wel wat anders vertellen. Zijn
werkgroep heeft zich als doel ge
steld zich in te leven in de situatie
van de buitenlandse arbeiders in
Leiden. „Je komt zo'n gastarbei
derspension binnen. Dat zijn geen
:et huizen in nieuwbouwwijken, maar
huizen rond de Waardgracht. Pan
den die rijp zijn voor afbraak en
waar toch geen Nederlander meer
in wil. Je loopt een schemerige trap
op en komt op een van de lekkende
tochtende kamers waar vijf of meer
bedden in staan. In het midden
staat een tafel en je drinkt een
kopje thee.
problemen praten met Nederlandse
jonge mensen.
Als een gastarbeider ziek is ge
weest, moet hij allerlei ingewik
kelde foldertjes van het GAK door
werken. Hij leest zijn eigen taal nau
welijks. wat moet hij dan met die
stapel Nederlandse formulieren? Hij
weet daardoor niet hoe hij zijn
ziektegeld moet krijgen".
Verbaasd
De heer Pouw van de stichting
Riin en Lek was nogal verbaasd
over het foldertje van de studen
tenwerkgroep, waarin een aanval
werd gedaan op zijn stichting. Hij
wilde met iedereen samenwerken
waarop de heer Van der Geugten
antwoordde, dat hij het gevoel had
dat Rijn en Lek vanuit de werk
gevers werkt, terwijl de werkgroep
de arbeiders belangrijker vindt dan
de bedrijven.
De heer Pouw was het hier niet
mee eens en vertelde wat de stich
ting al heeft gedaan voor de arbei
ders. „We hebben een taalcursus
georganiseerd, we zijn met 'n team
van 9 mensen bezig gastarbeiders
op te vangen. Op de Apothekers-
dijk 33 houden we een spreekuur
voor individuele gevallen. We zor
gen voor tolken. En we zijn bezig
met een trefcentrum aan de Douza-
straat. Dat daar ook politiek zou
moeten worden besproken. daar
zijn we het niet mee eens. want de
gastarbeiders zijn toch te bang om
over politiek te praten.
We zijn bezig met huisvesting en
geven voorlichting aan Nederland
se arbeiders over de leefgewoonten
van hun buitenlandse collega's. Voor
de gastarbeiders geven we een blad
uit waarin van alles wordt bespro
ken".
Kapitalistisch
Na deze uiteenzetting konden de
leerlingen vragen stellen. Leerling
Bart Versteeg vroeg zich af of
de bedrijven niet gedeeltes van hun
fabriek konden overplaatsen naar
het land waar de gastarbeiders wo
nen. Dan was je van heel wat pro
blemen af.
Taal
Je wilt met de mensen praten over
hun problemen, maar de taalbarrière
is groot. De Marokkanen spreken ge
brekkig Frans en daarmee moeten
we het dan doen. We proberen deze
herfst te beginnen met enkele cur
sussen waarin de arbeiders Neder
lands kunnen leren, maar ook hun
eigen taal, want meestal zijn ze
analfabeet en kunnen geen Arabisch
schrijven.
Wat de recreatie betreft; ik heb
zelf meegemaakt dat gastarbeiders
werden geweigerd in Zomerzorg
omdat een andere gastarbeider daar
een keer moeilijkheden had ge
maakt. We hebben aan de Hoge-
woerd 108 een café geopend. Za
terdagavond kunnen de gastarbei
ders daar iets drinken, en over hun
ZOETERWOUDE De ijsclub wil
bij voldoende belangstelling schaats-
training gaan geven. Men wil op 5
oktober starten op het trainingsveld
van het sportpark „Haasbroek", 19.30
uur.
Inlichtingen: W. Oltshoom, Zuid-
buurtseweg la en M. v. d. Geest, Jan
van Banningstraat 31.
De heer De Haan dacht niet dat
dat ideaal kon worden verwezen
lijkt in deze kapitalistische maat
schappij.
„We willen de arbeiders een vak
laten leren, zodat ze, als ze terug
gaan, iets kunnen gaan doen, aan
de ontwikkeling van hun eigen
land", aldus de heer Van der Geug
ten.
