Integere die te en bescheiden lierei gemoedelijk zijn R.K. theologie in wezen zichzelf gelijk gebleven s Ds. Jaap Ketelaar: acht en je helpt gezin een gulden week Hervormden toeh wel blij met initiatief Tevredenheid over theologeneongres Een woord voor vandaag BEROEPEVGSWERKj SYNODALE REIZIGERS LANGS CLASSES Dr. Graafland: mens te veel eer BLAUWE REVOLUTIE VOOR MALAWI F.R.J. Knetsc hoogleraar Anglicaans- lutherse unie mogelij ZATERDAG 19 SEPTEMBER 197(1 Enloen Hij uil het schip ging. zag Hij een grote schare, en Hii «hlf"mlng over hen benogen en genas hun zieken (Mattheus 1414). Mei ontferming bewogen - drie woorden slechts, maar de hele ver houding van God lol de mens ligt er in. Wij kennen hei woord om- jermen wei He! betekent zijn zorg over iemand uitstrekken, zich met iemand bezig houden We welen ook, dal hel niet alleen in gunstige zin gebruikt wordt. Vele mensen, over wie een ander zich ontfermde, zijn er niet zo best afgekomen. Ontfermen - zich het lol aantrekken van een ander, hem nabij zijn, helpen. Als de Here de schare ziel. wordt Hij met ontferming bewogen. Haar nood laat Hem niet meer los. Hij wil die nood mei al zijn krachten lenigen. Zo is de Here. Dat is van Hem Ie verwachten. Dat kan een ieder verwachten, die Hem uit hei diepst van zijn harl aanroept, in grote radeloosheid. Hij word! mei ontferming bewogen. Wij lezen vandaag Jacobus 3:1-18. Wij lezen morgen Jacobus 4:1-10. NED. HERV. KERK Beroepen te Hollandscheveld en te IJsselmuiden (vac. J. Jongerden), S. P. van Assenbergh te Veenendaal; te Noordoostpolder (wijkgem. Ens-Krag- I genburg; toez.), J. L. Ravesloot te Veen. Aangenomen de benoeming tot le raar aan het Baudartius-lyceum, M. G. Sterringa ladaar. Bedankt voor Delft (vac. G. van Hoegee), M. H. Boogert te Hellen- doorn; voor Sliedrecht (vac. L. van Nieuwpoort), H. Tongerden te Vee nendaal. GEREF. KERKEN Beroepen te Hengelo, D. Bakker te Onnen (Gr.). Vrije Evang. Gemeenten Beroepen te Utrecht. Q. van de Vrie te Rotterdam-Zuid. HILVERSUM De NCRV zal zon dagavond a.s. om 10.20 uur op Ned. 2 een 10-minutenprogramma uitzenden j over de Interkerkelijke Vredesweek, waarin o.a. melding wordt gemaakt van het feit dat de verdragen op de rechten van de mens, allang aan vaard door de Ver.Naties, nog steeds niet zijn bekrachtigd door het Neder landse parlement. Maandag 21 september a.s. zullen drie radioprogramma's zijn gewijd aan de Vredesweek: de schooluitzen- ding en de middagdienst van de NCRV (voorganger drs. W. F. Bolt uit Den Haag) en het NOS-avondpro- gramma „Komt U maar". (Van onze kerkredactie) DEN HAAG Het moderamen van de hervormde synode is deze weken druk bezig met een lange reeks bezoeken aan niet minder dan 54 buitengewone classicale vergaderingen, om de meningen aan het grondvlak te peilen waarmee men dan aan de top weer zijn voordeel zou kunnen doen. f (van onze kerkredactie) GOUDA Er verandert veel in de rooms-katholieke theologie. Maar de werkelijk wezenlijke veranderingen betekenen geen toenadering, eerder een nog ver dere verwijdering van het refor matorische geloof. Als dan toch de indruk van toenadering gewekt wordt, is dat veeleer doordat de reformatori sche theologie is overgestapt op rooms-katholiek spoor. Dit zei dr. Graafland, hervormd predikant ie Amsterdam, gisteren op de jaarvergadering va" „Protestants Nederland." Hij formuleerde het zo (wwarbij hij zei. dat hij generaliseer de): de rojms-kathoüeke theologie is in de vo-m veranderd, maar in het wezen gei ijk gebleven Bij de protes tantse theologie (zoals dr. Graafland die zag bij de leidende theologen van nu) is de vorm veelal gelijk gebleven, maar het wezen