De heer Pouw vertelde over een
groep van 17000 Turken, die allen
uit één streek komen. Ze hebben
hun Nederlandse ervaring gebruikt
om een nv te vormen. Met het geld
dat ze hier hebben verdiend gaan
ze daar een fabriek stichten.
Op een vraag over de slechte be
huizing zei de heer Pouw; We gaan
proberen te bewerkstelligen dat er
een voorschrift komt, waarin staat
dat gastarbeiders alleen verlenging
van hun werkcontract krijgen als ze
een goede woonruimte hebben. Dan
kunnen we eindelijk dat woonpro
bleem oplossen".
De heer Van der Geugten: „De
arbeiders durven niets te zeggen
als ze in een slecht huis wonen, en
de gemeente controleert de huizen
zelden", als ze dat deden konden al
die panden worden gesloten.
Scheldwoorden
Een van de gastarbeiders in het
forum vertelde in uitstekend Neder
lands over zijn ervaringen in een
fabriek. Hij kwam terecht in een
onderhoudsploeg, dat was de „elite-
ploeg". „De Nederlanders konden
niet velen dat er een buitenlander
inzat, en begonnen met scheldwoord-
jes en kleine pesterijtjes. Ik kan
niet zoveel hebben en ben ten slotte
maar weggegaan. Ik heb nu iets
gevonden waar ik me heel fijn voel".
De Turkse tolk Nazlica antwoord
de daarop dat de gastarbeiders vaak
denken dat ze geplaagd worden, om
dat ze de woorden niet kunnen ver
staan. Hijzelf had nooit zoiets mee
gemaakt bij de Turken met wie hij
had gepraat.
Vanavond, donderdag 24 september
om 8 uur, gaan de deuren open van
het jeugdgebouw de „Zevensprong"
aan de Bemhardkade, om de bewo
ners van heel Leiden-Noord te hel
pen deelnemen aan de Vredesweek.
Een inloopavond, waar men niet per
se om 8 uur, maar op elk gewenst
ogenblik kan binnen stappen om in
formatie op te doen over de moge
lijkheden van de gewone burger in
zake het bevorderen van de vrede.
In de grote sportzaal van het club
gebouw kan men aantreffen: drie
spreekhoeken, met in elk een
deskundige aan wie een ieder vragen
kan stellen. Verder een lectuurtafel,
en een „derde-wereld-winkel", waar
produkten uit de ontwikkelingslan
den te koop, of minstens ter bezichti
ging staan uitgestald. Er is een zitje,
waar men koffie kan gebruiken, er is
muziek. In het bijzonder de mede
werking van de band „Purple Glare"
en het jongerenkoor „The Lord's
Folks" zal voor velen aantrekkelijk
zijn.
De drie sprekers hebben ieder hun
eigen specialiteit Uit Groningen
komt drs. A. ten Berge, medewerker
aan het Polemologisch instituut al
daar. Uit Den Haag komt de heer W.
Rikmanspoel, oud-voorzitter van de
vredeswerkgroep Pax Christi in Lei
den. Uit Oeganda is er de heer P.
v.d. Westen, die als werker in het
missie- en zendingswerk kan vertel
len hoe de Bantoe de bemoeiingen
van het Westen en de rol van de
Verenigde Naties bekijkt, en wat in
Oeganda de moeilijkheden zijn om
dit ontwikkelingsland omhoog te hel
pen.
Om ca. 9 uur is er een intermezzo,
met bezinning op de Bijbel, afgewis
seld met zang. Deze avond is georga
niseerd door toedoen van de ge
meenschap van kerken te Leiden, in
nauwe samenwerking met het Leids
Vredes Kontakt.
LEIDEN Deze maand gaat de
Leidse Jeugd Actie weer beginnen
met een serie cursussen. Een gele
genheid voor mensen om buiten hun
werktijden creatief bezig te zijn.
Ook is het mogelijk om vanuit deze
cursussen zelf in het jeugd- en jon
gerenwerk als animator en begelei
der te gaan optreden.
Er zijn acht verschillende cursus
sen. Daarvan is de cursus handenar
beid het uitgebreidst. Die wordt op
donderdagavonden gehouden en leidt
op voor het landelijke diploma „Cre
atieve handvaardigheid voor jeugd-
leiding". Er is ook een cursus handen
arbeid voor hen die geen diploma
willen behalen.
Veel belangstelling bestond er vo
rig jaar voor het volksdansen. Van
de cursus „Op Kamp" kunnen kamp
leiders veel leren.
Nieuw is een serie voorlich
tingsbijeenkomsten over het gebruik
van drugs. Deze bijeenkomsten zul
len in het najaar worden gehouden,
de data worden nog bekendgemaakt.
De overige cursussen zijn de trim-
cursus en de avonden kerstversierin
gen maken. Men kan zich opgeven
bij de LJA, Stadhuis, tel. 45344, TOEï
STEL 142.
LEIDEN Gisteravond was er in
de doopsgezinde kerk aan de Pie-
terskerkstraat een vredesweekbüeen-
komst. Daar de opkomst nogal klein
was, werd besloten in een zaaltje om
de tafel te gaan zitten om te discus
siëren. Deken Van Noort hield een
korte inleiding.
Hij wees erop, dat vele ouderen
het als een modeverschijnsel en con
cessie aan de jeugd beschouwen als
de kerk zich inlaat met de vredes-
problematiek. Woorden als vrede en
gerechtigheid zijn echter sleutelwoor
den in de Bijbel. Het gaat daarbij niet
Di ie medewerkers
Sportstichting
namen afscheid
LEIDEN „Het verlies van drie
mensen van de echte oude stempel".
P. F. S. Biegstraaten, voorzitter van
de Sportstichting, vatte gisteravond
in de Vijf Meihal het afscheid van
drie medewerkers in deze zin samen.
R. Wiggers, sintelbaan Leidse Hout,
Henk Rol, zweminrichting De Zijl en
Teun van Schie van het sportpark
Haarlemmerweg namen wegens het
bereiken van de pensioengerechtigde
leeftijd afscheid van collega's en
leden van de verenigingen, waarbij
zij werkzaam zijn geweest.
Directeur Philipsen overhandigde
onder het ophalen van enkele anek
dotes passende geschenken. Henk
Rol kreeg enkele boeken, Wiggers
nieuwe autobekleding en Teun van
Schie gereedschap.
Ook van de zijde van de vereni
gingen bestond veel belangstelling
voor het afscheid. Zwementhousias-
ten herinnerden zich het „Kol- wa
ter". „Als het water 13 graden was,
zette Rol het bord 16 graden. En
als je dan in het water sprong, zei
je: „Het is weer echt Rol-water".
Er waren nog meer cadeaus. De
heer W. Rietbergen van AV Hol
land bood „de man, die het moei
lijkste sportcomplex heeft onderhou
den" een kist sigaren en een fles
drank aan. Henk Rol kreeg van De
Zijl een cadeaubon. Voorzitter W.
den Hartog van De Zijl had voor
alle drie een verrassing. Zij kregen
een toegangsbewijs voor het leven
voor alle sportevenementen in De
Zijl.
Henk Rol bedankte, ook namens
de heren Wiggers en Van Schie, voor
de lovende woorden, die „gelukkig
nog bij mijn leven worden uitge
sproken".
alleen om vrede in het hart maar om
vrede op de wereld. De politiek is
een hulpmiddel om tot vrede te ko
men en daarom moet de kerk wijzen
op de plicht van de christen tot po
litieke stellingneming. Wegblijven bij
verkiezingen is zonde.
Ds. Kronemeyer hield een kort
praatje. Hu" wees erop, dat de vereni
ging van alle naties een belofte is
van God, waar wjj op moeten voor
uitlopen zodat we vol kritiek moeten
zün op de situatie vandaag.
In de hierop volgende discussie
werden de dingen duidelijk gezegd.