veranderd. Dr. Graafland constateerde veran deringen in de roomskatholieke theo logie, waarover hij zich verblijdde. De positii van de paus wordt steeds meer 'ngeperkt. De Mariadevotie heeft sterk ingeboet Er is een ver schuiving ;n de avondmaalsleer in re formatorische richting. In het verzet tegen het celibaat zag hij evange lische elementen Dit alles waar deerde hij als vrucht van een meer bijbelse oriëntatie in dt rooms-katho- lieke theologie. Maar, rei hij. we moeten onder scheid maken tussen wezenlijke ver anderingen en veranderingen, die maar aan de oopervlakte blijven. Dat is niet voldoende gebeurd in het her vormde synodale geschrift over de verhoud! tg Rome-Reformatie dat on langs versonenen is. Aanknopend aan de dissertatie van dr. B. Wentsel „Natuur en genade" over de jongste ontwikkelingen in de roomska':h)lieke theologie, meende dr. Graaf'and te kunnen zeggen, dat op dit essentiële pur.» de positie in wezen ni>t veranderd Is. De Refor matie stelde hier de radicaliteit van de zonde en verlorenheid van de mens en de radicalite;t van Gods ge nade. We moeten er niet vreemd van op kijken, dat de vrijzinnigheid er van daag in de rooms-kathclieke theologie aan alle kanten uitspringt. De kiemen daarvan laven in de traditionele leer verscholen: de mens votmt een eigen instantie tegenover de genade. Die vi sie krijgt s u. in een geseculariseerde wereld, ongekende kar.sen. Zie maar de grote nadruk op d mensweten schappen bij de rocms-katholiekg theologen. Het is ;:uist deze medewerking van de mens in het heil adie door de Reformat'e steeds is ontkend. Maar dr. Graafland vroeg z'ch af, of de reformatorische kerk haar eigen be lijdenis nog wel kent. „Een verwar ring van geesten heeft zich ook van onze kerken meester gemaakt, zodat men zegt dat we het niet meer met de reformatorische belijdensge- schriften t unnen doen.' Het zou interessant zijn, als Wentsels beek een pendant kreeg voor de reformatorische theologie. Dr. Graafland had het stellige gevoel, dat dan zou blijken, dat dc veranderin gen op het punt „natuur en genade" in de reformatorische theologie wel wezenlijk zijn. De vorm is veelal gelijk gebleven. Er wordt onder ons nog steeds ge sproken van genade en rechtvaardi ging doo- het geloof, maar intussen wordt er steeds meer waarde aan de mens toegekend Maar de Schrift teken- de mens als een gevallen zondaar die van nature geen .bondgenoot" is van God, maar een concurrent, een vijand die God naar de croon gestoken heeft. Bond genoot wordt hij alleen, als hij door Christus ernieuwd wnrdt. In de rooms-kathoL'eke en in de re- formatoriscne theologie zag dr. Graafland verder me+ zorg een uni- versalism» baanbreker», waardoor het heil zo algemeen wordt dat de oproep tot bekering niet meer terzake is. Het onderwerp van zijn referaat was „Hoe lang nog Vereniging Pro testants Nederland?" Het was duide lijk, dat dr. Graaflands conclusie was: de vereniging PN is nodiger dan ooit in deze tijd van eer nivellerings proces in c'e theologie waarbij Rome de overhand krijgt. Daartoe is het nodig eigen visie op Rome voor Hurend te verifieren door de ontwikkeling op de voet te volgen, want er ls*e>el in beweging. Maar PN zal ook de vinger aan de pols van de reformatorische theologie moeten houden Dr. Graafland toonde zich met rame beducht voor de nieu were bijbelse ♦heologie, die „schijn baar een bijbelse legitimering geeft aan wat in feite nief meer is dan producten van een autonome filo sofie". Aan de andere kant zal de theologie ook niet kunnen volstaan met een louter repeteren van de oude waarheden. Tenslotte heeft PN een pastorale taak, om net bevrijdend evangelie van