Eigen
Zo zei Fenna Mudde, dat je geen
vrede in je hart kunt hebben zonder
vrede op de wereld. Ds Bijl vond,
dat op deze manier het bijbelse be
grip vrede op de juiste manier werd
geïnterpreteerd. Ook vond Fenna.
dat een predikant niet bang moet zijn
zijn politieke mening te geven vanaf
de preekstoel, als hij er maar bij zegt
dat het zijn eigen mening is en zijn
interpretatie.
Een andere aanwezige meende dat
het allemaal niets uithaalde als de
kerk over zaken als vrede ging pra
ten. Ds Kronemeyer meende daaren
tegen, dat de V.N. alles bij elkaar,
wel degelijk resultaten hebben opge
leverd en dat het praten over vrede
in de kerk dus wel degelijk zin heeft
Een mentaliteitsverandering via de
kerk kan de V.N. steunen.
Burgerlijke stand
'■nu Leiden
LEIDEN Geboren: Jeroen O, z v
J J Vogelaar en N J E Hendriks;
Paulus, z v N Koppert en J Jonker;
Agatha D, d v D Schuitemaker en
H L Kuipers; Eimar A, z v A J de
Jong en A T Holtrop; George, z v
A de Bruijn en M van den Bergen;
Brigitte J C, d v P de Graaf en J M
Fisscher; Willem D, z v D C van Rijn
en C van den Hoonaard; Angel M,
d v K J Singfield en S A Tuck.
Gehuwd: N Golmohammad-Borou-
jerdi en A M C Alkemade; J T A van
Gerven en J Kluivers.
ZOETERWOUDE De eerstvol
gende raadsvergadering is verscho
ven van 24 september naar 8 okto
ber.
ALKEMADE De raad komt
maandagavond om 8 uur bijeen.
Agenda: benoeming leden In com
missies, geldlening particuliere wo
ningbouw, verkoop grond voor wo
ningbouw aan de Sotaweg en ver
pachting grond.
VANDAAG KOPEN
VANAVOND HANGEN
Den Haag Spui/Kalvermarkt
Rijswijk In de Bogaard
Leiden Nieuwe Rijn/Hartcsteeg
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM De dinsdag
middag voor het eerst vergaderende
nieuw samengestelde Rijnmondraad
is ten prooi gevallen aan een tome
loze verwarring. Dit gebeurde mede
door de reeds verwachte scherpe
tegenstellingen tussen de linkse
fracties en de overigen.
Na ruim 4% uur vergaderen met
tal van schorsingen en met een her
stemming was het merendeel van de
tijd besteed aan het samenstellen van
het dagelijks bestuur en waren vier
gecommitteerden gekozen. Drie socia
listen en een D'66-er. De gekozen
kandidaten van KVP en PCG namen
hun benoeming niet aan. Tot nu toe
LEIDEN Een groot aantal Leidse zakenmensen heeft besloten op de
ochtend van 3 oktober a.s. de winkels gewoon te openen, van 9 tot 1 uur.
Dit besluit is mede gebaseerd op de ervaring van vorig jaar, toen door het
verplaatsen van de feestelijkheden naar de Groenoordhal het centrum van
Leiden voor het publiek onaantrekkelijk was geworden. De Leidse zaken
mensen hebben ook hun licht opgestoken in Groningen en Alkmaar, waar
gelijke feesten worden gehouden en waar het open zijn van de winkels veel
bijdraagt tot verhoging van de gezelligheid in de binnenstad.
bestond het college uit 3 PvdA, 1
VVD, 1 PCG en 1 KVP. Zeker is dus
al, dat het dagelijks bestuur, zoals
verwacht in meerderheid links wordt,
misschien ook geheel links. Volgens
de wet moet nu binnen acht dagen
opnieuw worden vergaderd om de
overige twee gecommitteerdenzetels
te doen bezetten. PvdA fractieleider
S. Barendreeht verklaarde, dat het
vooroverleg geen overeenstemming
had opgeleverd. De benoeming van
de voorzitter („interventie door de
regering", zei de heer Barendregt)
moet in de politieke kleur meetellen.
Namens PCG en KVP reageerde de
heer M. H .L. Weststrate daarop met
de verklaring, dat een dagelijks be
stuur als dit zoals ooileges van B.
en W. per definitie een afspiegeling
van de verhoudingen in de Rijnmond-
raad moet zijn. PCG en KVP hebben
bezwaar tegen een meerderheid van
PvdA en D'66. Voor de VVD sprak
de heer P. J. Bliek van het „uitran
geren der WD door PvdA en D'66
tegen de wens van de kiezer in. De
VVD is bereid een kandidaat te leve
ren in de persoon van drs. L. v.
Leeuwen, maar hij zal alleen zitting
nemen in een dagelijks bestuur, dat
dezelfde afspiegeling heeft als het
vorige. Wat dit betreft sloot de heer
Bliek zich bij PCG en KVP aan.
Uiteindelijk werden gekozen de
heren Roozemond, Biersma en De Jong
(allen soc.), Schieven (D'66). Van der
Drift (Kath.v.) en Burger (PCG). De
heren Van der Drift en Burger deel
den mee hun benoeming in beraad te
willen houden.
LEIDERDORP Vrijdag zal het gemeentebestuur de scholen-
bouwstroom ten zuiden van de Engelendaal feestelijk afsluiten. Er
is in de afgelopen periode veel tot stand gekomen en het gemeente
bestuur wil hier niet zomaar aan vorbijgaan. In de. gemeenschaps
ruimte van de openbare lagere school, Vronkenlaan 46, is er een
officiële ontvangst. De gemeentevlag zal aan de hoofden der scho
len worden overhandigd en er zal een ballonwedstrijd voor scho
lieren worden georganiseerd.
De rijksoverheid heeft in 1965
een aantal maatregelen genomen in
de hoop daardoor een stimulans te
geven aan de bouw van scholen
door middel van rationele en ar
beidsbesparende bouwmethoden.
Om van de mogelijkheden gebruik
te kunnen maken was samenwer
king tussen diverse gemeenten ge
boden. Op initiatief van de burge
meester van Waddinxveen is toen
het scholenbouwteam ..Midden-
Holland" opgericht.
Op de door de gemeente beschik
baar gestelde terreinen werden de
kleuter- en lagere scholen zodanig
gesitueerd dat met behoud van de
voor de seriebouw ontworpen scha
keleenheden (bestaande uit een les
lokaal met toilet en garderobe-
groep), elke school een andere
plattegrond kreeg. Hierdoor zjjn de
scholen onderling verschillend van
opzet. Ook in de keuze der mate
rialen is zoveel mogèlijk variatie
aangebracht.
In de objecten werd gekozen voor
een traditionele bouwmethode met
toepassing van een groot mogelijk
aantal gestandaardiseerde en gepre
fabriceerde bouwelementen, als
mede voor toepassing van normaal
in de handel zijnde duurzame bouw.
materialen.
De vernieuwing bij het basis
onderwijs heeft ook invloed gehad
op het bouwplan. De klassen 1 en
2 zijn gescheiden gehouden van de
hogere leerjaren (ook op de speel
plaats).
Op het moment dat Leiderdorp
toetrad tot het bouwteam „Midden-
Holland" bedroeg het aantal inwo
ners ruim 9700. De vestiging van
een groot aantal nieuwe inwoners
zou tot gevolg hebben dat de toen
beschikbare accommodaties voor
het lager en kleuteronderwijs on
voldoende zouden zijn. De nieuw
bouw moest snel ter hand worden
genomen. Aan de hand van prog
noses werd berekend dat Leider
dorp binnen een aantal jaren drie
kleuterscholen en drie lagere scho
len zou moeten bouwen. Met de
medewerking van het bouwteam
kon Leiderdorp een eigen bouw-
stroom formeren. Aan deze stroom
werden twee gymnastieklokalen
toegevoegd. De gehele bouwstroom
werd in een periode van ongeveer
1M jaar voltooid.
Bouwkosten totaal: f5.125.000,00.