Gods 'otale reddende genade uit te dragen, ook aan de zeer velen bin nen de Rooms-Katholieke Kerk. die hun houvsst ziin kwijtgeraakt. Tot nieuwe leden var. het hoofdbes tuur van PN werden gekozen mr. W. Beemink te Dordrech' en ds. G. J. Buijste V'aardingen Deze bezoeken, die blijkens de eerste reacties van de bezoe kers bijzonder prettig en men selijk verlopen, kunnen worden beschouwd als een soort com plement op de AKV (Algeme ne Kerkvergadering), die begin januari wordt voortgezet en eveneens de bedoeling heeft de achterban meer in te schakelen bij het kerkelijk beleid. Het breed moderamen, vergezeld van de bekende ds. M. Groenenberg, voorzitter van het college van visita toren-generaal, brengt de bezoeken in twee ploegen. Aan de orde kunnen komen kernvragen van het christen- zijn en het kerk-zijn van de toe komst. Basis voor de gesprekken vormt de brief, die het breed moderamen tevo ren aan alle kerkeraden, wijkkerke- raden, classes en predikanten heeft gestuurd, waarin zes hoofdpunten aan de orde worden gesteld: geloven en belijden, kernvragen, verband met andere kerken, eenheid en waarheid, christelijke gemeenschap en de kerk in de samenleving. De omvang van de buitengewone classicale vergaderingen varieert van enkele tientallen mensen tot enkele honderden per avond. In de meeste vergaderingen kunnen echter wegens tijdgebrek al die zes punten niet aan de orde komen. Hoe komen deze bezoeken van de „hoge heren" in den lande aan? Dat kan blijken uit een aantal impressies, die het persbureau van de- hervormde kerk heeft bijeengegaard. Bescheiden Niemand heeft, dunkt me, zo zegt ds. J. D. Hoekstra uit Rotterdam, het gevoel gehad vanuit een „gewaande hoogte" te worden toegesproken. De bescheidenheid en de integriteit van de bezoekende medebroeders troffen mij zeer. Wat ook goed deed was, dat ditmaal de leden van de Gerefor meerde Bond in goeden getale aan wezig "waren en meededert. Terecht werd in de vergadering op gemerkt, dat werkzaamheid aan de structuren slechte zinvol is als de structuren geestelijke inhoud hebben. Tenslotte zegt ds. Hoekstra: zo ben ik wel dankbaar maar niet voldaan. Ook al, omdat bijna uitsluitend de domi nees aan het woord waren. Wanneer zullen we toch eens niet meer dc do- mineeskerk zijn? Uit Leiden deze stem: veriieugend, dat bijna overal volle zalen worden getrokken. Maar soms wel nadelig voor de diepgang van het gesprek. Ook in Leiden konden maar enkele punten worden aangeroerd. De meer derheid zweeg; de vragen kwamen bijna allemaal uit dezelfde hoek. Niettemin kon de eindindruk gun stig zijn. Er werd van weerskanten in grote openheid gesproken en de mo- deramen-afvaardiging slaagde er uit stekend in een aantal misverstanden uit de weg te ruimen, als was het alleen maar door het verstrekken van een brok achtergrondinformatie. Ver der moet men natuurlijk de acade miepredikant, dr. K.E.H. Oppenhei- mer gelijk geven, die verklaarde dal de inhoud van de zendbrief van het moderamen geen stof voor één avondje levert, maar voor tenminste tien jaar permanente discussie. Roomser Dr. J. G. B. Jansen, voormalig rk. priester, nu predikant in Noordwijk, dus ook uit de classis Leiden, de grootste van het land, voegt daar nog aan toe: Officieel wordt de Schrift als toetssteen beschouwd, maar ik heb als hervormde ontdekt, dat men in onze kerk veel roomser dan rooms is, zich krampachtig aan tradities vast houdt en niet de moed heeft echt re formatorisch te zijn. In kerkeradeh wordt uren gevoch ten om zaken die men wil laten zoals ze zijn, enkel en alleen omdat het altijd zo geweest is. Men is er niet happig op de Schrift de doorslag tc laten geven. Voor veel buitenkerkelij ken vormt deze houding een ernstige belemmering. Wij hadden gedacht dat de synode zeggen zou: kom nu maar eens op met je vragen, op- en aanmerkingen, klachten (en waarom ook niet eens loftuitingen?), dan proberen wij er op in te gaan, zegt ds. P. M. Gerritse uit de classis Arnhem. Maar begonnen werd met punt 1 uit de brief: geloof en belijden. Natuurlijk horen we dan weer be kende en traditionele klanken. Een enkele opmerking uit Arnhem was zeker op zijn plaats: punt 1 (geloof en belijden) en punt (kerk en samenle- LEI Iporf; ving) stonden veel te ver van elk ens. want ze horen bijeen. Kern van de zendbrief van het deramen is de geloofscrisis temi( van de veranderingen in kerk en menleving, zegt ds. W. W. Verhoef de classis Schiedam. Ik geloof, dat ifsofi een zaak is, waar we ons met kracht van bidden, werken, naden en theologiseren op moeten werpei Want hoe zal een gemeente de kerkelijking overwinnen? Hoe wi God weer boeiend voor de mens _0 Kennelijk frustreren wij Hem zo, het voor velen niet meer hoeft. De buitengewone classisvergadei noemt ds. Verhoef een sympatl samenkomen, een poging tot ben, ring van het kernprobleem, n toch te weinig radikaal, te gemof31caa lijk. Terwijl de zendbrief juist zo £o lijk de noodsituatie van de l[chaj noemt. iet d laat ans^ Nu Het kabbelde te informatief wat haken en ogen, terwijl het mt ramen van een grondige theologi» analyse van de geloofsci geen kaas gegeten bleek te hebl Dat zal nodig zijn, wil de kerk een bijbelse zelfkritiek komen. Moderamen van de hervoi de synode: van links naar ree ds. M. Groenenberg (66), ds. Wursten (41), ds. J. A. G. Zanten (50) de praeses, ds. H. Landsman (63), ds. J. C. Jörg (58) en ds. R. J. Mooi Op de foto ontbreekt de eni n iet-predikant in het schap, ouderling W. R. van Heijden. ekoi JVi (Van een onzer verslaggevers) DRACHTEN Na een maand Ma lawi ik heb zes dagen helemaal tussen de zwarten geleefd en was toen geneigd me af te vragen: ben ik nu zwart of wit? is ds. Jaap Kete laar, Bapttoenpredikant in Drachten en voorman van de Blauwe Revolutie (gerechtigheid in de wereld) weer thuis. Geb-uind door de Afrikaanse zon en vermoeid van het vele sjou- (Van onze kerkredactie) BRUSSEL De christelijke bood schap is Jezus Chri?4us-zelf. Zonder geloof in Christus heeft het chris tendom geen basis meer. ook al zou den de christelijke Idealen blijven bestaan. Dit is een van de (vele) reso luties die het rk theologencongres» in zijn slotbijeenkomst heeft aangeno men en die richtlijnen vormen voor verder gesprek. Maar enkele stemmen voor de vereiste tweederde meerderheid kwam een ontwerp-resolutie tekort, waarin geprotesteerd wordt tegen „onder drukking van de gelovigen door de kerkelijke autoriteiten". waarmee vooral priesters die uit hel celibaat treden worden bedoeld. Verscheidene Westeuropese theolo gen, met name prof. Schillebeeckx, voorzitter van het congres, betreur den deze verwerping. Anderzijds was men algemeen te vreden met het resultaat. Hans Küng de bekende Zwitserse theoloog, ver klaarde, dat nu voor het eerst na het Tweede Vaticaanse concilie een nieu we overeenstemming tussen vooraan staande theologen uit de hele wereld is bereikt. Andere aangenomen resoluties gin- fen over bevrijding van alle ver drukten. over het feit dat christen dom nu meer dan ooit inhoudt: kri tiek op kerk én maatschappij, over een herziening van de pauskeuze en de keuze van bisschoppen en andere geestelijken (gelovige leken moeten daarbij een belangrijke stem hebben), over discriminatie van de vrouw in rle kerk (bezien moet worden welke taken zij in de kerk kan vervullen), over meer vrijheid voor de theologen (de kerkelijke autoriteiten mogen een theoloog nimmer beschuldigen zonder voorafgaande g»dachtenwisseling). Hans K-ng zei nog over hét resul taat, dat dit uitgaat boven de conclu sies van het Tweede Vaticaans conci lie en richtlijnen geeft voor een door velen gehoopte ontwikkeling van de rk kerk. Van de gehouden referaten was vooral interessant wat de Nederlan der prof. dr. B. van Iersel zei over de rk-kerkstructuur. Hij pleitte een sy nodale kerkvorm, die hij beter acht dan de hiërarchische. Daarin was overigens volgens hem wel plaats voor een paus en bisschop pen. In feite zou hij elementen van de hiërarchische en de synodale structuur willen verenigen, maar toch wel met het accent op de laatste. Op deze wijze zou voorkomen kunnen worden, dat de kerkstructuur afglijdt in autoritaire richting. Malawi is een kleine republiek in Midden-Afrika, die viereneenhalf miljoen inwoners te", een van de armste landen ter wereïci Weer terug bij vrouw en (zes) kinderen vertelt ds. Ketelaar over zijn indrukken. Andern i t jaar geleden kreeg hij een uitnodiging van pater Frits v.d. Asdonk tt> eens naar Malawi te ko men. De beweging van de Blauwe Revolutie is nu inmiddels zo gegroeid dat men zei-we kunnen beginnen. Dat is te danken aan de regelmati ge maandelijkse bijdragen van de le den. En wit is nou betrr dan je eens ter plaatse <p de hoogte te stellen als je hoort van honger en ziekte? zegt hij. De „bush" in Ds. Ketelaar is ee> maand de „bush" in ?eweest. Hij heeft met al lerlei mensen gesproker,. In Afrika is een enorme strijd om de gunst *ussen drie grote „draken": Amerika, Rusland en China. In de hoofdstad bij voorbeeld is door de Amerikanen een technische school in gericht. Daar staan installaties al er een schroefje mist moet dat hele maal uit Amerika komen. „Een nieu we vorm van kolonialisme". De Mala.vianen zijn niet dom en ook niet lui. Ze zijn bijzonder gast vrij. Toen ds. Ketelaar ergens een feestelijk uitgedoste dansgroep ont moette en voeg of hij een foto mocht maken, werd hij op zijn beurt uitge nodigd om eerst in de kring te komen en het moa-bier mee drinken. Deze Afrikanen delen hun laatste pondje maïs met je. ,Als ik mijn Baas uit Nazareth goed versta dan heeft die dat zo'n oeetje bedoeld" is zijn com mentaar. Ongeveer twintig mensen, onder wie twee Malawianen, hebben hem gezegd: Als je kunt starten met je Blauwe Revolutie, ziin wij bereid hieraan mee te werken. Ds. Ketelaar heeft met veel ontwikkelingswerkers, predikanten en priesters gesproken. Hij gelooft dat ze wel eens wat te veel ingekapseld zijn in hun eigen kerk. Er zou mee; coördinatie moeten zijn, meer onderling contact en over leg over wat er moet gebeuren. „U mag drie keer raden welke kleur ze ;n Malawi het mooist vin den". Blauw, juist Het is een enorm Overal propageert ds. Ketelaar zijn Blauwe Revolutie. Zoals hier op het Haagse Binnenhof. land wat de voedselmogelijkheden betreft. Ds. Ketelaar meent dat die mogelijkneden onvoldoende uitgebuit zijn. Men zou een groo+ moerasgebied kunnen herscheppen in een vruchtba re laagvl ikte door de Shire-rivier in te dammen. Wie zouden een dergelijk waterstaatproject beter kunnen uit voeren dm Nederlanders? Je zou de mensen er bovendien werk mee ver schaffen. Geef se tver.lt Je moet van onderaf aan beginnen, vindt hij. Geef de mensen werk, En onderwijs. Dat kost natuurlijk geld. Maar dat komt er wel weer uit. In die zin dat men er wat mee kan doen. Je zou met acht gulden per week al een gezin enorm helpen. Dat gezin zou daardoor in staat ge steld worden te leven, te werken, on derwijs te ontvangen en te delen in de gezondheidszorg Het is gewoon een economisch proces op gang bren gen. Je zou ook kunnen zeggen: wie elke weet acht gulden overmaakt, onderhoudt daarvan één gezin in Ma lawi. „Ik heö getracht er als een lege spons heen 'e gaan Dat lukt je nooit. Je hebt a.tiid nog een beetje dat me delijdende gevoel. Da* is de slechtste raadgever a's je de mensen wilt hel pen, fee eerste tien dager» zijn er heel wat ideeën uit mijn hoofd wegge spoeld. Ik stond er toen volkomen an ders tegenover". Hoe erg 4s de toestanci in het 'land van de duizend bergen'? Men kan nu niet zeggen dat de mer.sen in grote aantallen doodgaan. Maar waarom moet 't ee-st een Biafra worden? Wat gaat er nu gebeuren? Ds. Ke telaar heeft zich tot tat.k gesteld om in Nederland aan 't werk te gaan. In de eerste piaats betekfnt dat mede werkers verzamelen. Dan moet je er gens beginnen. Domweg voedsel stu ren heeft weinig zin Maar zijn bij voorbeeld veel we zen. Zou je voor zulk"1 kinderen niet een mooi tehuis kunnen bouwen? Er is bij de mensen een geweldige ge meenschapszin, veel en veel meer dan bij ons. In de dorpen zon je een soort dorpshuizen kunnen stichten. Van daaruit zou je dan verder kunnen werken Koeien sturen Reëel zou b v ook zijn dat we dui zend koeien naar Malawi stuurden. Dat zou mooi passen in het plan om de veelte-dt te saneren. Een aantal jonge idea'isten zou best naar Malawi kunnen gaan. Waarom dergelijke, ac.tips niet. in NOVIB-v-band? 'De NOVIB is een mooie organisatie, maar dan geef je geld. punt uit. Ik wil bereiken dat de mensen meer betrokken zijn bij de wijze waa-\>o hun geld wordt besteed. Ds. Ketelaar gaat niet uitrusten van de re's Zondag preekt hij in Nij- verdal over 'Verenig d-- Naties'. Zon der twijfp'. zal dan M3lewi ter sprake komen. En daarna gaat het erom dat er acties worden gehouden 'Ik heb een maand gehad van veel nuchterheid Als je dan Europa weer binnenvliegt, dan huil je om de grote tegenstell'- g. Wij kunnen daar wel wat aan doen". GRONINGEN Tot gewoon hc leraar in de Nederlandse kerl schiedenls, de encyclopedie der geleerdheid en de inleiding i theologie aan de rijksuniversiteit! Groningen is benoemd dr. F. B.| Knetsch, thans gewoon lector in vakken. Frederik Reinier Jacob Knet werd 24 juni 1924 te Leiden geboifj) Hij studeerde theologie in zijn boortestad. In 1967 promoveerde hij prof. dr. J. N. Bakhuizen van Brink cum laude. De heer KneL was leraar bij het middelbaar ondi wijs, eerst in Den Haag en later Culemborg Sinds juli 1969 is hij s de Groningse universiteit verbonda In Azië en Afrika OXFORD „Overeenstemmini het wezenlijke" of op zijn m een „belangrijke toenadering" van standpunten is het resultaat van eerste officiële samenspreking anglicaanse en lutherse theologen. De Lambeth-eonferentie en de 11 therse Wereldfederatie hadden v dit internationale topgesprek, dat Oxford werd gehouden, elk zesti vertegenwoordigers gezonden. De 1 ding berustte bij de Zweedse eme tus-aartsbisschop Gunnar Hultgi en bisschop Ronald Williams van l cester. De deelnemers spraken aan het van het vierdaagse gesprek de ov tuiging uit, „dat een concreet d( van de verdere gesprekken (er zijn nog drie gepland: red.) het schepl van een toereikende en overtuigd grondslag moet zijn voor de wed( zijdse erkenning en gemeenschap tu sen beide kerken." Deze erkenni zou in bepaalde delen van Afi en Azië „de eerste stap naar olt nische eenheid" van beide kerk kunnen zijn. Het gesprek in Oxford had tot t! ma „Gezag en vrijheid". De volgeD ontmoeting, in voorjaar 1971 Lögumkloster (Denemarken) zal het teken van het kerkbegrip 1 beide richtingen staan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1970 | | pagina 2